Byliny ogrodowe | 5700 kB

BYLINY OGRODOWE
OKREŚLENIE „BYLINY OGRODOWE” ODNOSI SIĘ DO WIELOLETNICH OZDOBNYCH ROŚLIN ZIELNYCH ZIMUJĄCYCH W GRUNCIE.
DO BYLIN ZALICZA SIĘ RÓWNIEŻ PEWNE RODZAJE I GATUNKI
KRZEWINEK I PODKRZEWÓW, KTÓRE ZNAJDUJĄ SIĘ NA POGRANICZU ROŚLIN ZIELNYCH I DRZEWIASTYCH. WZGLĘDNE JEST
TAKŻE POJĘCIE DŁUGOWIECZNOŚCI BYLIN, GDYŻ ZALICZA SIĘ
DO NICH RÓWNIEŻ GATUNKI ROŚLIN POŚREDNICH MIĘDZY BYLINAMI A ROŚLINAMI DWULETNIMI ORAZ ROŚLINY NIETRWAŁE,
LECZ MAJĄCE ZDOLNOŚĆ SAMOODTWARZANIA, JAK DZIEWANNA
I GAILARDIA.
WIĘKSZOŚĆ BYLIN TRACI NA ZIMĘ CZĘŚCI NADZIEMNE, KTÓRE
ODRASTAJĄ WIOSNĄ NASTĘPNEGO ROKU Z ZIMUJĄCYCH POD
ŚNIEGIEM LUB POD ZABEZPIECZENIEM ZIMOWYM CZĘŚCI PODZIEMNYCH: KŁĄCZY, KORZENI, CEBUL I BULW. PEWNE BYLINY
ROZWIJAJĄ NOWE PĘDY Z PĄKÓW ŚPIĄCYCH U PODSTAWY ŁODYGI NA POZIOMIE POWIERZCHNI GRUNTU; KRZEWINKI ZACHOWUJĄ
NA ZIMĘ ZDREWNIAŁE ŁODYGI, A NAWET ROZETY LIŚCIOWE.
BYLINY POCHODZĄCE Z OBSZARÓW O CIEPŁYM KLIMACIE NIE
PRZETRZYMUJĄ MROŹNYCH BEZŚNIEŻNYCH ZIM DLATEGO ICH
CZĘŚCI PODZIEMNE WYKOPUJE SIĘ JESIENIĄ I PRZECHOWUJE W
POMIESZCZENIACH ZABEZPIECZONYCH OD MROZU; SĄ TO tzw.
BYLINY NIE ZIMUJĄCE W GRUNCIE. BYLINY BARDZIEJ ZIMOTRWAŁE POZOSTAWIA SIĘ W GRUNCIE, KTÓRY POKRYWA SIĘ
WARSTWĄ LIŚCI, TORFU LUB INNEGO MATERIAŁU ALBO POZOSTAWIA BEZ POKRYCIA.
„WARTOŚĆ OGRODOWA” BYLIN ZALEŻY OD ICH WALORÓW DEKORACYJNYCH W OKRESIE KWITNIENIA (TAKŻE PRZED I PO TYM
OKRESIE), OD DŁUGOWIECZNOŚCI ROŚLIN, ŻYWOTNOŚCI,
WYTRZYMAŁOŚCI NA NIEKORZYSTNE WARUNKI KLIMATYCZNE
ORAZ OD ODPORNOŚCI NA CHOROBY I SZKODNIKI, OD TRWAŁÓŚCI
ULISTNIENIA I DŁUGOTRWAŁOŚCI KWITNIENIA. CECHY TE DECYDUJĄ O UKŁADZIE KOMPOZYCYJNYM I MOŻLIWOŚCI STOSOWANIA
ROŚLIN W BARDZIEJ EKSPONOWANYCH MIEJSCACH.
BYLINY NADAJĄ SIĘ DO OGRODÓW SKALNYCH, DO GRUP PARKOWYCH, DO OBSADZANIA RABAT, STOSOWANIA W CHARAKTERZE
ROŚLIN OKRYWOWO-ZADARNIAJĄCYCH, NADAJĄ SIĘ NA KWIAT
CIĘTY, NA SUCHE BUKIETY I DO INNYCH CELÓW. DZIĘKI DUŻEJ
ZDOLNOŚCI PRZYSTOSOWAWCZEJ DO ŚRODOWISKA BYLINY
MOŻNA WYKORZYSTAĆ DO PARKOWYCH I OGRODOWYCH PARTII
NATURALISTYCZNYCH NA STANOWISKACH WILGOTNYCH ORAZ
BARDZO SUCHYCH, W MIEJSCACH NASŁONECZNIONYCH ORAZ
ZACIENIONYCH.
BYLINY SĄ WIELOLETNIMI ROŚLINAMI ZIELNYMI. ICH CZĘŚCI NADZIEMNE ZANIKAJĄ POD KONIEC SEZONU WEGETACYJNEGO, A
NOWE ŁODYGI I LIŚCIE PONOWNIE WYRASTAJĄ NASTĘPNEJ
WIOSNY. WYSTĘPUJĄ RÓWNIEŻ BYLINY ZIMOZIELONE (np. SKAL-NICE I TRAWY PAMPASOWE, ROŚLINY Z RODZAJU BRUNNERA,
HELLEBORUS, HEUCHERA, NEPETA, STACHYS i TIARELLA). JEŚLI
CHCEMY UNIKNĄĆ WIDOKU OGRODU POZBAWIONEGO ROŚLIN
PODCZAS MIESIĘCY ZIMOWYCH, RABATA POWINNA MIEĆ KILKA
ROŚLIN ZIMOZIELONYCH.
BYLINY RÓŻNIĄ SIĘ ZIMOTRWAŁOŚCIĄ I DŁUGOWIECZNOŚĆIĄ.
PRZYKŁADEM ROŚLIN O OGRANICZONEJ DŁUGOWIECZNOŚCI,
SZCZEGÓLNIE W PRZYPADKU NIEZBYT KORZYSTNYCH WARUNKÓW WEGETACJI, SĄ: AQUILEGIA, ANCHUSA I BYLINOWY LEN.
PRAWIE WSZYSTKIE POZOSTAŁE BYLINY ROSNĄ WIELE LAT,
CHOCIAŻ PEWNE WYMAGAJĄ WYKOPANIA I ROZDZIELENIA W
CELU ODMŁODZENIA. ZA WIELOLETNIĄ MOŻEMY UZNAĆ TYLKO
NIEWIELKĄ GRUPĘ ROŚLIN, np.. AGAPANTHUS, HELLEBORUS i
PIWONIE. POWINNY ONE BYĆ POZOSTAWIONE W SPOKOJU,
ROZRASTAĆ SIĘ I KWITNĄĆ W JEDNYM MIEJSCU, BEZ ZAKŁÓCEŃ
PRZEZ DZIESIĄTKI LAT.
DO BYLIN ZALICZA SIĘ BARDZO WIELE GATUNKÓW. TE Z NICH,
KTÓRE OSIĄGAJĄ WYSOKOŚĆ PONAD 30 cm, NAZYWANE SĄ
BYLINAMI RABATOWYMI, PONIEWAŻ MIEJSCEM ICH UPRAWY JEST
NAJCZĘŚCIEJ RABATA BYLINOWA LUB MIESZANA.
RABATY BYLINOWE POJAWIŁY SIĘ POD KONIEC XIX WIEKU.
WYKSZTAŁCIŁO SIĘ WIELE ZASAD FORMOWANIA RABAT BYLINOWYCH. NIEZBĘDNE BYŁO TŁO W POSTACI ŻYWOPŁOTU, NAJLEPIEJ
CISOWEGO LUB STAREGO CEGLANEGO MURU. BYLINY RABATOWE
SADZONO GRUPAMI: ROŚLINY NAJWYŻSZE SADZONO Z TYŁU
RABATY, NISKIE Z PRZODU, ABY ODDZIELIĆ RABATĘ OD TRAWNIKA. ZANIM ROZPOCZĘTO SADZENIE OPRACOWYWANO DROBIAZGOWE PLANY. JAK OGNIA UNIKANO BARW KONTRASTOWYCH, DBANO
O NASTĘPSTWO PÓR KWITNIENIA SĄSIADUJĄCYCH GATUNKÓW,
DLA UROZMAICENIA SADZONO OBOK SIBIE ROŚLINY O KONTRASTOWYCH FORMACH, A NIE BARWACH itd.. WRAŻENIE POWINNA
ROBIĆ DŁUGOŚĆ RABATY. NIE POWINNA ONA BYĆ ZBYT KRÓTKA,
NATOMIAST SZEROKOŚĆ POWINNA WYNOSIĆ CO NAJMNIEJ 3 m.
ZA NAJBARDZIEJ ELEGANCKĄ KOMPOZYCJĘ UZNAWANO DWIE
RÓWNOLEGŁE RABATY ODDZIELONE SZEROKIM, KRÓTKO PRZYSTRZYŻONYM, DOBRZE UTRZYMANYM TRAWNIKIEM.
RABATA BYLINOWA WYMAGA WIELE MIEJSCA I CZASU, A PONADTO MOŻE BYĆ OGLĄDANA TYLKO Z JEDNEJ STRONY. ŻYWOPŁOT
STANOWIĄCY TŁO PEŁNI FUNKCJĘ ESTETYCZNĄ, ZASŁANIA
JEDNAK DOSTĘP ŚWIATŁA I PRZEPŁYW POWIETRZA; W WYNIKU
TEGO WYSOKIE BYLINY RSNĄCE W NAJBLIŻSZYM SĄSIEDZTWIE
WYDŁUŻAJĄ SIĘ NADMIERNIE, STAJĄ SIĘ WIOTKIE I WYMAGAJĄ
PALIKOWANIA.
JEŚLI PRAGNIEMY MIEĆ W OGRODZIE MIEJSCE WYPEŁNIONE
BYLINAMI, ZAMIAST RABATY BYLINOWEJ ZAŁÓŻMY tzw. RABATĘ
WYSPOWĄ. BYLINY ROSNĄCE NA NIEJ MOGĄ BYĆ OGLĄDANE ZE
WSZYSTKICH STRON I NIE MA SZKODLIWEGO CIENIA ŻYWOPŁOTU LUB MURU. NAJWYŻSZE ROŚLINY UMIEJSSCOWIONE SĄ W
ŚRODKU RABATY I NIE JEST PRZESTRZEGANA REGUŁA, IŻ NIE
POWINNY ONE OSIĄGAĆ WYSOKOŚCI WIĘKSZEJ OD POŁOWY
SZEROKOŚCI RABATY.
DLA OGRODÓW ŚREDNIEJ WIELKOŚCI DOBRYM ROZWIĄZANIEM
JEST RABATA MIESZANA, KTÓRA ŁĄCZY TRADYCJE WIEJSKIEGO
OGRÓDKA Z ZASADAMI RABATY BYLINOWEJ ORAZ RABATY Z
KRZEWÓW OZDOBNYCH. GŁÓWNYM ZAŁOŻENIEM JEST UTWORZENIE KOMPOZYCJI WPROWADZAJĄCEJ BARWY DO OGRODU PRZEZ
CAŁY ROK. DO WYBORU JEST MNÓSTWO ROŚLIN. RÓŻE WRAZ Z
KRZEWAMI OZDOBNYMI, TAKŻE ZIMOZIELONYMI, STANOWIĄ
SZKIELET KOMPOZYCJI, SOLIDNY I PEŁEN BARW. SADZI SIĘ JE W
GRUPACH PO 3 – 5 RAZEM, PRZEDZIELAJĄC BYLINAMI RABATO-
WYMI, ABY UNIKNĄĆ ZBYT DUŻEGO ZRÓŻNICOWANIA WYSOKOŚCI.
ROŚLINY JEDNOROCZNE I CEBULOWE SADZI SIĘ, ABY WYPEŁNIĆ
PUSTE MIEJSCA, SZCZEGÓLNIE Z PRZODU RABATY.
DOSTARCZAJĄ ONE KWIATÓW PRZEZ CAŁE LATO; ROSLINY
CEBULOWE PRZYNOSZĄ ŻYCIE NA RABATĘ OD WCZESNEJ
WIOSNY.
JEST KILKA BEZWZGLĘDNYCH ZASAD, KTÓRE SĄ WARUNKIEM
SUKCESU. JEST TO:
• USUNIĘCIE WIELOLETNICH CHWASTÓW PRZED ZAŁOŻENIEM
RABATY MIESZANEJ;
• WYBÓR WYTRZYMAŁYCH NA WYLEGANIE ODMIAN ROŚLIN;
• SPRAWDZENIE, CZY WYBRANE ODMIANY NADAJĄ SIĘ DO
WARUNKÓW ISTNIEJĄCYCH W NASZYM OGRODZIE.