Zmienne losowe – teoria (Ω, F, P ) – przestrzeń probabilistyczna. Definicja Niech (Ω1 , F1 ), (Ω2 , F2 ) będą przestrzeniami mierzalnymi. Odwzorowanie f : Ω1 → Ω2 jest mierzalne, jeśli ∀B∈F2 f −1 (B) ∈ F1 . Zapis: f : (Ω1 , F1 ) → (Ω2 , F2 ). Definicja Zmienna losowa to funkcja mierzalna X : (Ω, F) → (R, B). Definicja Rozkład zmiennej losowej X to miara probabilistyczna PX na (R, B) dana wzorem PX (A) = P ◦ X −1 (A) = P (X ∈ A). Definicja Dystrybuantą zmiennej losowej X nazywamy funkcję FX : R → [0, 1] określoną wzorem FX (x) = P (X 6 x). Twierdzenie Dystrybuanta F ma własności: 1. F jest funkcją niemalejącą, 2. F jest prawostronnie ciągła, 3. lim F (x) = 0, x→−∞ lim F (x) = 1. x→+∞ Definicja Zmienna losowa X ma rozkład dyskretny, jeśli istnieją liczby x1 , x2 , . . . i prawdopodobieństwa ∞ P p1 , p2 , . . . > 0 takie, że pi = 1 oraz P (X = xi ) = pi , i = 1, 2, . . .. i=1 Definicja Zmienna losowa X ma rozkład absolutnie ciągły o gęstości f , jeśli dla każdego A ∈ B zachodzi Z P (X ∈ A) = f (x)dx. A Z Uwaga: f (x) > 0 prawie wszędzie i f (x)dx = 1. R Definicja Wartością oczekiwaną zmiennej losowej X o rozkładzie dyskretnym nazywamy liczbę EX = ∞ P xi pi . i=1 Definicja Wartością oczekiwaną zmiennej losowej X o rozkładzie absolutnie ciągłym nazywamy liczbę Z EX = xf (x)dx. R Uwaga. Wartość oczekiwana zmiennej losowej może nie istnieć. Twierdzenie Wartość oczekiwana ma własności: 1. E(aX + b) = aEX + b, a, b ∈ R, 2. jeśli zmienne losowe X i Y określone są na tej samej przestrzeni Ω, to E(X + Y ) = EX + EY . Definicja Wariancją zmiennej losowej X nazywamy liczbę Var X = E(X − EX)2 = EX 2 − (EX)2 . Uwaga. Wariancję oznacza się również przez D2 X. Wariancja zmiennej losowej może nie istnieć. Twierdzenie Wariancja ma własności: 1. Var X > 0, 2. Var (aX + b) = a2 Var X, a, b ∈ R. Definicja Odchyleniem standardowym zmiennej losowej X nazywamy liczbę DX = √ Var X. Definicja Momentem rzędu p > 0 zmiennej losowej X nazywamy liczbę EX p . Definicja Momentem absolutnym rzędu p > 0 zmiennej losowej X nazywamy liczbę E|X|p . Uwaga. Moment (absolutny) rzędu p zmiennej losowej może nie istnieć.