Diagnostyka, objawy i leczenie zaka*enia wirusem HCV

Prof.dr hab. Janusz Cianciara
Zakażenia:
HAV - dawniej nazywane „żółtaczką pokarmową”
HBV - dawniej – „żółtaczka wszczepienna”
HCV - wirusowe zapalenie wątroby typu C
HEV – w Polsce nie występuje
 Wirusowe
zapalenia wątroby.
nie „żółtaczka zakaźna”
Poprawna nazwa:
Wirus zapalenia wątroby typu C
Wirus HCV (hepatitis C virus)
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
Nie „żółtaczka zakaźna ” typu C
Zmienność w budowie genetycznej HCV
– 6 genotypów
- w Polsce najczęściej genotyp 1b- gorsza
skuteczność interferonu, bardzo dobra
skuteczność nowych leków
 Przeciwciała
anty-HCV
 (przeciwciała – białka wytwarzane przez
komórki układu odpornościowego w wyniku
zakażenia)
 Wykrycie
przeciwciał to:
- podejrzenie, a nie dowód zakażenia HCV,
- przebyte zakażenie HCV
- wynik „fałszywie dodatni”
 wykrycie
anty-HCV wymaga testu
potwierdzenia, którym jest badanie
RNA HCV (materiał genetyczny wirusa)

obecność RNA HCV jest dowodem na
zakażenie wirusem, nie jest natomiast
żadną informacją o stopniu uszkodzenia
wątroby
 Lekarz
pierwszego kontaktu może zlecić
badanie przeciwciał anty-HCV
 badanie RNA HCV (wirusa) w surowicy
powinno być w również w gestii lekarza
pierwszego kontaktu (refundowane przez
NFZ)
 Skrócenie procedury diagnostycznej!
 Częstsze i wcześniejsze wykrywanie zakażeń

Większość zakażeń HCV przed 20 - 40. lat na drodze:
- przetaczanie krwi i produktów
krwiopochodnych przed 1989/90 rokiem
(obecnie nie!!!)
- przyjmowania narkotyków drogą dożylną
(nadal)
- tatuaże (warunki higieniczne), obecnie rzadko
- osoba zakażona HCV w rodzinie
- zagrożenie dla pracowników ochrony zdrowia
- pracownik ochrony zdrowia zakażony HCV?
 Obecnie
rzadko
zakażenia HCV stwierdza się bardzo
Zakażeniu wirusem HCV ulegają:
komórki wątroby
↓
limfocyty (białe krwinki)
↓
choroba wątroby
reakcje immunologiczne:
tarczyca, nerki, skóra,
wątroba, sfera psychiczna
Objawy zmęczenia, apatii, czasem depresji u
zakażonych HCV – objawy zespołu zmęczenia
(chronic fatigue syndrom)
 Wykazano wpływ zakażenia HCV na metabolizm
mózgu
 Wykazano zakłócenia czynności licznych ośrodków
w mózgu odpowiedzialnych za funkcje poznawcze!
 Zaburzenia sfery psychicznej u około 50% nie
leczonych chorych !?

Przewlekłe zakażenie przebiega zwykle
bezobjawowo:
Wykrycie na różnym etapie choroby (zwykle
przypadkowe)
 Zakażenie przez wiele lat bez choroby wątroby
lub z niewielkim odczynem zapalnym i
włóknieniem (czy leczyć?)
 Rozpoznanie nie rzadko na etapie marskości
wątroby

Zakażenie HCV
(bezobjawowe, rzadko z żółtaczką)
↓
30% samoistnych wyzdrowień
70% przechodzi w stan przewlekły
↓
przebieg bezobjawowy przez 20-40 lat
↓
w przypadku nie leczenia marskość
wątroby i/lub rak pierwotny wątroby
Marskość
wyrównana
Marskość
niewyrównana
2 ↔ 8 lat
bez żółtaczki
bez objawów choroby
ta faza jest najczęściej
przeoczana
rak pierwotny
z żółtaczką
wodobrzusze
obrzęki
rak pierwotny
 Interferon
rekombinowany (rIFN) od 1989/90
roku (mała skuteczność)
 rIFN z rybawiryną (hamuje replikację RNA
wirusa) – skuteczność do 15-20%
 Od 1999 roku Interferon pegylowany
(przedłużone działanie) – z rybawiryną
skuteczny 40-50%
 Objawy uboczne interferonów (działanie na
układ immunologiczny i krwiotwórczy)
Leczeniem powinni być objęci wszyscy zakażeni
HCV z ostrym i przewlekłym zapaleniem
wątroby, niezależnie od zaawansowania
włóknienia wątroby
 Wskazane jest leczenie we wczesnej fazie
choroby ze względu na większą skuteczność
 Istotne znaczenie przy ustalaniu sposobu
leczenia ma genotyp HCV

W
praktyce ze względu na trudności w
dostępie do leków należy leczyć chorych:
- z włóknieniem wątroby
- oczekujących na przeszczepienie wątroby
- hemodializownych, zwłaszcza
oczekujących na przeszczepienie nerki
- z pozawątrobowymi objawami zakażenia
HCV (np. choroba nerek)
 Od
jesieni 2014 r. nowa era leczenia HCV –
DAA (directly acting antivirals)
 Terapia bezinterferonowa
- inhibitory proteazy (hamuje replikację wirusa)
- inhibitory polimerazy (hamuje replikację)
 Skuteczność 3-6 miesięcznej kuracji 95-100%
- umowy szpitale - NFZ
- liczba kuracji/rok i dla kogo