Anatomia oczodołu ściana górna oczodołu oddziela oczodół od dołu przedniego czaszki częśd oczodołowa kości czołowej skrzydło mniejsze kości klinowej W przedniej skroniowej części sklepienia - zagłębienie dla gruczołu łzowego. W części przynosowej- dołek bloczkowy Ściana boczna oddziela oczodół od dołu skroniowego Kośd czołowa Kośd jarzmowa Skrzydło większe kości klinowej Ściana dolna oddziela oczodół od zatoki szczękowej -kośd jarzmowa -kośd szczęki -kośd podniebienna Ściana przyśrodkowa oddziela oczodół od komórek sitowych i zatoki klinowej -wyrostek czołowy szczęki -kośd łzowa -kośd sitowa (blaszka oczodołowa) -częśd trzonu kości klinowej W części przedniej –zagłębienie dla w.łz. Aparat ochronny wzroku ciało tłuszczowe oczodoły powieki powiezie spojówki narząd łzowy Dla oczu szkodliwe jest promieniowanie UV duża energia niż mogłyby „udźwignąd” czopki Szczyt oczodołu 1. .Kanał wzrokowy -nerw wzrokowy -tętnica oczna pierścieo ścięgnisty Zinna, utworzony ze ścięgien 6z7 mięśni zewnątrzgałkowych; stożek mięśniowy kontynuacja osłonki zewnętrznej nerwu Kanał nerwu wzrokowego - spadek ostrości - zaburzenia widzenia - ubytki w polu widzenia - zaburzenia widzenia barw - nagłe niedokrwienie oka (bo zamknięcie t. ocznej szybkie niedokrwienie siatkówki) Naddatek długości n wzrokowego - biegnie S-owato - w tunelu z m zewnątrzgałkowych 2. Szczelina oczodołowa górna-połączenie z dołem środkowym czaszki -n.III, n.IV, VI, I g.n.V: nn.nosowo-rzęskowy,czołowy i łzowy Włókna współczulne splotu jamistego Żyła oczna górna Gałązka oczodołowa tętnicy oponowej Patologie: ⲭ zespół szczeliny oczodołowej górnej o uszkodzenie nerwy okoruchowego, nosowo – rzęskowego, odwodzącego, bloczkowego, czołowego, łzowego, włókien współczulnych splotu jamistego o porażenie m okołoruchowych o opadnięcie powieki o większa szpara o upośledzenie ruchomości i czucia o szeroka źrenica o przekrwione (ż. oczna górna) o oko WIDZI ⲭ zespół szczytu oczodołu = z szczeliny oczodoł głrnej + uszkodzenie kanału n wzrok i nerwu wzrok. 3. Szczelina ocz. dolna Połączenie z dołem podskroniowym i dołem skrzydłowo-podniebiennym -nerw podoczodołowy(2.g.n.V) -tętnica podoczodołowa -nerw jarzmowy Unaczynienie zawartości oczodołu Tętnica oczna (od t.sz.w.) Odgałęzienia tętnicy ocznej łączą się z gałązkami tętnicy szczękowej i t. oponowej środkowej od t.sz.zewnętrznej Odgałęzienia tętnicy ocznej: -t.środkowa siatkówki(unaczynia wewn. warstwy siatkówki) -tt.rzęskowe tylne krótkie(20)-zewn.warstwy siatkówki, naczyniówka -tt.rzęskowe tylne długie(2)-c.rzęskowe, koło tętnicze większe -tt. rzęskowe przednie(4)-splot okołorąbkowy, koło tętnicze większe Układ żylny oczodołu żyły rzęskowe przednie żyły wirowate(4) Uchodzą do żył ocznych górnej i dolnej i dalej do zatoki jamistej. Układ żylny oczodołu łączy się z układem żyły twarzowej, żył zatok przynosowych i splotu skrzydłowego. Unerwienie Unerwienie ruchowe : nn.III, IV, VI,VII Unerwienie czuciowe: n.oczny(1.g.n.V), n.podoczodołowy(2.g.n.V) Zwój rzęskowy (zwój przywspółczulny) 1.Włókna ruchowe od n.III (korzeo okoruchowy przywspółczulny) 2.włókna współczulne ze splotu tętnicy szyjnej wewnętrznej (korzeo współczulny) 3.Włókna czuciowe(korzeo nosowo-rzęskowy). Ze zwoju rzęskowego wychodzą nn. rzęskowe krótkie. Choroby oczodołu (przebiegają zazwyczaj z wytrzeszczem) 1.Zapalenie tk. oczodołu (bakt.,grzyb.) zapalenie zatok obocznych nosa -zapalenie kości oczodołu - ropieo podokostnowy -ropowica oczodołu Inne przyczyny wytrzeszczu zapalnego: infekcje skóry twarzy, ropnie okołozębowe, urazy twarzy i oczodołu. Bakteryjne zapalenie tkanek oczodołu (ropowica) Definicja: Zakażenie tkanek miękkich oczodołu poza przegrodą oczodołową zagrażające życiu. Przyczyny: 1.Zapalenie zatok, najczęściej sitowych, 2.Przejście przez ciągłośd zapalenia przedprzegrodowego, 3.Rozsiew krwiopochodny, np., zapalenie wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego, dróg moczowych… 4. Uraz, 5. Zabieg chirurgiczny. Rozwojowi zmian zapalnych sprzyja cukrzyca Bakteryjne zapalenie tkanek oczodołu – rozpoznanie Nagły początek, ból okolicy oczodołu, gorączka, pogorszenie ostrości wzroku. Tkliwy, gorący i zaczerwieniony obrzęk okolicy oczodołu. Wytrzeszcz, często przykryty przez obrzęk powiek, najczęściej w stronę dolno-boczną. Zaburzenia ruchomości gałki ocznej. Spadek funkcji wzrokowych. Zapalenie PRZEDPRZEGRODOWA silny obrzęk i zaczerwienienie powiek zachowana ruchomośd gałki ocznej bez wytrzeszczu dobra ostrośc wzroku prawidłowy stan źrenicy Przyczyny: uraz skóry, zranienie, ukąszenie owada – gronkowiec złocisty, paciorkowce ropotwórcze; rozszerzanie się zakażeo skóry powiek: jęczmieo, zapalenie woreczka łzowego ZA PRZEGRODOWA (w oczodole) penetruje dr krwi i otworów naturalnych źle się czuje, gorączkuje spadek ostrości wzroku STAN NAGŁY W OKULISTYCE hospitalizowad Zapalenie jamy oczodołu najczęściej przerzut infekcji z okolicznych struktur tj. zatok przynosowych wytrzeszcz, obrzęk spojówki gałkowej (chemosis) ból przy poruszaniu okiem zmniejszenie zakresu ruchów gałki gorączka wzrost leukocytozy i OB Powikłania ropowicy oczodołu Podwyższone ciśnienie w/gałkowe Ropieo podokostnowy i ropieo oczodołu Zakrzep zatoki jamistej Zapalenie wnętrza gałki ocznej Neuropatia nerwu wzrokowego Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Najczęstsze zapalenia oczodołu o o o o o o o zapalenie gruczołu łzowego ropnie podokostnowe zapalenie pochewki gałki ocznej zapalenie mięśni i ścięgien zapalenie w przebiegu zakrzepicy ziarniniaki choroby pasożytnicze Wytrzeszcz zapalny Pseudotumor guz rzekomy Mucocele (H-P:nacieki zapalne mm.zewnątrzgałkowych i tk.oczodołu) wytrzeszcz z bocznym ustawieniem oka zwłóknienie pozapalne o charakterze swoistym lub nieswoistym czasami jako następstwo starego, przetrwałego, otorbionego ciała obcego (torbiel śluzowa pochodząca z zatok przynosowych) przebija cienką ścianę kostną, najczęściej w kącie górnowewnętrznym oczodołu Zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej przebiega b.dramatycznie!!! Wytrzeszcz endokrynny Oftalmopatia tarczycowa -powstaje w przebiegu nadczynności tarczycy (podłoże autoimmunologiczne). Fazy: 1) pobudzenie układu współczulnego (obj.Dalrympla, Graefego,Kochera) 2) obrzęk tkanek oczodołu , mm.zewnątrz-gałkowych,spojówek,powiek (mukopolisacharydy kwaśne) 3) okres naciekowy-limfocyty,plazmocyty, kk.tuczne,makrofagi 4) Zwłóknienie -obrzękłe i nacieczone tkanki oczodołu(w tym gruczoł łzowy i mm.) przerastane są tkanką łączną jest to już faza nieodwracalna Proces patologiczny w obrębie oczodołu powodują: Przerost mięsni wewnątrzgałkowych Zwłóknienie mięsni z uniemożliwieniem wykonania ich funkcji Proliferacja tłuszczu oczodołowego i tkanki łącznej oraz gruczołowej w obrębie całego oczodołu 5 głównych objawów oftalmopatii tarczycowej: 1. 2. 3. 4. 5. retrakcja powiek obrzęk powiek i spojówek wytrzeszcz neuropatia n.wzrokowego miopatia restrykcyjna Objawy towarzyszące wytrzeszczowi: Objaw Dalrymple'a – retrakcja powieki górnej – odsłonięcie 1-2mm twardówki nad rogówką prowadzi do wysychania zapalenia wrzodów rogórki keratopatii Objaw von Graefego – pole nienadążaniu powieki górnej za ruchem gałki w dół objaw zachodzącego słońca Objaw Enrotha – obrzęk powiek, zwłaszcza górnych Objaw Moebiusa – niedomoga konwergencji „rozbieganie się” oczu Objaw Stellwage'a – rzadkie mruganie Objaw Rosenbacha – drżenie zamkniętych powiek Objaw Jellinka – wzmożona pigmentacja powiek „podbite oko” klasyfikacja Wernera (klasyfikacja NOSPECS): N: brak objawów obiektywnych i subiektywnych (dolegliwości) (No signs or symptoms); O: tylko objawy obiektywne, takie jak retrakcja powiek (Only signs) S: zajęcie tkanek miękkich (Soft tissue involvement); P: wytrzeszcz (Proptosis); E: zajęcie mięśni gałkoruchowych (Extraocular muscle involvement); C: zmiany rogówkowe (Corneal involvement); S: utrata widzenia – kompresyjna neuropatia n wzrok (Sight loss – optic nerve compression). Wytrzeszcz złośliwy wytrzeszcz, który nie ustępuje, a utrzymuje się w stanie zarówno nadczynności, jak i polekowej niedoczynności tarczycy Leczenie: • działania ochronne • leczenie ogólne steroidami • radioterapia • leczenie chirurgiczne (dekompresja chirurgiczna) • Miopatia restrykcyjna: leczenie chirurgiczne, ewentualne iniekcje toksyny botulinowej TEARS, dotyczącego wskazao: T: zaprzestanie palenia papierosów (Tobacco abstinence); E: wyrównanie stężenia hormonów tarczycy (Euthyroidism); A: sztuczne łzy (Artificial tears) R: skierowanie do ośrodka wyspecjalizowanego w leczeniu orbitopatii tarczycowej (Referral); S: grupy wsparcia (Self-help groups). W przypadkach aktywnego i postępującego zapalenia Steroidoterapia ma największą skutecznośd u chorych ze zmianami w tkankach miękkich i kompresyjną neuropatią nerwu wzrokowego, w mniejszym stopniu wpływa na wielkośd wytrzeszczu i motorykę mięśni okoruchowych. z przewagą objawów zapalnych, dwojeniem i neuropatią nerwu wzrokowego radioterapia oczodołu. wywołuje rozpad fibroblastów i limfocytów, ale może w początkowej fazie nasilid zapalenie, dlatego też równocześnie w pierwszych tygodniach podaje się steroidy. Leczenie chirurgiczne orbitopatii tarczycowej może byd kilkuetapowe. Ważne w nim jest zachowanie odpowiedniej kolejności procedur, tj.: 1. dekompresja chirurgiczna oczodołu, a. odbarczanie nerwu wzrokowego: i. usuwanie części kanału kostnego ii. wzdłużne nacinanie osłonek nerwu b. odbarczanie oczodołu wycinanie ścian 2. operacja zeza, a. operacje na mięśniach zewnątrzgałkowych 3. operacja powiek. a. płytki obciążające powiekę, lub nacinanie mięśnia Mullera + farma rogówki b. w skrajnych wypadach: zaszycie szpary na czas gojenia rogówki Guzy oczodołu 1.Guzy naczyniowe naczyniaki włośniczkowe(mogą samoistnie zanikad) naczyniaki jamiste naczyniaki limfatyczne anomalie żylne(żylaki oczodołu) 2.Guzy gruczołu łzowego gruczolaki guzy mieszane(najczęstszy) gruczolakoraki( w tym – oblaki),rak śluzowonaskórkowy. 3.Torbiele wrodzone: skórzasta(cystis dermatoidalis),oponowa(meningocele). 4.Guzy pochodzenia nerwowego: glejaki nerwu wzrokowego nerwiakowłókniaki oponiaki osłonek nerwu wzr. 5.Mięsak prążkowanokomórkowy (rhabdomyosarcoma)szybko daje przerzuty do węzłów i do płuc (ch+r) 6.Chłoniaki złośliwe(radioterapia) 7.Zieleniaki(ostra białaczka szpikowa u dzieci, pierwotnie rozwijająca się w oczodole) 8. Guzy naciekające z otaczających struktur(zatoki,OUN) 9.Guzy przerzutowe: - Neuroblastoma - Mięsak Ewinga - Guzy gruczołu piersiowego,oskrzeli, gruczołu krokowego,czerniak skóry, guzy przewodu pokarmowego i nerek. Zazwyczaj rozwój trwa jakiś czas, nie jest związane z bolesnością w pierwszych fazach choroby, asymetria nasila się powoli Guzy sklepenie (guzy gruczołu łzowego, mieszane, gruczolakoraki, raki, chłoniaki, perlaki) spychają gałkę oczną ku dołowi i w stronę nosa Guzy okolicy sitowia np., kostniaki zatoki przynososwe czy śluzowiaki przemieszczenie gałki w kierunku bocznym guzy dna oczodołu (najczeście raki i mięsaki zatoki szczękowej) przesuwają gałkę oczną ku górze guzy skroniowe (np. kostniaki ściany bocznej) przesuwają donosowo Guzy w każdym miejscy: torbiele, włókniaki, kaszaki, tłuszczaki, chrzęstniakomięsaki, naczyniaki, mięsaki, mięśniakomięsaki, potworniaki, guzy rzekome zazwyczaj uciążliwe dwojenie wcześnie zgłaszają się do lekarza lokalizacja tylna w stożku mięśniowym i szczycie oczodołu (oponiaki skrzydła małego kości klinowej, glejaki, nerwiaki, oponiaki nerwu wzrokowego, guzy przenikające z zatoki szczękowej i guzy w przebiegu fakomatoz np. Revklinghausena.) wytrzeszcz ku przodowi nie wyzwala objawów dwojenia, powoduje: upośledzenie funkcji nerwu wzrokowego ucisk na struktury daje zaburzenie ostrości wzroku leczenie części obwodowe: górna, skroniowa, dolna: dojście przez kośd skroniową tzw Kronlein endokopowy szczękową częśd obwodowa przyśrodkowa i sektor tylny z dostępu przez nos Okolica przyśrodkowa i wewnątrzstożkowa i tuż za gałką z dojśd przezspojówkowych z pominięciem kości CA mammae przerzut do oka: wytrzeszcz: exophtamus bliznowacenie zapadnięcie gałki ocznej enophthalmus Wrodzone deformacje oczodołu 1.Craniostenosis - czaska wieżowata – stożkogłowie wynik przedwczesnego kostnienia szwów ciasnota śródczaszkowa zastoinowy, obustronny obrzęk tarczy nerwu wzrokowego zespół Crouzona- dysostosis craniofacialis zespół Aperta – acrocephalosyndactylia 2.Hypertelorismus - płytkie szeroko rozstawione oczodoły) nadmiar tk.kostnej w obrębie ścian przyśrodkowych wytrzeszcz może powodowad wysychanie i owrzodzenie rogówki 3. Torbiel oponowa (meningocele) / mózgowo-oponowa (meningoencephalocele) wrodzony rozstęp między kośdmi górnowewnętrznego kąta oczodołu torbiel o charakterze przepukliny powiększa się w czasie płaczu dziecka Urazy oczodołu Złamanie typu blow-out(złamanie rozprę żające dna oczodołu) - enoftalmus -diplopia -ograniczenie ruchomości oka -znieczulenie n. podoczodołowego Izolowane uszkodzenie najczęściej urazy tępe od przodu złamaniu ulegają brzegi i ściany kostne najczęściej narażona jest ściana dolna, która pęka pod wpływem gwałtownego wzrostu ciśnienia w oczodole po dużym uderzeniu (pięśd, śnieżka: blow out) uwięźnięcie mięśnia prostego dolnego w powstałej szczelinie i wkleszczenie go do zatoki szczękowej leczenie: chirurgiczne uwolnienie mięśnia i zaopatrzenie ubytku kostnego przeszczepem kostnym lub syntetyczny, urazy czaszki o pęknięcie stropu i jego szczytu uszkodzenie kanału nerwu wzrokowego zespołu szczytu oczodołu i szczelin górnej lub dolnej o wytrzeszcz spowodowany krwotokiem zespół Hornera na skutek zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej Zapadnięcie gałki ocznej enophthalmus uraz uszkadzający ściany kostne oczodołu porażenie współczulne, na skutek zwężenia i niedrożności jedne z dwóch tętnic szyjnych wewnętrznych, rzadziej uszkodzenie splotu jamistego Wytrzeszcz tętniący (pulsujący) Przyczyny: tętniaki i miażdżycowopochodne zespolenia tętniczo- żylne w obrębie oczodoły ubytki w kościach oczodoły od str jamy czaszki przetoka tętniczo żylna w zatoce jamistej (80% po urazie podstawy czaszki) Przetoka tętnicy szyjnej wewnętrznej do zatoki jamistej. Objawy: wytrzeszcz gałki ocznej i jej tętnienie zgodne z rytmem serca, zastój żylny w oczodole, unieruchomienie oka, zaburzenia czucia, mydriasis(III,IV,VI,V1 przechodzą przez zatokę) Przetoka szyjno - jamista przyczyny Złamanie podstawy czaszki Samoistne pęknięcie wewnątrzjamistego odcinka tętniaka tętnicy szyjnej wewnętrznej objawy Wytrzeszcz tętniący i pojawienie się tętniącego szumu w głowie Obrzęk spojówek, powiek i opadnięcie powieki górnej Porażenie nerwów ruchowych oka Dno oka: obrzęk tarczy n.wzr., poszerzenie naczyo żylnych i krwotoki siatkówki Diagnostyka Egzoftalmometria+rutyn.badanie okulist. Badanie ruchomości gałek ocznych Bad.laboratoryjne(morf.+r,hormony tarczycowe) Rtg oczodołów i zatok obocznych nosa Rtg kanałów nn. wzrokowych Rtg siodła tureckiego T K oczodołów NMR oczodołów Wytrzeszcz nietętnniący ֍ powstaje na skutek rozwoju żylaków w oczodole lub w obecności naczyniaka jamistego ֍ nie ma charakteru stałego ֍ narasta przy schylaniu głowy, przy próbie Valsalvy, przy utrudnieniu odpływu krwi z naczyo żylnych ֍ po ustaniu wytrzeszcz cofa się ֍ „leczenie” unikanie sytuacji sprzyjającej zastojowi krwi Choroby powiek Nieprawidłowe ustawienie powiek -odwinięcie (ectropion) -podwinięcie (entropion) -opadnięcie powieki górnej (ptosis) (górnej: plepharoptosis) blepharochalasis – wiotkośd skóry powiek, najczęściej symetryczna i powieka górna – może prowadzid do nawrotowych stanów zapalnych nieprawidłowy wzrost rzęs - trichiasis Choroby zapalne powiek, 1.Zakażenia bakteryjne Blepharitis – zapalenie powiek: gronkowcowe, łojotokowe, dysfunkcja gruczołów Meiboma i kombinacje ze względu na lokalizację przednie: skóra powiek, postawa rzęs, mieszki rzęskowe splątanie, siwienie, utrata lub niewłaściwy wzrost rzęs, rumieo powiek, wydzielina łojowa przednie może byd spowodowane nużycą tylne: gruczoły Meiboma i ich ujścia łuski a następnie strupy, gromadzenie wydzieliny w obrębie gruczołów Meiboma, sklejanie rzes, zgrubienie powiek Hordeolum externum et internum – jęczmieo zapalenie dotyczy gruczołów Molla i Zeidda leczenie jak w gradówce częściej samoistne wchłonięcie Chalazion – gradówka jałowy ziarniniak zapalny w wyniku zablokowania ujśd gruczołów Meibboha nadmiar wydzieliny łojowej przenika do tarczki przybiera formę guzka (ziarniniak tłuszczowy) przebieg niebolesny, ale jest obrzęk powiek i zaczerwienienie duża zmiana powieki górnej może uciskad rogówkę astygmatyzm i pogorszenie widzenia podatnośd: dysfunkcja gruczołów Meiboma i trądzik różowaty leczenie ֍ masaż powiek ֍ ciepłe okłady ֍ steroidy w karoplach ֍ antybiotyk w nadkażeniach bakteryjnych ֍ przwlekłe: chirurgicznie Furunculus 2.Zakażenia wirusowe Moluscum contagiosum Verruca Herpes zooster ophthalmicus 3.Zapalenie alergiczne powiek Guzy powiek 1.Łagodne : xantelasma, papilloma, cornu cutaneum, angiomata 2.Złośliwe: ca basocellulare postawnokomórkowy: o najczęstszy nowotwór o owrzodzenie, o stwardnienie, o niewyraźne granice zmiany, o brak tkliwości: o postad guzkowa, guzkowo-wrzodziejąca, twardniejąca , ca spinocellulare (kolczystokomórkowy o rzadziej, o ale bardziej agresywny, o u starszych po działaniu promieni słonecznych) , adenocarcinoma, melanoma malignum(conj.palp.) o (czerniak rzadko, o może byd postad amelanotyczna CHOROBY NARZADU ŁZOWEGO: Choroby aparatu łzowego 1.Niedrożnośd dróg łzowych: wrodzona i nabyta -niedrożnośd kanalików łzowych -niedrożnośd przewodu n-łz 2. Nadmierne wydzielanie łez – epiphora ֍ nadmierna produkcja stan zapalny ֍ utrudniony odpływ nieprawidłowe ustawienie punktów łzowych niedrożnośd dróg odprowadzających ֍ niewydolnośd pompy łzowej 2.Zapalenie worka łzowego -ropniak worka powikłanie niedrożności przewodów nosowo-łzowych zakażenie tkliwośd, zaczerwienienie, napięcie, obrzęk kąta przyśrodkowego może byd łagodne, przedprzegrodowe zapalenie tkanek miękkich oczodołu przewlekłe nadmierne łzawienie nawracające zapalenie najskuteczniejsze leczenie cryocystorhinostomia – chirurg połączenie woreczka z jamą nosową „Zespół suchego oka” • polega na złuszczaniu się nabłonka rogówki i spojówki gałkowej • powstaje zarówno w wyniku nieprawidłowego składu filmu łzowego jak i niedostatecznego wydzielania łez Przyczyny: uszkodzenie komórek nabłonka rogówki i komórek kubkowych Rozległe oparzenia spojówek Zespół Sjorgena Autoimmunologiczne zespoły pecherzycowe Zaburzenia neurologiczne Zniszczenie tkanki gruczołu łzowego Przyczyny jatrogenne Czynniki predysponujące soczewki menopauza ciąża klimatyzacja komputer klimat wietrzny, suchy Objawy: Podrażnienie Uczucie ciała obcego w oku Pieczenie pod powiekami, suchość i zmęczenie oczu Ciągnąca się śluzowa wydzielina Przejściowe przymglenie widzenia/ osłabienie Rzadziej: światłowstręt, swędzenie uczucie zmęczenia i ciężkości powiek, sklejanie Rozpoznanie: 1. Nieprawidłowości filmu łzowego: Brak menisku łzowego lub menisk mały lub wklęsły Obecność w filmie łzowym pasm śluzu i materiałów resztkowych 2. Nieprawidłowości rogówki: ( w lampie szczelinowe) Punktowa epiteliopatia Obecność filamentów Obecność płytek śluzowych Diagnostyka: Test przerwania filmu łzowego Barwienie różem bengalskim lub fluoresceiną powinowactwo do ubytków nabłonka oraz matorych komórek śródbłonka i śluzu Test Schirmera – paki bibuły przyklejone do powiek; badamy czas z jakim bibuła nasączy się łzami??? pomiar ilości wydzielanych łez poprzez ocenę zawilgocenia paska bibuły o szerokości 5mm i dł 35 mm po 5 min. Zwykle powyżej 15mm. Gdy <10mm patologia stabilnośc filmu łzowego – break up time ocena powierzchni rogówki – barwienie fluoresceiną Leczenie: 1. zachowanie istniejących łez - przez obniżenie temperatury pomieszczeń, stosowanie nawilżaczy powietrza itp. 2. leczenie miejscowe – substytuty łez: „sztuczne łzy” Lacrimol, Isopto Tears, Oculotect Fluid Tears Naturale II, Oculotect Fluid Sine, Tears Naturale Free Filmabac, Hyabac 3. zmniejszenie odpływu łez – zamkniecie punktów łzowych (zatyczki) górny 25%, dolny 75% czasowe lub stałe zamknięcie punktów łzowych na brzegu powieki łzy pozostają na dłużej w worku łzowym Film łzowy 3- warstwowa struktura przednia powierzchnia rogówki jest pokryta filmem łzowym, który tworzy gładką powierzchnię optyczną Warstwy filmu łzowego 1. powłoczka tłuszczowa- utrudnia odparowanie łez, pionowa stabilność płynu łzowego, poślizg przy ruchach powiek- gruczoły łojowe Meiboma, gruczołu Zeissa. 2. warstwa wodna- podstawa pod względem ilościowym, nawilża nabłonek rogówki, spłukuje i dezynfekuje powierzchnię oka- gruczoły łzowe dostarcza tlen, 3. komponent śluzowy: bezpośrednio na powierzchni galki ocznej- ścisłe przyleganie i utrzymywanie się filmu łzowego na jej powierzchni, a w szczególności na powierzchni rogówki.- komórki kubkowe spojówki Choroby zapalne spojówek 1.Typ wydzieliny: wodnista, śluzowa, ropna, śluzowo-ropna. 2.Typ reakcji spojówkowej: grudkowa, brodawkowa 3.Obecnośd błon rzekomych lub błon prawdziwych Błona rzekoma skoagulowany wysięk, przylegający do objętego procesem zapalnym …. Błona prawdziwa S pyogenes błonicze zapalenie spojówki Tworzy się z wysięku zapalnego, który nacieka Przy próbie oddzielenia krwawi!!! 4.Powiększenie węzłów chłonnych przyuszne i podżuchwowe wirus, chlamydia, rzeżączka 1.Bakteryjne:proste, rzeżączkowe. krople z antybiotykami 2.Chlamydiowe tetracykliny miejscowo i ogólnie 3.Wirusowe: adenowirusowe,herpetyczne krople steroidowe, NLPZ 4.Niezakażne:proste,alergiczne przeciwalergiczne i steroidowe, suche (keratoconjunctivitis sicca) NIE pobiera się wymazów, WYJ długotrwałe leczenie Ostre zapalenie spojówek • łzawienie, • zwężenie szpary powiekowej • surowicza lub śluzowo – ropna wydzielina • sklejanie powiek • „czerwone oko” • obrzęk spojówek • ostrość zachowana! Objawy subiektywne: – swędzenie – pieczenie – uczucie piasku pod powiekami – uczucie ciała obcego – ból I. ZAPALENIA SPOJÓWEK ZAKAŹNE Wirusowe: (fot. E) NAJCZĘSTSZE!!! Nagminne zapalenie spojówek i rogówki – najczęściej wywołane adenowirusem typu 8 i 19 – wysoki stopień zakaźności utrzymuje się przez 1-2 tygodnie od zachorowania Objawy: – obrzęk powiek, wodnista wydzielina – uogólnione przekrwienie spojówek – grudki spojówki, błony rzekome – krwotoczki podspojówkowe – centralne punktowate zapalenie nabłonka rogówki – powiększenie węzłów przyuszniczych Leczenie: – Brak leczenia przyczynowego – W ciężkich przypadkach – preparaty steroidowe Bakteryjne: Najczęściej wywołuje je: – Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus – Streptococcus pneumonia – Haemophilus influenzae Objawy: – przekrwienie spojówek – łagodny odczyn brodawkowy – obecność śluzowo – ropnej wydzieliny w worku spojówkowym – sklejanie powiek po przebudzeniu ! – uczucie „piasku pod powiekami” ? – brak świądu Leczenie: – Krople: Biodacyna, Gentamycyna, Tobrex – Maści antybiotykowe: Erytromycyna, Tobrex, Neomycyna – Fluorochinolony: Ciloxan, Chibroxin, Floxal Chlamydiowe: (fot. D) Wtrętowe zapalenia spojówek dorosłych – wywołane przez Chlamydia oculogenitalis współistnieje zapalenie cewki moczowej lub szyjki macicy Objawy: śluzowo – ropna wydzielina w jednym oku silny obrzęk spojówki powiekowej obecność opalizujących grudek w sklepieniach spojówki i obrzęk sklepienia powiększenie węzłów przyuszniczych punkcikowate nacieki rogówki mikrołuszczka Leczenie: miejscowe stosowanie przez 6 tyg. 4x dz. Maści z grupy tetracyklin ogólnie antybiotyk z grupy tetracyklin ZAPALENIE SPOJÓWEK NIEZAKŹNE 1. Proste zapalenie spojówek Przyczyny: – fizyczne – chemiczne – niewyrównane korekorekcją wady refrakcji – nieprawidłowości w ustawieniu osi widzenia obu oczu – przewlekły brak snu Objawy: – pieczenie – swędzenie – lekki światłowstręt i łzawienie – mierne przekrwienie spojówki powiekowej i gałkowej – brak patologicznej wydzieliny Leczenie: – Cincol – Oculosan 2.Alergiczne zapalenie spojówek Objawy: – ostry początek – obustronnie – silne swędzenie – przekrwienie – obrzęk i przekrwienie spojówek – ciastowaty obrzęk powiek Leczenie: • Emadine, Alergoftal, Spersalerg • Cromohexal, Cusicrom, Polcrom, Alomide • Zaditen AUTOIMUNOLOGICZNE ZAPALENIE SPOJÓWEK w przebiegu rumienia wielopostaciowego (zespół Stevensa – Johnsona) – oczna pęcherzyca rzekoma ZMIANY ZWYRODNIENIOWE SPOJÓWEK Skrzydlik (pterygium) Choroby rogówki i twardówki 1.Wirusowe zapalenia rogówki:epidemica,herpetica,disciformis 2.Bakteryjne zapalenia rogówki: -wrzód brzeżny -wrzód pełzający(cum hypopyon)+dscl 3.Grzybicze zapalenie rogówki(wrzód+ nacieki satelitarne) 4.Zapalenie porażenne rogówki Zmiany zwyrodnieniowe rogówki 1.Gerontoxon 2.Pierścieo Kaysera – Fleischera powstaje na skutek odkładania miedzi w przebiegu choroby Wilsona 3.Zwyrodnienie taśmowate 4.Zwyrodnienie guzkowe Salzmanna Dystrofie rogówki Cechy: obustronne, postępujące, dziedziczne. 1.Stożek rogówki 2.Dystrofia nabłonkowa Meesmanna 3.Dystrofia mikrotorbielowata Cogana (dystr.błony granicznej tylnej) 4.Dystrofie:ziarnista,plamkowata,siatecz kowata(zmiany w zrębie rogówki) 5.Dystrofia śródbłonkowa Fuchsa(c.gutt) Zapalenia nadtwardówki i twardówki 1.Zapalenia nadtwardówki: proste(najczęściej sektorowe) i guzkowe. 2.Zapalenie twardówki(ziarninujące) -przednie i tylne: niemartwicze(rozlane i guzkowe) i martwicze. Ile kosci twarzoczaszki tworzy oczodol a. 5 b. 6 c. 7 na pewno to?? tak (str 1. Niżankowska 2000) d. 8 e. 9 Główną zawartość oczodołu oprócz gałki stanowi: a) tkanka tłuszczowa b) tkanka mięśniowa c) tkanka nerwowa d) naczynia e) . Przy patrzeniu w górę udział biorą mięśnie: a) mm. prosty górny i mm. skośny dolny b) mm prosty górny i mm.. skośny górny c) mięśnie proste górne d) e) Zwój rzęskowy leży w: a)oczodole, 2 cm za gałką oczną, b) w gałce ocznej c) pod siatkówką d) w ścięgnie mięśnia prostego górnego e) Zakrzepica zatoki jamistej, objawy: porażenie gałki ocznej, brak czucia z zakresu V1: a) z. szczeliny oczodołowej górnej Zapalenie tkanek oczodołu: a) jest niegroźnym stanem towarzyszącym większości infekcji ogólnoustrojowych b) nie wymaga wykonywania badań dodatkowych, jak badania krwi, RTG/CT zatok c) zapalenie (przedprzegrodowe?) wiąże się z zaburzeniem ruchomości gałki ocznej, zaburzeniem ostrości wzroku i (?) źrenicy d) u dzieci zarówno przed- jak i pozaprzegrodowe(?) zapalenie tkanek oczodołu wymaga hospitalizacji i antybiotykoterapii Zapalenie przedprzegrodowe oczodolu cechuje się: a. Dobra ostroscia wzroku b. Zaczerwienieniem i obrzekiem powiek c. Dobra rychomoscia galki ocznej d. Brak prawidlowej e. Wszystkie prawidlowe Zapalenie jamy oczodolu cechuje a. Obnizona ostrosc wzroku b. Nieprawidlowa szerokosc zrenicy c. Bol przy poruszaniu okiem a nie tylko to????bo tamte 2 to zajecie szczytu oczodołu... d. Ab i c e. Brak prawidlowej Ropowica oczodołu najczęściej spowodowana jest: a) zapaleniem zatok przynosowych, głównie zatoki sitowe b) zakrzepica zatoki jamistej c) jęczmienia d) e) Oftalmopatia tarczycowa: a) występuje tylko u chorych z nadczynnością tarczycy b) jest najczęstszą przyczyną (?) obustronnego wytrzeszczu gałek ocznych c) jest najczęstszą przyczyną zarówno obu- jak i jednostronnego wytrzeszczu gałek ocznych d) jest samoograniczającym się, niegroźnym schorzeniem(?) Oftalmopatii tarczycowej towarzyszy objaw tez Rosenbacha, Jellinka a. Grafego b. Moebiusa c. Dalrympla d. Stelwaga e. Wszystkie do charakt. objawów oftalmopatii tarczycowej należą a wytrzeszcz neuropatia n.II, zez rozbierzny, oczopląs b wytrzeszcz, niedomykalność szpary powiek, zez zbieżny, oczopląs c wytrzeszcz, retrakcja powiek, miopatia restrykcyjna, obrzęk powiek i spojówek d wytrzeszcz, retrakcja powiek, zez rozbieżny, oczopląs Dysthyroid oftalmopatia tarczycowa- w wyniku autoimmunologicznej nadczynności tarczycy. a)exopthalmos, eyelid retraction, restricktive myopathy, edema of eyelids+conjuctiva Wytrzeszcz i przesunięcie gałki ocznej: a) mogą być wywołane tylko przez pierwotne choroby oczodołu b) nigdy nie są wywołane zmianami złośliwymi c) mogą być wywołane naciekaniem oczodołu przez zmiany wychodzące z narządów sąsiadujących, np. raka zatoki szczękowej d) prawie zawsze są objawem chorób tarczycy pulsating exophthalmos a arises from the orbit and cause injury Charact. diplopia b arises from the orbital varices rupture c arises from the formation of a fistula artery carotica ext. to the cavernous sinus and runs from the paralysis of motor nerves of the eye d is one of the orbital phlegmon powkłań Orbital cellulitis *zaburzenia ruzhomości, *spadek funkcji wzrokowych, * gorączka, ból, obrzęk, *wytrzeszcz a)impaired vision b)impaired eye movements c)without treatment can lead to blindness or death d)all Egzoftalmometria - pomiar osadzenia gałek ocznych w oczodole egzenteracja to: wypatroszenie oczodołu, usunięcie gałki ocznej, usunięcie guza, dekompresja A. B. C. D. Rozpoznanie schorzeń oczodołu opiera się na badaniu: stanu przedmiotowego narządu wzroku funkcji narządu wzroku badaniach dodatkowych: USG, TK, MR wszystkie odpowiedzi prawidłowe Najczestszym pierwotnym, zlosliwym guzem oczodolu u dzieci jest a. Ziarniniak zlosliwy b. Miesak mieloblastyczny str 89 c. Zieleniak d. Pseudolymphoma e. Glejak nerwu wzrokowego Entropion to a. Podwiniecie powieki dolnej Hordeolum externum to a ostre gronkowcowe zapalenie mieszka rzęsowego i przylegającego do niego gruczołu łojowego Zeissa b ostre paciorkowcowe zapalenie mieszka rzęsowego i przylegającego gruczołu Molla c przewlekłe chlamydiowe zapalenie gruczołu łojowego przyrzęsowego Zeissa d przewlekłe zapalenie gruczołu łojowego tarczkowego o mieszanej etiologii Hordeolum externum is a severe staphylococcal infection and ciliary lives adjacent to the sebaceous gland Zeiss b acute strep ciliary lives and the adjacent gland Molla c chronic inflammation of the sebaceous gland Chlamydia przyrzęsowego Zeiss d chronic inflammation of the sebaceous gland tarczkowego of mixed aetiology Gradówka to: a) przewlekłe zapalenie gruczołu Meiboma b) ostre zapalenie gruczołu Meiboma c) przewlekłe zapalenie gruczołu Molla d) ostre zapalenie gruczołu Molla chalazion: a) related to meimobian gland Jęczmień wewnętrzny to zapalenie: A. gruczołu rzęskowego Molla B. gruczołu tarczkowego Meiboma C. gruczołu łzowego D. spojówki powiekowej Najczęstszy rak powiek - rak podstawnokomórkowy Most common cancer of eyelids? a)basal cell carcinoma wybierz prawidłowe a rak podstawnokomórkowy jest rzadko występującą postacią raka powiek ipowoduje odległe przerzuty b najczestrzym guzem złosliwym powiek jest czerniak c rak podstawnokomórkowy jest najczęstrzym guzem złośliwym powiek, a nieleczony może przyjąć formę drążącą i wnikać do oczodołu i zatok obocznych d rak kolczystokomórkowy powiek jest mniej inwazyjny od podstawnokomórkowego Opadanie powieki jest objawem porażenia którego nerwu: V, IV, VI, III Wrodzone opadnięcie powieki górnej: a) jest częstym schorzeniem, samoistnie ustępującym z wiekiem b) niewielkiego stopnia (niezasłaniające źrenicy) nie wpływa na funkcję widzenia i stanowi tylko defekt kosmetyczny c) opadnięcie zasłaniające źrenicę może mieć wpływ na rozwój widzenia u dziecka, ale nigdy nie stanowi wskazania do chirurgicznej korekty d) nigdy nie wpływa na rozwój widzenia u dziecka Wrodzone opadnięcie powieki górnej przesłaniające źrenicę wymaga: A. obserwacji B. leczenia operacyjnego C. leczenia zachowawczego D. fizykoterapii Mięsień tarczkowy: (unerwione współczulnie) a) rozwieranie szpary powiekowej b) jest częścią mięśnia okrężnego oka (górny - jest częścią dźwigacza powieki górnej) c) przyczepia się do brzegu oczodołu (przyczepiają się do tarczek) d) e) Przewlekłe zapalenie brzegów powiek spowodowane jest najczęściej: A. niewyrównaną wadą refrakcji (nadwzroczność, niezborność) B. cukrzycą (jęczmienie mnogie) C. zakażeniem grzybiczym D. oparzeniem główne objawy wrodzonej niedrożności dróg łzowych to a światłowstręt, kurcz powiek, łzawienie b światłowstręt, wydzielina patologiczna w worku spojówkowym c łzawienie i wydzielina patologiczna w worku spojówkowym d kurcz powiek i łzawienie objawy wrodzonej niedrozności dróg łzowych u większości dzieci ustępują samoistnie: a) w ciagu pierwszych 2 tygodni życia dziecka b)do 4 m.ż. c)do 3 r.ż d)do 4 r.ż najczęstszą przyczyną utrzymującego się łzawienia z obecnością patologicznej wydzieliny w worku spojówkowym u dzieci jest: a)Zaćma wrodzona b)jaskra wrodzona c)wrodzona niedrożność dróg łzowych d)entropion przy podejrzeniu zespołu suchego oka powinno sie wykonać a test Schirmera b test Siedla c płukanie dróg łzowych d test Schaeffera Schirmer test is used in? a)dry eyes (to measure amount of tears) 3. Młoda dziewczyna przyjmująca środki antykoncepcyjne oraz stosująca dietę odchudzającą skarży się na poczucie „piasku” pod powiekami. W jej przypadku wskazane jest wykonanie w pierwszej kolejności testu: a) przerwania filmu łzowego (BUT) b) Schirmer’a c) Seidl’a d) Amsler’a Test Schrimera II rozpoczyna się podaniem do worka spojówkowego: A. środka znieczulającego “Podstawowe wydzielanie wody we łzach ocenia się po wcześniejszym farmakologicznym znieczuleniu worka spojówkowego (test Schirmera I ze znieczuleniem), a odruchowe wydzielanie wody we łzach poprzez podrażnienie błony śluzowej jamy nosowej (test Schirmera II).” - to z mp.pl. więc chyba nie A? w obu podaje sie znieczulenie ale tylko w II drazni sie blone sluzowa nosa wiec A B. fluoresceiny C. epinefryny D. antybiotyku w kroplach róż Bengalski-do barwienie ubytków rogówki w suchym oku nie wybarwia ubytków -> yes, tylko złuszczony nabłonek ale nie było takiej odp. noo dziwne pytanie, to suche oko pasowało najbardziej ale ubytki są źle / suche oko zgłaszam to do prokuratury Do suchego oka nie predysponuje: menopauza, andropauza, operacja, praca przy komputerze Do zespolu suchego oka nie predysponuje: -menopauza, -andropauza Terapia suchego oka nie polega na: A. przywróceniu prawidłowej funkcji gruczołów łzowych B. nawilżaniu powierzchni oka C. hamowaniu mediatorów reakcji zapalnej D. udrożnieniu punktów łzowych Warstwy filmu łzowego powłoczka tłuszczowa- utrudnia odparowanie łez, pionowa stabilność płynu łzowego, ruchach powiek- gruczoły łojowe Meiboma, gruczołu Zeissa. poślizg przy 1. warstwa wodna- podstawa pod względem ilościowym, nawilża nabłonek rogówki, spłukuje i dezynfekuje powierzchnię oka- gruczoły łzowe dostarcza tlen, 2. komponent śluzowy: bezpośrednio na powierzchni galki ocznej- ścisłe przyleganie i utrzymywanie się filmu łzowego na jej powierzchni, a w szczególności na powierzchni rogówki.- komórki kubkowe spojówki Film łzowy co produkuje poszczególne komponenta Woda- gruczoły łzowe Śluz- komórki kubkowe spojówki Tłuszcz- gruczoły Meiboma W skłąd filmu łzowego nie wchodzi warstwa: A. lipidowa B. wodna C. mucynowa D. fluoresceinowa przez co wydzielana faza mucynowa fimu łzowego- kom.kubkowe (gruczoły Meitza) Za produkcję filmu łzowego odpowiadają: a) gruczoły łzowe, gruczoły spojówkowe i powiekowe b) gruczoły łzowe, c) gruczoły łzowe i spojówkowe d) gruczoły łzowe i powiekowe e) gruczoły łzowe, gruczoły łzowe dodatkowe, gruczoły spojówkowe i powiekowe? co to są gruczoły łzowe dodatkowe?W spojówce załamków górnych worka spojówkowego rozsiane są liczne drobne gruczoły łzowe dodatkowe (gruczoły spojówkowe Krausego), które także produkują warstwę wodną filmu łzowego. z MP A. B. C. D. Film łzowy spełnia następujące funkcje: zapewnia gładką powierzchnię oka chroni oko przed infekcją zapewnia prawidłowy stan komórek nabłonka rogówki A, B i C A. B. C. D. W warunkach fizjologicznych ilość łez wydzielanych w ciągu doby wynosi: 1,5 – 2,0ml litr wydzieliny z nosa i tylko 2ml łez… człowiek jest jednak obrzydliwy^^ 10,0 – 12,0ml 15,0 – 18,0ml około 25ml A. B. C. D. Łzawienie emocjonalne u dzieci występuje: po urodzeniu od 1. miesiąca życia od 3. miesiąca życia pod koniec 1. roku życia A. B. C. D. Wybrać stwierdzenie nieprawdziwe dotyczące łzawienia u dziecka: może być objawem niedrożności dróg łzowych może być spowodowane obecnością ciała obcego w rogówce nie występuje u niemowląt bywa objawem jaskry pierwotnej wrodzonej Unerwienie gruczołu łzowego: a)czuciowe, przywspółczulne, współczulne (przywspółczulnie płaczemy - n. VII, współczulnie nie płaczemy, czuciowo od n. V1) b) przywspółczulne c) współczulne d) przywspółczulne i współczulne e) przywspółczulne i czuciowe Typ grudkowy reakcji zapalnej spojówek – coniunctivitis follicularis jest charakterystyczny dla: a) zapaleń bakteryjnych i wiosennego zapalenia spojówek b) infekcji wirusowych i chlamydiowych c) zapaleń powstałych na skutek noszenia soczewek kontaktowych d) zapaleń prostych spojówek Zapalenie grudkowe: Kiedy występuje reakcja tkanki limfatycznej. Luźna tkanka spojówkowi sklepień. Najczęściej w dolnym (wyj jaglicagórne). Ostre- wirusowe, przewlekłe- zapalenia wtrętowe spowodowane przez chlamydie. Najbardziej zakazna postac zapalenia spojowek i rogowki powoduja: a. Wirusy herpes b. Adenowirusy ?raczej to z tego co mówili na prelekcjach. tak, tak. c. Gronkowce d. Paciorkowce e. Grzyby Za rozwój nagminnego zapalenia spojówek są odpowiedzialne: a) adenowirusy b) bakterie G (+) c) bakterie G (-) d) wirusy Varicella – zoster Najgorsze zapalenie spojówek u noworodków: a) Neisseria b) Chlamydia c) Herpes 2 d) gronkowce e) paciorkowce Proste zapalenie spojówki leczy się: antybiotykami miejscowymi (np. Detreomycyna) o w zyciu, ani antybiotyk ani steriody!(chyba ze powiklane a tu nic nie ma o powiklanym) wiec jak dla mnie C (Niżank str 149) B. antybiotykami i steroidami o działaniu miejscowym (np. Oxycort A) C. sympatykomimetykami (np. Visine) visine na suche oczka sie stosuje D. A i B A. A. B. C. D. Nagminne zapalenie spojówek i rogówki najskuteczniej leczymy: Zovirax (maść) + Heviran (tabletki) Virolex (krople) + Heviran (tabletki) Zovirax (krople) + Heviran (tabletki) brak odpowiedzi prawidłowej Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci: 1. ma charakter brodawkowy i towarzyszy mu wydzielina ropna 2. ma charakter grudkowy i towarzyszy mu wydzielina śluzowo – surowicza 3. najczęstszymi czynnikami patogenami są: S. pneumoniae, H. inflaenzae, S. aureus 4. najczęstszymi patogenami są: N. meningitidis, H. inflaenzae, P. aeruginosa 5. terapia miejscowym antybiotykiem skraca czas trwania choroby i może przeciwdziałac zakażeniu przyległych struktur 6. w większości przypadków wskazana jest terapia ogólnoustrojowa antybiotykiem o szerokim spektrum prawidłowy zestaw: a) 1, 3, 5 b) 2, 4, 6 c) 1, 4, 5 d) Brak odpowiedzi prawidłowej . Unerwienie spojówki pochodzi od: a) V2 b) V1 c) V1 i V2 ma ktos jakies potwierdzenie ze v2 tez? bo ja znalazlam tylko v1..ja też d) V1 i gałązki nerwu językowo- gardłowego e) . Mięsko łzowe jest częścią: a) spojówki b) rogówki c) kanalika łzowego d) twardówki e) Triada irytacyjna a) ból oka, pogorszenie widzenia, wydzielina ropna b) światłowstręt, łzawienie, zwężenie szpary powiekowej c) łzawienie, wydzielina surowiczo – ropna, pogorszenia widzenia d) obrzęk powiek, nastrzyknięcie mieszane, wydzielina surowicza e) Objawy charakterystyczne dla tzw „triady irytacyjnej” to: a) ból oka, pogorszenie widzenia, wydzielina ropna b) światłowstręt, łzawienie, zwężenie szpary powiekowej c) łzawienie, wydzielina surowiczo – ropna, pogorszenia widzenia d) obrzęk powiek, nastrzyknięcie mieszane, wydzielina surowicza