Medycyna ratunkowa (skrypt)

1
I. UKŁAD KRWIONOŚNY
1. Zatrzymanie krążenia i oddechu
A. Migotanie komór
- wykonać resuscytację (ABC)
- defibrylacja 3 razy (200,300,360J)
- intubacja, założenie wkłucia
- adrenalina 1 mg co 3 – 5 min
- defibrylacja 360J kilka razy do 1 min.
- lidokaina 1,5 mg/kg co 3 – 5 min
- bretylium 5 mg/kg; po 5 min. 10 mg/kg
- prokainamid 30 mg/min. do max. 17 mg/kg
- dwuwęglan sodu 1mEq/kg
- defibrylacja 360J przez 30 – 60 s po każdej dawce leku
B. Rozkojarzenie elektromechaniczne
- resuscytacja, intubacja, wkłucie, ocena przepływu
- ustalenie przyczyny (hipowolemia, niedotlenienie, tamponada serca, odma zastawkowa, hipotermia, zator t. pł.,
przedawkowanie leków p-depresyjnych, naparstnicy, -blokerów, blokerów k. Ca, hiperkaliemia , kwasica,
zawał) i leczenie przyczynowe
- adrenalina 1 mg co 3 – 5 min.
- atropina 1 mg (gdy HR < 60/min.) co 3 – 5 min. (max. 0,04 mg/kg)
C. Asystolia
- resuscytacja, intubacja, wkłucie, potwierdzenie (EKG)
- ustalenie przyczyny (niedotlenienie, hiperkaliemia, hipokaliemia, kwasica, hipotermia, przedawkowanie
leków)
- rozważyć przezskórną stymulację serca
- adrenalina 1 mg co 3 – 5 min.
- atropina 1 mg co 3 – 5 min. (max. 0,04 mg/kg)
- rozważyć odstąpienie od resuscytacji (również w przypadku innych rytmów agonalnych)
2. Wstrząs
- udrożnienie dróg oddechowych (ewentualna intubacja) oraz podanie tlenu
- wkłucie i podanie 500 ml krystaloidu (0,9% NaCl lub p. Ringera)
- płynoterapia do dawki całkowitej 2000 ml
- leczenie wazopresyjne (Levonor 0,5 – 30 g/min. lub Dopamina 5 – 20 g/kg/min.)
- Dobutamina 2,5 – 10 g/kg/min.
3. Omdlenia
Przyczyny: kardiologiczne (zaburzenia rytmu serca, zwężenie drogi odpływu krwi z lewej komory,
niedokrwienie, zaburzenia przewodnictwa), wazowagalne (stres), ortostatyczne, nadwrażliwość zatoki szyjnej,
neurologiczne, inne (psychogenne, zatrucie, hipoksja, zatorowość płucna, hipoglikemia)
- resuscytacja (ABC)
- leczenie przyczynowe
4. Ból w klatce piersiowej
A. Dławica piersiowa stabilna
- nitrogliceryna 0,4 mg s.l. (przy braku poprawy powtórzyć 2 razy co 5 min.)
B. Angina Prinzmetala
Ból wieńcowy w czasie snu lub tuż po obudzeniu się.
- nitrogliceryna
- profilaktyka: blokery kanału wapniowego
C. Dławica bolesna niestabilna
- nitrogliceryna we wlewie dożylnym 5 – 200 mg/min.
- heparyna 5000 j. w bolusie, następnie 500 – 1000 j./h
- aspiryna 325 mg
D. Ostry zawał mięśnia sercowego (w osobnym punkcie)
E. Zapalenie osierdzia
F. Zespół Barlowa
Wypadanie płatka zastawki dwudzielnej.
2
- -blokery
G. Stenoza aorty
- nitrogliceryna (ostrożnie!)
H. Tętniak rozwarstwiający aorty
I. Odma opłucnowa
J. Zator płucny
K. Zapalenie opłucnej
- analgetyki, antybiotyki
L. Pęknięcie przełyku (zespół Boerhaave’a)
- płynoterapia (krystaloidy)
- antybiotyki
- leczenie chirurgiczne
Ł. Zapalenie trzustki, pęcherzyka żółciowego, choroba wrzodowa
M. Ból kostno – mięśniowy
Przyczyny: zapalenie chrząstek żebrowych, choroby kręgosłupa.
- okłady (ciepłe lub zimne)
- niesteroidowe leki przeciwzapalne
N. Półpasiec
- Acyklovir 800 mg 5 razy dziennie
- środki przeciwbólowe
O. Inne
Np. hiperwentylacyjne napady lęku, nerwica serca.
5. Zawał mięśnia sercowego
A. Terapia natychmiastowa
- tlen 4 – 6 l/min.
- wkłucie
- nitrogliceryna (gdy RR90 mmHg i HR w normie)
B. Leczenie przeciwbólowe
- Morfina 2 – 4 mg co 5 – 10 min. (w razie depresji oddechowej – Nalokson 0,4 mg)
C. Leczenie trombolityczne
Wskazania: ból powyżej 30 minut, uniesienie ST powyżej 1 mm w co najmniej 2 odprowadzeniach
kończynowych, powyżej 2 mm w 2 sąsiednich przedsercowych, obniżenie ST z wyraźnym R w V 2, V3.
Przeciwwskazania bezwzględne: czynne krwawienie wewnętrzne, uraz lub operacja do pół roku wstecz, operacja
OUN do 2 miesięcy wstecz, alergia na czynniki trombolityczne, rozwarstwienie ściany aorty, guz
wewnątrzczaszkowy, tętniak, ciężkie nadciśnienie (> 200/120 mmHg) oporne na leczenie; względne:
resuscytacja powyżej 10 minut, nie gojące się wkłucia, krwawienia, ciąża, udar mózgu w wywiadzie.
- Streptokinaza 1,5 mln j. przez 1 godz.
- tPA 10 mg w bolusie + 50 mg/h + 20 mg/2h
- APSAK (anizoylowany kompleks plazminogen – streptokinaza – aktywator) 30j. przez 5 min.
D. Inne
- Aspiryna 80 – 325 mg/dobę
- -blokery (Metoprolol 3  5 mg co 5 min + 50 mg co 6 godzin przez 2 dni + 100 mg 2  dziennie, Propranolol
0,1 mg/kg w 3 dawkach co 5 min. + 20 – 80 mg co 6 h)
- Nitrogliceryna 10 mg/min. (co 10 min. zwiększać o 5 – 10 mg)
- ACE-blokery
6. Zastoinowa niewydolność serca
- tlen 4 – 6 l/min.
- wkłucie
- Morfina 2 – 4 mg i zwiększać co 5 min. o 2 mg
- diuretyki (Furosemid 20 – 40 mg, po 15 – 30 min. podwoić; Bumetanid 0,5 – 1 mg, po 30 min. podwoić)
- wazodylatatory (nitraty 0,4 mg s.l. lub 10 – 200 mg/min. i.v.; nitroprusydek sodu 0,5 mg/kg/min. zwiększać)
- ACE-blokery (Kaptopryl 12,5 mg s.l., Enalapryl 1,25 mg i.v.)
- środki inotropowe:
Dopamina 1- 2 g/kg/min. rozszerza tętnice nerkowe
2 - 5 g/kg/min. poprawia częstość akcji serca i pojemność minutową
> 5 g/kg/min. obkurcza naczynia obwodowe
Norepinefryna 2 - 5 g/ min. (stopniowo zwiększać)
3
Dobutamina 2 g/kg/min. (stopniowo zwiększać do 15 g/kg/min.)
Digoksyna
- intubacja, stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych
7. Przełom nadciśnieniowy
- Nitroprusydek sodu od 0,25 – 1,0 g/kg/min.
- Nitrogliceryna od 10 mg/min. co 10 min. zwiększać o 5 – 10 g/min.
- Diazoksyd (Hyperstat) 50 mg co 5 – 10 min. lub 15 – 30 mg/min
- Hydralazyna (Nepresol) 10 – 20 mg, powtórzyć po 30 min.
- Nifedypina (Cordafen) 10 – 20 mg 3 razy dziennie
- Minoksydyl 10 – 20 mg (można powtórzyć po 4h)
- Fentolamina 5 mg
- Prazosyna (Minipress) 1 mg
- Propranolol 1 – 10 mg (można powtórzyć po 4h)
- Labetalol (Trandate) 20 mg przez 2 min. (co 10 min. zwiększać o 20 aż do 300 mg)
- Furosemid 20 – 200 mg
- Bumetanid 0,5 – 2 mg
- Kaptopryl 25 mg 3 razy dziennie
- Enalapryl 1,25 mg przez 5 min.
- Metyldopa 0,25 – 1,00 g co 6h
- Klonidyna (Catapresan) 0,2 mg + 0,1 mg co 1h (max. do 0,7 mg)
8. Zagrażające życiu schorzenia aorty
A. Rozwarstwienie ściany aorty
- resuscytacja (ABC)
- tlenoterapia
- analgetyk narkotyczny
- Propranolol 0,5 mg + 1 mg co 5 min. (do max. 0,15 mg/kg) – sprowadzić HR do 60 – 80 /min
- Nitroprusydek 0,25 – 1,0 g/kg/min. – sprowadzić RRsyst. do 90 – 110 mmHg
- leczenie kardiochirurgiczne
B. Tętniak aorty brzusznej
- operacja w trybie planowym (przy podejrzeniu pęknięcia – w trybie natychmiastowym! z pominięciem
stabilizacji)
9. Zakrzepica żył głębokich
- Heparyna 5000 j. + 1000 j./h (po 4 – 6 h kontrola czasu PTT – wydłużyć do 60 – 80 s)
II. UKŁAD ODDECHOWY
1. Obturacja górnych dróg oddechowych
- polecić „odkaszleć”
- manewr Heimlicha (jeżeli przytomny)
- udrożnienie dróg oddechowych
- odsysanie gardła środkowego
- usunięcie ciała obcego szczypczykami McGilla
- intubacja (jeżeli niemożliwa – tracheotomia)
- tlenoterapia
- zwalczanie anafilaksji, skurczu oskrzeli i zakażenia
- w razie potrzeby bronchoskopia
2. Ostra niewydolność oddechowa
PaO2<50 mmHg, PaCO2>45 mmHg.
- udrożnienie dróg oddechowych
- leczenie przyczynowe
- rozważenie ewentualnej intubacji
- tlenoterapia
- mechaniczne wspomaganie oddechu (jeśli konieczne)
4
3. Przewlekła obturacyjna choroba płuc
- tlenoterapia 2 – 4 l/min.
- bronchodylatatory (leki antycholinergiczne) – Bromek ipratropium (Atrovent) do inhalacji
- glikokortykosteroidy (Metyloprednizolon 125 mg)
- metyloksantyny (Aminofilina 6 mg/kg + 0,5 – 0,9 mg/kg/h)
- antybiotyki
- intubacja (w razie konieczności)
4. Zator tętnicy płucnej
- leczenie trombolityczne (Streptokinaza 250 000 j. + 100 000 j./h do 24h; Urokinaza 2000 j. + 200 j./h; tPa 100
mg / 2h)
- leczenie przeciwzakrzepowe – Heparyna 5000 j. + 1000 j./h
- leczenie chirurgiczne (filtr do żyły głównej dolnej lub embolektomia)
5. Stan astmatyczny i zaostrzenia astmy
- intubacja (w trakcie można podać Ketaminę 1 – 2 mg/kg)
- wspomagana wentylacja (mechanicznie kontrolowana hipowentylacja zaniżonymi parametrami oddechów)
Leczenie zaostrzeń astmy:
- tlenoterapia
- -mimetyki (albuterol)
- glikokortykosteroidy – Metyloprednizolon 125 mg + 60 – 80 mg / 6h
- Epinefryna
- leki antycholinergiczne – Ipratropium wziewnie
- metyloksantyny
6. Odma samoistna
- gdy <25% - wyłącznie obserwacja
- drenaż
- ewentualnie torakotomia
III. UKŁAD NERWOWY
1. Śpiączka i inne zaburzenia świadomości
Przyczyny (schemat: WITUP + samogłoski):
WSTRZĄS
INFEKCJA, INTOKSYKACJA
TRAUMA, TUMOR, TEMPERATURA
UDAR
PSYCHICZNE zaburzenia, PORFIRIA, PADACZKA, PODPAJĘCZY krwotok, PROCES ekspansywny
+
ALKOHOL
ENDOKRYNNE zaburzenia, ELEKTROLITY
INSULINA (cukrzyca)
O tlen (niedotlenienie), OPIATY
UREMIA (niewydolność nerek)
- resuscytacja (ABC)
- zabezpieczenie kręgosłupa C
- ustalenie przyczyny i odpowiednie leczenie
2. Napady padaczkowe
- ułożenie na lewym boku
- wkłucie
- leczenie przyczyn napadu
W stanie padaczkowym:
- zapewnienie drożności dróg oddechowych
- tlenoterapia (ewentualnie intubacja)
- leczenie przeciwdrgawkowe (Diazepam 5mg/min. do max. 0,2 mg/kg lub Lorazepam 2 mg/min. do 8 mg)
- Tiamina 100 mg
- Dekstroza 1 amp. (jeśli hipoglikemia)
5
- Fenytoina 18 mg/kg do max. 30 mg/kg (wolniej niż 50 mg/min.)
- intubacja (konieczna przed podaniem barbituranów)
- Fenobarbital 100 mg/min. do 20 mg/kg
- Lidokaina 1 mg/kg + 2 – 4 mg/min.
- znieczulenie ogólne
3. Choroby naczyniowe mózgu
- zapewnienie prawidłowego oddechu
- tlenoterapia
- utrzymanie stałego RR (w krwotoku podpajęczym obniżenie RRsyst. do 100 mmHg)
- leczenie zaburzeń rytmu serca i drgawek
- ewakuacja neurochirurgiczna (gdy krwotok do móżdżku)
- ewentualne leczenie antykoagulacyjne i antyagregacyjne
4. Ból głowy
- wykluczenie przyczyn stanowiących zagrożenie życia (krwotok, krwiak, zapalenie opon, encefalopatia
nadciśnieniowa, wzrost ciśnienia śródczaszkowego)
- Sumatriptan 6 mg s.c.
- Dihydroergotamina 0,5 – 1 mg
- Metoklopramid 10 mg
- niesteroidowe leki przeciwzapalne
- kortykosteroidy – Hydrokortyzon 100 mg
- Morfina 5 – 10 mg, Petydyna 1 mg/kg
IV. URAZY
1. Urazy mnogie
A. Airway – udrożnienie dróg oddechowych
- uniesienie brody, wysunięcie żuchwy, zastosowanie sztucznych dróg oddechowych (intubacja), odessanie
B. Breathing – oddech
- osłuchanie szmerów nad płucami
- sztuczna wentylacja
C. Circulation – krążenie
- obecność tętna (t. szyjna, gdy >60 mmHg; t. udowa, gdy >70 mmHg; t. promieniowa, gdy >80 mmHg)
- czas nawrotu kapilarnego (<2 s)
- zahamowanie krwotoku
- dostęp dożylny i zabezpieczenie krwi na badania
- płynoterapia (gdy hipowolemia): krystaloidy do 2000 ml, masa erytrocytarna
- wstrząs hipowolemiczny:
Klasa
Utrata krwi
Objawy
do 15 %
brak lub nieznaczne
I
tętno nitkowate, tachykardia, tachypnoë, lęk, wydłużony czas wypełniania
15 – 30 %
II
włośniczkowego
30 – 40 %
spadek RR, tachykardia, zaburzenia świadomości, spadek wydzielania moczu
III
znaczna hipotensja, tachykardia, tachypnoë, zaburzenia świadomości,
powyżej 40 %
IV
bladoszare zabarwienie skóry
D. Disability – ubytki neurologiczne
- ocena stanu świadomości i diagnostyka przyczyny zaburzeń
- skala śpiączki Glasgow
Ocena reakcji na bodziec
Punktacja
Otwieranie oczu
Reakcja słowna
Reakcja ruchowa
--na polecenie
6
-zorientowany
lokalizuje ból
5
spontaniczne
splątany
ucieczka od bólu
4
na polecenie
niewłaściwe słowa
zgięciowa na ból
3
na ból
niezrozumiałe dźwięki
wyprostna na ból
2
brak
brak
brak
1
E. Exposure – obejrzenie całego ciała pacjenta
6
2. Uraz głowy
- zapewnienie dowozu tlenu i glukozy
- utrzymanie prawidłowego RR i PaCO2
- intubacja i hiperwentylacja
- diuretyki: Mannitol (1 g/kg w roztworze 20% w ciągu 20 min.) i Furosemid (40 – 80 mg)
- leczenie przeciwdrgawkowe: Fenytoina (18 mg/kg 50 mg/min.)
- zapobieganie przewodnieniu (kontrola RR i diurezy) i hipertermii
- uniesienie głowy o 30° (po zabezpieczeniu kręgosłupa szyjnego)
- barbiturany (w przypadkach opornych)
- trepanacje zwiadowcze (jeżeli brak innych możliwości)
3. Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego
- resuscytacja (ABC)
- unieruchomienie kręgosłupa
- glikokortykosteroidy: Metyloprednizolon (Solu-medrol) 30 mg/kg do 8 h po urazie a następnie 5,4 mg/kg/h
przez 23 h
- wstrząs neurogenny: płynoterapia, środki presyjne (Dopamina)
4. Urazy klatki piersiowej
- złamania żeber i mostka, klatka cepowata, odma opłucnowa (również prężna lub otwarta), krwiak opłucnej,
stłuczenie i rozerwanie płuc, stłuczenie mięśnia sercowego, tamponada serca, okołourazowe pęknięcie aorty,
uszkodzenia przełyku, tchawicy i dużych oskrzeli
- resuscytacja (ABC)
- odbarczenie odmy, perikardiocenteza i inne zabiegi
- leczenie bólu
5. Urazy jamy brzusznej
- resuscytacja (ABC)
- założenie sondy nosowo – żołądkowej i odessanie treści
- zacewnikowanie pęcherza
- leczenie chirurgiczne (jeśli konieczne)
6. Urazy miednicy
- stabilizacja zewnętrzna (spodnie pneumatyczne)
- zaopatrzenie krwawiących naczyń i chirurgiczne zaopatrzenie otwartych złamań
- odpowiednie leczenie urazów układu moczowego
7. Oparzenia
- klasyfikacja oparzeń termicznych:
Stopień
Uszkodzenie
powierzchniowej warstwy naskórka
I
naskórka i częściowo skóry właściwej
II
Objawy kliniczne
rumień i bolesność
skóra zaczerwieniona, wilgotna, pęcherze z płynem,
bolesność, obrzęk
skóra „jak nawoskowana”, biaława lub szara, sucha,
brak bolesności, czucia dotyku i bólu
pełnej grubości skóry wraz z
przydatkami
skóry, kości, mięśni, powięzi
IV
- zabezpieczenie oddechu i krążenia
- tlenoterapia (u pacjentów wdychających dym – podać 100% tlen)
- określenie oparzonej powierzchni (głowa i szyja – 9%, tułów z przodu – 18%, z tyłu – 18%, każda kończyna
górna – 9% w tym dłoń 1%, każda kończyna dolna – 18%, krocze – 1%), oparzenie ciężkie (>20% lub III°
>10%)
- płynoterapia (Ringer): V(ml) = <powierzchnia w %>  <masa w kg>  2 – 4; połowa przez 8 h i reszta przez
16 h
- sonda nosowo – żołądkowa
- analgezja
- usunięcie biżuterii
- escharotomia (nacięcie oparzonej skóry) jeśli upośledzone krążenie w kończynach
- anatoksyna tężcowa
III
7
- opracowanie chirurgiczne ran
- opatrunki (sól srebrowa sulfadiazyny, bacytracyna)
- hiperbaria tlenowa (u zatrutych CO, z utratą przytomności, drgawkami, niedokrwieniem mięśnia sercowego)
V. UKŁAD POKARMOWY
1. Ostry ból brzucha
- monitorowanie podstawowych funkcji życiowych
- nie podawanie pokarmów
- małe dawki krótko działających środków przeciwbólowych (nie maskować objawów)
- ustalenie przyczyny (perforacja, krwawienie, zawał i martwica jelit, zakażenie, zapalenia poszczególnych
narządów, uchyłków, kamica nerkowa i żółciowa, tętniak aorty)
- leczenie przyczynowe (w razie konieczności – chirurgiczne)
2. Choroby dróg żółciowych i pęcherzyka
- płynoterapia
- leczenie bólu: Meperidine, Ketorolak (NLP)
- leczenie wymiotów
- zgłębnik do żołądka
- w stanach zapalnych – antybiotykoterapia: Gentamycyna 2 mg/kg + Ampicylina 2 g + Metronidazol 15 mg/kg
- leczenie operacyjne
3. Wrzód trawienny
- płynoterapia
- odsysanie treści żołądkowej
- w warunkach ambulatoryjnych: leki alkalizujące, antagoniści H2, inhibitory pompy protonowej, wzmagające
obronę śluzówkową (Sukralfat, bizmut, Mizoprostol), antybiotykoterapia w zakażeniach H. pylori
(Amoksycylina, Klarytromycyna, Metronidazol)
4. Niedrożność jelit
Przyczyny:
przeszkody
w świetle
kamienie
żółciowe, ciała
obce, polipy,
zaklinowanie
stolca
mechaniczna
nieprawidłowości w ścianie
guz, zwężenie
niedokrwienne,
wgłobienie,
zapalenie jelit,
zap. uchyłków
przyczyny
zewnętrzne
zrosty, guz,
przepuklina,
skręt,
ginekologiczne,
ropień, krwiak,
ciała obce
brzuszne
porażenna
pozabrzuszne
podrażnienie
otrzewnej (uraz,
chemiczne,
infekcja),
naczyniowe, ch.
zaotrzewnowe
zap. płuc, zawał
serca (dół),
układowe
(elektrolity,
metaboliczne,
mocznica), leki
idiopatyczne
- płynoterapia
- odsysanie treści żołądka,
- antybiotykoterapia (Gentamycyna + Ampicylina +Klindamycyna)
- leczenie przyczynowe (w razie potrzeby chirurgiczne)
5. Krwawienie z przewodu pokarmowego
Przyczyny:
z górnego odcinka
z dolnego odcinka
ostre
zmiany
inne
jelito cienkie
okrężnica
odbytnica
uszkodzenie
naczyniowe
zap. żołądka,
naczyniaki,
wrzód trawienuchyłek
uchyłki,
guzki
zespół
choroba Oslera- ny, żylaki, reflux Meckela,
nowotwór,
krwawnicze, zap.
Mallory’egoWebera-Rendu, oesophagitis,
wgłobienie, zap. polipy, colitis
odbytnicy,
Weissa, stresozapalenie naczyń nowotwory,
jelit, nowotwór, (wrzodziejące,
szczeliny,
we, wzrost c.
urazy wątroby z naczyniowe,
Crohna i inne),
przetoki
śródczaszkohemobilią
przetoka aortalno naczyniaki
wego
– jelitowa
- resuscytacja i ogólne wyrównanie pacjenta
- w przypadku żylaków: skleroterapia, Wazopresyna 0,4 j/min, sonda Sengstakena-Blakemore’a
8
6. Zapalenie trzustki
- płynoterapia, elektrolity, monitorowanie
- leczenie przeciwbólowe
- odżywianie parenteralne
- antybiotykoterapia (przy objawach infekcji)
- konsultacja chirurgiczna (w żółciopochodnym ZT oraz przy powikłaniach)
7. Biegunka
- nawadnianie doustne (1 łyżeczka soli, 4 łyżki cukru, 1 łyżeczka dwuwęglanu sodu, 1 litr wody)
- nawadnianie dożylne (krystaloidy)
- w ostrej biegunce z gorączką i krwią w stolcu po pobraniu materiału na posiew włączamy Cyprofloksacynę
(500 mg 2 razy dziennie przez 3 – 5 dni) lub ewentualnie Biseptol (2  960 mg pzez 5 dni)
- przy podejrzeniu C. difficile – Metronidazol lub Wankomycyna, przy lambliozie lub amebiazie – Metronidazol,
przy zaostrzeniu C. ulcerosa – Sulfasalazyna
- Loperamid 4 mg + 2 mg po każdym luźnym stolcu do 16 mg na dobę (o ile nie ma objawów toksemii)
- Subsalicylinian bizmutu 4  2 tabletki w biegunce podróżnych
VI. ZABURZENIA METABOLICZNE
1. Śpiączka cukrzycowa
A. Kwasica ketonowa
- 0,9% NaCl 1 litr w ciągu 30 – 60 min. + 1 litr w ciągu 1 – 2 h, a następnie według potrzeb
- po obniżeniu glikemii <250 mg/dl podawane płyny powinny zawierać 5% glukozy (nie obniżać glikemii
szybciej niż 100 mg/dl/h)
- insulinoterapia 0,1 – 0,2 j./kg + 0,1 j./kg/h
- elektrolity – przy prawidłowej czynności nerek i hipokaliemii K + 20 mEq w 1 l płynów a następnie 20 – 40
mEq/l płynów (o ile nie ma hiperkaliemii)
B. Śpiączka hiperosmolarna
Osmolarność = 2  [Na+] + [glukoza]/18 + [mocznik]/2,8
- 0,9% NaCl do wyrównania RR, tętna i diurezy, następnie 0,45% NaCl 250 – 500 ml/h
- insulina 10 – 20 j. w bolusie
- potas 10 – 15 mEq/h (o ile nie ma hiperkaliemii)
2. Hipoglikemia
- sok owocowy + 1 amp. 20 % glukozy
- dożylnie: 1 amp. 50 % glukozy
- po przedawkowaniu insuliny: glukoza 5% lub 10% we wlewie + 1 – 2 mg glukagonu
3. Przełom tarczycowy
- zahamowanie syntezy hormonów (Propylotiouracyl 200 – 250 mg co 4 h lub Metizol 20 – 25 mg co 4 h)
- zahamowanie uwalniania hormonów (jodek sodu 1 – 2 g na dobę lub płyn Lugola 5 kropli co 4 h po 30 – 60
min. po podaniu leków hamujących syntezę, aby nie wywołać tyreotoksykozy)
- -blokery np. Metoprolol 5 mg co 5 min. (trzy dawki)
- Deksametazon 2 mg (aby zahamować konwersję hormonów)
- Digoksyna (w migotaniu przedsionków)
- leczenie przeciwgorączkowe (nie Aspiryna, bo wywołuje uwalnianie hormonów tarczycy)
- wyrównanie zaburzeń wodno – elektrolitowych
4. Przełom hipometaboliczny (śpiączka)
- opanowanie hipoosmolarności, hipokurczliwości mięśnia sercowego, hipoadrenalizmu, hipotermii i
hipowentylacji
- L-tyroksyna 50 – 100 g co 6 – 8 h w pierwszej dobie, a następnie 75 – 100 g/24h
- Hydrokortyzon 100 mg co 8 h
5. Przełom nadnerczowy
- Hydrokortyzon 100 mg + 50 mg co 4 – 6 h przez dwie doby
- w niewydolności przysadki: Deksametazon 5 – 10 mg + octan fludrokortyzonu 0,1 – 0,2 mg
9
Hiperkaliemia
Hipokaliemia
Hipernatremia
Hiponatremia
Hipokalcemia
Hiperkalcemia
6. Zaburzenia elektrolitowe
Przyczyny
Leczenie
nowotworowe (rak sutka, płuc, prostaty, szpiczak), - 0,9% NaCl 500 ml + 250 – 500 ml/h
nadczynność przytarczyc, choroby ziarniniakowe
- Furosemid 20 – 60 mg co 2 – 6 h aby zwiększyć
(gruźlica, sarkoidoza)
diurezę do 200 – 500 ml/h
- Hydrokortyzon 100 – 200 mg co 6 h
- Kalcytonina 4 j./kg
- dializa (w niewydolności nerek)
niedoczynność przytarczyc, zespół złego
wchłaniania, choroby nerek, leki
(przeciwdrgawkowe, chemioterapia), zatrucie
fluorowodorem, zapalenie trzustki, rozpad mięśni
prążkowanych, masywna transfuzja
- udrożnienie dróg oddechowych (w tężyczce)
- 10% glukonian wapnia 10 – 20 ml przez 10 min. w
100 ml 0,9% NaCl lub 5% glukozy, a następnie w razie
potrzeby 1 – 2 mg/kg/h
- przy towarzyszącej hipomagnezemii – siarczan
magnezu 1 – 2 g w ciągu 30 – 60 min.
z hiperwolemią: marskość wątroby, nerczyca,
przewlekła niewydolność krążenia
z hipowolemią: utrata przez przewód pokarmowy,
choroba Addisona, nefropatie, diuretyki
z normowolemią: niedoczynność tarczycy, SIADH
(niewłaściwe wydzielanie ADH), zatrucie wodne
- w hiperwolemii ograniczyć płyny i sole, stosować
diuretyki
– w hipowolemii podawać 0,9% NaCl
– w normowolemii leczyć niedoczynność tarczycy, a w
przypadku SIADH i zatrucia wodnego ograniczyć
płyny
– w ciężkiej hiponatremii 3% NaCl do wyrównania
niedoboru: (140 mEq/l – [Na+])  0,6  m.c.
- uzupełnienie płynów 0,9% NaCl do wyrównania
niedoboru: 1 - Error! 0,6  m.c
- wyrównanie hipernatremii 5% glukozą lub 0,45%
NaCl nie szybciej niż 2 mEq/l/h (aby nie doprowadzić
do obrzęku mózgu)
utrata płynów (wymioty, odsysanie, biegunki,
pocenie, diureza osmotyczna), brak podaży
płynów (wycieńczenie, śpiączka), moczówka
prosta (lub nerkowa), nadmierna podaż sodu
(podawanie hipertonicznego roztworu NaCl lub
NaHCO3)
nerkopochodna (diuretyki, choroby cewek,
hiperaldosteronizm), utrata z przewodu
pokarmowego (wymioty, odsysanie, biegunki,
przetoki), przesunięcia wewnątrzkomórkowe
(zasadowica, insulina, 2-mimetyki),
niedostateczny dowóz (osoby starsze, alkoholicy)
zmniejszone wydalanie (niewydolność nerek,
nadnerczy, diuretyki oszczędzające potas, ACEblokery), przesunięcie potasu poza komórki
(kwasica, oparzenia, zmiażdżenia, rozpad
nowotworowy, rabdomioliza, przedawkowanie
naparstnicy, Sukcynylocholina, NLP, -blokery,
niedobór insuliny), nadmierna podaż (sole
potasowe penicyliny, transfuzje)
- KCl w tabletkach lub roztworze doustnie
- dożylnie 10 – 20 mEq/l 0,9% NaCl /h (do wyrównania niedoboru potrzeba 40 – 50 mEq na każdy 1 mEq/l
niedoboru)
- jednoczesne uzupełnianie wapnia i magnezu (jeśli
zachodzi taka potrzeba)
- odwrócenie działania na mięsień sercowy przy
pomocy 10% glukonianu wapnia 5 – 10 ml przez 2 – 5
min. (nie wolno w zatruciu naparstnicą)
- redystrybucja potasu przy pomocy Insuliny 5 – 10 j. +
50 ml 50% glukozy, 1 – 2 amp. NaHCO3 przez 5 min.
- żywice jonowymienne (Kayexalate 20 – 50 g w 200
ml 20% sorbitolu doustnie lub 40 – 80 mg dożylnie w
pompie)
- dializa (w niewydolności nerek)
VII. ZATRUCIA
1. Postępowanie wstępne
- zabezpieczenie oddychania, tlenoterapia, podtrzymanie krążenia
- przerwanie ekspozycji lub absorbcji trucizny (dekontaminacja) – płukanie skóry i śluzówek, w zatruciach
doustnych – płukanie żołądka (ma sens do godziny), a następnie węgiel aktywowany 1g/kg i 70% sorbitol
2ml/kg
- hemodializa i hemoperfuzja
- antidota, np.: Antivenin (w ukąszeniach węży, pająków), Atropina (pestycydy, niektóre grzyby, inhibitory
cholinesterazy), Antybotulina (w zatruciu jadem kiełbasianym), CaCl 2 (Ca-blokery, glikol etylenowy), EDTA
(Cu, Zn, Pb, Cd), glukonian wapnia (kwas HF, pająki), azotan amylu + azotan sodu + tiosiarczan sodu (KCN,
10
HCN, amigdalina, nitroprusydek sodu), Desferal (Fe), 50% dekstroza (środki hipoglikemizujące), BAL lub
DMSA lub D-penicylamina (arszenik, Ag, Hg, Pb), Difenhydramina (fenotiazyny, Haloperidol, tioksantyny),
etanol (metanol, glikol etylenowy), Flumazenil (benzodiazepiny), kwas foliowy (metanol, Metotrexat),
Glukagon (Insulina, doustne przeciwcukrzycowe, -blokery, Ca-blokery), Glukoza (Insulina i leki doustne),
błękit metylenowy (methemoglobinemia), Nalokson (opioidy i Klonidyna), Nikotynamid (środki
gryzoniobójcze), Fizostygmina (leki antycholinergiczne i trójcykliczne przeciwdepresyjne), Obidoksym
(pestycydy fosforoorganiczne), siarczan protaminy (Heparyna), chlorowodorek pirydoksyny (glikol etylenowy,
Izoniazyd, niektóre grzyby), 5% dwuwęglan sodu (salicylany, trójcykliczne przeciwdepresyjne, Fenobarbital),
Sorbitol (środki przeczyszczające, słodziki, węgiel aktywowany), chlorowodorek tiaminy (glikol etylenowy),
witamina K (Kumaryna, leki przeciwzakrzepowe)
2. Postępowanie szczegółowe
A. Opioidy
- oddech, krążenie, dekontaminacja
- Nalokson (Narcan) 2 mg, gdy brak efektu po 2 min. dodać 4 mg (w niektórych przypadkach do 20 mg lub we
wlewie)
- brak poprawy po 6 godzinach (opioidy już nie działają) wskazuje na inną przyczynę zatrucia
B. Środki nasenne
- oddech, tlenoterapia, płynoterapia, zwalczanie hipotermii, dekontaminacja
- alkalizacja moczu, hemodializa lub hemoperfuzja
- Flumazenil 0,2 mg powtarzać do 1 mg
C. Środki antycholinergiczne i wielocykliczne leki przeciwdepresyjne
- oddech, dekontaminacja
- dwuwęglan sodu 2 amp. + 80 mEq/l 50 – 100 ml/h (zalkalizować krew do pH 7,5 – 7,55) oraz hiperwentylacja
- wyrównanie ciśnienia: płynoterapia, -mimetyki (Efedryna, Fenylefryna)
- leczenie arytmii (Fenytoina, Lidokaina)
- leczenie drgawek (Fenytoina, Fenobarbital)
- Fizostygmina 1 – 2 mg przez 5 min. (raczej w diagnostyce zatrucia niż w leczeniu)
D. Sympatykomimetyki (Kokaina, Amfetamina)
- oddech, krążenie, zwalczanie hipotermii, dekontaminacja, ograniczenie bodźców stymulujących
- benzodiazepiny (Lorazepam lub Diazepam)
- zwalczanie hipowolemii i kwasicy
- zwalczanie nadciśnienia (nitroprusydek sodu, Nitrogliceryna, -blokery np. Fentolamina, 1-blokery np.
Esmolol)
E. Salicylany
- oddech, dekontaminacja (węgiel)
- płynoterapia z alkalizacją
- wyrównanie stężenia potasu
- w razie potrzeby hemodializa
F. Acetaminofen (APAP, Paracetamol)
- dekontaminacja (płukanie żołądka + 1 g/kg węgla aktywowanego)
- N-acetylocysteina (NAC) 140 mg/kg + 70 mg/kg co 4 h maksymalnie 17 razy doustnie (w razie wymiotów
dodać Metoklopramid lub Ondansetron) – NAC unieczynnia hepatotoksyczne metabolity
G. Tlenek węgla
- tlenoterapia 100%
H. Alkohole (Etanol, Metanol, Izopropanol, Glikol etylenowy)
- resuscytacja (ABC)
- płynoterapia
- glukoza, Tiamina (100 mg)
- uzupełnienie niedoborów elektrolitowych
- przy zatruciu metanolem lub glikolem podać Etanol (1 g/kg + 130 mg/kg/h), dializa, Pirydoksyna, Tiamina,
kwas foliowy
3. Zespoły abstynencyjne
A. Etanol
Objawy: niepokój, rozdrażnienie, pobudzenie, drżenia kończyn, zaburzenia żołądkowo – jelitowe, zaburzenia
wegetatywne, napady padaczkowe, delirium tremens.
- 100 mg tiaminy, Dekstroza, preparaty wielowitaminowe,
- wyrównanie płynu i elektrolitów (Mg)
- leczenie uspokajające i przeciwdrgawkowe (Diazepam 5 mg co 5 – 10 min.)
11
B. Opiaty
Objawy świadome: prośby, groźby, manipulacje, wymuszenia, udawanie. Objawy niekontrolowane: łzawienie,
katar, ziewanie, pocenie się, rozdrażnienie, niepokój, rozszerzenie źrenic, jadłowstręt, gęsia skórka, nudności,
wymioty, biegunka, tachykardia, nadciśnienie.
- Metadon 40 mg powstrzymuje objawy niekontrolowane
C. Amfetamina i kokaina
Duża zależność psychologiczna. Niewielkie objawy fizjologiczne: zmęczenie, depresja, senność, rozdrażnienie.
Początkowo jadłowstręt, później wzmożony apetyt. Czasem objawy paranoidalne, nudności i wymioty.
VIII. ALERGIA I ANAFILAKSJA
Niektóre alergeny: antybiotyki (penicyliny, cefalosporyny, sulfonamidy), leki znieczulające miejscowo
(Prokaina, Lidokaina), środki kontrastujące, ukąszenia owadów, lateks (u pracowników służby zdrowia).
- resuscytacja, tlenoterapia
- intubacja
- Epinefryna 0,3 – 0,5 ml co 10 – 20 min.
- płynoterapia
- rozszerzanie oskrzeli np. Albuterol, bromek ipratropium
- kortykosteroidy (Metyloprednizolon 125 – 250 mg, Hydrokortyzon 250 – 1000 mg), leki przeciwhistaminowe
(Difenhydramina 1 mg/kg)
IX. CHOROBY INFEKCYJNE
1. Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych
- zabezpieczenie oddechu i krążenia
- dostęp do żyły
- tlenoterapia
- zwalczanie wstrząsu, drgawek, obrzęku mózgu
- nakłucie lędźwiowe
- antybiotykoterapia: cefalosporyna III generacji (Cefotaksym 2 g co 4 h) + Ampicylina (1 g co 6 h) +
Ryfampicyna (600 mg dziennie) do czasu ustalenia etiologii a następnie antybiotykoterapia celowana
2. Stany nagłe w chorobach zakaźnych
A. Zatrucie jadem kiełbasianym
- monitorowanie
- nawadnianie pozajelitowe
- płukanie żołądka roztworem NaCl
- antytoksyna
B. Borelioza z Lyme
Faza I: rumień wędrujący, objawy grypopodobne, powiększenie węzłów chłonnych.
Faza II: bóle głowy, podrażnienie lub zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i mózgu, porażenie nerwu VII,
neuropatie, zaburzenia przewodzenia w sercu.
Faza III: bóle i obrzęki dużych stawów (zwłaszcza kolanowych)
- Doksycyklina 0,1 g co 12 h (u ciężarnych i karmiących Amoksycylina 0,5 g co 8 h) przez 10 – 30 dni (14)
- w przebiegu powikłanym Ceftriakson 2 g na dobę przez 14 – 21 dni
- czasowa stymulacja serca (jeśli konieczna)
C. Wścieklizna
- oczyszczenie rany
- uodpornienie bierne swoistą immunoglobuliną 20 j./kg (połowę w okolicę rany, połowę gdzie indziej)
- uodpornienie czynne szczepionką hDCV (z ludzkich komórek diploidalnych) 1 ml w mięsień naramienny
(powtórzyć dawkę w 3, 7, 14 i 28 dniu od pokąsania)
D. Tężec
- neutralizacja jadu: SAT 3000 – 6000 j.
- chirurgiczne oczyszczenie rany
- antybiotykoterapia: Penicylina (1000000 j. co 6 h) lub Metronidazol (0,5 g co 6 h)
- złagodzenie skurczów mięśni (Diazepam 5 – 10 mg)
- intubacja lub tracheostomia
- w razie potrzeby: uśpienie, zwiotczenie i wentylacja mechaniczna
E. Zespół wstrząsu toksycznego
12
Objawy: martwicze zapalenie powięzi, obrzęk tkanek miękkich, rumień, wykwity, wstrząs, zapalenie mięśni,
niewydolność nerek, ARDS, skaza krwotoczna, majaczenia, posocznica.
- usunięcie zakażonych tkanek i drenaż ropni
- wentylacja i tlenoterapia
- zwalczanie wstrząsu
- antybiotykoterapia: Nafcylina (1 – 2 g. co 4 h) lub Cefazolina (1 g. co 6 h)
3. Posocznica
A. Likwidacja miejsca wyjścia zakażenia
- antybiotykoterapia: Nafcylina (1 g. co 6 h) lub Wankomycyna (0,5 g. co 6 h) + Gentamycyna (3 – 5 mg/kg/d w
trzech dawkach) + Klindamycyna (0,6 – 0,9 g. co 6 – 8 h)
- drenaż chirurgiczny ropni
B. Podtrzymywanie czynności krążeniowo – oddechowych
- monitorowanie
- tlenoterapia, ewentualnie wentylacja
- wyrównanie płynów, ewentualnie leki wazopresyjne
X. UKŁAD WYDALNICZY
1. Ostre zatrzymanie moczu
Przyczyny: dotyczące członka (stulejka, załupek, zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej, ciało obce),
cewki moczowej (zwężenie, zapalenie, ciało obce) lub gruczołu krokowego (łagodny przerost, rak, zapalenie),
zakażenia (opryszczka, półpasiec), neurologiczne (ucisk lub uszkodzenie rdzenia, wstrząs rdzeniowy, cukrzyca,
SM, zespół Guillaina-Barrego), leki (antycholinergiczne, antyhistaminowe, trójcykliczne przeciwdepresyjne, adrenergiczne, amfetamina, tabletki „przeziębieniowe”), psychogenne.
- założenie cewnika Foleya, jeśli niemożliwe – użycie poszerzadeł, zgłębników i prowadnic
- cewnik nadłonowy
- leczenie przerostu stercza: Finasteryd lub Terazosyna
2. Kamica nerkowa
- leczenie przeciwbólowe: opioidy lub NLP (np. Ketorolak 30 mg, Indometacyna, Diklofenak)
- nawodnienie
- środki przeciwwymiotne
3. Ostra niewydolność nerek
- zwalczanie hiperkaliemii, zastoinowej niewydolności serca, encefalopatii, zapalenia osierdzia, kwasicy
- płynoterapia, zacewnikowanie
- diuretyki: Furosemid (2 – 6 mg/kg), Mannitol (12,5 – 25 g), Dopamina (1 – 3 g/kg/min.)
- dializa
XI. OKULISTYKA
1. Uwagi ogólne
Stany nagłe:
Interwencja
Działać
natychmiast!
Natychmiast
do okulisty
Do okulisty w ciągu
najbliższych godzin
Stan
- oparzenie chemiczne
- nagła utrata widzenia (zamknięcie tętnicy środkowej siatkówki)
- zranienie lub pęknięcie gałki ocznej
- ostra jaskra z zamkniętym kątem przesączania
krwiak komory przedniej, ropowica oczodołu, odwarstwienie siatkówki, krwotok do ciała
szklistego, wrzód rogówki, ciało obce wewnątrzgałkowe, zamknięcie żyły środkowej
siatkówki, uraz głęboki lub rozerwanie powieki, wysiękowe zapalenie tęczówki
Do okulisty w ciągu rozlane zapalenie rogówki, przewlekłe lub nawracające zapalenie tęczówki, zapalenie
24 – 48 godzin
twardówki, otoczka rdzy w rogówce, uporczywe zapalenie spojówek, przewlekłe zapalenie
brzegów powiek, jęczmień lub gradówka
Leki: znieczulające powierzchniowo (0,5% Tetrakaina), antybiotyki (Sulfacetamid, Gentamycyna,
Erytromycyna), porażające akomodację = cykloplegiki (Tropikamid, Atropina), kortykosteroidy.
13
2. Czerwone oko
Przyczyna
zapalenie spojówek
zapalenie tęczówki
opryszczka
zakażenia oczodołu
ostry atak jaskry
oparzenia promieniowaniem UV
wrzody rogówki
zakażenia powiek (jęczmień,
gradówka, zapalenie brzegów
powiek)
Leczenie
Sulfacetamid, ciepłe okłady, Ceftriakson (w rzeżączkowym), w
alergicznym zimne okłady i leki przeciwhistaminowe
cykloplegiki
środki przeciwwirusowe
leczenie specjalistyczne + antybiotykoterapia
Acetazolamid (Diuramid) 500 mg, Timolol 0,5%, Mannitol 1 – 2 g/kg,
Pilokarpina 1 – 2 % co 15 min 2 krople, leczenie chirurgiczne
cykloplegiki, antybiotyki, opatrunek, opioidy przeciwbólowe
antybiotykoterapia
okłady, antybiotyki, oczyszczanie powiek
3. Nagła utrata widzenia
Przyczyna
zator tętnicy środkowej siatkówki
odwarstwienie siatkówki
zapalenie nerwu wzrokowego
zapalenie tętnicy skroniowej
retinopatia w AIDS
zatrucie
Leczenie
usunięcie materiału zatorowego i poprawa przepływu krwi, masaż gałki
ocznej, inhalacje 95% O2 + 5% CO2 (lub oddychanie do worka
papierowego), pilna konsultacja okulistyczna
leżenie z zasłoniętymi oczami, pilna konsultacja i zabieg operacyjny
leczenie zależne od etiologii
kortykosteroidy
zależnie od etiologii (CMV – Gancyklowir, toksoplazmoza –
Pirymetamina + Klindamycyna)
zależnie od etiologii (np. w zatruciu metanolem – etanol + dializa)
4. Urazy oka
A. Oparzenie chemiczne
- natychmiast płukanie (najlepiej płynem sterylnym, w ostateczności wodą z kranu) 1 litrem płynu (w
oparzeniach zasadą – 2 litry) najlepiej przez tzw. okulary tlenowe
- usunięcie ciał obcych wilgotnym wacikiem
B. Otarcie rogówki
- płukanie i uwolnienie ciał obcych
- cykloplegiki
- opatrunek
- kontrola po 24 h, ewentualnie konsultacja okulistyczna
XII. LARYNGOLOGIA
1. Zawroty głowy
Przyczyny obwodowe: łagodne położeniowe, zapalenie neuronu przedsionkowego, choroba Ménière’a,
zapalenie błędnika (po zapaleniu ucha środkowego lub lekach ototoksycznych), inne (choroba lokomocyjna,
kiła, perlak, ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym)
Przyczyny ośrodkowe: uszkodzenie jąder przedsionkowych w pniu mózgu, krwawienie do móżdżku, guzy kąta
mostowo – móżdżkowego, niewydolność krążenia podstawno – kręgowego, pourazowe zawroty głowy
- w zawrotach pochodzenia ośrodkowego – leczenie zależne od przyczyny (przy krwawieniu – pilna interwencja
neurochirurgiczna)
- w zawrotach pochodzenia obwodowego – leczenie objawowe (leki uspokajające, antycholinergiczne,
przeciwwymiotne)
2. Krwawienie z nosa
- usunięcie skrzepów i próba uwidocznienia miejsca krwawienia
- obkurczenie naczyń przez założenie na 5 minut gazika nasączonego 4% lidokainą z epinefryną
- koagulacja miejsca krwawienia azotanem srebra
- w razie potrzeby (nieskuteczność poprzednich czynności) tamponada przednia i ewentualnie tylna (np. przy
pomocy cewnika Foleya)
- interwencja chirurgiczna – podwiązanie naczyń (jeśli konieczne)
14
XIII. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKOWE
1. Przegrzanie organizmu
- podtrzymanie czynności życiowych
- oznaczyć glikemię, w razie potrzeby podać 1 amp. glukozy 50% z tiaminą
- płynoterapia według potrzeb
- chłodzenie (chłodne pomieszczenie, wachlowanie, pojemniki z lodem, spryskiwanie chłodnym płynem) do
temperatury 39ºC (w odbytnicy)
- jeśli konieczne bardziej agresywne schładzanie: zanurzanie w lodowatej wodzie, płukanie otrzewnej lodowatą
wodą
- jeżeli wystąpią dreszcze – podać Diazepam 5 – 10 mg
- leki przeciwgorączkowe są nieskuteczne!
2. Wychłodzenie i odmrożenie
- zabezpieczenie czynności życiowych
- tlenoterapia 100% (ogrzany i nawilżony)
- okrycie suchymi, ciepłymi kocami
- z defibrylacją lepiej poczekać na ogrzanie do 30ºC
- płynoterapia 0,9% NaCl ogrzanym do 40 – 42ºC
- 50 ml 50% glukozy + 100 mg tiaminy + 2 mg Naloksonu
- w ciężkiej hipotermii (<27ºC) można stosować płukanie jamy otrzewnej, opłucnej i przewodu pokarmowego
ogrzanymi roztworami 0,9% NaCl, w razie możliwości zastosować krążenie pozaustrojowe
- po opanowaniu hipotermii ogrzać odmrożenia w kąpieli wodnej (40 - 42ºC)
3. Utonięcie
- intubacja i tlenoterapia
- wentylacja z dodatnim ciśnieniem końcowowydechowym (PEEP)
- zwalczanie hipotermii
- leki rozszerzające oskrzela
- wyrównanie kwasicy
- bronchoskopia (jeżeli zaaspirowano ciała obce)
XIV. PSYCHIATRIA
1. Chory agresywny
- zapewnienie bezpieczeństwa personelowi i choremu (porozmawiać, odebrać broń, w razie potrzeby
obezwładnić)
- Haloperidol (u młodego dorosłego 5 – 10 mg, w wieku starszym 1 – 2 mg, można powtarzać co 30 – 60 min.
do 3 razy)
- Lorazepam 2 mg, powtarzać co 30 – 60 min. do 5 – 6 mg
2. Chory z tendencjami samobójczymi
- nie zostawiać chorego samego (nawet w toalecie)
- odebrać niebezpieczne przedmioty
- porozmawiać, uspokajanie farmakologiczne zazwyczaj nie jest konieczne, wezwać psychiatrę
XV. ZAGADNIENIA PRAWNE
1. Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu
mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju
zdrowia, oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki. (Ust. o zaw. lek. Art. 30)
2. Lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń po wyrażeniu zgody przez pacjenta
(jego przedstawiciela ustawowego, w ostateczności Sądu Opiekuńczego) (Ust. o zaw. lek. Art. 32)
Zgoda na zabieg operacyjny lub inne metody podwyższonego ryzyka musi być pisemna. (Art. 34)
Za leczenie bez zgody grozi do 2 lat pozbawienia wolności na wniosek pokrzywdzonego. (K.K. Art. 192)
3. W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku prowadzenia reanimacji oraz może jej zaprzestać. (K.E.L.
Art. 32)
Opracowano na podstawie:
L. Pousada, H. H. Osborn, D. B. Levy
„Medycyna Ratunkowa”