Rachunek prawdopodobieństwa Ćwiczenia 8 Definicja 1. Niech X ma rozkład {(xi , pi ) : i ∈ I}. Mówimy, że wartość oczekiwana zmiennej losowej P X istnieje, gdy |xi |pi < ∞. Wtedy wartością oczekiwaną zmiennej losowej X nazywamy liczbę i∈I E(X) = X xi pi < ∞. i∈I W przeciwnym wypadku powiemy, że zmienna losowa nie ma wartości oczekiwanej. Zadanie 1. Policzyć wartość oczekiwaną liczby oczek wyrzuconych przy jednokrotnym rzucie kostką. Zadanie 2. Obliczyć wartość oczekiwaną zmiennej losowej X o rozkładzie Bernoulliego z parametrami n, p. Definicja 2. Załóżmy, że zmienna losowa X ma rozkład ciągły o gęstości f . Mówimy, że istnieje jej wartość oczekiwana, gdy Z +∞ |x|f (x)dx < ∞ −∞ wartością oczekiwaną nazywamy wtedy liczbę Z +∞ xf (x)dx. E(X) = −∞ Zadanie 3. Oblicz wartość oczekiwaną zmiennej losowej o rozkładzie jednostajnym na odcinku (a, b). Własności 1. Jeżeli mamy zmienne losowe X1 , . . . , Xn oraz dla kazdej z nich istnieje wartość oczekiwana to E(X1 + . . . Xn ) = E(X1 ) + . . . + E(Xn ) Zadanie 4. Niech zmienne losowa X opisuje sumę wyrzuconych oczek przy 500–krotnym rzucie kostką. Ile wynosi E(X). Własności 2. Niech ψ będzie dowolną funkcją. a) Jeżeli zmienna X ma rozkład dyskretny {(xi , pi ) : i ∈ I} i wartość oczekiwana ψ(X) istnieje to wyraża się wzorem: X E(ψ(X)) = ψ(xi )pi i∈I b) Jeżeli zmienna X ma rozkład ciągły o gęstości f i wartość oczekiwana ψ(X) istnieje to wyraża się wzorem: Z +∞ E(ψ(X)) = ψ(x)f (x)dx −∞ 1 2 Zadanie 5. Niech X ma rozkład prawdopodobieństwa {(−1, 31 ), (0, 12 ), (1, 16 )}. Niech Y = X 2 . Wyznaczyć E(X). Zadanie 6. Zmienna losowa X ma gęstość ( α· 0 f (x) = √ x gdy x ∈ [0, 1] gdy x ∈ / [0, 1] Oblicz E(X). Definicja 3. Załóżmy, że E(X) = m. Jeżeli E((X − m)2 ) < ∞, to tę liczbę nazywamy wariancją zmiennej losowej X o wartościach rzeczywistych i oznaczamy: D2 X = E((X − m)2 ) Zadanie 7. Pokazać, że D2 X = E(X 2 ) − E 2 (X) Własności 3. Mamy następującą własność: a) dla zmiennej o rozkładzie normalnym: D2 X = X X i∈I i∈I (xi − m)2 pi = x2i pi − m2 b) dla zmiennej o rozkładzie ciągłym o gęstości f : D2 X = Z +∞ (x − m)2 f (x)dx = Z +∞ x2 f (x)dx − m2 −∞ −∞ Zadanie 8. Obliczyć wariancję i odchylenie standardowe liczby oczek otrzymanych przy jednokrotnym rzucie kostką. Zadanie 9. Wyznaczyć wariancję zmiennej losowej o rozkładzie jednostajnym na odcinku: a) [0, 1] b) [a, b] Zadanie 10. Zmienna losowa X ma gęstość ( f (x) = Obliczyć: a) parametr α b) dystrybuantę zmiennej losowej X c) wartość oczekiwaną EX d) wariancję D2 X e) dystrybuantę zmiennej losowej Y = eX f) gęstość zmiennej losowej Y = eX α · x gdy x ∈ [0, ln(3)] 0 gdy x ∈ / [0, ln(3)] 3 g) prawdopodobieństwo P (X < 0) h) prawdopodobieństwo P (Y < 1) Zadanie 11. Zmienna losowa X ma gęstość ( f (x) = α x3 0 gdy x > 1 gdy x ¬ 1 Obliczyć α, a następnie EX. Czy istnieje D2 X? (Dlaczego?).