TSH - Termedia

Metabolizm kostny
w chorobach tarczycy
Marek Bolanowski
Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami
Nadczynność tarczycy
• Hormony tarczycy niezbędne dla prawidłowego wzrostu i
rozwoju (także szkieletu)
• Objawy kostne nadczynności tarczycy opisał Recklinghausen
(1891) jako „worm eaten” wygląd kości długich u młodej
kobiety, która zmarła w przebiegu tyreotoksykozy
• Znaczenie ma nasilenie a nie przyczyna nadczynności
• Wpływ TSH ?
Nadczynność tarczycy
• W nadczynności tarczycy 2x przyspieszony obrót kostny
(utrata kości)
• Obecne receptory dla HT i TSH w kości
• Bezpośrednie działanie HT na OC i OB
• IL-6 może być mediatorem zależnego od nadczynności
tarczycy utraty kości
• IL-6 pobudza OC i może być efektorem działania
kostnego PTH
Nadczynność tarczycy
• W nadczynności tarczycy resorpcja (OC) jest pobudzana
nieproporcjonalnie do stopnia remineralizacji (OB)
• Skrócenie o połowę cyklu przebudowy (do około 100 dni) co
powoduje około 10% zmniejszenie mineralizacji
• Spadek BMD o 10-20% w pierwszych 3 latach nadczynności
• Potem już nie…
• Prawie nigdy BMD nie wraca do stanu sprzed leczenia
Czynniki ryzyka osteoporozy
Duże
Małe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wiek > 65 lat
Obciążenie rodzinne złamaniami
Wcześniejsze złamanie
Osteopenia w obrazie rtg
Hipogonadyzm/wczesna
menopauza
Pierwotna nadczynność
przytarczyc
Skłonność do upadków
Steroidoterapia > 3 m-cy
Zespół złego wchłaniania
Mała podaż wapnia w diecie
Przewlekłe leczenie p.padaczkowe
Leczenie heparyną
Nadczynność tarczycy w wywiadzie
Reumatoidalne zapalenie stawów
Nadużywanie alkoholu
Palenie papierosów
Nadużywanie kawy
Masa ciała < 57 kg
Utrata 10% masy ciała od 25 r.ż.
Wzrost > 167 cm
Ocena
10-letniego ryzyka złamań
w oparciu o
kliniczne czynniki ryzyka,
BMI
i/lub
BMD szyjki kości udowej
Kliniczne czynniki ryzyka
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wiek
Płeć
Masa ciała
Wzrost
Wcześniejsze złamania
Złamanie biodra u rodzica
Obecne palenie
Steroidy
Reumatoidalne zapalenie stawów
Wtórne osteoporozy
Alkohol > 3 jednostek dziennie
BMD szyjki kości udowej
Niedoczynność tarczycy
• Niedobór
hormonów
tarczycy
powoduje
zaburzenia
przebudowy kości i nieprawidłowe wzrastanie szkieletu
• w niedoczynności wydłuża się cykl przebudowy (do
około 700 dni = 15% wzrost mineralizacji)
Hyperthyroid levels of TSH correlate with low
bone mineral density:
the HUNT 2 study
• 5778 kobiet bez chorób tarczycy w anamnezie
• 944 kobiety z przeszłością chorób tarczycy
• TSH
• BMD przedramienia
Svare et al. Eur J Endocrinol, 2009
Hyperthyroid levels of TSH correlate with low
bone mineral density:
the HUNT 2 study
Kobiety bez przeszłości tarczycowej, z TSH < 0.5 mU/l miały
mniejszą o 10.7 mg/cm2 dystalną BMD i o 9.1 mg/cm2
ultradystalną BMD niż kobiety z TSH = 0.50–1.49 mU/l.
Kobiety z nadczynnością tarczycy w wywiadzie miały
większe ryzyko osteoporozy w dystalnej i ultradystalnej
części przedramienia (OR 1.35, 95% CI 1.00–1.82); (OR
1.48, 95% CI 1.10–1.99).
Svare et al. Eur J Endocrinol, 2009
Hyperthyroid levels of TSH correlate with low
bone mineral density:
the HUNT 2 study
Zależność BMD od TSH
Svare et al. Eur J Endocrinol, 2009
Hyperthyroid levels of TSH correlate with low
bone mineral density:
the HUNT 2 study
In conclusion, no association was found between TSH
within and above the reference range and forearm BMD.
Subnormal TSH was associated with a decreased BMD,
especially prominent in the TSH < 0.10 mU/l group.
Self-reported hyperthyroid women had an increased
prevalence of osteoporosis.
Svare et al. Eur J Endocrinol, 2009
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
• 52 mężczyzn z nadczynnością tarczycy
• Wiek 23-65 lat
• 25 mężczyzn - grupa kontrolna
• BMD przedramienia
• Markery przebudowy
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
Porównanie BMD i markerów przebudowy u chorych z
nadczynnością tarczycy i zdrowych
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
Korelacja stężeń markerów przebudowy i fT3
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
Korelacja stężeń markerów przebudowy i TSH
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
Korelacja BMD i czasu trwania choroby
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Impact of severity, duration, and etiology of
hyperthyroidism on bone turnover markers and
bone mineral density in men
Men with hyperthyroidism have significant bone
loss with higher biochemical markers of bone
turnover.
The severity and the duration of the thyrotoxic state
are directly related to the derangement of biochemical
markers of bone turnover and bone loss.
El Hadidy M et al. BMC Endocrine Disorders, 2011
Assessment of bone metabolism in premenopausal
females with hyperthyroidism and hypothyroidism
• Zmiany BMD w nadczynności, niedoczynności tarczycy i w grupie kontrolnej
• Zmiany istotne w nadczynności tarczycy
Tuchendler D, Bolanowski M. Endokrynol Pol, 2013
Assessment of bone metabolism in premenopausal
females with hyperthyroidism and hypothyroidism
• Zmiany BMD w nadczynności, niedoczynności tarczycy i w grupie kontrolnej
• Większa zmiana w zakresie kręgosłupa
Tuchendler D, Bolanowski M. Endokrynol Pol, 2013
Assessment of bone metabolism in premenopausal
females with hyperthyroidism and hypothyroidism
• Zmiana markerów przebudowy kości w nadczynności, niedoczynności
tarczycy i w grupie kontrolnej
• Spadek markerów po leczeniu nadczynności
Tuchendler D, Bolanowski M. Endokrynol Pol, 2013
Assessment of bone metabolism in premenopausal
females with hyperthyroidism and hypothyroidism
Stężenie wapnia, fosforanów nieorganicznych, magnezu, PTH i aktywność
zasadowej fosfatazy w surowicy w chwili rozpoznania.
Zmienna
Nadczynność
Niedoczynność Grupa kontrolna Norma lab.
tarczycy
tarczycy
Wapń (mmol/l)
2,4±0,09
2,36±0,08
2,35±0,07
2,05-2,65
Fosf (mg/dl)
3,74±0,61*#
3,17±0,4#
3,36±0,64
2,5-5,6
Magnez (mmol/l)
0,78±0,06
0,86±0,43
0,77±0,05
0,65-1,05
PTH (pg/ml)
36,77±19,98*
39,88±18,1*
53,2±17,65
12-72
FA (IU/L)
96,92±37,83*
81,57±19,45
81,9±15,64
30-120
* p < 0,05 w porównaniu do grupy kontrolnej
# p < 0,05 pomiędzy badanymi grupami
Tuchendler D, Bolanowski M. Endokrynol Pol, 2013
Assessment of bone metabolism in premenopausal
females with hyperthyroidism and hypothyroidism
Stężenie wapnia, fosforanów nieorganicznych, magnezu, PTH i aktywność
zasadowej fosfatazy w surowicy w badanych grupach po 12 miesiącach terapii.
Zmienna
Nadczynność
Niedoczynność Grupa kontrolna Norma lab.
tarczycy
tarczycy
Wapń (mmol/l)
2,4±0,12
2,44±0,09*
2,35±0,07
2,05-2,65
Fosf. (mg/dl)
3,38±0,4
3,42±0,47
3,36±0,64
2,5-5,6
Magnez (mmol/l)
0,81±0,07
0,82±0,05*
0,77±0,05
0,65-1,05
PTH (pg/ml)
40,34±25,16*
38,2±15,19*
53,2±17,65
12-72
FA (IU/l)
83,32±29,76
75,03±17,48
81,9±15,64
30-120
* p < 0,05 w porównaniu do grupy kontrolnej
Tuchendler D, Bolanowski M. Endokrynol Pol, 2013
Serum TSH values and risk of vertebral fractures
in euthyroid post-menopausal women with low
bone mineral density.
• 130 kobiet po menopauzie z prawidłową czynnością tarczycy
• TSH, fT4
• BMI
• BMD
• złamania (rtg)
Mazziotti G, et al. Bone, 2010
Serum TSH values and risk of vertebral fractures
in euthyroid post-menopausal women with low
bone mineral density.
Osteoporozę stwierdzono u 80 kobiet (61.5%), podczas gdy 49
kobiet (37.7%) miało osteopenię.
Złamania kręgów stwierdzono u 49 kobiet (37.7%)
• które były istotnie starsze,
• miały częściej osteoporozę,
• miały niższe wartości TSH w porównaniu do kobiet bez złamań.
Złamania kręgów były częstsze (p=0.004) w najniższym tercylu
(56.8%) wartości TSH w porównaniu z drugim (23.3%) i trzecim
tercylem (32.6%).
Mazziotti G, et al. Bone, 2010
Serum TSH values and risk of vertebral fractures
in euthyroid post-menopausal women with low
bone mineral density.
Multivariate logistic regression analysis demonstrated that low
serum TSH maintained a significant correlation with
vertebral fractures even after correction for age, BMD, BMI
and serum free-thyroxine values.
Low-normal TSH values are associated with high
prevalence of vertebral fractures in women with postmenopausal osteoporosis or osteopenia, independently of
thyroid hormones, age and BMD.
Mazziotti G, et al. Bone, 2010
Serum thyroid-stimulating hormone concentration and
morbidity from cardiovascular disease and fractures in
patients on long-term thyroxine therapy
•
17 684 osoby stosujące L-tyroksynę
•
TSH
• zahamowane
• niskie
• prawidłowe
• wysokie
•
<0.03 mU/l
0.03 – 0.4 mU/l
0.4 – 4.0 mU/l
> 4.0 mU/l
złamania
Flynn RW et al., J Clin Endocrinol Metab, 2010
Serum thyroid-stimulating hormone concentration and
morbidity from cardiovascular disease and fractures in
patients on long-term thyroxine therapy
Większa częstość złamań:
• u pacjentów z wysokim TSH: 1.83 (1.41-2.37);
• u pacjentów z zahamowanym TSH: 2.02 (1.55-2.62),
w porównaniu do pacjentów z TSH w granicach normy.
Pacjenci z niskim TSH nie mieli zwiększonego zagrożenia
złamaniami: 1.13 (0.92-1.39).
Flynn RW et al., J Clin Endocrinol Metab, 2010
Serum thyroid-stimulating hormone concentration and
morbidity from cardiovascular disease and fractures in
patients on long-term thyroxine therapy
Patients with a high or suppressed TSH had an
increased risk of fractures, but patients with a low but
unsuppressed TSH did not.
It may be safe for patients treated with T(4) to have a low
but not suppressed serum TSH concentration
Flynn RW et al., J Clin Endocrinol Metab, 2010
Negative correlation between bone mineral density
and TSH receptor antibodies in long-term euthyroid
postmenopausal women with treated Graves’ disease
• 57 kobiet z nadczynnością tarczycy (GB) w wywiadzie
• 30 przed, 27 po menopauzie
• od 6 m-cy w eutyreozie
• 52 kobiet – grupa kontrolna
• T4, TSH, TRAb
• BMD
Ercolano MA et al. Thyr Res, 2013
Negative correlation between bone mineral density
and TSH receptor antibodies in long-term euthyroid
postmenopausal women with treated Graves’ disease
• Prolaktyna > 15 ng/ml u mężczyzn
• E2, T, LH, FSH przydatne do określenia
charakteru następstw hiperprolaktynemii
Ercolano MA et al. Thyr Res, 2013
Negative correlation between bone mineral density
and TSH receptor antibodies in long-term euthyroid
postmenopausal women with treated Graves’ disease
• Prolaktyna > 15 ng/ml u mężczyzn
• E2, T, LH, FSH przydatne do określenia charakteru
następstw hiperprolaktynemii
Ercolano MA et al. Thyr Res, 2013
Negative correlation between bone mineral density
and TSH receptor antibodies in long-term euthyroid
postmenopausal women with treated Graves’ disease
In euthyroid women with a history of Graves’ hyperthyroidism,
BMD was only affected in the postmenopausal group.
The negative correlation of Z-score of lumbar spine BMD with
TRAb suggests this antibody may affect the bone
metabolism.
This study does not show a direct causal relationship nor does
it elucidate the mechanisms by which TRAb could affect bone
measurements.
Ercolano MA et al. Thyr Res, 2013
Thyroid function within the upper normal range is
associated with reduced bone mineral density and an
increased risk of nonvertebral fractures in healthy
euthyroid postmenopausal women
• 2374 kobiet po menopauzie
• w tym 1278 kobiet bez choroby tarczycy
• fT3, fT4, TSH
• BMD
• markery przebudowy
• złamania biodra, kręgów, pozakręgowe
Murphy E et al. J Clin Endocrinol Metab, 2010
Thyroid function within the upper normal range is
associated with reduced bone mineral density and an
increased risk of nonvertebral fractures in healthy
euthyroid postmenopausal women
• Wyższe fT4 (p = 0.004) i fT3 (p = 0.005) były związane z
mniejszą BMD biodra, a wyższe fT4 były związane ze
zwiększeniem utraty kości biodra (p = 0.015).
• Po uwzględnienie wieku, BMI, BMD, ryzyko złamania
pozakręgowego było większe o 20% (p = 0.002) i o 33%
(p = 0.006) u kobiet z wyższym fT4 lub fT3, odpowiednio,
podczas gdy wyższe TSH miało znaczenie ochronne,
ryzyko było mniejsze o 35% (p = 0.028).
Murphy E et al. J Clin Endocrinol Metab, 2010
Thyroid function within the upper normal range is
associated with reduced bone mineral density and an
increased risk of nonvertebral fractures in healthy
euthyroid postmenopausal women
• Stwierdzono także niezależne związki między fT3 a
częstością tętna (p = 0.006), zwiększoną siłą uchwytu (p <
0.001), i lepszą równowagą ciała (p < 0.001), wskazujące
na kompleksowość wpływu funkcji hormonalnej tarczycy na
zagrożenie złamaniami.
Physiological variation in normal thyroid status
is related to BMD and nonvertebral fracture.
Murphy E et al. J Clin Endocrinol Metab, 2010
Bone mineral density and bone fracture in male
patients receiving long-term suppressive levothyroxine
treatment for differentiated thyroid carcinoma
• 33 mężczyzn leczonych z powodu raka tarczycy
• wiek 56±14 lat
• 33 mężczyzn – grupa kontrolna
• markery
• BMD
• złamania
Reverter JL et al. Endocrine, 2010
Bone mineral density and bone fracture in male
patients receiving long-term suppressive levothyroxine
treatment for differentiated thyroid carcinoma
• Nie było różnic między pacjentami a grupą kontrolną w
zakresie markerów przebudowy, BMD, T-score, Z-score w
badanych lokalizacjach.
• Nie stwierdzono wcześniejszych złamań ani epizodów
bólowych kręgosłupa w żadnej z grup, a występowanie
asymptomatycznych złamań kręgów nie różniło się między
pacjentami (18.8%) a groupą kontrolną (16.7%), (p = 0.9).
Reverter JL et al. Endocrine, 2010
Bone mineral density and bone fracture in male
patients receiving long-term suppressive levothyroxine
treatment for differentiated thyroid carcinoma
In conclusion, long-term suppressive treatment with
levothyroxine in men with DTC does not appear to exert
deleterious effects on bone mineral density or increase
the prevalence of fracture
Reverter JL et al. Endocrine, 2010
Low serum thyrotropin level and duration of suppression
as a predictor of major osteoporotic fractures –
The OPENTHYRO Register Cohort
• pojedyncze, pierwsze oznaczenie TSH u osób bez choroby
tarczycy
• 1996-2010
• złamania
Abrahamsen B et al. J Bone Miner Res, 2014
Low serum thyrotropin level and duration of suppression
as a predictor of major osteoporotic fractures –
The OPENTHYRO Register Cohort
• W badanej populacji 222138 (96%) osób miało prawidłowe
TSH a 9217 (4%) obniżone TSH (< 0.3 mIU/l).
• Stwierdzenie niskiego TSH wiązało się ze zwiększonym
zagrożeniem złamaniami biodra (1.16; 1.07-1.26, p < 0.001)
ale nie dużego złamania osteoporotycznego (MOF, 1.06,
0.99-1.12, p = 0.058) przez okres 7.5 roku obserwacji.
• Wyniki u mężczyzn nie były istotne statystycznie.
Abrahamsen B et al. J Bone Miner Res, 2014
Low serum thyrotropin level and duration of suppression
as a predictor of major osteoporotic fractures –
The OPENTHYRO Register Cohort
• Stwierdzono zależność między czasem trwania tyreotoksykozy
a wystąpieniem złamania.
• Dla każdych 6 m-cy obniżonego TSH (<0.3 mIU/L), ryzyko
złamania biodra zwiększało się 1.07x (1.04-1.10, p < 0.001) a
MOF 1.05x (1.03-1.07, p < 0.001).
• Jawna tyreotoksykoza wiązała się ze zwiększeniem ryzyka
złamania biodra, lecz nie MOF.
• U pacjentów w eutyreozie ryzyko złamań zwiększało się z
każdym SD spadku TSH: złamanie biodra (1.45, 1.22-1.71,
p < 0.001) a MOF (1.32, 1.19-1.46, p < 0.001).
Abrahamsen B et al. J Bone Miner Res, 2014
Low serum thyrotropin level and duration of suppression
as a predictor of major osteoporotic fractures –
The OPENTHYRO Register Cohort
In a population-based cohort, a single, first measurement
of decreased TSH in patients without known thyroid
disease was associated with an increased long-term
risk of hip fracture, which remained significant in
women but not in men after adjusting for confounders.
Moreover, the risk of both hip fracture and major
osteoporotic fracture increased exponentially by the
length of time during which TSH had remained low
Abrahamsen B et al. J Bone Miner Res, 2014
A prospective study of thyroid function, bone loss,
and fractures in older men:
The MrOS study
• mężczyźni powyżej 65 r.ż.
• TSH, fT4
• 397 mężczyzn miało potwierdzone złamania pozakręgowe, w
tym 157 złamań biodra
• 1420 mężczyzn bez złamań
• DXA
Waring AC et al. J Bone Miner Res, 2013
A prospective study of thyroid function, bone loss,
and fractures in older men:
The MrOS study
• Obniżenie TSH nie wiązało się z ryzykiem złamania
pozakręgowego [RH] 0.92 na 1 SD spadku TSH; (0.74-1.14),
ale było istotnie związane z ryzykiem złamania biodra
(RH 1.31; 1.01-1.71), w porównaniu do prawidłowych
wartości TSH (RH 1.21; 1.00-1.47).
• Nie było związku między TSH i fT4 a utratą kości, ryzyko
złamań nie różniło się zależnie od kategorii czynności
tarczycy.
Waring AC et al. J Bone Miner Res, 2013
A prospective study of thyroid function, bone loss,
and fractures in older men:
The MrOS study
We conclude that although neither TSH nor fT4 are
associated with bone loss, lower serum TSH may be
associated with an increased risk of hip fractures
in older men.
Waring AC et al. J Bone Miner Res, 2013
Subclinical thyroid dysfunction and incident
hip fracture in older adults
• badanie prospektywne 3567 osób w wieku 65 lub starszych, z
biochemicznie określoną subkliniczną dysfunkcją tarczycy lub
w eutyreozie
• lata 1989-2004
• złamania biodra
Lee JS et al. Arch Int Med, 2010
Subclinical thyroid dysfunction and incident
hip fracture in older adults
• W czasie 39 952 osobo-lat (mediana follow-up = 13 lat),
występowanie złamań biodra (na 1000 osobo-lat) = 13.65 u
mężczyzn z subkliniczną nadczynnością tarczycy (n = 29), i
10.27 u mężczyzn z sublkiniczną niedoczynnością tarczycy
(n = 184), w obu przypadkach większe niż 5.0 u mężczyzn w
eutyreozie (n = 1159).
• Mężczyźni z subkliniczną niedoczynnościa tarczycy mieli
wieloczynnikowe ryzyko 2.31 (1.25-4.27); z subkliniczną
nadczynnością 3.27 (0.99-11.3). Po wykluczeniu leczonych
lekami wpływającymi na metabolizm kostny, ryzyko u mężczyzn
z subkliniczną nadczynnością 4.91 (1.13-21.27), a z
subkliniczną niedoczynnością tarczycy (2.45, 1.27-4.73).
Lee JS et al. Arch Int Med, 2010
Subclinical thyroid dysfunction and incident
hip fracture in older adults
• Występowania złamań biodra (na 1000 osobo-lat) było 8.93 u
kobiet z subkliniczną niedoczynnością tarczycy (n = 359) i
10.9 u kobiet z subkliniczną nadczynnościa tarczycy (n = 142)
w porównaniu do 10.18 u kobiet w eutyreozie (n = 1694).
• Nie było związku subklinicznej dysfunkcji tarczycy ze
złamaniami u kobiet.
Lee JS et al. Arch Int Med, 2010
Subclinical thyroid dysfunction and incident
hip fracture in older adults
Older men with subclinical hyperthyroidism or
hypothyroidism are at increased risk for hip
fracture.
Whether treatment of the subclinical syndrome
reduces this risk is unknown
Levothyroxine dose and fracture risk according to the
osteoporosis status in elderly women
• 11155 kobiet > 65 lat leczonych tyroksyną
• dawki tyroksyny
•
•
•
•
< 50 µg/d
50 – 100 µg/d
100-150 µg/d
> 150 µg/d
• występowanie złamań
Ko Y-J et al. J Prev Med. Public Health 2014
Levothyroxine dose and fracture risk according to the
osteoporosis status in elderly women
• Spośród 11155 w badanej kohorcie, 35.6% miało w wywiadzie
osteoporozę.
• Ryzyko złamań dla stosujących dawkę L-T4 >150 μg/d w
porównaniu do grupy z dawką 51-100 μg/d było 1.56 (1.032.37) w subgrupach z osteoporozą.
• W grupie z osteoporozą, stosujących leki przeciwosteoporotyczne ryzyko złamań dla stosujących dawki L-T4
>150 μg/d w porównaniu do grupy z dawką 51-100 μg/d było
1.93 (1.14 to 3.26).
Ko Y-J et al. J Prev Med. Public Health 2014
Levothyroxine dose and fracture risk according to the
osteoporosis status in elderly women
In conclusion, prescribed levothyroxine doses of >150
μg/d were associated with a higher risk of fracture in
elderly female patients with severe osteoporosis.
While further studies are needed to establish evidence for
the risk-benefit balance, physicians should be concerned
about potential levothyroxine overtreatment in elderly women
with histories of severe osteoporosis.
Ko Y-J et al. J Prev Med. Public Health 2014
Bone mineral density and bone turnover markers in
patients on long-term suppressive levothyroxine therapy
for differentiated thyroid cancer
• 94 kobiety 50.8 ± 11.4 lat chore na raka tarczycy
• L-T4 od 12.2 ± 4.3 lat
• 3 grupy zależnie od TSH
• TSH < 0.001 µIU/mL
• TSH 0.001 – 0.17 µIU/mL
• TSH > 0.17 µIU/mL
• 4 grupy zależnie od fT4
•
•
•
•
fT4 < 1.44 ng/dL
fT4 1.44 – 1.63 ng/dL
fT4 1.63 – 1.86 ng/dL
fT4 > 1.86 ng/dL
Lee MY, et al. Ann Surg Treat Res, 2014
Bone mineral density and bone turnover markers in
patients on long-term suppressive levothyroxine therapy
for differentiated thyroid cancer
Lee MY, et al. Ann Surg Treat Res, 2014
Bone mineral density and bone turnover markers in
patients on long-term suppressive levothyroxine therapy
for differentiated thyroid cancer
No significant decrease was detected in BMD or bone
turnover markers according to TSH level or free T4 level.
Also, the prevalence of osteoporosis and osteopenia was
not different among groups.
Long-term L-T4 suppressive therapy after thyroid
cancer management did not affect bone density or
increase the prevalence of osteoporosis even though
TSH levels were supraphysiologically suppressed.
Lee MY, et al. Ann Surg Treat Res, 2014
FRAX score calculations in postmenopausal women with
subclinical hypothyroidism
• 82 kobiety ze świeżo rozpoznaną subkliniczną niedoczynnością
tarczycy
• 51 kobiet bez dysfunkcji tarczycy – grupa kontrolna
• FRAX
• BMD kręgosłupa i szyjki kości udowej
• markery przebudowy
Polovina S et al. Hormones 2013
FRAX score calculations in postmenopausal women with
subclinical hypothyroidism
• Wartość ryzyka złamań wg. FRAX istotnie większa w grupie z
subkliniczną niedoczynnością tarczycy niż w grupie
kontrolnej (6.50±4.58 vs. 4.35±1.56; p=0.001).
• Współczynnik FRAX (biodro) istotnie większy w grupie z
subkliniczną niedoczynnością tarczycy (1.11±1.94 vs.
0.50±0.46; p=0.030).
• Nie było różnic w markerach: osteokalcyna (23.99±12.63 vs.
21.79±5.34 ng/mL; p=0.484) i beta cross-laps (365.76±184.84
vs. 306.88±110.73 pg/mL; p=0.21) między grupami.
Polovina S et al. Hormones 2013
FRAX score calculations in postmenopausal women with
subclinical hypothyroidism
Postmenopausal patients with subclinical hypothyroidism,
in particular of autoimmune origin, have higher FRAX
scores and a thus greater risk for low-trauma hip fracture
than euthyroid postmenopausal women.
Our results point to the need to monitor postmenopausal
patients with subclinical hypothyroidism for avoidance of
fractures.
Polovina S et al. Hormones 2013
Thyroid dysfunction in an adult female population: A
population-based study of Latin American vertebral
osteoporosis study (LAVOS)
Hypothyroidism in LAVOS - Puerto Rico site
• 400 kobiet
• TSH
• DXA
• występowanie złamań
Gonzalez-Rodriguez LA et al. PR Health Sci J 2013
Thyroid dysfunction in an adult female population: A
population-based study of Latin American vertebral
osteoporosis study (LAVOS)
Hypothyroidism in LAVOS - Puerto Rico site
• Częstość nadczynności tarczycy w tej populacji = 0.0043%
(0.0021%-0.0107%).
• Częstość niedoczynności tarczycy = 24.2% (19.9%-28.4%).
Szczególnie u starszych niż 70 lat.
• Wartości BMD kręgów, biodra, szyjki kości udowej
podobne w poszczególnych grupach.
• Nie było różnicy w częstości złamań kręgowych ani
pozakręgowych między grupami.
Gonzalez-Rodriguez LA et al. PR Health Sci J 2013
Thyroid dysfunction in an adult female population: A
population-based study of Latin American vertebral
osteoporosis study (LAVOS)
Hypothyroidism in LAVOS - Puerto Rico site
In conclusion, our study found a high prevalence of
hypothyroidism among adult postmenopausal females in
Puerto Rico.
No difference in BMDs nor prevalence of vertebral and
non-vertebral fractures were found when compared to
the non-hypothyroid group.
Gonzalez-Rodriguez LA et al. PR Health Sci J 2013
Nadczynność tarczycy
• Nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy
• Nasilenie resorpcji kości (korowej)
• Ubytek BMD
• Hiperkalciuria
• Aktywacja receptora α dla hormonów tarczycy na powierzchni
osteoblastów i osteoklastów
• Zwiększone zagrożenie złamaniami
Nadczynność tarczycy
• Jawna nadczynność tarczycy w wywiadzie = uznany
czynnik ryzyka złamań osteoporotycznych
• TSH < 0.1 mU/L wiąże się z kilkukrotnym wzrostem
ryzyka złamań u kobiet po menopauzie
• Jatrogenna subkliniczna nadczynność tarczycy (u
leczonych tyroksyną z powodu raka tarczycy)
prowadzi do osteoporozy u kobiet po menopauzie
Dziękuję
za
uwagę !
Nadczynność tarczycy
• Nadczynność tarczycy w anamnezie jest istotnym czynnikiem
ryzyka złamań w późniejszym życiu, co zwiększa ryzyko
zgonu
• Nasilenie tyreotoksykozy koreluje ze spadkiem BMD i
wzrostem ryzyka złamań
• Tyreotoksykoza w większym stopniu wpływa na kość korową
niż beleczkową
Nadczynność tarczycy
• Kobiety > 65 r.ż. z TSH < 0.1 mają największe ryzyko złamań
• Normalizacja funkcji tarczycy zatrzymuje utratę kości
• Częsta subkliniczna nadczynność tarczycy u leczonych
tyroksyną > 60 r.ż. zwiększa ubytek kości
Nadczynność tarczycy
• w jawnej nadczynności tarczycy
• przyspieszony remodeling
• obniżona BMD
• zwiększone ryzyko złamań
• rożny stopień odwracalności zmian przy leczeniu
• ujemny bilans wapniowy
• hiperkalciuria
• rzadko hiperkalcemia
Osteoporoza w zaburzeniach hormonalnych
(wtórna)
Często
• Nadczynność tarczycy
• terapia tyroksyną
• Cukrzyca
Rzadziej
•
•
•
•
Hipogonadyzm
Hiperprolaktynemia
Akromegalia
Zespół Cushinga
• steroidoterapia
• Niedoczynność przysadki
• Nadczynność przytarczyc
• pierwotna
• wtórna
Osteoporoza
• Układowa choroba szkieletu charakteryzująca się
ubytkiem masy kostnej i zaburzeniem mikroarchitektury
kości powodującymi zmniejszenie wytrzymałości kości,
co zwiększa zagrożenie złamaniami.
WHO 1994
• Wytrzymałość kości jest pochodną gęstości i jakości
kości.
NIH 2001
Nadczynność tarczycy
• Nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy
• Nadpobudliwość, utrata masy ciała, kołatanie serca,
drżenie rąk, uczucie gorąca, poty, luźne stolce,
męczliwość, bezsenność …
• Wole, zmiany oczne (wytrzeszcz)
Osteoporoza wtórna
• Utrata kości, zmiany mikroarchitektury i złamania
niskoenergetyczne spowodowane inną chorobą lub
działaniem leku.
• Kobiety przed menopauzą, młodzi mężczyźni, osoby nie
będące typowymi „kandydatami” w rutynowych
badaniach przesiewowych w kierunku osteoporozy.
• Ograniczona odpowiedź na leczenie.
• Wtórne przyczyny – 30% osteoporozy u kobiet.
• Wtórne przyczyny – 70% osteoporozy u mężczyzn.
Ocena zagrożenia złamaniami
Badanie densytometryczne met. DXA
•
•
Kręgosłup lędźwiowy, bliższy odcinek kości udowej, przedramię
Osteofiity, zwapnienia aorty mogą zaburzać wyniki badania kręgów
Rtg kręgosłupa
•
Złamania, ogniska osteolizy, guzy
Markery przebudowy kości
•
Ograniczona wartość dla rozpoznania, przydatne w monitorowaniu
FRAX
•
•
•
Z /bez BMD
BMI
Odpowiednia grupa referencyjna
Densytometryczne kryteria
wtórnej osteoporozy
Norma
Osteopenia
Osteoporoza
Zaawansowana (ciężka)
osteoporoza
Wtórna osteoporoza
T-score
+1.0 SD - -1.0 SD
- 1.0 SD - -2.5 SD
poniżej -2.5 SD
poniżej -2.5 SD
+ złamanie
Z-score
poniżej -2.0 SD