Ciała drobne w Układzie Słonecznym
advertisement
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół Słońca, posiada prawie kulisty kształt, nie oczyścił sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie dużych obiektów, nie jest satelitą planety lub innego obiektu. Planety karłowate Do planet karłowatych zaliczono na razie: Ceres – największy obiekt pasa planetoid Plutona – zaliczanego poprzednio do planet Eris – największy odkryty obiekt dysku rozproszonego (większy od Plutona) Makemake - obiekt pasa Kuipera Haumea - obiekt pasa Kuipera Pluton odkryty w 1930 r Posiada 5 księżyców – największy Charon jest tylko 4 razy mniejszy niż Pluton Misja New Horizons 19 I 2006 roku wystrzelono sondę, która 14 VII 2015 r. zbliżyła się na najmniejszą odległość 77 000 km od Plutona. Sonda zbada jeszcze inne obiekty pasa Kuipera Ceres Kiedyś planetoida, teraz zaliczona do planet karłowatych. Zdjęcie wykonała sonda Dawn 6 V 2015 r. z odległości 13600 km Planetoidy ciało niebieskie o małych rozmiarach - od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające gwiazdę centralną (w Układzie Słonecznym Słońce), posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową, obecnie znanych jest ok. 220 tysięcy planetoid, najwięcej planetoid krąży między Marsem, a Jowiszem, za orbitą Neptuna w tak zwanym pasie Kuipera oraz w Obłoku Oorta Porównanie rozmiarów planetoid badanych przez sondy m. in. Westy(4) (fotomontaż) Planetoida Gaspra Zdjęcie pochodzi z przelotu sondy Galileo w 1991 roku Planetoidy – Ida i jej satelita Daktyl sfotografowane przez sondę Galileo (1993) Planetoida Eros Zdjęcie pochodzi z sondy NEAR, która wylądowała na powierzchni tej planetoidy w 2001 r. Orbity większości planetoid (zaznaczone na pomarańczowo) znajdują się między Marsem i Jowiszem, ale są wyjątki Największe znane obiekty znajdujące się za orbitą Neptuna (p.k. Eris nosi tu nazwę tymczasową Xena ) Kometa małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje gazowa otoczka. W przestrzeń kosmiczną jądro komety wyrzuca materię, tworzącą dwa warkocze kometarne – gazowy i pyłowy, skierowane pod różnymi kątami do kierunku ruchu komety. Budowa komety Warkocze komety Gazowy warkocz komety jest zawsze zwrócony w kierunku przeciwnym do gwiazdy, co spowodowane jest oddziaływaniem wiatru słonecznego, który "wieje" zawsze od gwiazdy. Pyłowy warkocz składa się z drobin zbyt masywnych, by wiatr słoneczny mógł znacząco zmienić kierunek ich ruchu. Kometa Czuriumowa-Gierasimienko (67P) 6 sierpnia 2014 europejska sonda Rosetta zbliżyła się do komety CzuriumowaGierasimienko przesłała jej zdjęcia oraz wystrzeliła w jej kierunku lądownik Philae Kometa Halleya w roku 1986 Najbardziej znana kometa zbliżająca się do Słońca co 76 lat. Nazwa pochodzi od nazwiska astronoma Edmunda Halleya, który na początku XVIII wieku badał zapiski o pojawianiu się komet z lat 1456-1682 i w 1705 roku przewidział ponowne pojawienie się tej komety w 1758 roku. Kometa Halle-Boppa nad USA (1997) Pas Kuipera i Obłok Oorta Komety okresowe pochodzą prawdopodobnie z Obłoku Oorta, nazwanego tak na cześć Jana Hendrika Oorta, który jako pierwszy postawił hipotezę dotyczącą istnienia poza Układem Słonecznym chmury małych obiektów Meteory i meteoryty Meteory - drobne bryły wpadające w atmosferę Ziemi spalają się tworząc tzw. „spadające gwiazdy” Meteoryt – resztka z meteoru, która spada na Ziemię Meteoroidy drobne okruchy skalne (mniejsze od planetoid), poruszające się po orbitach wokół Słońca. Meteoroidy mają zwykle masę od 10-9 kg do 103 kg (choć najczęściej nie przekracza ona 10-6 kg). Wpadające w atmosferę Ziemi meteoroidy wywołują zjawiska meteorów. Deszcz meteorów -13 listopada 1833 r (rycina) Według relacji naocznych świadków: „gwiazdy padały tak często jak śnieg podczas zamieci” Deszcz meteorów w Arizonie (2001) Rój Leonidów nad Cape Creus w Hiszpanii (2002) Perseidy nad Mt. Reinier (13 VIII 2015) czas naświetlania 2 h Meteoryt żelazny Chondryt Meteoryty są cennym znaleziskiem. 12 tys. zł zapłacił Uniwersytet Śląski za 65-gramowy meteoryt, który 30 kwietnia 2011 spadł w Sołtmanach pod Giżyckiem. Największy meteoryt Znaleziono w 1920 r. w Namibii. Jego masa wynosi około 60 ton Od nazwy miejscowości nosi on nazwę Hoba Największy meteoryt znaleziony w Polsce 261 kilogramów ważył największy polski meteoryt znaleziony w 2012 r. w rezerwacie Morasko w Poznaniu. Jest on jedną z pozostałości deszczu meteorów sprzed 5000 lat Krater meteorytowy Barringera w Arizonie średnica 1200 m powstał w wyniku uderzenia meteorytu o średnicy ok. 50 m