Odwzorowania kartograficzne nieregularnych obiektów pozaziemskich dr hab. inż. Paweł Pędzich, prof. PW, mgr inż. Kamil Latuszek Kartografia planetarna w badaniu ciał niebieskich Układu Słonecznego • dane źródłowe - dane pozyskane zdalnie z Ziemi/orbity Ziemi (np. teleskop Hubble’a) - dane pozyskane w ramach misji kosmicznych (np. misja Dawn) Kartografia planetarna • Dostępność danych np. http://pds.jpl.nasa.gov/ • Komisja Kartografii Planetarnej w MAK (1999 rok) Kartografia planetarna Kartografia planetarna Odwzorowywanie ciał niebieskich o regularnym kształcie Odwzorowywanie ciał niebieskich o regularnym kształcie Nieregularne obiekty pozaziemskie • Ciała nieregularne – ciała niebieskie o kształcie silnie odbiegającym od kształtu sfery lub elipsoidy obrotowej spłaszczonej Nieregularne obiekty pozaziemskie Planety • 1) krąży wokół Słońca • 2) jest w stanie równowagi hydrostatycznej • 3) dominuje na swojej orbicie Planety karłowate • 1) krąży wokół Słońca • 2) jest w stanie równowagi hydrostatycznej • 3) - Małe ciała Układu Słonecznego • 1) krąży wokół Słońca • 2) • 3) - Księżyce • 1) - • 2) ? • 3) ? Obiekty nieregularne = małe ciała Układu Słonecznego + mniejsze satelity Planetoida (4) Westa Elipsoida trójosiowa jako powierzchnia oryginału Odwzorowanie Jacobiego elipsoidy trójosiowej Elipsoida sześcioosiowa jako powierzchnia oryginału Strefy elipsoidy sześcioosiowej Odwzorowanie walcowe równodługościowe elipsoidy sześcioosiowej Odwzorowania morfograficzne PODSUMOWANIE • Problematyka odwzorowywania nieregularnych obiektów pozaziemskich będąc jednym z problemów kartografii planetarnej ma istotne znaczenie dla badań ciał niebieskich Układu Słonecznego • Znaczenie tej problematyki będzie wzrastać, gdyż wzrastać będzie dokładność danych źródłowych pozyskiwanych w ramach misji kosmicznych, a tym samym wykonywanych będzie więcej opracowań (również w większych skalach) • Stosowane są obecnie dwa podejścia: definiowanie bardziej skomplikowanych powierzchni oryginału i poszukiwanie ich odwzorowań oraz stosowanie odwzorowań morfograficznych, • Odwzorowania morfograficzne stosowane są bez formalnej definicji powierzchni oryginału, co wpływa na możliwość obliczania zniekształceń, w zamian jednak pozwalają na stosunkowo proste zobrazowanie dowolnych powierzchni Źródła ilustracji • • • • • • • • • System Informacji Przestrzennej dla Fobosa: http://cartsrv.mexlab.ru/geoportal/ Mapa topograficzna Wenus: http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=robinson_venus Globalna fotomozaika Merkurego: http://messenger.jhuapl.edu/the_mission/mosaics.html Rzuty ortogonalne modeli Fobosa: Grishakina, E., Lazarev, E., Lazareva, M., 2013: THE Cartographical aspects of Martian moons modelling, ICC 2013; Rzuty ortograficzne Westy – opracowanie własne na podstawie: http://sbn.psi.edu/pds/asteroid Siatka kartograficzna Westy w odwzorowaniu Jacobiego: opracowanie własne Siatka kartograficzna Erosa w odwzorowaniu walcowym elipsoidy sześcioosiowej:Nyrtsov, M. V., Bugaevsky, L. M., Stooke, P. J., 2007: The multiple axis ellipsoids as reference surfaces for mapping of small celestial bodies, Proceedings International Cartographic Conference, Fobos w odwzorowaniu morfograficznym, konforemnym: http://sbn.psi.edu/pds/asteroid/EAR_A_3_RDR_STOOKEMAPS_V1_0/maps Pozostałe: Wikimedia Commons Dziękuję za uwagę