Szkodliwe czynniki biologiczne

Załącznik nr 12
„Zestawienia zagrożeń na wybranych stanowiskach w trakcie wykonywanych prac przez zakłady usług leśnych
w Nadleśnictwie Świerczyna”
„Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych występujących w
środowisku pracy oraz narażonych na nie grup zawodowych”
Jacek Dutkiewicz, Radosław Śpiewak, Leon Jabłoński
Praca zbiorowa, zgodna z założeniami Dyrektywy Rady Wspólnoty Europejskiej
90/679/EWG z 26 listopada 1990 r. dotyczącej ochrony pracowników przed ryzykiem
związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w pracy.
Wydanie III, Lublin 2002
Lp.
Kategoria
czynników
Nazwa łacińska
Grupa
zagrożenia
WYBÓR
Pracownicy leśnictwa, pracownicy parków narodowych
i podobnych obiektów, myśliwi
1.
Wirusy
(Bunyaviridae)
wirus Bhanja
2
2.
Wirusy
(Bunyaviridae)
inne wirusy z rodziny
Bunyaviridae
2
3.
Wirusy
(Flavivirdae)
wirus
środkowoeuropejskiego
kleszczowego
zapalenia mózgu
3
4.
Wirusy
(Flavivirdae)
wirus Absettarov,
wirus Hanzalova,
wirus Hypr,
wirus Kumlinge,
3
Działanie na
człowieka
Profilaktyka
ukłucie
kleszczy
gorączka,
zapalenie mózgu
ochrony osobiste,
repelenty
krwiopijne stawonogi,
ssaki domowe i
dzikie, ludzie
kleszcze (głównie
Ixodes ricinus i
Dermacentor
reticulatus), gryzonie,
inne ssaki, ludzie
ukłucie
kleszczy,
powietrze
gorączka
ochrony osobiste,
repelenty
ukłucie
kleszczy,
pokarmowe
(nabiał)
zapalenie mózgu,
gorączka,
osłabienie
ochrony osobiste,
repelenty,
szczepienia,
badania,
pasteryzacja
kleszcze, zwierzęta,
ludzie
ukłucie
kleszczy
gorączka
krwotoczna,
zapalenie mózgu
ochrony osobiste,
repelenty
wścieklizna
szczepienia
ochronne
ochrony osobiste,
szybkie usuwanie
przyssanych
kleszczy,
repelenty, badania
ochrony osobiste,
wybijanie chorych
sztuk,
dezynfekcja,
Występowanie
kleszcze, ludzie
Przenoszenie
bezpośrednie
5.
Wirusy
Lyssavirus canis /
(Rhabdoviridae) wirus wścieklizny
6.
Bakterie (krętki)
7.
Bakterie
(tlenowe
pałeczki Gramujemne)
Borrelia burgdorferi sensu
lato / borelia Burgdorfera
(obbejmująca genogatunki:
B.burgodorferi sensu
stricto, B.garinii, B.afzelii
Brucella suis / pałeczka
ronienia świń
(przez
pogryzienie,
skaleczenie),
rzadko
powietrznokropelkowe
3
lisy, psy, inne ssaki
2
Kleszcze (głównie
Ixodes ricinus),
gryzonie, jelenie, psy,
ludzie
ukłucie
kleszczy
Borelioza z Lyme,
gorączka, rumień
wędrujący,
zapalenie stawów,
serca, nerwów
świnie, zające
bezpośrednie
(przez uszkodzoną
skórę i błony
śluzowe),
powietrznokropelkowe
bruceloza, gorączka
falista, przewlekłe
stany zapalne
różnych narządów
3
Załącznik nr 12
8.
9.
10.
„Zestawienia zagrożeń na wybranych stanowiskach w trakcie wykonywanych prac przez zakłady usług leśnych
w Nadleśnictwie Świerczyna”
Bakterie
(riketsje)
Coxiella burnetii
/riketsja gorączki Q
Bakterie
(riketsje)
Ehrlichia spp.:
E.chaffeensis,
E.phagocytophilia
Bakterie
(tlenowe
pałeczki Gramujemne)
Grzyby (grzyby
11. niedoskonałe)
Francisella tularensis
(typ A) / pałeczka
tularemii (typ A)
Cladophialophora bantiana
(synonimy: Xylohypha
bantiana, Cladosporium
bantianum, C.trichoides)
12.
Grzyby (grzyby
niedoskonałe)
Cryptostroma corticale
13.
Grzyby (grzyby
niedoskonałe)
Emmonsia parva:
var. parva
var. crescens
Grzyby
14. (sprzężniaki)
Grzyby (grzyby
15. niedoskonałe)
Grzyby (grzyby
16. niedoskonałe)
Rhizopus microsporus
owce, bydło,
gryzonie, kleszcze
powietrznopyłowe,
bezpośrednie
(dospojówkowe),
ukłucie kleszczy,
pokarmowe (przez
mleko owcze)
2
owce, bydło, jelenie,
kleszcze
gorączka,
zapalenie
ochrony osobiste
ukłucie kleszcza okołonaczyniowe,
repelenty
granulocytoza,
mononukleoza
3
zające, gryzonie
(karczowniki
ziemnowodne,
polniki, myszy polne),
owce, kleszcze, woda,
gleba, pył
bezpośrednie
(przez uszkodzoną
skórę i błony
śluzowe),
powietrznokropelkowe i
kropelkowe,
ukłucie ślepaków i
kleszczy,
pokarmowe
3
3
0
2
0
Rośliny
Rośliny
20. (nasienne,
baldachowate)
Rośliny
21. (porosty)
Rośliny (glony,
22. zielenice)
bezpośrednie
zakażenia skóry i
narządów
wewnętrznych
ochrony osobiste
dezynfekcja i
sterylizacja
pomieszczeń
laboratoryjnych
pod korą drzew
(zwłaszcza klonów)
powietrznopyłowe
alergizujące –
alveolitis
allergica (choroba
drwali
okorowujących
klony)
ochrony osobiste
(respiratory),
redukcja
zapylenia,
wentylacja
gleba, drobne ssaki
powietrznopyłowe,
bezpośrednie
(kontakt ze
zwierzętami)
adiaspiromikoza
ochrony osobiste
powietrznopyłowe
alergizujące –
alergia układu
oddechowego,
immunotoksyczne
– ODTS
ochrona drewna
przed spleśnieniem,
ochrony osobiste
(respiratory),
redukcja zapylenia,
wentylacja
rośliny, drewno
drewno
gleba, ściółka, drewno
powietrznopyłowe
Trichophyton
mentagrophytes
0
ssaki (liczne gatunki,
zwłaszcza gryzonie)
bezpośrednie
grzybica skóry
Babesia divergens
2
gryzonie, bydło,
kleszcze (zwłaszcza
Ixodes ricinus)
ukłucie
kleszczy
Babesia microti
2
gryzonie, bydło,
kleszcze (zwłaszcza
Ixodes dammini)
ukłucie
kleszczy
Frullania spp.
0
kora drzew
Heracleum sosnowskyi
(barszcz
Sosnowskiego)
0
biotypy naturalne,
głównie łąki
nadrzeczne
Parmelia spp.
0
kora drzew
Prototheca spp.
0
tkanki drzew
zarodnikowce)
19. (wątrobowce)
ochrony osobiste,
szczepienia
ochronne,
repelenty
0
Pasożyty
18. (pierwotniaki
gruczołowowrzodziejąca
(najczęściej),
ocznogruczołową,
gruczołową,
durową i płucną
Trichoderma viride
zarodnikowce)
ochrony osobiste,
szczepienia
ochronne,
repelenty
tularemia – postać:
alergizujące –
alveolitis
allergica, inne
choroby
alergiczne ukł.
oddechowego
Pasożyty
17. (pierwotniaki
gorączka Q,
zapalenie płuc i
innych narządów
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
bezpośrednie
(kontakt skóry z
porostami)
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
babejoza:
niedokrwistość
hemolityczna,
żółtaczka,
niewydolność
nerek
babejoza:
niedokrwistość
hemolityczna,
żółtaczka,
niewydolność
nerek
alergizujące –
zapalenie skóry
toksyczne
alergizujące –
zapalenie skóry
alergizujące
toksyczne
– zapalenie skóry
zakażenia skóry i
innych narządów
ochrona drewna
przed
spleśnieniem,
ochrony osobiste
(respiratory),
redukacja
zapylenia,
wentylacja
ochrony osobiste
higiena, środki
przeciwgrzybiczne
ochrony osobiste
repelenty
ochrony osobiste
repelenty
ochrony osobiste
ochrony osobiste
ochrony osobiste
ochrony osobiste
„Zestawienia zagrożeń na wybranych stanowiskach w trakcie wykonywanych prac przez zakłady usług leśnych
w Nadleśnictwie Świerczyna”
24.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
innych drzew
liściastych: orzecha,
robinii akacjowej,
jawora, platana, wiązu,
jesiona, kasztanowca i
innych
25.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
sosny i różnych
produktów
przetwarzania tego
drewna
26.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
innych drzew iglastych:
jodły, cisa
23.
Rośliny
27. (nasienne)
Rośliny
28. (wątrobowce)
29.
Zwierzęta
(stawonogi,
kleszcze)
Zwierzęta
30. (stawonogi,
motyle)
Zwierzęta
31. (stawonogi,
motyle)
32.
Zwierzęta
(stawonogi,
muchówki)
Zwierzęta
33. (stawonogi,
motyle)
Zestawił:
0
0
lasy, zakłady
przemysłu drzewnego
rak – gruczolakorak nosa, rzadziej
inne postacie nowotworów;
alergizujące – nieżyt nosa, astma
oskrzelowa, alergiczne zapalenie
spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
powietrznopyłowe wdychanie pyłu
drzewnego
alergizujące – nieżyt
nosa, astma
oskrzelowa,
alergiczne zapalenie
spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
alergizujące – nieżyt
nosa, astma
oskrzelowa,
alergiczne zapalenie
spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
alergizujące – nieżyt
nosa, astma
oskrzelowa,
alergiczne zapalenie
spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
leki
0
lasy, zakłady
przemysłu
drzewnego
pył drzewny z drewna
dębu i buka
powietrznopyłowe wdychanie
pyłu
drzewnego
powietrzno-pyłowe,
powietrzno-kropelkowe wdychanie pyłu drzewnego,
a także aerozolu z żywicy,
terpentyny, olejków
eterycznych i kalafonii
0
lasy,
zakłady
przemysłu
drzewnego
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
lasy, zakłady
przemysłu
drzewnego
Załącznik nr 12
powietrzno-pyłowe wdychanie pyłu drzewnego
pyłki kwiatowe: traw
łąkowych, drzew
okrytozalążkowych
0
powietrze
przestrzeni
otwartej w
okresie
kwitnienia
powietrzno-pyłowe
alergizujące –
nieżyt nosa,
zapalenie
spojówek, astma
oskrzelowa
Radula spp.
0
kora drzew
bezpośrednie (kontakt
ze skórą)
alergizujące –
zapalenie skóry
ochrony osobiste
Dermacentor spp.
(D.reticulatus,
D.andersoni,
D.variabilis)
0
lasy, łąki
śródleśne
ukłucie kleszczy
toksyczne –
zapalenie skóry
repelenty, ochrony
osobiste
bezpośrednie (kontakt
skóry z włoskami
parzącymi gąsienic);
powietrzno-pyłowe
(wdychanie cząstek
włosków parzących i
wyschniętych
kropelek toksyn)
bezpośrednie (kontakt
skóry z włoskami
parzącymi gąsienic);
powietrzno-pyłowe
(wdychanie cząstek
włosków parzących,
kału i wyschniętych
kropelek toksyn)
Euproctis chrysorrhoea
/ kuprówka rudnica
0
lasy
Lymantria dispar /
brudnica nieparka
0
lasy, zwłaszcza
dębowe
0
otwarte
przestrzenie,
najczęściej w
pobliżu wód
ukłucie meszek
lasy iglaste
bezpośrednie (kontakt
skóry z włoskami
parzącymi gąsienic);
powietrzno-pyłowe
(wdychanie cząstek
włosków parzących,
kału i wyschniętych
kropelek toksyn)
Simuliidae / meszki
Thaumetopoea pinivora
/ korowódka sosnowa
0
alergizujące,
toksyczne –
zapalenie skóry,
astma
oskrzelowa,
alergiczny nieżyt
nosa, zapalenie
spojówek
alergizujące,
toksyczne –
zapalenie skóry,
astma
oskrzelowa,
alergiczny nieżyt
nosa, zapalenie
spojówek
toksyczne – silne
reakcje zapalne
skóry w miejscu
ukłucia, reakcje
ogólne (gorączka)
reakcje skórne
(rumień,
wysypka) i
ogólne
alergizujące,
toksyczne –
zapalenie skóry
(pokrzywka,
świąd), astma
oskrzelowa,
alergiczny nieżyt
nosa, zapalenie
spojówek
zwalczanie
gąsienic, ochrony
osobiste
zwalczanie
gąsienic, ochrony
osobiste
repelenty, ochrony
osobiste
zwalczanie
gąsienic, ochrony
osobiste
Załącznik nr 12
„Zestawienia zagrożeń na wybranych stanowiskach w trakcie wykonywanych prac przez zakłady usług leśnych
w Nadleśnictwie Świerczyna”
Kategoria
Przenoszenie
Działanie na
człowieka
Profilaktyka
powietrznopyłowe;
powietrznokropelkowe
alergizujące –
alveolitis
allergica (astma,
alergiczny niezyt
nosa;
toksyczne –
wytwarza
mikotoksyny
(fumigilina,
gliotoksyna, kwas
helwelowy
ochrony osobiste
(respiratory),
redukcja
zapylenia,
wentylacja,
sterylizacja dezynfekcja
pomieszczeń
laboratoryjnych
bezpośrednie
zakażenia skóry i
narządów
wewnętrznych
ochrony osobiste
dezynfekcja i
sterylizacja
pomieszczeń
laboratoryjnych
alergizujące –
zapalenie skóry
ochrony osobiste
alergizujące
toksyczne
– zapalenie skóry
ochrony osobiste
zakażenia skóry i
innych narządów
ochrony osobiste
powietrzno-pyłowe
- wdychanie pyłu
drzewnego
rak – gruczolakorak nosa,
rzadziej inne postacie
nowotworów;
alergizujące – nieżyt nosa,
astma oskrzelowa, alergiczne
zapalenie spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
powietrzno-pyłowe
- wdychanie pyłu
drzewnego
alergizujące – nieżyt nosa,
astma oskrzelowa, alergiczne
zapalenie spojówek i skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
Występowanie
Aspergillus fumigatus
2.
Grzyby (grzyby
niedoskonałe)
Cladophialophora bantiana
(synonimy: Xylohypha
bantiana, Cladosporium
bantianum, C.trichoides)
3
rośliny, drewno
3.
Rośliny
(wątrobowce)
Frullania spp.
0
kora drzew
4.
Rośliny
(porosty)
Parmelia spp.
0
kora drzew
5.
Rośliny (glony,
zielenice)
Prototheca spp.
0
tkanki drzew
6.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
dębu i buka
0
7.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
innych drzew
liściastych: orzecha,
robinii akacjowej,
jawora, platana, wiązu,
jesiona, kasztanowca i
innych
8.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
sosny i różnych
produktów
przetwarzania tego
drewna
0
9.
Rośliny
(nasienne,
drzewa)
pył drzewny z drewna
innych drzew iglastych:
jodły, cisa
0
Radula spp.
0
kora drzew
Rośliny
10. (wątrobowce)
2
0
lasy, zakłady
przemysłu
drzewnego
1.
lasy,
zakłady
przemysłu
drzewnego
gleba, surowce
roślinne, kompost,
drewno bukowe
Grzyby (grzyby
niedoskonałe)
lasy, zakłady
przemysłu
drzewnego
Nazwa łacińska
lasy,
zakłady
przemysłu
drzewnego
Lp. czynników
Grupa
zagrożenia
Pracownicy tartaków
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
bezpośrednie
(kontakt skóry z
porostami)
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
powietrzno-pyłowe,
powietrzno-kropelkowe wdychanie pyłu drzewnego,
a także aerozolu z żywicy,
terpentyny, olejków
eterycznych i kalafonii
powietrzno-pyłowe
- wdychanie pyłu
drzewnego
alergizujące – nieżyt
nosa, astma
oskrzelowa,
alergiczne zapalenie
spojówek i skóry
alergizujące – nieżyt nosa,
astma oskrzelowa, alergiczne
zapalenie spojówek i skóry
bezpośrednie
(kontakt ze
skórą)
alergizujące –
zapalenie skóry
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
ochrony osobiste
redukcja
zapylenia,
wentylacja
ochrony osobiste