Diabelskie kamienie - Gmina i Miasto Sianów

„Diabelskie kamienie” –
geologiczna ścieŜka edukacyjna
w Iwięcinie.
Pomysł utworzenia geologicznej ścieŜki edukacyjnej w Iwięcinie powstał pod wpływem
starej, przedwojennej legendy, która mówi, iŜ tak duŜa ilość kamienia w Iwięcinie, to
pozostałość po diable, który niósł je w dziurawym worku i zanim doszedł do Wierciszewa,
wszystkie je pogubił. Szczególnie duŜo z nich pozostawił wokół kościoła a poniewaŜ nie
mógł wejść na poświęconą ziemię, okrąŜył świątynie siedem razy, usypując w ten sposób
duŜy kamienny krąg. 39 szczególnie interesujących okazów kamienia zostało opisanych w
niniejszym przewodniku, który ma urozmaicić i wzbogacić ofertę turystyczną wioski oraz
słuŜyć uczniom szkoły do poznania wspaniałej nauki jaką jest Geologia.
Opracowanie: dr inŜ. Urszula śurekśurek-Pysz,
Zdjęcia: Marek Pysz
Skład: Andrzej Dębowski
Iwięcino 2008
2
Głazy narzutowe w Iwięcinie
Iwięcino (gmina Sianów, powiat koszaliński, woj. zachodniopomorskie), Ryc.1.
Ryc. 1- Lokalizacja Iwięcina na mapie satelitarnej - googlemaps.com.
Głazy narzutowe zostały wykorzystane przy budowie zabytkowego kościoła pw. MB
Królowej Polski, a takŜe otaczającego go muru. W 2007 roku wybudowano fragment muru
przy bramie Dobrego Pasterza (wejście na miejscowy cmentarz), który wyraźnie stylizowany
jest na mur kamienny przy XIV-wiecznym kościele. Głazy spotykamy w róŜnych miejscach
- w pobliŜu szkoły, na cmentarzu, na polach, przy drodze. Stanowią one istotny element
krajobrazu wsi, są świadectwem przeszłości i niepodwaŜalnym dowodem złoŜonej,
geologicznej historii tego regionu.
Znajdujemy się w centralnym miejscu jednostki geologicznej Synklina Sianowa w
obrębie Niecki Pomorskiej, zbudowanej z utworów kredy górnej. Na powierzchni tego
obszaru zalegają utwory czwartorzędowe: osady glacjalne (gliny zwałowe, piaski i Ŝwiry
fluwioglacjalne, mułki i piaski zastoiskowe) i osady holoceńskie (gytie, kreda jeziorna, torfy i
namuły oraz piaski dolin rzecznych i zagłębień bezodpływowych)-Ryc.1a, Borówka, 2002).
Obecny krajobraz i ukształtowanie terenu w północnej Polsce jest efektem ostatniego
zlodowacenia bałtyckiego oraz epoki polodowcowej (holocen), która trwa od 11,5
tysięcy lat aŜ do dzisiaj. W zimnych okresach plejstocenu występowały zlodowacenia, zaś w
okresach cieplejszych lądolody topniały i wycofywały się na północ. Lądolód pozostawił po
sobie bogactwo form postglacjanych takich jak: jeziora, rynny, oczka lodowcowe,
wysoczyzny, moreny, kemy, ozy, sandry oraz głazy narzutowe. Przyniesione ze
Skandynawii, głównie ze środkowej Szwecji, Wysp Alandzkich i z obszaru dna Bałtyku,
''narzutniaki'' zostały odsłonięte w wyniku rozmycia lądolodu przez wody roztopowe.
Ich wielkość i ilość (niemoŜliwa zresztą do dokładnego określenia), świadczy o ogromnej
róŜnorodności i dynamice procesów geologicznych w tym rejonie.
3
Ryc. 1a - Lokalizacja Iwięcina na mapie geologiczno-strukturalnej (bez utworów
kenozoicznych(Borówka i inni, 2002)
Głazy narzutowe, czyli eratyki, z łac. errare (błądzić) - to przyniesione przez lodowiec
fragmenty skał, nazywane czasem głazami błędnymi. Są one skałami późnopaleozoicznymi.
Pochodzą z Masywu Gór Skandynawskich, który formował się w czasie fałdowań
kaledońskich, około 500-400 mln lat temu. Mogą to być skały magmowe (powstają w głębi
Ziemi lub na jej powierzchni, jako produkt końcowy krzepnięcia magmy – np. granity,
porfiry, diabazy, bazalty, melafiry), skały osadowe (tworzą się na powierzchni Ziemi w
wyniku konsolidacji luźnego materiału pochodzenia mineralnego lub organicznego – np.
piaskowce) oraz skały metamorficzne (powstają w wyniku przeobraŜenia juŜ istniejących skał
magmowych i osadowych w warunkach podwyŜszonego ciśnienia i temperatury – np. gnejsy,
kwarcyty, amfibolity).
Eratyki wyróŜniające się wielkością zostały opisane jako pomniki przyrody. Trygław, na
wiejskim cmentarzu w Tychowie, w pobliŜu Białogardu - to największy głaz narzutowy
na ziemiach polskich. Jego obwód wynosi 44m, wysokość 3,8m, najdłuŜsza oś 13,7m (Ryc.
2).
4
Ryc. 2. - Głaz Trygław, Tychowo, Pomorze Środkowe
Jest to głaz gnejsowy z granatami, który dotarł do nas z Uppsali. MoŜna to dość precyzyjnie
określić na podstawie analizy minerałów wchodzących w skład głazu, sposobu ich ułoŜenia i
innych cech mineralogiczno-petrograficznych.
Głazy narzutowe są naturalnym, cennym surowcem powszechnie wykorzystywanym od
tysięcy lat. Stonehenge ((Ryc. 3, rejon Salisbury, południowa Anglia) - to najsłynniejsza
megalityczna budowla świata (z neolitu i brązu - ca 5 tys. lat temu). Bloki skalne
prawdopodobnie przyniósł z dzisiejszej Walii lodowiec. Traktowane jako talizmany ułoŜono
w kręgi, stanowiące ciągle dla archeologów zagadkę.
Ryc. 3. - Megalit Stonehenge, UK
5
W czasach prehistorycznych kamienie stanowiły podstawowy materiał do wyrobu narzędzi
(siekiery, młoty), ozdób, drobnych przedmiotów codziennego uŜytku. JuŜ w epoce kamiennej
jako materiał budowlany wykorzystywano głazy, w tym otoczaki o średnicy nawet ponad
jednego metra. W okresie ostatnich dwóch tysiącleci kamienie stosowano powszechnie do
wznoszenia budowli obronnych, sakralnych, mieszkalnych oraz dróg. Z duŜych głazów
budowano teŜ nasypy grobowców megalitycznych i kurhanów – np. dla przebywających na
Pomorzu w I - III wieku n.e. Gotów takim miejscem kultowym są dziś odwiedzane
Kamienne Kręgi w Grzybnicy, blisko Koszalina – Ryc. 4. Do wznoszenia tych stosunkowo
prostych budowli głazy narzutowe nadawały się znakomicie.
Ryc. 4. - Kamienne kręgi, Grzybnica, Pomorze Środkowe
W okresie wczesnego średniowiecza mieszkańcy Pomorza importowali materiały
budowlane ze Szwecji, głównie z wysp Olandii i Gotlandii oraz z obszarów połoŜonych
na Półwyspie Skandynawskim Przykładem są zabudowania klasztorne Cystersów, na
Pomorzu, np. w Kołbaczu i Oliwie. Tak więc, dokładne określenie dzisiaj, które z
wykorzystywanych głazów w celach budowlanych - to eratyki, a które pochodzą ze
szwedzkich kamieniołomów jest bardzo trudne. Faktem jest, Ŝe powszechnie uŜywano
skandynawskich głazów
jako materiału do budowy fundamentów, ścian, rzadziej
wykorzystywano otoczaki jako materiał dekoracyjny, np. w zamku krzyŜackim w Malborku.
Na Pomorzu fundamenty i dolne części murów często wzmacniano przy uŜyciu duŜych
głazów. Czasem są to głazy ociosane do formy prostopadłościanów.
W ścianach XIV-wiecznego kościoła w Iwięcinie uŜyto wielu rodzajów skał, głównie
pochodzenia magmowego (granity i porfiry) i metamorficznego (gnejsy, granitognejsy i
kwarcyty), o duŜym zróŜnicowaniu ze względu na barwę i strukturę i teksturę.
6
Ryc. 5.0.- Kościół pw. MB Królowej Polski w Iwięcinie (widok ogólny)
Na południowej ścianie kościoła (Ryc. 5) widać fyllit złocisto-Ŝółty (Ryc. 5.1), granitognejs
szary (Ryc. 5.2), piaskowiec Ŝółto-brązowy kwarcytowy (Ryc. 5.3), porfir kwarcowy (Ryc.
5.4)., (Ryc. 5.5), granitognejs róŜowo-szary z wypukłymi ziarnami kwarcu (Ryc.5.6), granit
szary z widoczną Ŝyłą krzemionki (Ryc.5.7), granit jasnoczerwony średnio krystaliczny
(Ryc. 5,8), granit jasnoszary drobnokrystaliczny z biotytem (Ryc. 5.9), róŜowo-szary
granitonejs grubokrystaliczny (R.5.10).
Ryc. 5. - Ściana południowa kościoła
7
Ryc. 5.1. - Fyllit złocisto-Ŝółty,o teksturze kierunkowej (gnejsowej), skała metamorficzna
Ryc. 5.2. - Granitognejs szary, skała metamorficzna
8
Ryc. 5.3. – Piaskowiec kwarcytowy Ŝółto-brązowy, skała osadowa okruchowa
zdiagenezowana
Ryc. 5.4. - Porfir kwarcowy, skała magmowa wylewna
9
Ryc. 5.5. - Granit ze strefą grubokrystalicznych skaleni, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.6. - Granitognejs z wypukłymi ziarnami kwarcu, skała metamorficzna
10
Ryc. 5.7. - Granit z Ŝyłą krzemionki, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.8. - Granit średniokrystaliczny, z szaro-fioletowym kwarcem i czerwonym skaleniem,
skała magmowa głębinowa
11
Ryc. 5.9. - Granit jasnoszary z czarnym biotytem, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.10. - Granitognejs szaro-róŜowy, skała metamorficzna
12
Ryc. 6 - Ściana tylna-wschodnia kościoła
W ścianie tylnej-wschodniej ( Ryc.6) wmurowano duŜych rozmiarów głaz gnejsu
ciemnoszarego (Ryc.6.1).
Ryc. 6.1. - Gnejs ze śladami wietrzenia chemicznego, skała metamorficzna
13
Ryc. 7. - Ściana północna kościoła
Na ścianie północnej (Ryc.7), widać melafir o teksturze migdałowcowej (Ryc.7.1) oraz
amfibolit, z czarnymi słupkami amfiboli i piroksenów (Ryc.7.2).
Ryc. 7.1. - Melafir o teksturze migdałowcowej, skała magmowa wylewna
14
Ryc. 7.2. - Amfibolit z czarnymi słupkami amfiboli i piroksenów, skała metamorficzna
Na frontowej – zachodniej ścianie kościoła (Ryc.8) zwraca uwagę głaz gnejsu szaroróŜowego z porwakiem ciemnoszarego amfibolitu (Ryc.8.1).
Ryc. 8. - Ściana frontowa-zachodnia kościoła
15
Ryc. 8.1. - Gnejs z porwakiem ciemnoszarego amfibolitu, skała metamorficzna
DuŜe głazy widoczne są w fundamencie wieŜy i przypór. Nietypowym jest natomiast
wmurowanie w ściany pojedynczych, izolowanych od siebie głazów. MoŜe jest to
miejscowa moda architektoniczna? Podobnie wbudowane głazy mają ściany pobliskich
kościołów (np. w Suchej Koszalińskiej, Mielenku, Osiekach i wiele innych). W pobliŜu
kościoła wykorzystano granit (Ryc.9.1) do budowy pomnika (Ryc.9), upamiętniającego
posadzenie dębu Karol, w pierwszą rocznicę śmierci PapieŜa Polaka .
Ryc. 9. - Pomnik z granitu ku czci PapieŜa
16
Ryc. 9.1. - Granit grubokrystaliczny z czerwonym skaleniem, skała magmowa głębinowa
Głazy narzutowe spotykamy w wielu miejscach Iwięcina. W centralnej części wsi, przy
drodze pod drzewem (Ryc. 10), widać oryginalny granitognejs z bardzo dobrze
zaznaczającą się Ŝyłą pegmatytową (Ryc. 10.1).
Ryc. 10. - Głaz gnejsowy przy drzewie obok Remizy OSP
17
Ryc. 10.1. - Granitognejs z Ŝyłą pegmatytową, skała metamorficzna
Ciekawe rozwiązanie znaleźli mieszkańcy Iwięcina umieszczając dwa duŜe głazy gnejsowe
(Ryc. 11, Ryc. 11.1 i Ryc. 11.2) na skrzyŜowaniu ulic, przy ostrym zakręcie Mają one
zabezpieczyć ogrodzenie posiadłości przed ewentualnym zderzeniem z samochodem.
Ryc. 11. - Głazy gnejsowe przy skrzyŜowaniu dróg
18
Ryc. 11.1. - Gnejs oczkowy, skała metamorficzna
Ryc. 11.2. - Gnejs oczkowy zwietrzały, skała metamorficzna
19
Ryc. 12. - Pomnik Osadników Bóg Honor i Ojczyzna
Wiele interesujących głazów, reprezentujących róŜne rodzaje skał uŜyto do budowy pomnika
Bóg, Honor, Ojczyzna, znajdującego się w centralnej części wsi (Ryc.12). Są to głównie
kwarcyty i granity (Ryc.12.1, Ryc. 12.2, Ryc. 12.3), natomiast tablica wykonana jest ze skały
osadowej rodzimej - z piaskowca (Ryc. 12.4 i Ryc. 12.5), a dwa głazy przy pomniku to granit
i gnejs.
20
Ryc. 12.1. - Kwarcyt, skała metamorficzna
Ryc. 12.2. - Granit zwietrzały, skała magmowa głębinowa
21
Ryc. 12.3. - Granit, skała magmowa głębinowa
Ryc. 12.4. - Piaskowiec Ŝółty warstwowany, skała osadowa okruchowa zdiagenezowana
(rodzimy -ze złóŜ polskich)
22
Ryc. 12.5. - Piaskowiec Ŝółty, skała osadowa okruchowa zdiagenezowana (rodzimy -ze złóŜ
polskich)
Ryc.12.6.- Głaz granitowy
23
Ryc.12.7. -Głaz gnejsowy
Przy bramie miejscowego cmentarza (Ryc.13) znajduje się okazały głaz róŜowego porfiru
kwarcowego (Ryc.13.1).
Ryc. 13. - Głaz porfirowy przy bramie Dobrego Pasterza
24
Ryc. 13.1. - Porfir kwarcowy, skała magmowa wylewna
Typowe dla tego obszaru zróŜnicowanie petrograficzne głazów narzutowych moŜemy
obserwować jeszcze w innych miejscach Iwięcina np. w sąsiedztwie Tablicy Cysterskiej
(Ryc. 14) znajdują się dwa duŜe głazy porfiru kwarcowego i granitognejsu, a przy Galerii Pod
Kogutem –moŜna zobaczyć głaz rzadko spotykanej ciemnoszarej skały magmowej
głębinowej -piroksenitu(1Ryc.15.1) i piaskowca kwarcytowego (kwarcytu) –15.2.
Ryc. 14. – Głazy przy Tablicy Cysterskiej
25
Ryc.14.1.- Porfir kwarcowy skała magmowa wylewna
Ryc.14.2. -Granitognejs , skała metamorficzna
26
Ryc.15-.Głazy przy Galerii Pod Kogutem
Ryc. 15.1.- Piroksenit, skała magmowa głębinowa
27
Ryc. 15.2.- Kwarcyt, skała metamorficzna
Podwórzec Czasu u Beaty (Ryc.16) to miejsce, gdzie znajduje się głaz gnejsu o ciekawym
złupkowaceniu (Ryc.16.1).Wiele głazów, wykazujących zróŜnicowanie moŜna obserwować
przy drewnianym świątku (Ryc.17). Są tam gnejsy, granity, porfiry i sjenit (Ryc.17.1-17.8).
Ryc. 16.- Podwórzec Czasu u Beaty z głazem
28
Ryc.16.1.-Gnejs jasnoszary, złupkowacony, skała metamorficzna
Ryc.17.-Głazy przy drewnianym świątku
29
Ryc. 17.1. - Gnejs oczkowy, skała metamorficzna
Ryc. 17.2.-Gnejs, skała metamorficzna
30
Ryc. 17.3.- Granit grubokrystaliczny, skała magmowa głębinowa
Ryc. 17.4. – Porfir, skała magmowa wylewna
31
Ryc. 17.5.- Gnejs, skała metamorficzna
Ryc.17.6.-Granit z biotytem, skała magmowa głębinowa
32
Ryc. 17.7. - Granit drobnokrystaliczny, skała magmowa głębinowa
Ryc. 17.8. - Sjenit, skała magmowa głębinowa
Jako element krajobrazu, towarzysząc mieszkańcom w ich codziennym Ŝyciu
głazy
narzutowe stały się źródłem podań i legend. Jedna z nich głosi, Ŝe są to diabelskie kamienie
rzucane przez samego szatana. Inna opowieść głosi, Ŝe duŜa głazów na tym terenie to
33
niezwykła zdolność Matki Ziemi do ''rodzenia kamieni''. Faktycznie to wietrzenie i
działalność człowieka ujawniają wciąŜ nowe skały – kamienie, wydobywane często podczas
prac rolnych, np. orki. MoŜe to oczywiście nasuwać mitologiczne skojarzenia.
Dzisiaj głazy stanowią materiał często wykorzystywany w budownictwie wiejskim,
jako element architektury ogrodowej i do utwardzania dróg (Ryc. 18).
Ryc.18. - Brukowana nawierzchnia drogi, Iwięcino
Powszechnie wykorzystuje się teŜ skały wydobywane w kopalniach kruszywa naturalnego.
Wytwarza się z nich materiały drogowe, elementy budowlane i dekoracyjne. Natomiast,
pozostawiony w spokoju eratyk (kamień-skała) porastają często organizmy Ŝywe. W
zaleŜności od rodzaju skały, jej składu chemicznego i mineralnego, lokalnych warunków
mikroklimatycznych takie narzutniaki stopniowo są opanowywane przez glony, porosty i
mszaki. Tak więc, przyroda Ŝywa harmonijnie koegzystuje z nieoŜywioną. Doskonałym tego
przykładem jest mur kamienny, otaczający zabytkowy kościół (Ryc.19 i 20).
Ryc. 19 .-Mur kamienny otaczający kościół
34
Ryc. 20.-Mur kamienny otaczający kościół
Opracowanie: dr inŜ. Urszula śurek-Pysz, Zdjęcia: Marek Pysz
Skład: Andrzej Dębowski
Literatura:
1. Borówka R. i inni : Przyroda Pomorza Zachodniego. Oficyna In Plus, Szczecin 2002
2. Czubla P. i inni : Eratyki przewodnie w glinach morenowych Polski. Przegląd
Geologiczny, vol. 54, nr 3, Warszawa 2006
3. Król D., Woźniak P.P. : Kamienie szwedzkie w kulturze i sztuce Pomorza. Muzeum
Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk 2004
4. Mapa satelitarna-www.googlemaps
5. Mapka poglądowa Iwięcina – wygenerowano z EWMAPA v.5.0, Andrzej Dębowski
6. Zdjęcie Iwięcina z lotu ptaka – Foto: Styl Beata Chojęta
Ryciny:
Ryc. 1- Lokalizacja Iwięcina na mapie satelitarnej (googlemaps.com) , geologicznostrukturalnej (bez utworów kenozoicznych).
Ryc. 1a - Lokalizacja Iwięcina na mapie geologiczno-strukturalnej (bez utworów
kenozoicznych (Borówka i inni, 2002)
Ryc. 2. - Głaz Trygław, Tychowo, Pomorze Środkowe
Ryc. 3. - Megalit Stonehenge, UK
Ryc. 4. - Kamienne kręgi, Grzybnica, Pomorze Środkowe
35
Ryc. 5.0.- Kościół pw.MB Królowej Polski w Iwięcinie (widok ogólny)
Ryc. 5. - Ściana południowa kościoła
Ryc. 5.1. - Fyllit złocisto-Ŝółty,o teksturze kierunkowej (gnejsowej), skała metamorficzna
Ryc. 5.2. - Granitognejs szary, skała metamorficzna
Ryc. 5.3. – Piaskowiec kwarcytowy Ŝółto-brązowy, skała osadowa okruchowa
zdiagenezowana
Ryc. 5.4. - Porfir kwarcowy, skała magmowa wylewna
Ryc. 5.5. - Granit ze strefą grubokrystalicznych skaleni, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.6. - Granitognejs z wypukłymi ziarnami kwarcu, skała metamorficzna
Ryc. 5.7. - Granit z Ŝyłą krzemionki, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.8. - Granit średniokrystaliczny, z szaro-fioletowym kwarcem
i czerwonym skaleniem, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.9. - Granit jasnoszary z czarnym biotytem, skała magmowa głębinowa
Ryc. 5.10. - Granitognejs szaro-róŜowy, skała metamorficzna
Ryc. 6 - Ściana tylna-wschodnia kościoła
Ryc. 6.1. - Gnejs ze śladami wietrzenia chemicznego, skała metamorficzna
Ryc. 7. - Ściana północna kościoła
Ryc. 7.1. - Melafir o teksturze migdałowcowej, skała magmowa wylewna
Ryc. 7.2. - Amfibolit z czarnymi słupkami amfiboli i piroksenów, skała metamorficzna
Ryc. 8. - Ściana frontowa-zachodnia kościoła
Ryc. 8.1. - Gnejs z porwakiem ciemnoszarego amfibolitu, skała metamorficzna
Ryc. 9. - Pomnik z granitu ku czci PapieŜa
Ryc. 9.1. - Granit grubokrystaliczny z czerwonym skaleniem, skała magmowa głębinowa
Ryc. 10. - Głaz gnejsowy przy drzewie obok Remizy OSP
Ryc. 10.1. - Granitognejs z Ŝyłą pegmatytową, skała metamorficzna
Ryc. 11. - Głazy gnejsowe przy skrzyŜowaniu dróg
Ryc. 11.1. - Gnejs oczkowy, skała metamorficzna
Ryc. 11.2. - Gnejs oczkowy zwietrzały, skała metamorficzna
Ryc. 12. - Pomnik Osadników Bóg Honor i Ojczyzna
Ryc. 12.1. - Kwarcyt, skała metamorficzna
Ryc. 12.2. - Granit zwietrzały, skała magmowa głębinowa
Ryc. 12.3. - Granit, skała magmowa głębinowa
Ryc. 12.4. - Piaskowiec Ŝółty warstwowany, skała osadowa okruchowa zdiagenezowana
(rodzimy -ze złóŜ polskich)
Ryc. 12.5. - Piaskowiec Ŝółty, skała osadowa okruchowa zdiagenezowana (rodzimy -ze złóŜ
polskich)
Ryc.12.6.- Głaz granitowy
Ryc.12.7. -Głaz gnejsowy
Ryc. 13. - Głaz porfirowy przy bramie Dobrego Pasterza
Ryc. 13.1. - Porfir kwarcowy, skała magmowa wylewna
Ryc. 14. – Głazy przy Tablicy Cysterskiej
Ryc.14.1.- Porfir kwarcowy skała magmowa wylewna
Ryc.14.2. -Granitognejs , skała metamorficzna
Ryc.15-.Głazy przy Galerii Pod Kogutem
Ryc. 15.1.- Piroksenit, skała magmowa głębinowa
Ryc. 15.2.- Kwarcyt, skała metamorficzna
Ryc. 16.- Podwórzec Czasu u Beaty z głazem
Ryc.16.1.-Gnejs jasnoszary, złupkowacony, skała metamorficzna
Ryc.17.-Głazy przy Drewnianym świątku
Ryc. 17.1. - Gnejs oczkowy, skała metamorficzna
36
Ryc. 17.2.-Gnejs, skała metamorficzna
Ryc. 17.3.- Granit grubokrystaliczny, skała magmowa głębinowa
Ryc. 17.4. – Porfir, skała magmowa wylewna
Ryc. 17.5.- Gnejs, skała metamorficzna
Ryc.17.6.-Granit z biotytem, skała magmowa głębinowa
Ryc. 17.7. - Granit drobnokrystaliczny, skała magmowa głębinowa
Ryc. 17.8. - Sjenit, skała magmowa głębinowa
Ryc.18. - Brukowana nawierzchnia drogi, Iwięcino
Ryc. 19 i 20.-Mur kamienny otaczający kościół
Mapka poglądowa Iwięcina – EWMAPA v.5.0
37
Zdjęcia Iwięcina z lotu ptaka – Foto: Styl Beata Chojęta
38
39
Legenda „Diabelskie wzgórza”
Między Iwięcinem a Wierciszewem rozciąga się pasmo niskich pagórków zwanych
diabelskimi wzgórzami. Jedno małe wzniesienie pod Rzepkowem zostało nazwane
Blocksbergiem. Ten pagórek szczególnie obfituje w głazy narzutowe. Pewien chłop z
Iwięcina wydzierŜawił kiedyś na szereg lat kawałek gruntu długości 50 prętów i szerokości
20, pod warunkiem, Ŝe dzierŜawca usunie wielkie kamienie. Znajdowało się tam 36 szybów
wydobywających kamienie, którymi później zostało wybrukowane Jamno. Na Blocksbergu
kamienie leŜały ułoŜone w stos, tak Ŝe ukształtowały regularny korytarz, w którym bawili się
chłopcy z Iwięcina. Prawdopodobnie chodziło tu o stare cmentarzysko, na którym znajdowały
się takŜe narzędzia z epoki kamienia. Kamienie przyniósł tu diabeł. W wielkim worku niósł je
na plecach do Wierciszewa. Ale worek miał dziurę i wysypały się z niego. Gdy przybył do
Wierciszewa, worek był juŜ pusty.
Źródło:Wojciecha Łysiaka "Diabelskie sprawki" Wydawnictwo Eco 1998