Scenariusz uroczystości nadania

Scenariusz uroczystości nadania
imienia Henryka Sienkiewicza
Szkole Podstawowej w Woli Kamockiej
Część artystyczna
piosenka Hefnian
Henryk Sienkiewicz
Urodziłem się w Woli Okrzejskiej na Podlasiu 5 maja 1846 roku. Tu spędziłem dzieciństwo, tu
przyjeżdżałem na wakacje do dziadków, obserwowałem z bliska życie ludu, jego język, zwyczaje.
Narrator
„Ziemi podlaskiej- jak pisała wnuczka pisarza Maria Korniłowiczówna- zawdzięcza
Sienkiewicz swoją wyjątkowo piękną i klarowną polszczyznę".
Sienkiewicz
Gimnazjum ukończyłem w Warszawie. Tu też studiowałem na wydziale filologicznym
Szkoły Głównej. Uporu trzeba było dużo. Żyjąc z guwernerki, a potem z głodowych dziennikarskich
wierszówek niełatwo się było przeciwstawić rozsądnym namowom matki, która chciała, bym
skończył medycynę i zdobył w ten sposób dobry, pewny i szanowany zawód. „Kraszewskim przecież
nie będziesz- perswadowała- z pióra nie wyżyjesz".
Narrator
Został pisarzem, i to światowej sławy. Jego dzieła cieszą się od ponad stu lat największą
poczytnością w kraju, przemawiają do wyobraźni każdego czytelnika.
Sienkiewicz już młodości zwracał na siebie uwagę uzdolnieniami literackimi. Początkowo były
to krytyki literackie, felietony na aktualne tematy, wreszcie nowele.
Sienkiewicz
Mając 30 lat wyjechałem przez Anglię do Ameryki. Przejechałem niemal całe Stany
Zjednoczone. Najdłużej przebywałem w Kalifornii. Rezultatem tej podróży były nadsyłane do kraju
listy, w których przekazywałem obserwacje z życia na drugiej półkuli.
Narrator
W czasie podróży i po powrocie z niej stworzył prawdziwe arcydzieła nowelistyki. Są to
Szkice węglem, Janko Muzykant, Jamioł, Orso, Sachem, Bartek Zwycięzca. Dole polskich emigrantów
oraz wielkie umiłowanie języka ojczystego przedstawił w pięknej noweli Latarnik.
Recytator
[fragment z Latarnika na tle Poloneza Ogińskiego]
Przesiedział chwilę z zamkniętymi oczyma i był prawie pewny, że gdy je otworzy, sen
zniknie. Nie! Rozcięta paczka leżała przed nim wyraźnie, oświecona blaskiem popołudniowego
słońca, a na niej otwarta już książka. Gdy stary wyciągnął znowu po nią rękę, słyszał wśród ciszy
bicie własnego serca. Spojrzał: były to wiersze. Na wierzchu stał wypisany wielkimi literami tytuł,
pod spodem zaś imię autora. Imię to nie było Skawińskiemu obce; wiedział, że należy ono do
wielkiego poety, którego nawet i utwory czytywał po trzydziestym roku w Paryżu. Prawie nie
spotykał Polaków, a nigdy książek polskich. Z tym większą też skwapliwością i z tym żywiej
bijącym sercem przewrócił kartę tytułową. Zdało mu się teraz, że na jego samotnej skale poczyna się
dziać coś uroczystego. Naprawdę było jakoś uroczyście a cicho i poważnie. Nagle wśród tego
spokoju natury rozległ się drżący głos starego, który czytał głośno, by się samemu lepiej rozumieć.
Litwo, ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie!
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie...
Recytator
Skawińskiemu zabrakło głosu. Litery poczęły mu skakać do oczu; w piersi coś urwało się i
szło na kształt fali od serca wyżej i wyżej, tłumiąc głos, ściskając za gardło... Chwila jeszcze,
opanował się i czytał dalej.
Skawiński
Panno Święta, co jasnej bronisz...
... Tak nas powrócisz cudem na ojczyzny łono...
Recytator
Wezbrana fala przerwała tamę woli. Stary ryknął i rzucił się na ziemię; jego mleczne włosy
zmieszały się z piaskiem nadmorskim. Oto czterdzieści lat dobiegało, jak nie widział kraju, Bóg wie
ile, jak nie słyszał mowy rodzinnej, a tu tymczasem ta mowa przyszła sama do niego-przepłynęła
ocean i znalazła go, samotnika, na drugiej półkuli, taka kochana, taka droga, taka śliczna!
Narrator
Po powrocie Sienkiewicza z Ameryki jego talent osiąga pełnię rozwoju. W latach 1883-1888
ukazuje się Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski). Ten wielki cykl powieści
historycznych wywarł olbrzymi wpływ na społeczeństwo, bo chociaż przedstawiał czasy odległebudził i podtrzymywał wolę oporu przeciw zaborcom. Trylogia przyniosła Sienkiewiczowi sławę,
jakiej nie zdobył dotąd żaden polski powieściopisarz.
piosenka IV stepie szerokim- 3 zwrotki
(fragment Pana Wołodyjowskiego)
Michał
Wybiła już moja godzina. Boże! Żal mi kochanej Basi. Daj jej Panie moc, by zaś cierpliwie to
zniosła, daj jej spokój!
WYSTRZAŁ
Wtem z ambony ozwało się warczenie bębna.
Zdumieli się słuchacze. Ksiądz Kamiński zaś był w bęben, jakby na trwogę; nagle urwał i
nastała cisza śmiertelna. Po czym warczenie ozwało się po raz drugi, trzeci; nagle ksiądz Kamiński
cisnął pałeczki na podłogę kościelną, podniósł obie ręce w górę i zawołał: - Panie pułkowniku
Wołodyjowski!
Odpowiedział mu krzyk spazmatyczny Basi.
Basia
Nie! Nie! Już mi do zabiorą! Pozostanie jeno w sercu żal, ciemność, rozpacz, jeno
nieszczęście i pustka, którą wypełnić może tylko jeden Bóg. Już mi go zabiorą. Nie! Nie! (płacz)
Recytator
W kościele uczyniło się po prostu straszno. Pan Zagłoba podniósł się i na współkę z panem
Musialskim wynieśli omdlałą niewiastę z kościoła.
Zagłoba
Panie Michale, co my zrobimy bez Ciebie!
Pan Muszalski
Panie Pułkowniku Wołodyjowski!
Recytator
Tymczasem ksiądz wołał dalej:
- Dla Boga, panie Wołodyjowski! Larum grają! wojna! nieprzyjaciel w granicach! a ty się nu
zrywasz? szabli nie chwytasz? na koń nie siadasz? Co się stało z tobą żołnierzu? zaliś swej dawnej
przepomniał cnoty, że nas samych w żalu jeno i w trwodze zostawiasz?
W stepie szerokim- l zwrotka
Narrator
W każdym tomie Trylogii znajdujemy wątek miłosny.
Główni bohaterowie to młodzi, zakochani ludzie. Tragiczna miłość towarzyszyła Michałowi i Basibohaterom przedstawionego przed chwilą fragmentu.
(chwila przerwy)
Wszyscy znają piękną Helenę z Ogniem i mieczem, która podarowała swoje serce
Skrzetuskiemu.
piosenka Dumka na dwa serca
Narrator
Mimo ciężkich przeżyć osobistych (śmierć ukochanej żony) talent pisarza nadal się rozwija.
powstają nowe, wielkie powieści historyczne- Quo vadis i Krzyżacy. Przyniosły one także
największą popularność poza granicami kraju. Powieść Krzyżacy była tłumaczona na 25 języków.
Sienkiewicz
Napisanie jej kosztowało mnie bodaj najwięcej trudu. Utwór wymagał dość szczegółowych
studiów historycznych, musiałem więc szperać w starych źródłach, kronikach, rocznikach... Pisanie
nie szło łatwo.
Narrator
Żyłka podróżnicza pchnęła autora Listów z podróży do Ameryki do innego, równie,
niezupełnie jeszcze wtedy zbadanego lądu- do Afryki. I z tej wyprawy nadsyłał chciwie czytane
Listy z Afryki. Cennym owocem wędrówki po Egipcie i innych terenach Afryki stała się ul ubi ona
powieść młodzieży- W pustym i w puszczy.
Sienkiewicz
Postanowiłem sobie już przed laty napisać coś kiedyś dla dzieci i obecnie przyszła na u> pora.
Treścią mego opowiadania są przygody dwojga dzieci: Polaka i Angielki naprzód w niewoli u
mahdystów, a następnie w czasie ucieczki wśród pustyń i puszcz afrykańskich. Oczywiście nie
zabraknie w takich warunkach silnych sensacji i dramatycznych zdarzeń. Ponieważ jedyny wśród
literatów polskich widziałem te kraje, znam ich naturę i ludzi, przeto przypuszczam, że potrafię
wywiązać się z zadania. Podczas podróży miałem notes, w którym skrupulatnie notowałem nazwy
roślin, drzew, a także miejscowości spotykanych na szlaku afrykańskiej podróży.
[fragment W pustyni i w puszczy]
Ran
Bwama kubwa! Bwama kubwa! Słoń, panie, słoń!
Staś
Słoń!
Kali
Tam grzmiąca woda, a tu skała. Słoń nie móc wyjść. Pan wielki zabić słonia, a Kali go jeść och
jeść! jeść!
Staś
On umiera z głodu. Siedzi tu już ze dwa tygodnie, to jest od czasu, gdy pożar spalił całą
dżunglę. Zjadł wszystko, co było do zjedzenia, a teraz męczy się tylko bo widzi jedzenie, a nie może do
niego sięgnąć. Lepiej będzie skrócić mu tę mękę. (celuje)
Nel
Stasiu, nie rób tego, Stasiu, dajmy mu jeść, on taki biedny. Ja nie chcę, żebyś ty go zabijał. Nie
chcę! Nie chcę!
Staś
No dobrze, dobrze, mówię ci, że dobrze. Nel, puść mnie.
Nel
Kali, przynieś owoce, będziemy go karmić!
Ja,ja,ja!
Staś
Rzucaj!
Nel
Zjadł! Zobacz jak śmiesznie rusz uszami!
Stasiu, wstaje, oj, wstaje!
Staś
Nie pomyślałaś o jednej rzeczy Nel, przecież my tu na wieki nie zostaniemy, pójdziemy, a on tu
zostanie i znów się będzie męczył z głodu, póki nie zdechnie, tym bardziej będzie go nam żal.
Nel (smutno)
Wiem ,ale jak ty zechcesz, to go wyprowadzisz z wąwozu.
Staś
Ja?
Nel
Ty.
Narrator
Mała, sprytna kobietka rozumiała, że jej zaufanie pochlebi chłopcu i że od tej chwili zacznie on
rozmyślać, jak uwolnić słonia.
piosenka Rzeka marzeń
Narrator
Obok wymienionych arcydzieł napisał Sienkiewicz również kilka powieści współczesnych Bez
dogmatu, Rodzina Połanieckich, Wiry. Powieści współczesne nie zdobyły takiej popularność jak
historyczne, ale nadal cieszą się dużą poczytnością.
Do światowego rozgłosu pisarza przyczyniła się również nagroda Nobla, przyznana mu za
Quo vadis w roku 190J". Jeszcze wcześniej nagrodził Sienkiewicza naród polski. W roku 1900. Z
okazji jubileuszu trzydziestolecia pracy pisarskiej otrzymał w darze narodowym posiadłość ziemska
Oblęgorek.
W przemówieniu na swym jubileuszu powiedział m.in.
Sienkiewicz
Dziś jednak trzeba przede wszystkim służyć społeczeństwu codzienną, długą, wytrwała pracą.
I właśnie tę pracę moją kraj wynagradza w sposób najwspanialszy, związany z naszą tradycja, bo
wynagradza ziemią.
Narrator
Mistrzostwo języka i stylu Sienkiewicza, które tak zachwyca czytelników jego dziel nie
przychodziło pisarzowi łatwo, wymagało wysiłku.
Sienkiewicz o swojej twórczości, odpowiadając na ankietę rozesłaną wśród pisarzy przez
czasopismo Świt, stwierdził:
Sienkiewicz
Powieści nie rozkładam z góry na rozdziały i nie wyznaczam sobie, w którym co będę pisał.
Zostawiam to logice rzeczy i naturalnemu rozwojowi wypadków. Jakkolwiek pisanie nie przychodzi mi
łatwo, rękopisy moje wyglądają dość czysto, albowiem przekreślam naprzód w myśli wszelkie zdania
i określenia, które nie wydają mi się malownicze i silne. Wolę takich pisarzy, którzy trudno piszą, ale
których łatwo się czyta, niż takich, którzy łatwo piszą, a trudni są do czytania.
Narrator II
Pisarz zmarł w Szwajcarii. Odszedł wtedy, gdy Polski na mapie Europy nie było, ale głęboko
wierzył, że będzie niepodległa i tę wiarę krzepił wszystkim. Upomniała się więc o niego ta, dla
której żył i tworzył- Polska.
27 października 1924 r. odbyło się uroczyste sprowadzenie zwłok pisarza do Warszawy.
Złożono je w Katedrze św. Jana. Dokładnie za 4 dni mija 80-ta rocznica tej uroczystości.
Zestawienia bibliograficzne dowodzą, iż Sienkiewicz należy do najpopularniejszych pisarz)
świata. Dzieła jego ukazują się wciąż we wznowieniach, przekładach i adaptacjach filmowych.
Uważamy, że należy kontynuować pamięć o człowieku, który tak bardzo przysłużył się
swojej ojczyźnie.
piosenka Moja ojczyzna
Opracowały:
Mgr Anna Malec, mgr Agata Misztal
Nauczycielki Szkoły Podstawowej im. H.Sienkiewicza w Woli Kamockiej
(gm.Grabica)