M. Zając OD OD „KAMIENIA „KAMIENIA DO DO CZYTANIA” CZYTANIA” DO DO ... ... (JAK (JAK KORYGUJEMY KORYGUJEMY WZROK) WZROK) SZKŁO I INNE MATERIAŁY OKO I WZROK OPTYKA Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej Czasy najdawniejsze Czasy najdawniejsze Strzałka piorunowa (fulgurit) 3-2 tysiąclecie p.n.e. Czasy najdawniejsze Obsydian ( szkło wulkaniczne) 3-2 tysiąclecie p.n.e. Czasy najdawniejsze Syro-Palestyna Nubia Egipt Fenicja A gdzie znaleźć mądrość? I gdzie jest siedziba wiedzy? [...] Nie zrównoważy jej złoto z Ofiru Ani rzadki onyks czy szafir. Złoto i szkło jej nierówne, Nie wymienisz jej na złote naczynie... Hiob:28:12-17 Bliski Wschód, I w. AD Rzym I w. AD Babilonia (ok. 2000 p.n.e.) Indie (ok. 2500 p.n.e.) Bóg Hamas wręcza Hammurabiemu kodeks praw Fragment Ayur Wedy opisujący choroby oczu Starożytny Egipt Starożytny Egipt (ok. 1300 p.n.e.) Syro-Palestyna Nubia Egipt Fenicja Królowa egipska Nefertiti (ok. 1355 p.n.e.) Pusty oczodół - czyżby utraciła lewe oko jeszcze za życia? TUTMOSIS III (18 Dynastia, ok. 1400 p.n.e.) Starożytny Egipt Grobowiec Ipy w Tebach – usuwanie odprysku kamienia z oka robotnika Starożytna Grecja Świątynia Asklepiosa na Kos Hipokrates z Kos (460-377 p.n.e.) ojciec medycyny Grecja starożytna ...Do oczu idą żyłki cieniuchne, przeznaczone dla widzenia. Biegną one z mózgu i odżywiają narząd wzroku najczystszą cieczą mózgową. W cieczy tej w oczach odbijają się przedmioty oglądane. Kiedy żyłki te schorzeją wzrok zgaśnie... Hipokrates z Kos – „ojciec medycyny”(460-377 p.n.e.) ...Do oczu idą żyłki cieniuchne, przeznaczone dla widzenia. Biegną one z mózgu i odżywiają narząd wzroku najczystszą cieczą mózgową. W cieczy tej w oczach odbijają się przedmioty oglądane. Kiedy żyłki te schorzeją wzrok zgaśnie... Oko według Hipokratesa Arystoteles (384(384-322 p.n.e.) Starożytny Rzym Światło uważał nie za promień wysyłany przez oko, ale za piąty żywioł („quinta („quinta essentia”) essentia”) czyli eter o niematerialnym charakterze. Światło miało być rodzajem ruchu w eterze sięgającym niezmiernych dali, gwiazd , a zatem będącym czymś niebiańskim, nadprzyrodzonym. Operacja zaćmy Starożytny Rzym Starożytna Arabia Celsus – Galia Narboniensis (53 p.n.e – 7 n.e. Galen - Pergamon (129 - 216 n.e.) Operacja zaćmy Abu Ali Al-Hussain Ibn Abdallah Ibn Sinna - Awicenna (956(956-1037) autor „Koranu medycyny” Abu Ali Hassan Ibn Al-Haitham - Alhazen (965(965-1040) ...Człowiek ...Człowiek ma się wystrzegać płaczu, a także przyglądania się bez przerwy drobnym przedmiotom, literom i liniom... Europa średniowieczna Operacja zaćmy OKO CZŁOWIEKA Witelo (1230-1290) Urodził się w Legnicy. Był twórcą wybitnego dzieła „Perspektywa”, złożonego z 10 ksiąg poświęconym ówczesnej optyce i budowie oka. OKO CZŁOWIEKA Pierwszy etap: tworzenie obrazu siatkówkowego przez układ optyczny oka OKULARY Marek Zając Pracownia Optyki Widzenia Instytut Fizyki Politechnika Wrocławska Jakość obrazu siatkówkowego jest pierwszym czynnikiem ograniczającym jakość widzenia TROCHĘ FIZYKI F’ 1 1 = +Φ f ∞ 1 1 = +Φ si so si so przedmiot TROCHĘ FIZYKI rzeczywisty odwrócony obraz F 1 1 Φ = (n − 1) − R R 1 2 1 1 +Φ = si so WADY REFRAKCJI WADY REFRAKCJI n 1 = +Φ e ∞ normalnowzroczność (emetropia) krótkowzroczność (myopia) normalnowzroczność (emetropia) dalekowzroczność (hipermetropia) JESZCZE RAZ TROCHĘ FIZYKI 1 1 +Φ = s i so 1 1 = +Φ f ∞ n 1 = + ΦR e SR niezborność (astigmatismus) JESZCZE RAZ TROCHĘ FIZYKI so si n O Po przedmiot 1 1 Φ = (n − 1) − R R 1 2 n 1 = + ΦP e SP starczowzroczność (presbyopia) R n 1 1 + (n − 1) = s i so R Pi obraz HISTORIA OKULARÓW ~ ...Czy znasz ten rodzaj kamienia sprzedawany przez handlarzy leków ? Dobra rzecz, przez którą możesz widzieć, a która też służy do rozniecania ognia. ~ Mówisz o soczewce ? A cóż ty z nią zrobisz ? ~ Oto co kiedy adwokat przedstawi przeciw mnie pozew, ja wezmę soczewkę, a ustawiwszy ją z dala na słońcu spalę to jego pismo !... HISTORIA OKULARÓW „Litery, nawet małe i niejasne, przez szklana kulę wypełniona wodą zaznaczają się jako większe i jaśniejsze” Arystofanes (446 - 386 p.n.e.) „Chmury” HISTORIA OKULARÓW Alessandro della Spina (+1313) z Pizy: ...wykonywał on okulary i chętnie tego uczył innych. Okulary robił uprzednio ktoś inny, kto jednak nic o nich nie chciał mówić... "Tu spoczywa Salvino d'Armato degli Armati z Florencji, wynalazca okularów. Niech Bóg wybaczy mu grzechy. Zmarł anno Domini 1317" Sta Maria Maggiore, Florencja HISTORIA OKULARÓW „Jeśli kto obserwuje litery lub inne małe przedmioty poprzez kryształ, szkło lub inną przezroczystą substancję uformowaną w kształcie mniejszego odcinka kuli obróconego wypukłą stroną ku oku to zobaczy te litery daleko lepiej, i będą się mu wydawały większe. Dlatego taki przyrząd jest bardzo użyteczny dla wszystkich, zwłaszcza tych, których wzrok jest osłabiony, gdyż mogą widzieć każdą, nawet małą literę, dostatecznie powiększoną". (...) W ten sposób czytać będziemy mogli najdrobniejsze litery, liczyć ziarnka piasku z odległości nie do wiary dalekiej...„ Roger Bacon (1214 - 1294) Seneka (3 p.n.e – 40 n.e.) HISTORIA OKULARÓW „Jestem tak przytłoczony przez wiek, że bez szkieł, zwanych okularami, nie mógłbym czytać ani pisać. Wynaleziono je niedawno ku pożytkowi starców o osłabionym wzroku.” Di Popozo „Traite de conduite de la famille” r. 1289 "...Nie upłynęło jeszcze dwadzieścia lat od czasu, kiedy wynaleziono sztukę sporządzania okularów; umożliwiło to dobre widzenie i jest jednym z najpożyteczniejszych dzieł, jaki świat posiada (...)a ja sam rozmawiałem z człowiekiem, który tego dokonał„ Fra Giordano da Rivalto z r. 1306 (klasztor św. Katarzyny w Pizie) HISTORIA OKULARÓW „lapides ad legendum” legendum” „kamienie do czytania” były to płaskopłasko-wypukłe soczewki ze szkła lub kwarcu, które kładziono płaską stroną na karcie z tekstem. Działały jak lupy powiększające litery HISTORIA OKULARÓW Najstarsze okulary XIV - XV wiek Lupa do czytania pochodząca z 1661 roku HISTORIA OKULARÓW HISTORIA OKULARÓW Majstersztyk norymberski XVI - XVII wiek HISTORIA OKULARÓW Jak mocować okulary ? Może na sznureczkach? HISTORIA OKULARÓW Jak mocować okulary ? zauszniki na zawiaskach (James Ayscough – 1752 r.) HISTORIA OKULARÓW Jak mocować okulary ? HISTORIA OKULARÓW Monokl zauszniki na zawiaskach (James Ayscough – 1752 r.) HISTORIA OKULARÓW Lorgnon Lorgnon HISTORIA OKULARÓW Monokl HISTORIA OKULARÓW Lorgnon HISTORIA OKULARÓW Binokle (Pince nez) OKULARY DWUOGNISKOWE Okulary Benjamina Franklina. OKULARY DWUOGNISKOWE Wprowadzone w 1797 r. przez R. Richardsona. OKULARY W HISTORII I SZTUCE „Zaśnięcie Matki Boskiej”, detal - Mistrz Krzyża Świętego (około 1400 - 1410) OKULARY W HISTORII I SZTUCE OKULARY W HISTORII I SZTUCE Detal autoportretu Lamberta Lombardczyka (1505 - 1566) OKULARY W HISTORII I SZTUCE Okulary starczowzroczne Portret kardynała Hugo de Provincja fresk w kościele św. Mikołaja w Treviso Obraz Marinusa van Roymerswaele (1495 - 1567) OKULARY W HISTORII I SZTUCE „Malarz” (ok. 1565) Piotr Breughel Starszy (1525 - 1569) OKULARY W HISTORII I SZTUCE OKULARY W HISTORII I SZTUCE „Cyrulik”, detal - Jan Sanders van Hemessen (1500 - 1566) OKULARY W HISTORII I SZTUCE Okulary mocowane strunami gitary Portret kardynała Nino de Guevara pędzla El Greco OKULARY W HISTORII I SZTUCE Drzeworyt barwiony Kitagawy Utamaro (1753-1806) OKULARY W HISTORII I SZTUCE XIX wieczna karykatura francuska OKULARY W HISTORII I SZTUCE OKULARY W HISTORII I SZTUCE „Destylacja”, detal, - Jan van der Straet (1523 - 1605) Handel okularami w XVII wieku Św. Piotr, detal obrazu „Hugh of St. Cher” - Crivellego (1352) Handel okularami w XVII w. Samuel Pepys: „...kupiłem dziś wieczorem parę zielonych okularów u Pana Reevesa...” Wielce Szacowny Cech Optyków „Spectacle Makers Company” powołany na mocy przywileju króla Karola I w 1629 r. HISTORIA OKULARÓW HISTORIA OKULARÓW Okulary dzisiaj można i tak JAK DZIAŁAJĄ OKULARY ? JAK DZIAŁAJĄ OKULARY ? JAK DZIAŁAJĄ OKULARY ? JAK DZIAŁAJĄ OKULARY ? HISTORIA OKULARÓW OKULARY DWUOGNISKOWE Okulary dzisiaj Okulary Benjamina Franklina. OKULARY WIELOOGNISKOWE I PROGRESYWNE OKULARY WIELOOGNISKOWE I PROGRESYWNE JESZCZE RAZ TROCHĘ FIZYKI Soczewki kontaktowe so si Rebe Descartes (1596-1650) - hydrodiaskop Thomas Young (1773-1829) - rurka z wodą, n John F. Herschel (1845) - szklane kapsułki z żelatyną Xawery Galzowski (1886) - warstwa żelatyny nasączonej lekiem Samisch, F. M. Mullerowie (1887) - szklane soczewki rogówkowe O Po przedmiot R n 1 1 + (n − 1) = s i so R Soczewki kontaktowe Pi obraz A. Mueller, O. Himmler - soczewki szklane L. Heine, (1929) - soczewki szklane próbne. Carl Zeiss Jena, (1920-30) - soczewki szklane J. Teissler - soczewki z celuloidu Gyorffy - soczewki z akrylanu Adam Kłaczyński (1939) O. Wichterle, D. Lim (1962) - PHEMA Soczewki kontaktowe Hydroż żele (PHEMA) Elastomery silikonowe Hydroż żele silikonowe, korekcyjne Soczewki kontaktowe Soczewki kontaktowe zakładanie Konserwacja i przechowywanie zdejmowanie Soczewki kontaktowe Soczewki kontaktowe zapalenie rogówki conjunctivitis zespół suchego oka kosmetyczne Komplikacje i przeciwwskazania Soczewki kontaktowe JESZCZE RAZ TROCHĘ FIZYKI so si n zapalenie rogówki conjunctivitis O Po przedmiot Komplikacje i przeciwwskazania Zespół suchego oka olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek R n 1 1 + (n − 1) = s i so R Pi obraz Chirurgia refrakcyjna LASIK Chirurgia refrakcyjna LASIK Chirurgia refrakcyjna Protezy wzroku „sztuczne oko” firmy Dobelle LASIK Protezy wzroku Protezy wzroku IoVA (Intraocular Vision Aid) Protezy wzroku IMPLANT EPIRETINALNY DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ