Wybrane wspólczesne wyzwania zdrowia publicznego z

WYBRANE WSPÓŁCZESNE WYZWANIA
ZDROWIA PUBLICZNEGO Z
PERSPEKTYWY KOMISJI EUROPEJSKIEJ
lek. Olga Rostkowska
[email protected]
13/05/2016
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP)
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
Dyskusja
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
Dyskusja
DG SANTE?
Directorate-General for
Health and Food Safety
(DG SANTE)
Dyrekcja Generalna
ds. Zdrowia i
Bezpieczeństwa Żywności
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności (DG SANTE)
zatrudnia ok. 960 osób.
ok. 660 ==> Bruksela
ok. 120 ==> Luksemburg
ok. 180 ==> Grange, pod Dublinem
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Cele wyznaczone przez DG SANTE
 ochrona zdrowia publicznego (info)
 bezpieczeństwo i zdrowie żywności (info)
 dbanie o zdrowie i warunki hodowli zwierząt (info)
 dbanie o zdrowie roślin uprawnych i lasów (info)
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Komisarz
Vytenis Andriukaitis
Dyrektor Generalny
Xavier Prats Monné
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Siatka organizacyjna
http://ec.europa.eu/dgs/health_food-safety/chart.pdf
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Oddział C3: „Zagrożenia dla zdrowia”
Zagrożenia typu:
 choroby zakaźne
 zagrożenia chemiczne
Biuro założone w 2003 r.
składające się z ok. 15
pracowników.
 zagrożenia biologiczne
 promieniowanie jądrowe
 inne (?)
PRACA ADMINISTRACYJNA
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
Oddział C3: „Zagrożenia dla zdrowia”
GŁÓWNY DOKUMENT:
Decyzja 1082/2013/EU
http://ec.europa.eu/health/preparedness_response/docs/decision_serious_cross
border_threats_22102013_pl.pdf
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
DECYZJA
DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY NR 1082/2013/UE
z dnia 22 października 2013 r.
w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz
uchylająca decyzję nr 2119/98/WE
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
DECYZJA 1082/2013/EU
-> typy zagrożeń (bio / chemo / tox / env / inf / nieznane)
-> komunikacja przez System Wczesnego Ostrzegania i Reagowania
(Early Warning and Response System, EWRS)
-> odniesienie się do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych
(International Health Regulations, IHR)
-> podział ról w przypadku kryzysu i definicje
-> wspólny zakup produktów medycznych
-> rola Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia
(Health Security Committee, HSC)
TYPY ZAGROŻEŃ (BIO / CHEMO / TOX / ENV / INF )
 Epidemia grypy H1N1 (2009)
 Wybuch wulkanu na Islandii (2010)
 Epidemia E. coli O104:H4 w Niemczech (2011)
 Implanty piersi we Francji (2011/2012)
 Koronawirus MERS-CoV (2015)
(Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus)
 Epidemia wirusa Zika (2016)
ORGANIZACJA KOMISJI EUROPEJSKIEJ W
DG SANTE
DECYZJA 1082/2013/EU
-> typy zagrożeń (bio / chemo / tox / env / inf / nieznane )
-> komunikacja przez System Wczesnego Ostrzegania i Reagowania
(Early Warning and Response System, EWRS)
-> odniesienie się do Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych
(International Health Regulations, IHR)
-> podział ról w przypadku kryzysu i definicje
-> wspólny zakup produktów medycznych
-> rola Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia
(Health Security Committee, HSC)
SYSTEM WCZESNEGO OSTRZEGANIA I
REAGOWANIA
(EARLY WARNING AND RESPONSE SYSTEM, EWRS)
• Nadzór: Europejskie
Centrum
Zapobiegania i
Kontroli Chorób
(ECDC)
• Polska: Główny
Inspektorat
Sanitarny
• „dyżury”C3
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
Dyskusja
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Żarówka
https://www.youtube.com/watch?v=xF9wukGk4dk
Jeż
https://www.youtube.com/watch?v=ckzAqliJhJk
Blister
https://www.youtube.com/watch?v=hWHKEXuZa8k&index=2&list=PL7X6T30850OhOrCQy4ck7RizVuw2hWTTE
Mucha
https://www.youtube.com/watch?t=29&v=F8ASBpvE3NA
Zombie
https://www.youtube.com/watch?v=Wqx1UTUoSq8
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Oporność to cecha
części szczepów
bakteryjnych, która
umożliwia im
przeciwstawianie się
wpływowi antybiotyku.
Mechanizmy
a. Degradacja lub
modyfikacja leku
I.
b. Zmiana miejsca
aktywnego
II.
c. Zmiana szlaków
metabolicznych
d. Usuwanie leku z
komórki
Przyczyny
Nadużywanie
antybiotyków przez
lekarzy i pacjentów
Nadużywanie w
rolnictwie
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
REKOMENDACJA RADY UNII EUROPEJSKIEJ
z dnia 15 listopada 2001 r.
w sprawie racjonalnego stosowania antybiotyków
2002/77/EC
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2002:034:0013:0016:EN:PDF
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
REKOMENDACJA RADY UNII EUROPEJSKIEJ 2002/77/EC
 umocnienie lub ustanowienie systemów nadzoru („surveillance”)
 prewencja i kontrola stosowania antybiotyków
-- dobre praktyki i zalecenia, promocja szczepień
 edukacja kadry medycznej
 edukacja społeczeństwa
-- stosowanie się do zaleceń i przestrzeganie zasad antybiotykoterapii
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
www.antybiotyki.edu.pl
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Co roku w dniu 18 listopada obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o
Antybiotykach (European Antibotic Awareness Day, EAAD)
W 2015 r. szczególnie podkreślony został problem samoleczenia antybiotykami.
http://ecdc.europa.eu/en/EAAD/Pages/Home.aspx
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
• European Antimicrobial Resistance Surveillance System (EARSS)
• European Surveillance of Antibiotic Consumption (ESAC)
• Informacje zebrane w tych dwóch bazach stanowią podstawę stworzenia
epidemiologicznego raportu rocznego
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
• European Antimicrobial Resistance Surveillance System (EARSS)
• European Surveillance of Antibiotic Consumption (ESAC)
• Informacje zebrane w tych dwóch bazach stanowią podstawę stworzenia
epidemiologicznego raportu rocznego
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE SZPITALNE
Annual
epidemiological
report 2014.
Antimicrobial
resistance and
healthcareassociated infections
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Ankieta dla poszczególnych krajów
dotycząca wdrażania Rekomendacji
2002/77/EC oraz szczegółów kontroli
chorób zakaźnych.
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Wspólna Inicjatywa Programowa ds. Oporności Drobnoustrojów
(Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance, JPIAMR)
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Wspólna Inicjatywa Programowa ds. Oporności Drobnoustrojów
(Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance, JPIAMR)
Początek w 2008 r. (Komisja Europejska)
19 państw: Belgia, Czechy, Dania,
Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania,
Holandia, Izrael, Kanada, Niemcy,
Norwegia, Polska, Rumunia, Szwajcaria,
Szwecja, Turcja, Wielka Brytania, Włochy
Partnerstwa publiczno /
prywatne na szczeblu
krajowym / unijnym
przeciwdziałające rozwojowi
oporności
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Wspólna Inicjatywa Programowa ds. Oporności Drobnoustrojów
(Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance, JPIAMR)
Główne obszary działani JPIAMR:
• nowe antybiotyki
• nowe metody diagnostyczne
• badanie mechanizmów transmisji zakażeń i rozwoju oporności
• wypracowanie globalnego systemu nadzoru
• kroki ograniczające transmisję zakażeń
• weterynaria, środowisko a oporność
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
MYCIE RĄK
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
15 października
Światowy Dzień
Mycia Rąk
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Dlaczego myć ręce?
https://www.youtube.com/watch?v=LvRP3c5n3P8
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Profilaktyka p. drobnoustrojowa wśród
pracowników szpitala
Prawda czy Fałsz?
Kilka faktów o higienie rąk...
Prawda czy Fałsz?
PRAWDA
Prawda czy Fałsz?
FAŁSZ
Prawda czy Fałsz?
PRAWDA
Zalecenia WHO:
Dłonie nie są wyraźnie zabrudzone
płyn dezynfekcyjny (alk%)
Widoczne zabrudzenie + toaleta + C.difficile
PRAWDA
mydło z wodą
Zalecenia WHO:
Mydło i środki odkażające do rąk na bazie
alkoholu nie powinny być stosowane łącznie.
PRAWDA
EDUKACJA W SZPITALU
Co „utrudnia” zachowanie
właściwej higieny rąk...
płeć męska
pracownika
pośpiech
brak
materiałów
czas kontaktu z pacjentem
< 2 min
obecne
podrażnienie
skóry
Źródła:
• Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej –
podsumowanie
https://www.cmj.org.pl/clean-care/higiena-rak-wytyczne-who-draft.pdf
• WHO brochure: Hand Hygiene: Why, How & When?
http://www.who.int/gpsc/5may/Hand_Hygiene_Why_How_and_When
_Brochure.pdf
• Kampf G, Loffler H. Dermatological aspects of a successful introduction
and continuation of alcohol-based hand rubs for hygienic hand
disinfection. Journal of Hospital Infection, 2003, 55:1-7.
• Kampf G, Löffler H. Prevention of irritant contact dermatitis among
health care workers by using evidence based hadn hygiene practices: a
review. Industrial Health, 2007, 45:645-652.
OPORNOŚĆ ANTYBIOTYKOWA I INFEKCJE
SZPITALNE
Mycobacterium chimerae
Szwajcaria
Holandia
Niemcy
Wielka
Brytania
Source: Clifton E. Barry III, Ph.D., NIAID, NIH
Found on biosnippets.com
http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/mycobacterium-chimaera-infection-associated-withheater-cooler-units-rapid-risk-assessment-30-April-2015.pdf
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
 Możliwości pracy w Komisji Europejskiej
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
by Frederick Murphy CDC
QUIZ – PYTANIE 1
Epidemia wirusa Ebola,
która wybuchła w 2014 r.
była dotychczas
największą (?)
TAK!
QUIZ – PYTANIE 3
Wirus Ebola może być przenoszony
drogą płciową przez wiele miesięcy po
zakażeniu (?)
TAK!
GORĄCZKA
KRWOTOCZNA EBOLA
 Pierwszy raz opisana w 1976r.
 Pierwszy przypadek epidemii –>
grudzień 2013
 Największa epidemia w historii
 Jednym z objawów jest różnie
nasilona koagulopatia,
prowadząca do licznych
krwawień z błon śluzowych i
otworów ciała
 Śmierć w wyniku niewydolności
wielonarządowej
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
How does Ebola work?
by Frederick Murphy CDC
http://www.zmescience.com/medicine/new-vaccine-against-ebola-is-100-effective-in-guinea-trial/
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Pierwotnym siedliskiem wirusa
są nietoperze, małpy, niektóre
gatunki antylop.
Dotychczas zidentyfikowane
szczepy wirusa Ebola: Zaire,
Bundibugyo, Sudan, Reston i
Taï Forest
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Kontrola i Prewencja (wg WHO)
 Ograniczenie ryzyka transmisji zwierzęta-ludzie
 Ograniczenie ryzyka transmisji ludzie-ludzie
 Ograniczenie ryzyka przeniesienia drogą płciową (!)
 Monitoring. Edukacja. Współpraca.
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Jaka jest rola Komisji Europejskiej i Europejskiego Centrum
Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w takich zdarzeniach?
by Frederick Murphy CDC
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
 Wkład finansowy (ponad 1.2 bln EUR)
 Wspieranie rozwoju medycyny i technologii contr. Ebola
 Pomoc humanitarna (pracownicy, materiały sanitarne, transport)
 Ocena zagrożenia w Europie
 Komunikacja pomiędzy państwami członkowskimi
 System ewakuacji
 Kooperacja z innymi DG Komisji (np. DG ECHO) i organizacjami
 Podnoszenie świadomości społecznej, konferencje, konkursy
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Cele na dzień dzisiejszy dla
środowisk międzynarodowych:
 Przerwanie wszystkich łańcuchów
transmisji
 Reakcja wobec występujących nadal
przypadków zakażeń
 Pomoc w odbudowaniu systemów
zdrowotnych w krajach Afryki
Zachodniej
by Frederick Murphy CDC
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Cele na dzień dzisiejszy dla
środowisk międzynarodowych:
 Przerwanie wszystkich łańcuchów
transmisji
 Reakcja wobec występujących nadal
przypadków zakażeń
 Pomoc w odbudowaniu systemów
zdrowotnych w krajach Afryki
Zachodniej
by Frederick Murphy CDC
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Symulacja przygotowania do przyjęcia
pacjenta z wirusem Ebola
https://www.youtube.com/watch?v=x50SzazSjoY
#GetToZero UNICEF
https://www.youtube.com/watch?t=342&v=LTRzU6vf
wjg
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Raport WHO na dzień 24 kwietnia 2016 r.
Na gorączkę krwotoczną Ebola
zachorowało 28 657 osób
zmarło 11 325 osób
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
W liczbach...
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Zakończenie epidemii wirusa Ebola?
Gwinea – 12 nowe przypadki na 24.04.2016
Liberia – 10 nowych przypadków na 24.04.2016
Sierra Leone – koniec epidemii 17 marca 2016
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
 Szczepionka! (VSV-EBOV)
 Różne firmy, różne produkty (GSK, NIAID, J&J,
Merck, Newlink Genetics)
 Początek prób w Gwinei w maju 2015
 C.ca. 4000 osób zaszczepionych na etapie
randomizacji
 Wysoka skuteczność
WHO/S. Hawkey
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
post-Ebola
baby boom
http://www.africanews.com/2016/0
5/11/sierra-leone-s-baby-boom-anunpleasant-legacy-of-ebolaoutbreak/
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Czy się bać? (2015 r.)
Fakt24.pl
Fakt24.pl
GORĄCZKA KRWOTOCZNA EBOLA
Co na to Główny Inspektorat Sanitarny? (koniec 2015r.)
„Obecne ryzyko zawleczenia Eboli do Polski jest niezwykle
niskie, nie może być jednak całkowicie wykluczone.”
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
Dyskusja
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
 Znany od lat 40. XX wieku
 Arbovirus RNA
 Afryka, Azja, północna Australia,
Wyspy Pacyfiku  Ameryka
Południowa
 Komary gatunku Aedes aegypti oraz
Aedes albopictus
 Przenoszenie też drogą płciową!
 Zachoruje 1 / 5 zakażonych osób
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
OBJAWY ZAKAŻENIA
 zazwyczaj łagodne, wręcz
niedostrzegalne
 dreszcze, rozbicie, wysypka, ból
stawów, możliwy światłowstręt,
zapalenie spojówek
 zespół Guillain-Barré
 niebezpieczny dla kobiet w
ciąży  małogłowie u dzieci
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
Przygotowanie w krajach Unii
Europejskiej (zalecenia ECDC):
 Nadzór epidemiologiczny
 Zabezpieczenie materiałów
biologicznych
(krew, ślina, nasienie)
 Informacje dla podróżujących
Flaviviridae
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
Informacje dla podróżujących
(zalecenia ECDC):
 Unikanie podróży w rejony epidemiczne
 Stosowanie repellentów
 Odpowiedni ubiór
 Ochrona pomieszczeń
SZCZEGÓLNE OSTRZEŻENIA DLA KOBIET W CIĄŻY I
OSÓB Z NIEDOBORAMI ODPORNOŚCI
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
DLA MĘŻCZYZN, po powrocie z podróży
stosowanie prezerwatyw
Potwierdzone przypadki transmisji wirusa
Zika drogą płciową.
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
Mistrzostwa Świata w Piłce
Nożnej w 2014 r.
Letnie Igrzyska
Olimpijskie w 2016
EPIDEMIA WIRUSA ZIKA
WIRUS ZIKA a MAŁOGŁOWIE - REPORTAŻ
https://www.youtube.com/watch?v=JNmrTeiCe5Y
PLAN PREZENTACJI
 Organizacja Komisji Europejskiej w DG SANTE
 Wybrane zagadnienia z pracy DG SANTE
 Oporność antybiotykowa i infekcje szpitalne
 Gorączka krwotoczna Ebola
 Epidemia wirusa Zika
 Uchodźcy z krajów pozaeuropejskich
Dyskusja
UCHODŹCY Z KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH
Porozmawiajmy o możliwych obawach ZDROWOTNYCH
UCHODŹCY Z KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH
Jakie problemy medyczne?
-> choroby zakaźne (szczególnie ukł. oddechowego, ukł. pokarmowego)
-> choroby wynikające z niskiej/niepełnej wyszczepialności (ospa, odra, gruźlica)
-> gorączka okopowa, tyfus, dur endemiczny i epidemiczny, błonica, świerzb
-> zaostrzenie chorób przewlekłych
-> uszkodzenia ciała, oparzenia, odmrożenia
-> zaburzenia psychiczne (molestowanie seksualne, agresja, trauma w kraju pochodzenia)
Szczepionki
odra (MMR, szczególnie dla dzieci <15 r.ż.), poliomyelitis (szczególnie osoby z Afganistanu,
Pakistanu, Somalii), meningokoki (kwadriwalentna: A, C, W-135, Y), błonica (DPT), grypa
(w zależności od sezonu)
UCHODŹCY Z KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH
„Uchodźcy nie stanowią
zagrożenia dla Europy pod
kątem chorób zakaźnych, ale
sami są grupą podatną na
zachorowania”
ECDC, raport RRA z dnia
10.11.2015
UCHODŹCY Z KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH
„Kraje doświadczające
znacznego napływu uchodźców
powinny ocenić swój stan
przygotowania i możliwości
reakcji w obliczu zagrożeń
zdrowotnych w postaci chorób
zakaźnych”
ECDC, raport RRA z dnia
10.11.2015
UCHODŹCY Z KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH
Ucieczka z Syrii (UNICEF)
https://www.youtube.com/watch?v=UDy8_8L3s0A
DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ
Wybrane współczesne wyzwania zdrowia
publicznego z perspektywy Komisji
Europejskiej
lek. Olga Rostkowska
[email protected]
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP)
13/05/2015
DESER DLA CIERPLIWYCH
dbajmy o nasze bezpieczeństwo
https://www.youtube.com/watch?v=F7pYHN9iC9I