WIS II rok STN - Inst. wod i kan 1 - wykład 8

advertisement
Wykład 8
Instalacje ciepłej wody
użytkowej (cwu)
Definicja
Ciepła woda użytkowa (CWU):
Woda w instalacji wodociągowej spełniająca
wymagania stawiane wodzie pitnej, podgrzana do
temperatury maksymalnie 90°C, przygotowana w
urządzeniach służących do tego celu.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury
w
sprawie
warunków
technicznych
(…)
temperatura cwu w punktach poboru powinna
wynosić 55 – 60°C z możliwością jej okresowego
podgrzania do temperatury minimum 70°C.
Wymagania w stosunku do instalacji
cwu
• Ciepła woda użytkowa powinna być
dostarczana w sposób równomierny w
każdej chwili, w wymaganej ilości oraz o
określonej temperaturze;
• Temperatura ciepłej wody wypływającej z
punktu czerpalnego powinna być
regulowana;
• Instalacje ciepłej wody użytkowej powinny
być niezawodne w działaniu;
Wymagania cd.
• Ciepła woda użytkowa pod względem cech
fizykochemicznych i sanitarnych powinna
odpowiadać wymogom stawianym w
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29
marca 2007r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi
• Obsługa instalacji cwu powinna być łatwa;
• Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne
instalacji ciepłej wody powinny być
możliwie niskie.
DYNAMIKA POBORU CWU
Charakterystyka poboru cwu
• W poborze c.w.u. występuje zmienność
dobowa i tygodniowa. Strumień pobieranej
wody jest wartością losową. W różnych
dniach o tych samych godzinach, przy
identycznych pozostałych warunkach mało
prawdopodobne jest zaobserwowanie
dokładnie tego samego strumienia.
Wykres słupkowy zużycia wody w
budynku mieszkalnym
2,5
Godzinowe zużycie wody [m3]
maksymalny godzinowy
przepływ cwu
2,0
1,5
1,0
średni godzinowy
przepływ cwu
0,5
0,0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Godziny
Charakter zmienności
• Wartości strumienia są zarówno większe
lub mniejsze od wartości przyjętych do
obliczeń.
• Wielkość układu przygotowania c.w.u. jest
silnie zależna od wartości poboru stąd
konieczna jest znajomość charakteru
zmienności i ewentualnego wpływu innych
czynników.
Charakter zmienności
• Rozkład wartości poboru ciepłej wody w
czasie doby zależy od czynników:
‣
‣
związane z charakterystyką obiektu
związane ze społecznością zasiedlającą
budynek
Zmienność poboru
• Czynniki związane z obiektem:
‣
‣
‣
‣
‣
liczba mieszkań i ich wyposażenie w
urządzenia pobierające ciepłą wodę
sposób rozliczania za ciepłą wodę
(ilościowo czy ryczałtowo)
temperatura ciepłej wody
ciśnienie w sieci wodociągowej
właściwości instalacji rozprowadzającej
ciepłą wodę, w tym szczególnie rozwiązanie
instalacji ze względu na cyrkulację c.w.u.
Zmienność poboru
• Czynniki związane ze społecznością
zasiedlającą budynek:
‣
‣
‣
‣
liczba mieszkańców w poszczególnych
mieszkaniach
przyzwyczajenia i czynności mieszkańców
związane z porą dnia i rodzajem dnia
strukturę demograficzną mieszkańców
strukturę społeczną mieszkańców i związany
z nią czas pracy
Zmienność poboru
• Czynniki związane ze społecznością
zasiedlającą budynek:
‣
‣
‣
stopę życiową mieszkańców i ich nawyki
higieniczne
zachowanie mieszkańców związane z porą
dnia, roku i warunkami meteorologicznymi
atrakcyjność programów telewizyjnych
Zmienność poboru
• Czynniki najbardziej istotne - całkowite
zużycia:
‣
‣
‣
‣
liczba mieszkańców
rodzaj dnia
wyposażenie mieszkań w urządzenia
pobierające ciepłą wodę
sposób rozliczania zużycia wody
Zmienność poboru
• Czynniki najbardziej istotne - zmienność w
czasie dnia:
‣
‣
rodzaj dnia
przyzwyczajenia i czynności
Typowy dobowy rozbiór c.w.u. w budynku
mieszkalnym zarejestrowany na
przepływomierzu
Zużycie c.w.u.
maksymalne
szczytowe
Zmiany od średniego dobowego zużycia wody
o 200-400%
maksymalne godzinowe
średnie
Rozbiór ciepłej wody użytkowej w budynku
mieszkalnym w czasie wieczornego,
szczytowego zużycia ciepła
Charakter rozbioru ciepłej wody użytkowej w
budynkach mieszkalnych określają następujące
cechy:
•zapotrzebowanie na wodę w przekroju dobowym
ulega gwałtownym zmianom, co powoduje bardzo
duże wahania natężenia przepływu wody w instalacji
(od 0 do ok. 500% średniego godzinowego
natężenia przepływu),
•maksymalne zapotrzebowanie na c.w.u. w dniach
roboczych występuje w porze wieczornej pomiędzy
20 i 23; w dniach wolnych od pracy najczęściej rano
pomiędzy 7 a 11h
Charakter rozbioru ciepłej wody użytkowej w
budynkach mieszkalnych określają następujące
cechy:
•szczytowe rozbiory wody tworzące w
poszczególnych godzinach doby lokalne maksimum
trwają zazwyczaj krótko, od kilku s do kilku min
•w okresie nocnym zazwyczaj pomiędzy 23h30 a
05h00 w zasadzie nie występuje zapotrzebowanie
na c.w.u.
•charakter rozbioru c. w. u. w danym obiekcie jest na
ogół podobny w odpowiadających sobie dniach
tygodnia,
•zapotrzebowanie na c.w.u. trwa przeciętnie w ciągu
doby przez okres 18 godz. od 5h30 do 23h30
• wzrost średniego dobowego zużycia c.w.u.
powoduje zmniejszenie nierównomierności
jej rozbioru
Rozbiór c.w.u. w budynkach innych niż
mieszkalne - Budynek hotelowy
Szpital
Umywalnia zakładu przemysłowego
Umywalnia z natryskami przy szkolnej
sali gimnastycznej
Zapotrzebowanie na wodę
Gd - dobowe
Gh śr - średnie godzinowe
Gh max - maksymalne
godzinowe
qs - maksymalne chwilowe
Rozbiór cwu
• Dobowy przepływ cwu:
G D = G D, j ⋅ U [m / d ]
• Średni godzinowy przepływ cwu:
3
Gh, śr =
GD
τ
3
[ m / h]
GD,j – dobowe jednostkowe zapotrzebowanie na wodę dla
jednego użytkownika instalacji
U – liczba użytkowników instalacji
τ – czas użytkowania instalacji w ciągu doby
Zużycie [l/(d·os)]
Według
110÷130
PN-92/B-01706
60÷80
praktyka inżynierska
35
48
Rozp. Min. Infra. 2008
W sprawie metodologii
obliczania charakterystyki
energetycznej budynku ...
http://www.markpascua.com/wp-content/qooker-instant-boiling-water-tap9.jpg
Przeciętne zużycie średnie c.w.u.
na mieszkańca i dobę
Rozbiór cwu
• Maksymalny godzinowy przepływ cwu
Gh,max = Gh, śr ⋅ K h [ m 3 / h]
Kh – współczynnik godzinowej nierównomierności poboru
wody
• Sekundowy przepływ cwu -przepływ
chwilowy, na który wymiaruje się
instalację – wg zależności podanych w PN92/B-01706
BILANSOWANIE DOSTAWY I
POBORU WODY I CIEPŁA NA
POTRZEBY PRZYGOTOWANIA
CWU
Tok obliczeń wg PN-92/B-01706
• Wyznaczyć przepływy obliczeniowe w
instalacji cwu – wg omówionych wcześniej
zależności - GD, Gh,śr, Gh,max,
• Obliczeniową moc cieplną wymiennika Φ w
kW wyznaczyć ze wzoru:
Φ = c w ⋅ ρ ⋅ q ⋅ (t cwu − t wz ) [ kW ]
– gdzie za q podstawia się obliczeniowy przepływ cwu,
odpowiednio do sposobu przygotowania wody i
akumulacyjności urządzeń do podgrzewania wody
Zapotrzebowanie na moc
• Oblicza
się
odpowiednio
do
typu
projektowanego układu przygotowania
c.w.u.:
‣ maksymalne godzinowe zapotrzebowanie
na moc cieplną
‣ średnie godzinowe zapotrzebowanie na
moc cieplną
Zapotrzebowanie na moc
• Maksymalne godzinowe zapotrzebowanie
na moc
cwu
Qh. max = c w ⋅ ρ ⋅ Gh,max ⋅ (t cwu − t wz ) [ kW ]
• Średnie godzinowe zapotrzebowanie na
moc
cwu
Qh, śr = c w ⋅ ρ ⋅ Gh, śr ⋅ (t cwu − t wz ) [ kW ]
Zapotrzebowanie na moc
• Zapotrzebowanie maksymalne godzinowe
charakteryzuje
moc
urządzeń
do
przygotowania c.w.u. w układach bez
akumulacji ciepła. Układy z pełną
akumulacją dobiera się ze względu na
średnie
zapotrzebowanie
mocy.
W
układach z akumulacją częściową oblicza
się zredukowaną moc cieplną potrzebną do
przygotowania c.w.u.
Podział układów przygotowania cwu
• Ze względu na dobór mocy urządzenia:
– Bez zasobników (układy przepływowe)
– Z zasobnikami cwu
– Z podgrzewaczami pojemnościowymi cwu
• Wybór odpowiedniego rozwiązania
uwzględnia:
– Łagodzenie szczytów poboru cwu
– Możliwość stosowania priorytetu cwu
– Obszar wysokiej sprawności urządzeń
Układy z zasobnikami cwu
• Zadanie zbiornika:
– Gromadzenie ciepłej wody w okresach
niższego zapotrzebowania
– Oddawanie ciepłej wody ze zbiornika w
okresach zwiększonego zapotrzebowania, tzn.
wtedy, gdy zapotrzebowanie jest większe od
średniego dobowego
Układy z zasobnikami cwu
• Istotne parametry w obliczaniu układów z
zasobnikami
– Współczynnik akumulacji
– Współczynnik nierównomierności rozbioru
wody
– Współczynnik redukcji
Współczynnik akumulacji φ
φ = 0 oznacza brak akumulacji w układzie
φ = 1 oznacza pełną akumulację w układzie
Współczynnik nierównomierności
rozbioru wody Kh
• Omawiany wcześniej
• Charakteryzuje wielkość zmian w
rozbiorze cwu w danym obiekcie
• Dla budynków mieszkalnych zależy od
liczby mieszkańców – znane są zależności
Współczynnik redukcji
określa wpływ zasobników na pracę układu
przygotowania c.w.u. Pozwala określić
zmniejszenie maksymalnej mocy potrzebnej
do przygotowania c.w.u. ze względu na
akumulację ciepła w układzie.
Współczynnik redukcji
1
ψ=
( K h − 1) ⋅ ϕ + 1
Zależy od:
• Wielkości współczynnika akumulacji φ
• Nierównomierności rozbioru Kh
Zredukowana moc układu
przygotowania cwu
Układy z pełną akumulacją
• Układ przygotowania ciepłej wody użytkowej, w
którym zastosowano pełną akumulację, jest to
układ pozwalający zachować stałą dostawę ciepła
niezależnie od wielkości aktualnego poboru
ciepłej wody użytkowej.
• Współczynnik akumulacji φ = 1
• Zaleta: wyrównanie poboru ciepła przez układ
• Wada: duża objętość zasobników
Obliczanie układu z pełną akumulacją
• Ze względu na stałą dostawę ciepła,
konieczne jest dokładne obliczenie
systemu, aby bez względu na
wielkość poboru zachowana została
temperatura wody.
• W tym celu należy przygotować całkowy
wykres zużycia c.w.u.
Wykres 1
%Qdt
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
1:00
2:00
3:00
4:00
5:00
6:00
7:00
9:00
10:00
11:00
Godzina
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
0:00
Schodkowy wykres rozbioru ciepłej wody użytkowej
8:00
Wykres 2
Całkowy wykres dostawy i rozbioru ciepła
110
100
90
80
%Qdtt
70
60
50
Cmax
40
30
Wykres rozbioru ciepła
Wykres dostawy ciepła
Styczna do wykresu rozbioru ciepła
Cmax
20
10
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
czas [h]
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Objętość
użytkową
zasobnika
(podgrzewacza
pojemnościowego) ustala się wg zależności:
VU
C max ⋅ Q dt
=
[m 3 ]
ρ ⋅ cw ⋅ ∆ t
w której:
Cmax – największa różnica rzędnych miedzy wykresem rozbioru, a
styczną do wykresu rozbioru (prostą pomocniczą), [%]
Qdt – dobowe teoretyczne zapotrzebowanie na ciepło do
przygotowania ciepłej wody, [kJ]
ρ= 1000 kg/m3 – gęstość wody
cw =4,19 kJ/kg·K- ciepło właściwe wody
∆t – obliczeniowa różnica temperatury w zasobniku [K],
Qdt oblicza się wg wzoru:
Qdt = Gd ⋅ (tcwu − twz ) ⋅ ρ ⋅ cw [kJ / doba]
gdzie: Gd = n·qj [m3/doba]
n- liczba mieszkańców
qj =110-130 dm3/(osoba·doba)
– wg PN-92/B-01706 dla budynków
mieszkalnych
tcwu = 60°C – obliczeniowa temperatura ciepłej wody
twz = 10°C (5 °C) – obliczeniowa temperatura zimnej
wody
∆t należy przyjmować następująco:
– dla zasobników o stałej temperaturze
magazynowanej wody:
∆t = (tcwu – twz)
– dla zasobników o zmiennej temperaturze
magazynowanej wody (podgrzewacze
pojemnościowe – bojlery):
∆t = (tx – twz)= 30 ÷ 40 K
Układy z niepełną akumulacją
• Dużo częściej stosowane niż układy z pełną
akumulacją, w znacznym stopniu wyrównują
wahania rozbioru cwu
• Współczynnik akumulacji 0<φ <1
• Zaleta: mniejsza objętość zasobników niż w
układach z pełną akumulacją
Układy z niepełną akumulacją
• Pojemność zasobnika o danej akumulacji φ
opracowana na podstawie badań przez
Mańkowskiego:
V z = 90 ⋅ ϕ obl ⋅ n ⋅ lg K h [dm ]
3
Φobl – założony współczynnik akumulacji,
przyjmowany z przedziału 0,15 – 0,35
n- liczba mieszkańców
Podział instalacji c.w.u.
INSTALACJE RÓŻNICUJE TYP ODBIORCY CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ
(mieszkania, hotele, przemysł, ...)
DECENTRALNE
przygotowanie cwu
Przygotowanie cwu w układach
z zasobnikami wody ciepłej
Układy
bezpośrednie
CENTRALNE
przygotowanie cwu
Przygotowanie cwu w układach
bez zasobników
Układy
pośrednie
Różne nośniki energii cieplnej
Podział instalacji c.w.u.
Układy bezpośrednie
Układy pośrednie
Paliwo płynne (olej opałowy)
Paliwo gazowe
Paliwo stałe
Energia elektryczna
Ciepło odpadowe
Energia słoneczna
Energia słoneczna
Pompy ciepła
Układy bezpośrednie
W układach bezpośrednich paliwo stałe,
płynne, gazowe lub prąd elektryczny oddaje
swoją energię cieplną z przestrzeni spalania
przez
ścianę
zbiornika
bezpośrednio
ogrzewanej wodzie.
– DAWNIEJ TYPOWE ROZWIĄZANIE to piece kąpielowe
(na paliwo stałe lub olejowe),
– OBECNIE SZEROKO STOSOWANE są podgrzewacze
elektryczne lub gazowe (zazwyczaj w układach z
indywidualnym przygotowaniem cwu).
Układy pośrednie
Ciepło paliwa, jak np. gaz lub olej opałowy,
prąd elektryczny lub promieniowanie
słoneczne itp. podgrzewa najpierw nośnik
ciepła (czynnik grzejny), jak np. gorąca
woda, lub czynnik zawarty w kolektorze
słonecznym (glikol). Zgromadzone w tym
nośniku ciepło jest oddawane w wymienniku
ciepła wodzie ogrzewanej.
Bezpośrednie i pośrednie ogrzewanie
wody
woda ciepła
woda ciepła
woda ciepła
woda
zimna
woda ciepła
woda
zimna
woda
grzejna
co
zasilanie
co
powrót
MOC PODGRZEWACZA
PRZEPŁYWOWEGO W UKŁADZIE
INDYWIDUALNYM
Decentralne instalacje c.w.u.
Ogólny schemat instalacji
ŹRÓDŁO CIEPŁA
PRZEWODY WODY CIEPŁEJ
PUNKT CZERPALNY
PRZEWODY WODY ZIMNEJ
Moc podgrzewacza
• W przypadku podgrzewaczy przepływowych ich
moc
powinna
zapewnić
możliwość
natychmiastowego
podgrzewu
wody
do
wymaganej temperatury przy odpowiednim dla
danego punktu czerpalnego przepływie wody
– Dla podgrzewaczy jednopunktowych moc
określić należy z zależności:
dobrana
Φ = c w ⋅ ρ ⋅ q n ⋅ (t cwu
− t wz ) [ kW ]
Moc podgrzewacza
– Dla podgrzewaczy wielopunktowych – należy
do powyższego wzoru podstawić qn dla punktu
czerpalnego o największym wypływie jeśli są
w jednym pomieszczeniu lub przeliczyć q
przy możliwym jednoczesnym korzystaniu z
kilku punktów czerpalnych, jeżeli urządzenie
obsługuje punkty czerpalne w różnych
pomieszczeniach (np kuchnia i łazienka)
Temperatura cwu
• Przy indywidualnych podgrzewaczach
temperaturę cwu ustala się w zależności
od przeznaczenia wody:
– Mycie naczyń: 35°C - 54°C – średnio 48°C
– Kąpiel:
• Dorośli: 31°C - 46°C – średnio 41°C
• Dzieci: 32°C - 41°C – średnio 37°C
Temperatura wody zimnej twz
• twz – temperatura wody zimnej – zleży od
typu ujęcia wody
– Ujęcia wody:
• Podziemne 7 - 12°C
• Powierzchniowe 3 - 23°C
– Zmiana temperatury wody w czasie
transportu:
• Podziemne – ogrzanie o 1-2°C w ciągu całego roku
• Powierzchniowe – ogrzanie zimą, ochłodzenie
latem o 1-2°C
Temperatura wody zimnej twz
• twz – obliczeniowa temperatura wody
zimnej wg PN-92/B-01706
– twz = 5°C jeżeli źródłem zasilania wodociągu w
wodę są ujęcia wód powierzchniowych
– twz = 10°C jeżeli źródłem zasilania wodociągu
w wodę są ujęcia wód podziemnych
CENTRALNE PRZYGOTOWANIE CWU
System centralny
• Dotyczy budynków mających możliwość
dostarczenia energii cieplnej z sieci
ciepłowniczej/ kotłowni;
• Ciepła woda przygotowywana jest w
jednym dla budynku (lub grupy budynków)
węźle
(kotłowni)
dwufunkcyjnym
zintegrowanym z systemem grzewczym;
System centralny
• instalacja cwu w tym systemie to system
przewodów rozdzielczych i pionów cwu oraz
cyrkulacyjnych
• rozciągłość instalacji cwu od węzła wynosi
od kilkudziesięciu do kilkuset (dla węzłów
grupowych) metrów
System centralny
• Po stronie instalacji cwu w układach
centralnych wyróżnia się dwa podstawowe
rozwiązania:
1. czyste układy przepływowe;
2. układy magazynujące podgrzaną wodę:
•
•
układy z podgrzewaczem pojemnościowym;
układy z podgrzewaczem przepływowym i
zasobnikiem ciepłej wody.
Układy z podgrzewaczem
pojemnościowym
Układy z podgrzewaczem
pojemnościowym
• Zalety:
– Możliwość zmniejszenia zapotrzebowania
szczytowego na cwu za pomocą zasobnika;
– Możliwość dostarczenia znacznych ilości cwu w
krótkim czasie;
– Łatwość regulacji temperatury wody;
• Wady:
– Szybka korozja zbiorników i wężownic;
– Odkładanie się kamienia kotłowego na
zbiornikach i wężownicach
Układy zasobnikowe
• Zalety:
– Obniżenie nierównomierności poboru wody
grzejnej z sieci ciepłowniczej;
– Niewielka wrażliwość na wahania rozbiorów;
– Możliwość ładowania zasobnika w okresach
poza szczytem poboru;
Schemat węzła cwu i c.o. szeregowo –
równoległego z zasobnikiem, pompą ładującą i
cyrkulacyjną
tcwu
PC
II°
cwu
Tz
Z
PŁ
c.o.
Tp
I°
cwu
z wodociągu
twz
Wady stwierdzone podczas
eksploatacji:
• Bardzo częste przewymiarowanie układów
skutkowało
jedynie
częściowym
wykorzystaniem
pojemności
wyrównawczej zasobnika na początku
eksploatacji
Wady stwierdzone podczas
eksploatacji:
• Osadzanie
kamienia
wymiennikach ciepła,
pompie
–
–
–
–
kotłowego
w
przewodach i
wzrost oporów hydraulicznych układu
zmniejszenie wysokości podnoszenia pompy
zmniejszenie strumienia ładowania
wzrost oporów cieplnych wymiennika ciepła
Wady stwierdzone podczas
eksploatacji:
SKUTEK:
Rozregulowanie hydrauliczne i cieplne
układu, w wyniku którego w okresie szczytu
poboru przepływ ładujący zmniejszał się na
tyle, że następowało całkowite rozładowanie
zasobnika i do lokatorów płynęła woda o
obniżonej
temperaturze
w
wyniku
zmieszania wody gorącej z wymiennika z
zimną z zasobnika
Wady stwierdzone podczas
eksploatacji:
• Możliwość rozwoju bakterii Legionellae
– Obniżona temperatura wody w zasobniku i jej
przetrzymywanie
– Obecność osadów w zasobniku
• Korozja zasobników po kilku, kilkunastu
latach eksploatacji i konieczność ich
wymiany
PRZEPŁYWOWE UKŁADY
PRZYGOTOWANIA CWU
Węzły wymiennikowe bez zasobnika
• Powody stosowania:
– Dostęp do wymienników płytowych o małych
gabarytach i dużych wydajnościach cieplnych
– Dostęp do doskonalszej i tańszej automatyki
• Najczęściej obecnie projektuje się i
wykonuje przepływowe węzły cwu z
priorytetem przygotowania ciepłej wody w
układzie jednostopniowym
Priorytet przygotowania cwu
• Wielorodzinne
budynki
mieszkalne
mają najczęściej znaczną bezwładność
cieplną.
• Niedomiar ciepła odczuwalny jest po
stosunkowo długim czasie - zależnie od:
– izolacyjności przegród
– strumienia powietrza
wentylacyjnego
Priorytet przygotowania cwu
•W
okresie
maksymalnego
poboru,
następuje zmniejszenie dopływu czynnika
grzejnego na c.o. i skierowanie go do
układu przygotowania c.w.u., zaś poza
szczytem
poboru
sytuacja
jest
odwracalna.
Zalety systemu przepływowego
przygotowania cwu:
• Ograniczenie strat ciepła w stosunku do
układu zasobnikowego cwu
• Zmniejszenie niebezpieczeństwa rozwoju
bakterii w źródle wytwarzania cwu (woda
podgrzewana jest na bieżąco)
• Oszczędność miejsca w budynku
Schemat jednostopniowego węzła c.o. i cwu z
priorytetem przygotowania ciepłej wody
tcwu
PC
cwu
Tz
c.o.
Tp
z wodociągu
twz
MATERIAŁY DO
SAMODZIELNEGO
OPRACOWANIA
Wpływ temperatury cwu na korozję
oraz wytrącanie się osadów i kamienia
Instalacje
c.w.u.
zasilane
są
wodą
wodociągową, od której wymaga się
spełnienia norm sanitarnych. Uzdatnianie
głownie prowadzone jest pod tym kątem,
często jednak składniki zawarte w wodzie,
chociaż są obojętne lub nawet korzystne z
punktu
widzenia
zdrowotnego
mogą
nadawać wodzie silne własności korozyjne.
Zimną wodę pitną do produkcji ciepłej wody użytkowej można podzielić
wg twardości całkowitej i zawartości wolnego CO 2 (acidity)
następująco:
a) wg twardości całkowitej
· bardzo miękka - twardość całkowita 0 - 0,9 mmol/l (0 – 5dH)
· miękka - twardość całkowita 0,9 - 1,8 mmol/l (5 – 10dH)
· twarda - twardość całkowita 1,8 - 3,6 mmol/l (10 – 20dH)
· bardzo twarda - twardość całkowita ponad 3,6 mmol/l (ponad 20dH)
b) wg zawartości wolnego dwutlenku węgla (CO2)
· nie agresywna - zawartość CO2 wolnego poniżej 5 mg/l
· mało agresywna - zawartość CO2 wolnego 5 - 10 mg/l
· średnio agresywna - zawartość CO2 wolnego 10 - 20 mg/l
· bardzo agresywna – zawartość CO2 wolnego ponad 20 mg/l
Pierwszym czynnikiem, od którego zależna
jest szybkość procesu korozji jest stosunek
zawartych w wodzie składników ochronnych
(jak kwaśne węglany, wodorotlenki, jony
wapniowe) i korozyjnych
(jak chlor, chlorki, azotany oraz tlen i
dwutlenek węgla).
Drugim czynnikiem jest temperatura wody, która
wpływa na zmianę składu i struktury powstających
produktów korozji cynku, a tym samym na ich własności
ochronne.
Podczas, gdy w wodzie zimnej produkty korozji tworzą
szczelnie i dobrze przywierającą do podłoża warstwę
ochronną, to w temp. 40 - 80 °C stają się ziarniste i
luźno związane z metalem.
Maksimum korozji cynku zachodzi przy temperaturze 65
°C - dla przykładu szybkość korozji w tym środowisku
jest 10 razy wyższa niż w temperaturze 55 °C!
Temperatura a korozja
Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie
warunków technicznych (…) temperatura
cwu powinna wynosić od 55 – 60°C, z
możliwością okresowego przegrzewu do min.
70°C (rozwój bakterii Legionella).
Ze względu na ochronę rurociągów przed
korozją i ich trwałość temperatura cwu
powinna powinna zawierać się w granicach
45 - 50°C.
Temperatura a korozja
Temperatura wody [°C]
Proces korozji
Materiał instalacji
45 - 50
powolny
miedź, stal ocynkowana
60 - 65
intensywny
miedź, stal ocynkowana
szybkie skorodowanie
przewodów
stal ocynkowana
zwiększenie
intensywności możliwe
do przewidzenia
miedź
70 i więcej
Wytrącanie się osadów i kamienia z
ciepłej wody
Na szybkość powstawania osadów
węglanowych ma wpływ wiele czynników.
Do najważniejszych zaliczyć należy:
• Temperatura wody.
• Początkowe stężenie wodorowęglanów w
wodzie.
• Czas i sposób podgrzewania.
Wysoka twardość wody oraz wysoka temperatura
przyspieszają szybkość rozkładu wodorowęglanu
wapnia, co może być powodem przyśpieszonego
procesu wytrącania się osadów wapniowych.
Wzrost temperatury z 45 °C do 60 °C powoduje
czterokrotne zwiększenie szybkości rozkładu
Ca(HCO3)2 - głównego składnika kamienia
kotłowego.
Dla
użytkowników
instalacji
c.w.u.
zasilanych w wodę o wysokiej twardości jest
to sygnał o bezwzględnym obowiązku
utrzymywania odpowiednich temperatur, w
przeciwnym razie mogą ulec całkowitemu
zarośnięciu nawet po okresie kilkuletniej
eksploatacji.
Wytrącanie się osadów i kamienia z
ciepłej wody
Twardość
Czas do rozpoczęcia powstawania kamienia [godz]
węglanowa
30°C
40°C
50°C
60°C
wody [°n]
7,0
10,0
15,0
16,0
17,0
120
120
120
120
120
48
24
24
24
24
24
5
1
1
1
80°C
Natychmiast
Natychmiast
Natychmiast
Natychmiast
Natychmiast
Wpływ temperatury na rozwój flory
bakteryjnej w wodzie i przewodach
Legionella- bakteria pałeczkowata, która występuje:
• w instalacjach wód ciepłych,
• w głowicach do natrysków higienicznych,
• w zbiornikach wody ciepłej,
• w basenach termalnych kąpielowych,
• w basenach kąpielowych rekreacyjnych
• w instalacjach chłodniczych,
• w instalacjach wód termalnych w uzdrowiskach
• W wodach gruntowych.
• Szczególne nagromadzenie tej bakterii występuje w
wodnych strefach stagnacyjnych instalacji lub
zbiorników.
• Nie występują w słonych wodach morskich.
Pierwsze zachorowanie wywołane tą bakterią stwierdzono w lipcu
1976r. w Filadelfii. Miał tam miejsce zjazd weteranów Legii
Amerykańskiej, podczas którego wystąpiła nierozpoznawalna choroba o
charakterze epidemiologicznym objawami podobnymi do grypy. Na
skutek tej choroby 182 osoby były hospitalizowane, a kilkadziesiąt osób
zmarło z objawami ciężkiego zapalenia płuc. Wypadek ten nazwano
chorobą legionistów, a odkrytą bakterię od miejsca jej wystąpienia
nazwano Legionella pneumophila i jest ona odpowiedzialna za 1 – 5%
wszystkich przypadków zapalenia płuc u dorosłych
Intensywność rozmnażania lub obumierania
bakterii Legionella pneumophila w zależności
od temperatury
Rozwój bakterii
Obumieranie/ pasteryzacja
Przykładowy przebieg
rozwoju/ obumierania
bakterii zależny od
temperatury
Materiał instalacji a bakterie
Legionella
Sposoby dezynfekcji instalacji cwu
• Dezynfekcja chemiczna:
–
–
–
–
chlorem
jonami miedzi i srebra
jodem
ozonem
• Dezynfekcja za pomocą promieni
ultrafioletowych UV
• Dezynfekcja termiczna
Dezynfekcja chemiczna
polega dodaniu do wody odpowiedniej dawki chemicznego
środka dezynfekującego. Powinien on dotrzeć do
wszystkich punktów instalacji. Realizowane jest to przez
krótkotrwałe otwarcie każdego punktu czerpalnego
instalacji. Czas kontaktu powinien wynosić od 1 – 2 godzin.
Metody
chemiczne
ze
względu
na
konieczność
monitorowania stężenia dodawanego środka chemicznego
do wody oraz niekorzystnego wpływu stosowanych środków
na właściwości wody i podwyższenie jej agresywności
skłaniają do stosowania fizycznych metod dezynfekcji
instalacji cwu.
Dezynfekcja promieniami UV
pozwala uniknąć wprowadzania do wody środków
chemicznych, nie zmienia jej składu fizykochemicznego,
smaku i zapachu. Nie grozi również przedawkowaniem
środka dezynfekcyjnego. Działanie to polega na absorpcji
promieni UV przez struktury genetyczne DNA bakterii,
uniemożliwiając jego ponowne odtworzenie. Dzięki tej
reakcji mikroorganizmy albo zostają zabite, albo też tracą
możliwość rozmnażania się.
Proces dezynfekcji przebiega w sposób ciągły.
Woda
dopływa
do
urządzenia
króćcem
dopływowym i po napromieniowaniu odpływa
króćcem odpływowym. Kompaktowe urządzenie do
dezynfekcji wody promieniami UV, o dużym
stopniu skuteczności, składa się z komory
napromieniowania oraz zamontowanego wewnątrz
niej promiennika, który omywa woda poddawana
dezynfekcji.
Konstrukcja
lampy
zapewnia
odpowiednią grubość warstwy cieczy poddawanej
dezynfekcji.
Dezynfekcja termiczna
powinna obejmować cały układ instalacji wraz ze
wszystkimi punktami poboru wody. Przy stosowaniu
temperatury powyżej 70°C komórki bakterii Legionella są
niszczone w czasie 5 minut. W podgrzewaczach cieplej
wody należy także podnosić temperaturę powyżej 70°C.
Każdy punkt poboru wody w instalacji powinien być
dezynfekowany przy pełnym otwartym wylocie przez
przynajmniej trzy minuty przy temperaturze powyżej 70°C.
Do uzyskania dezynfekcji termicznej instalacji należy
mierzyć czas i temperaturę u podstawy każdego pionu
cyrkulacyjnego. W każdym punkcie poboru należy
sprawdzić temperaturę wypływającej wody.
Dezynfekcji termicznej instalacji cyrkulacyjnej musi być
poddany cały system. Podczas podgrzewu pompa
cyrkulacyjna ma być włączona, a zawory czerpalne
zamknięte aż do uzyskania temperatury 70°C w punkcie
zasilania podgrzewacza wodą. Następnie należy otwierać
kolejne punkty czerpalne w celu przeprowadzenia ich
dezynfekcji.
W praktyce bardzo rzadko dotrzymywane są prawidłowe parametry
przeprowadzenia metody termicznej. Przyczyn może być wiele:
• brak wystarczającej temperatury do podgrzewu wody (wysokiego
parametru) na przykład poza sezonem grzewczym
• oszczędzanie środków finansowych (przegrzew systemu wiąże się z
podwyższeniem kosztów podgrzewania wody)
• niedostosowanie instalacji lub technologii obiegu c.w.u. do
przeprowadzenia przegrzewu (stare skorodowane lub zarośnięte
instalacje, z niestabilizowanego plastiku, automatyka, …)
• nie wszystkie punkty czerpania są dostępne (np. w budynkach
mieszkalnych)
• zagrożenie poparzeniem dla odbiorców wody
Download