Co ka¿dy Rzymianin w domu mieć powinien

zamian za dostawy zbo¿a do
Rzymu. W tym samym okresie tereny, opuszczonej w
407 roku przez legiony rzymskie, Brytanii zosta³y najechane i zajête przez plemiona Anglów, Jutów i Sasów. Tymczasem wzglêdnie
oszczêdzona przez plemiona
germañskie wschodnia czêœæ
Imperium zosta³a zaatakowana przez potê¿ne plemiê
Hunów. Hunowie najechali
Wschodnie Cesarstwo.
Zachodnia czêœæ Imperium nieustannie pogr¹¿a³a
siê w chaosie powodowanym przez nap³yw Barbarzyñców i wojny domowe. Przed
ostateczn¹ katastrof¹ broni³y jej dzia³ania Aecjusza,
zwanego “ostatnim Rzymianinem”. Stara³ siê on w³adaæ Itali¹ i skrawkami posiad³oœci w Galii i Hiszpanii. Udawa³o mu siê to dziêki wsparciu militarnemu
Hunów. Jednak nieustanne
wojny straszliwie pustoszy³y kraj. W 448 roku po³¹czone si³y rzymsko-germañskie,
dowodzone przez Aecjusza zada³y Hunom cios na Polach
Katalunijskich. Odparcie Hunów by³o ostatnim sukcesem
Cesarstwa.
W 474 roku cesarzem
zosta³ Juliusz Nepos, przeciwko któremu natychmiast
ruszyli Wizygoci, ale ich
wyprawa zosta³a rozgromiona. Wkrótce pojawi³o siê
jednak nowe niebezpieczeñstwo. Do Rzymu zmierza³ bowiem na czele Germanów Odoaker, który po
walkach osobiœcie przej¹³
w³adzê w Italii. Insygnia
cesarskie odes³a³ do Konstantynopola. W historiografii zachodniej wydarzenie
to powszechnie uwa¿a siê za
koniec istnienia cesarstwa
zachodnio-rzymskiego. Mimo upadku Italii Cesarstwo
nadal trwa³o. Wszystkie tereny wchodz¹ce w sk³ad Zachodniego Cesarstwa zosta³y ostatecznie wch³oniête jednak przez powsta³e pañstwa
barbarzyñskie. Odt¹d ich
dzieje bêd¹ tworzyæ historiê
nowej epoki - œredniowiecza.
PAWE£ WEKER
Co ka¿dy Rzymianin
w domu mieæ powinien
W obozie legionu rzymskiego (stoisko nr 22) poza fortyfikacj¹ mo¿na
równie¿ zobaczyæ wyposa¿enie przeciêtnego domu rzymskiego. Najbardziej unikalne sprzêty prezentuj¹ Daria Wyszyñska i Maciej
Szymaszek.
iskierki
Maciej Szymaszek prezentuje wyka³aczkê po³¹czon¹ z patyczkiem do uszu, a przed Dari¹
Wyszyñsk¹ stoi ówczesny papier toaletowy wielokrotnego u¿ytku
fot. Magdalena Kruszka
W ka¿dym domu znajdowa³a siê ceramika gliniana (tzw. terra sigillata), czyli ró¿nego rodzaju miski,
naczynia,
pojemniczki,
dzbany, itp. Ponadto u¿ywano ³y¿ek wykonywanych z
mosi¹dzu, rogu lub drewna.
Przyprawy oraz ró¿nego rodzaju zbo¿a i nasiona przechowywano w pojemniczkach z kory brzozowej lub
w pude³kach konstruowanych z jednego kawa³ka drewna i zszywanych korzeniem sosny. W zale¿noœci
od potrzeb posiadano tak¿e
ró¿nego rodzaju i w ró¿nych iloœciach kosze wiklinowe, beczki uszczelniane
rogozin¹ (pa³k¹ wodn¹), amfory, cebry, skrzynie i kufry.
Nie mog³o równie¿ zabrakn¹æ glinianych lampek oliwnych.
W ka¿dym domu musia³a byæ te¿ woskowa tablicz-
ka, na której pisano rylcami, czyli mosiê¿nymi lub
drewnianymi patyczkami. Z
jednej strony by³y one zaostrzone tak, aby mo¿na by³o
nimi ryæ w wosku, z drugiej
natomiast sp³aszczone, aby
mo¿na by³o zmazaæ tekst.
Tabliczki takie sprawdza³y
siê doskonale jeœli konieczne by³o sporz¹dzenie na
przyk³ad listy zakupów. Ale
popularne by³y tak¿e innego rodzaju tabliczki, wykonywane z o³owiu, a s³u¿¹ce
obra¿aniu. Wypisywa³o siê
na nich obelgi, zwija³o siê
je, a nastêpnie rzuca³o pod
nogi osoby, któr¹ chcia³o
siê obraziæ.
W domu rzymskim dbano tak¿e o rozrywkê, st¹d
te¿ obecnoœæ takich przedmiotów, jak koœci do gry
czy m³ynek z dwukolorowymi pionkami wykonanymi z drewna lub kamienia.
Najwiêksze zainteresowanie budz¹ jednak przybory
toaletowe. Ma³o kto domyœla siê, ¿e g¹bki zawi¹zane
owczym lub kozim œciêgnem na patyku to rzymski
papier toaletowy wielokrotnego u¿ytku. Za wyka³aczkê i patyczek do uszu jednoczeœnie s³u¿y³ mosiê¿ny
przedmiot z jednej strony
zakoñczony œwiderkiem, a z
drugiej haczykiem. Za czasów Cesarstwa Rzymskiego
u¿ywano tak¿e brzytwy
(okr¹g³y no¿yk z uchwytem) i no¿yczek (dwa po³¹czone ze sob¹ no¿yki bez
uchwytu).
Sprzêty niby te same co
obecnie, ale jak¿e inne. Niemniej jednak patrz¹c na nie
niejednokrotnie trudno jest
domyœliæ siê, do czego s³u¿¹, a jeszcze trudniej opisaæ,
jak wygl¹daj¹.
MAGDALENA KRUSZKA
J Dziecko podchodzi do jednego z wojów z proœb¹ o
wskazanie pozycji 29. Woj
odpowiada: - Znam tylko 69.
(am)
J Starsze ma³¿eñstwo: - Którêdy na zamek?
(sm)
J Z og³oszeñ radiowêz³a: zagin¹³ ma³y Adaœ, by³ blondynem.
(sm)
J Dziewczyna do dziewczyny:
- W tym t³umie czujê siê
niczym.
(dk)
J Grupa dzieci podchodzi do
jednego ze stanowisk rzemieœlniczych. Pani mówi do dzieci: No dalej kupujcie i idziemy.
Zza jej placów odzywa siê ch³opiec: - Plose pani, a cy ja mogê
kupiæ coœ innego i gdzie indziej?
(tr)
J Dwaj ch³opcy stoj¹ przy
estradzie, nagle jeden z nich
mówi do drugiego: “ChodŸmy w stronê wyjœcia, bo jeszcze Ÿle policz¹ i nas zostawi¹”.
(mkr)
J Dzieci przy stanowsku
dymarek: - Panowie tutaj maj¹
kawê?
(rt)
J Opiekun mówi do grupy:
“Wszyscy do mnie, dzioby na
k³ódkê i robimy wspólne zdjêcie!”.
(mkr)
J Na stanowisku bêbniarza,
wykonawca oprawiaj¹cy skórê
us³ysza³ od dziecka pochwa³ê:
- Ale ³adnie pan filetuje. (tr)
J W pi¹tkowy poranek z
g³oœników mo¿na by³o us³yszeæ nastêpuj¹cy komunikat:
“Przypominamy wszystkim
wykonawcom o natychmiastowym opuszczeniu terenu rezerwatu”. A chodzi³o jedynie
o wyprowadzenie samochodów.
(mkr)
J W czasie przemarszu legionu rzymskiego biskupiñskim
traktem ch³opczyk mówi do
swojego kolegi: - Patrz, id¹
Rzymy. Na co drugi odpowiada: - To nie Rzymy to Rzymowie.
(sm)