©Kancelaria Sejmu
s. 1/41
USTAWA
z dnia 14 grudnia 1982 r.
o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
Przepisy ogólne
Zakres podmiotowy ustawy
Art. 1.
y
!
o
!
"
#
!
!
emerytury lub renty przewidzianej w ustawie.
Art. 2.
$%
$!
!
&cym pracownikami:
!"
!
!
&
"
!
$
d!"
!
$
%
!
$
c"
!
!
!
!
&
"
owego, kary aresztu za wykroczenie i w czasie tymczasowego aresztowania z
&!
'''
(
ustawy,
#
!"
$
&
&!
i!
!"
%
&
$
"
&dnieniem art. 3 ust. 3,
(
!
$"
$
!
#
!
!
)
24-02-99
Opracowano na podstawie: Dz.U. z 1982
r. Nr 40, poz. 267; z
1984 r. Nr 52, poz.
268 i 270; z 1986 r.
Nr 1, poz. 1; z 1989 r.
Nr 35, poz. 190 i 192;
z 1990 r. Nr 10, poz.
58 i 61, Nr 36, poz.
206, Nr 66, poz. 390,
Nr 87, poz. 506; z
1991 r. Nr 7, poz. 24,
Nr 80, poz. 350, Nr
94, poz. 422; z 1992 r.
Nr 21, poz. 84, Nr 64,
poz. 321; z 1994 r. Nr
74, poz. 339, Nr 108,
poz. 516; z 1995 r. Nr
4, poz. 17; z 1996 r.
Nr 100, poz. 461, Nr
136, poz. 636, Nr 147,
poz. 687; z 1997 r. Nr
28, poz. 153, Nr 93,
poz. 569, Nr 111, poz.
725; z 1998 r. Nr 106,
poz. 668, Nr 117, poz.
756.
©Kancelaria Sejmu
s. 2/41
Art. 3.
)
*&
"
!
owanych wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy al
"
#
!
powstania inwalidztwa - dla niektórych grup pracowników zatrudnionych w
$
$
)
#)
jednak:
!
!
!
$"
$
!
)
"
%
"
#
!
!
z
$"
$
!
)
"
%
!
%
"
a
"
%
!
okresu zatrudnienia wymaganego do przyznania po nich renty rodzinnej stosownie do przepisów niniejszej ustawy,
(
!
&!
&!
!"
$
!
)
#"
!
"
%
$
!
!
&
$
%
$
tniejsze.
()
$%
%!
!"
+!
,
*
-%
.&
!
"
%
$
!
!!
$
%
$
korzystniejsze.
Art. 4.
$
&
"
$
l
!
$
l
!"
&
"
!"
!
!&
"
%
!
!&
aczej.
Art. 5.
/%
&
!
0
"
2) zatrudnienie - wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy,
(
&
&
"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 3/41
1
!
&
!
!"
2
&
!
"
3
%
%
$
!&
!
"
4
&
&
!&
i$
$!"
5$e
/&
-"
6
&
&
&
!&z
$
"
$
)
412
)
"
5$
/&
Statystycznego.
zmiany w art. 6
Art. 6.
!
&%
naturze] .
dn. 1.01.1999 r.
(Dz.U. Nr 117, poz.
756)
Art. 7.
&%
!
!&"
#
&
"
21
&
"
(
&
"
4) dodatki do emerytur i rent,
2
)
[Art. 8.
!
"
!
#o$!
$
!
#
$
%$
& '
! (
!
$e)*
$
+!*$! ,
24-02-99
art. 8 traci moc w
zakresie uregulowanym (Dz.U. 1997 r.
Nr 28, poz. 153 - art.
170 pkt 9) z dniem
1.01.1999 r.
©Kancelaria Sejmu
s. 4/41
Okresy zatrudnienia
Art. 9.
7
%
&
8
9o
ustaleniem jego obecnych granic.
Art. 10.
)
&
&
$%
y!
&
"
Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych misjach lub misjach specjalnych,
%
$"
&"
$
:
$%
$
!
"
$
&
$
)
#)
8
,$"
"
%
!
)
"
!
$%
d
$"
$
&
&
"
zatrudnienia.
Art. 11.
)
*!
"
!!
"
%!
)
#
"
$
"
!
)
#)
7
$&
!
%
&
"
!
a
!
%!
%
!
"
#
"
$!
!
"
!
4
;41
)
&%
!
(Dz.U. z 1975 r. Nr 34, poz. 188),
3) wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy na podstawie umowy o
&
"
&
%
"
1
"
%
$
<
anie,
p 3
!
!"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 5/41
4
$
;31
)"
6
$
$
$
$
lni
&
&!
!
!"
;
&
!
!
!
'
$"
y%
3
"
$
aczaj
!&
&
%
"
=
%
.
!
%
,
*y"
-%
.&"
"
$
$
!
"
&
!!
>!"
!
$
z
!
1
%
%
3
"
#
"
%
)
3
"
(
!
rtu,
1
!%
!
!%
&
"
!n!"
!
$
+
"
$
$
?
"
2
!
%!
%
o
!
o
"
"
oraz w czasie tymczasowego aresztowania,
3
&
7
-
8
8"
17) internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie
wojennym (Dz.U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18 i z 1989 r. Nr 34,
poz. 178),
6
"
!!)
()
*"
$
!
)
#
="
&
!
!!
%
zawodowych i ich rodzin lub w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i ich rodzin. Okresy zawodowej lub nadtermino
%
"
%
,
*
-%
.&
%
&
$!
"
)
21)
1)
7
"
$
!
)
#
6"
%
&
$
!
"
%
"
%
&
!
%
amnestia,
#
!
"
&
"
(
"
%
&o
&o24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 6/41
!
"
!&
!
&"
&"
1
"
&
&
yczajnej.
Art. 12.
)
&
&
$
!
%!
%
o
!
!
:
o
$
&
%
!
&
&
!
)
#)
&
&
$
!
$
unek przez:
!%"
#
"
%
!
$
!
&
$"
b) pozostaje w czasie tego zatrudnienia we wspólnym gospodarstwie do!!
)
()
0!
!
!
)
#
#
"
!%
"
"
"
!
j!"
"
"
"
"
&"
owe, bratowe, szwagierki i szwagrowie.
1)
)
#
(
&
osoby fizycznej.
2)
,
-"
"
!%
>
a
&
i"
%
>"
$
!
)
#
#
)
b).
Art. 13.
)
7
%
&
%
;;
1921 oraz w powstaniu wielkopolskim,
#
%
@!
7
-
8
8
;(;
1945 w innych armiach sojuszniczych,
#
&
!
$
"
!
nnych w okresie wojny 1939-1945,
(
!"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 7/41
1
%
;(;
)
#)
7
%
&
%
!
;(;
)
()
7
$
%
&
$%
"
%
%
3
"
!"
$
&
+"
+
&
"
!
!
!
'
$"
!
%
!"
$!
!
)
"
!
&
!
!!
)
)
#
eniu do tego samego dziecka,
#
"
$
"
%
!
"
%
!
%
"
3) studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej,
4) wykonywania zawodu adwokata przed dniem 31 grudnia 1964 r.,
2
%
!
)
)
#
6
="
&
&y!
!
!
!!"
z za%!
)
2"
3
&!
!
enia.
1)
A!
"
$
!
)
(
"
)
(6)
2)
*
"
$!
!
)
(
"
&
"
%
&
&
!
$
&
%
)
3)
*"
$
!
)
#"
&
!
$!
"
$
%
!
)
4)
*
$
!
)
"
&
przepisach o szczególnych uprawnieniach kombatantów.
6)
,
-"
"
!%
>
okresy, nie wymienione w ust. 1-3, zaliczalne do okresów zatrudnienia.
Art. 131.
!
$
"
$&d
&
!
;44
)
o
!
3
%)
Art. 14.
B%
"
$
!
)
("
&
"
&
&
)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 8/41
Art. 15.
*$
&
&!
!
!
!!"
$
!
)
(
)
(
2"
&
&
"
%
&
przepisów.
Art. 16.
)
&
!
!
&
acone pracownikowi za okres, o którym mowa w ust. 2, zwaloryzowane w sposób
)
(
1)
#)
C
!
!
!
&"
%!
art. 161"
$
2) kolejnych 3 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat kalendarzowych,
D"
$!
!&
&)
()
/
&
&
%
D%
D
&
"
D
"
%
!
&
)
!
$
<
)
1)
7
&
!
&"
!%
&
&
"
&
"
$!
eme&
&"
<
)
2)
B%
!
!
!%
>
a!
!
)
1"
!&
&
&
%
)
Art. 161.
)
3
&
$%
!
!
"
$
$
%
)
B%
d
!
>
!
"
$
!
%
j%
"
&
!
za wymagany okres kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowane24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 9/41
#
"
"
$!
!&
&)
Art. 162.
)
&
!
!
"
$
!
!
!
)
3
31 na podstawie wy
"
#
!
!
D"
$
emerytury lub renty inwalidzkiej - podstawa wymiaru tej emerytury lub renty
inwalidzkiej,
(
!
!
D
!
renty inwalidzkiej - podstawa wymiaru tej emerytury lub renty inwalidzkiej
!
)
3
)
31 na podstawie wynagrodzenia
!
D"
%
)
#)
&
!
!
"
$
!
do renty inwalidzkiej, stanowi:
1) podstawa wymiaru tej renty inwalidzkiej albo
#
!
)
3
)
31 na podstawie wynagrodzenia ren
"
%
tniejsze.
()
)
#
&
!
n
"
$
!
!)
Art. 17.
)
C
!
!
&
&!
)
#
(
!
)
#)
C
!
!
&
a
$
&
%
d!
"
%
!
!
!
#
!
2
#
)
()
.
"
$!
!
)
#
#"
&
&
!
"
%
y
2=E
&
!a
"
$!
!
!
)
Art. 18.
!
!
&
&
$
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 10/41
!
"
!
i$
"
$!
!
)
##)
Art. 19.
)
!
&!
!
!
&
&
"
$
)
#)
)
&
!
d
+)
Art. 20.
B%
"
$
&
&
!
"
e
!"
!
&
&
)
Art. 21.
1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury i renty - na wniosek osoby, która
>
&
!
!
!!"
)
)
#
6
)
(
)
(
2
&
&
&
"
$
$
d
!
:
)
161
&
)
#)
!
!
%&"
$
!
)
)
#
=
&
&
&"
$
a
&
&
!
$
atrzeniu emerytalnym tych osób.
Art. 22.
)
8
,$
&&
!
!"
"
"
$
&
&
!
"
#
"
$
!
&
&
&
!
"
&
"
(
"
$
&
!
&
$e
%
)
3
)
#
)
31
%
#
"
"
$!
!&
&"
1
!
"
"
2
$
!
)
#)
,
-
"
"
!%
>
a
!
"
$
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 11/41
!
&
!
!%>
%
)
!
"
Art. 23.
)
F
!
"
$
&
>
!
+)
#)
A
"
$
>
ania jakiejkolwiek pracy.
()
A&
"
$
!
>
!!
+)
Art. 24.
)
y
&
&
!
!%
$
e&
"
#
!%>
&
>
+
"
&
a
"
!
"
spozycje psychofizyczne.
#)
G
>
&"
%
!
!
)
()
*
>
&"
%
!
t
)
1)
7
"
i
$
"
a
)
2)
.
!
o!
>
!
a
%
&
>
!odzielnej egzystencji.
Art. 25.
)
*
"
"
#
"
(
!
!
!"
1
!
"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 12/41
2
+
- +!
7
/
-o"
H!
!H)
#)
B%
!
!%
"
o!
"
$!
>
"
&
a
!
&
&
)
B%
!
!%i
"
"
&
!
&
&
)
()
*
&
a
"
$
%
)
4. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opie
-
"
&"
$
- orzekania o
"
- sprawowania nadzoru nad wykonywaniem tego orzecznictwa,
2) szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy orzeczników.
# !
Emerytura
Art. 26.
I!
"
$
&
!
3=
32
!&%"
#
!
!
$&!
iczalnymi do okresów zatrudnienia co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla
!&%)
Art. 27.
)
"
$
!
)
#3
)
"
!%
>
!&
&
22
"
%
!
(= l
%
!
#= '
''
inwalidów,
#
!&%
&
3=
"
%
!
#2 '
''
$)
#)
*
"
$
!
)
"
&
!
$w&!
!
$
)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 13/41
#)
8
,$
"
"
e
!&
$
&
>!
!!
)
1)
*&
!u- u &
1) inwalidów wojennych, kombatantów oraz inwalidów wojskowych, których
%
"
#
$"
$
"
ypadku w drodze do pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej.
Art. 28.
"
$
)
#3
)
#"
!%
>
!&
!
!
&
"
%
&
3=
$w&!
!
!
!
$&!
!
$
najmniej 15 lat,
#
!&%"
%
32
"
$!
!
"
!
!
$&!
zaliczalnymi do okresów zatrudnienia co najmniej 20 lat.
Art. 29.
)
I!
==E
!
(
===
22E
%
&
&)
#)
I!&
&
&
E
!
%
d
!
$&!
!
$
#=
)
Art. 30.
)
I!
!
!
!&
;=E
!a
(
===
2=E
%
&
&)
#)
)
#;
)
#
&
)
Art. 31.
8
,$
%
!"
$
!
)
#;
)
)
(=
)
"
&
!
%
)
Renta inwalidzka
Art. 32.
8
&!
)
(1
"
$
&
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 14/41
"
2) ma wymagany okres zatrudnienia,
(
$&!
!
$<
%
6
!&
tych okresów.
Art. 33.
)
.
!
"
!
)
(#
#"
%
&
"
!
$&!
!
$
najmniej:
%
!
#=
"
#
#
%
%
#=
##
"
(
(
%
%
##
#2
"
1
1
%
%
#2
(=
"
2
2
%
%
(=
)
#)
*
2
"
$!
!
)
2"
>
&
!
&
"
%
e
!
:
&
&
$
)
()
B%
"
$!
!
)
"
a
!
%
&
"
&!
6
3
!&
%
o
e!
!
3
!&"
&!
)
(1)
Art. 34.
)
*"
$
)
(#"
%
>
"
#
%
>
)
#)
8
)
()
*
art. 32, w stosunku do której orzeczono
>
+
&
>
!
"
3
!&:
%
&
+
o"
%
%
(=
!&)
1)
%
"
$!
!
)
("
&
$
&
)
Art. 35.
)
8
!&
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 15/41
1) dla inwalidów zaliczonych do I i II grupy - 100% podstawy jej wymiaru do
(
===
22E
%
&
&"
2) dla inwalidów zaliczonych do III grupy - 85% podstawy jej wymiaru do kwoty
(
===
2=E
%
&
&)
#)
8&
&
&
E
!
%
"
!
$&!
!
$
a"
#=
)
()
)
(
&
)
Art. 36.
"
$
"
$"
%
6
!&
o
&
)
Renta rodzinna
Art. 37.
)
8
!
!
"
$
!
!
$
%
!
)
#)
8
$%
!
"
%
!
!
n
!
)
!
&"
%
!
n)
Art. 38.
)
C
&
)
(; 1#
"
!%
"
#
&
!
&!
u"
"
!
$%
!
&"
(
!%
D
"
4) rodzice.
#)
7
$
!
%
&
$%
!
!&
)
Art. 39.
)
C
"
!%
!
renty rodzinnej:
3
%"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 16/41
#
"
%
3
%"
%
d
%
&
#2
%"
(
&
"
%
&
!
'
''
"
którym mowa w pkt 1 lub 2.
#)
B%
&
#2
%
&
!
$
%"
%
&
udiów.
Art. 40.
&
!
"
!
"
%
)
(;"
&
!
!
!r
D!
"
%
!>
&!
ypadku, oraz
#
!
!
"
%"
%
!
>
!
!
D!
!%
!
!
)
Art. 41.
)
.
!
"
%
!
!&%
&
2=
#
!
"
$
"
!!
!&%"
$
&
3
"
%
&
6
%"
%
&
!
zaliczonym do I lub II grupy inwalidów uprawnionych do renty rodzinnej.
#)
$%
"
$
&
2=
&
!
!&%"
$<
%
2
!
$
!
)
pkt 2.
()
,%
"
$
!
!&%
a
!
$
!%"
!
"
%
$
$
)
#
!
!
!&%
!$
!
)
1)
.
$
)
#
!
&
<$
!
!
nnej:
!
!&%"
#
!
!!
+
"
%
%
#
!
!&%)
2)
)
(
&
"
!
%
cy go do renty rodzinnej wynosi 65 lat.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 17/41
Art. 42.
8
!
"
%
D!
!
&
do ich utrzymywania,
#
)
1
)
#
$%
)
2)
Art. 43.
.
&
)
(3)
Art. 44.
)
8
!&
62E
!
(
===
2=E
%
&
&)
#)
F
%
&
&
&
tej renty o 5% podstawy jej wymiaru.
()
8&
&
&
E
!
%
a
!
"
!
$&!
!
$
"
#=
)
1)
)
(
&
)
Art. 45.
)
.!
!
!
odzinna.
#)
8
!&
"
%
!"
$!
&
$%
osoby,
#
%
"
(
)
()
8
$
&"
!
%
&
!
!)
Dodatki do emerytur i rent
Art. 46.
)
C
!
#
&"
(
)
#)
C
$%
)
p 24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 18/41
Art. 47.
)
C
d&
$
!)
#)
B%
"
&>
%
&
&
(=E
%
)
Art. 48.
)
C
&
!
"
%
'
$
42
%)
#)
C
&
!&
&
(=E
%
emerytury.
()
*
!
!
&
)
Art. 49.
)
C
emerytury lub renty, odznaczonej orderem: Budowniczy Polski Ludowej, Odro
"
J
,"
0%
5"
-
0%!
.
!
!
H7%
5$
89H"
H7%
F
89H"
H7%
K
89H"
H7%
0
89H"
H7u%
-
89H"
H7%
89H"
H7%
9
89H"
H7%
7
FH"
H9
0!
89H"
H7%
.
89H"
H7%
0
FH)
#)
C
!&
#=E
!
"
&
%
(
===
)
()
7
!
!
!
dodatek.
art. 491 i 492
"$%
Art. 50.
)
7
!
!&
&
)
#)
A!
"
$
!
)
"
)
(6)
()
7
$%
!
"
$
!
!
"
a
)
)
(4
)
#
&
)
1)
7
!
"
$
!
)
("
pogrzebowy.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 19/41
Art. 51.
)
7
"
$
)
#)
.
$
&
%
&
o
!&
kosztów pogrzebu.
Art. 52.
)
.
$
"
$!
!
)
(6"
j%
!
!
"
$
a
)
#)
.
$
&
%
!
)
"
!
!
!&"
o
!
$
"
&
%
okre
)
)
()
B%
"
"
"
$
!
)
"
$%
&>
$"
!
ust. 2.
1)
e
#
!&
!
"
$
)
"$& '
dla niektórych grup osób
(
" &
)
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
Art. 53.
1. Pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym cha
"
&!
)
21
22)
#)
7
$
$
%
&
i$
!
%
!
y+
&
"
$l
!"
#
$
"
!"
(
!
!!"
1
+!
"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 20/41
5) w charakterze rybaków morskich i nurków,
3
!
$
budowie i remoncie statków morskich,
4
!
%
!&
!
&!"
6
%
"
9) w charakterze ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym,
=
!
$
&
o!
$"
$
!
!$
udowlanych.
()
7
$
$!
%
&
+
%"
$
%"
$
!
)
2
2
6
#1
;;
)
%
(Dz.U. Nr 81, poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r.
Nr 106, poz. 496 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 725),
2) pracowników organów administracji celnej,
(
$
>
$
"
4) dziennikarzy,
2
$
$
!
!$
&
!
)
#
"
3
$
$
)
1)
*&
$
dnienia nauczycieli, nauczycieli akademickich i innych pracowników naukowobadawczych oraz pracowników naukowych.
Art. 54.
)
7
$
$!
!%
>
!
%!
%
)
#3
)
pkt 1,
#
!
=
2E
podstawy jej wymiaru.
#)
B%
"
$!
!
)
#"
$
&
y$"
&
&
)
Art. 55.
8
,$"
"
oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w art. 11 ust. 3 oraz w
)
2(
)
#
(
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 21/41
!
!
"
%!
%
)
#3
)
1 pkt 1,
2) wzrost emerytury lub renty, o którym mowa w art. 54 ust. 1 pkt 2.
r (
&)&% %*
')" Art. 60.
@!
!
&
!
!
"
!
%
&
!
&
&
o
"
&
z
)
Art. 61.
*!
!
&
!
!
"
!
%
%
&
$&
!
d- p !
)
)
#
#"
%
&
$
o
!
2=E
!
%szego wynagrodzenia.
Art. 62.
*!
&!
!
!
!
!
n!
ustawie.
Art. 63.
)
/!
$
"
!
$
%
!
$
"
$
&
!
'
''
&
$"
uguje prawo do renty inwalidzkiej.
#)
A!
$"
$
!
)
"
)
()
!
)
#
%
inwalidzkiej lub renty rodzinnej, o których mowa w art. 67.
1)
.
!
&"
$
!
)
#"
!
"
w ustawie.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 22/41
Art. 631.
*!
!
&
!
%!
%
!
a
"
"
!
!
!
)
d
!
!
%>
&
&
&
&
$
!)
.>
&
!
8
,$
)
(
" $& %
Art. 64.
)
8
,$
!%
$
"
!$
D$
&$
"
>
!&
&
%
)
2. Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi w terminie do dnia 31 stycznia
%
+!&
cym emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.
Art. 65.
!
!
!
&!
!
"
%
! a !
"
$
$
warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie
!
&
>
>
!
&
$
!"
7
/
-z
!%
>
od
)
+
""& '
$& $ Art. 67.
)
0
%
!
&
$"
$
!
)
13
(2E
&
"
d&
!
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 23/41
emerytury, renty rodzinnej i renty inwalidzkiej I i II grupy oraz renty inwa
'''
$"
$
&
22
"
3=
!&%czyzna,
#
#4E
&
"
d&
"
!
'''
$"
$
&
22
"
3=
!&%)
#)
%
%
!
&
!
"
$!
)
8
%
&
!
!
"
$w!
!
)
()
I!
%
%
)
#
d%
&
&"
%
!
)
1)
8
,$"
"
!%
>
%
!
%
"
$
!
)
#)
Art. 68.
)
0
!
"
&
$"
$
!
)
13
)
#
)
#"
!%
>
==E
!
emerytury lub renty.
#)
*
==E
!
!
)
34)
()
0
!
!
!%
>
%
)
34
z takim dodatkiem.
%$"
Art. 69.
1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury i renty albo do dwóch rent
"
&
%
ybrane przez zainteresowanego.
#)
)
&
$%
&!
)
4=
!
!
&
!
lub o zaopatrzeniu emerytalnym.
Art. 70.
*&
&
do:
!
!
n
"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 24/41
!
%
onych do takich rent,
#
!
!
n
"
pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej,
(
!
!
!
&
)
Art. 71.
)
.!
"
$
!
)
3;"
&
"
$
&
d)
#)
.
"
$
!
)
4="
a&
$
&
"
%
%
(
!
!"
$!
oszono wniosek.
Art. 72.
.
!
&
%
esowanego.
Art. 73.
,
"
-
-"
"
!
)
art. 74, 741, 742 i 75
+
"
Art. 76.
!
&
t
$
!
"
%
a
"
!"
o
!
)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 25/41
Art. 77.
)
%!
!
"
$
&!
!!
tego prawa.
#)
)
&
"
$
"
"
!
!)
"
"
Art. 78.
zmiany w art. 78 w
)
%
>
!"
%
"
o- r. (Dz.U. Nr 106, poz.
nego na wniosek lub z
&"
!&
" 668)
)
#)
y!
"
yznano.
3. Prawo do renty szkoleniowej ustaje:
!
3
!&"
%
!
*!
)#, <starosta> nie wy
!
%
"
#
!
"
[dyrektora
*!
)#, <starosty> ,
3) od dnia otrzymania zawiadomienia !
*!
)#,
<starosty>
!"
%
"
$!
!
2, nie pod
&
+
!)
Art. 79.
)
.>
!
!
$
)
#
("
%
!
)
#)
F
&"
)
3
161"
&
!
%
a
!
podstawy wymiaru.
()
F
&
>
)
#;
)
#
)
(2
)
#"
&!
$
d
)
Art. 80.
)
>
!
&"
%
!
&
%
o-
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 26/41
!
"
$
!
d
>)
#)
B%
>
!
d"
$
"
$
mowa w ust. 1:
!
&
%
>"
#
&
!
&
!
!"
%
$
z
"
%
%
u
%
:
!
!
!%
>
%!
"
(
!
&
"
&"
%
!
i
!$
)
Art. 81.
!
!e
)
6# 63
1) wykonywania zatrudnienia,
#
+$
"
(
&"
1
)
Art. 82.
)
!
!
wymiarze czasu pracy.
#)
.
!
&e
"
$!
!
)
"
&
$>
)
Art. 83.
1. Prawo do renty rodzinnej dla osób, o których mowa w art. 38 ust. 1 pkt 1 i 2 ule
$%
"
%
"
#
&
$
%
awodowych,
(
!"
!
$
"
%
$
D
"
&!
)
#
("
1
!
!)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 27/41
#)
.
$"
$
!
)
("
L1
&
"
$
&
y
&
$&
!
%&
&)
()
B%
$"
$
!
)
("
&
%
e
!
"
%
&
%&
&
&>
"
&
d
%
L1
)
Art. 84.
)
!
"
%
e
)
6#
6("
&
"
%
!
!&
)
()
.
"
&
u
!
&
wskazanej osobie.
1)
"
$
&"
&
!
"
%
%
(
!
!"
$!
ono wniosek.
p w art.84 w ust.1 pkt 1
moc - obw.Prez.TK
(Dz.U.1994r. Nr 74,
poz.339)
u Art. 85.
)
.
!
!
&
#2E"
&!
)
#)
#)
B%
!
"
$!
!
)
"
!
$
"
&
!
&>
!
"
%
!
)
6#
6()
C
&
osobom, na które je przyznano.
()
F
!
"
$!
!
)
"
&
n!
$%
&>
"
!
)
1)
)
&
"
!
%
%
&
%
"
!
#2E
&>
)
2)
.
<
!
&
&
&>
!
!
)
"
#
1
)
Art. 86.
,
-"
"
$
!
!j- p "
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 28/41
Art. 87.
1) gdy odpadnie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa,
#
!
)
+
*" ")
"
,$& "*" zmiana w art. 89
Art. 88.
1.01.1999 r. (Dz.U.
C
7 Nr 106, poz. 668)
/
-
&
!
!
a
podstawie art. 94 i 105, zwane dalej "organami rentowymi".
Art. 89.
)
&
&
"
%
$
anowi inaczej.
#)
.
&
!
o!
!, <pracodawcy>
"
do osób, o których mowa w art. 631"
!
!
karnego lub a
)
()
C
>
>"
o
,
-)
1)
&
!!
!
"
$
"
&
&)
Art. 90.
)
C
>
1
1) &
"
2) !
&
$)
1
1 )
.
>
!
1 dni od daty decyzji wydanej
zgodnie z ust. 1.
#)
*
o
&
)
24-02-99
zmiany w art. 901
dn. 1.01.2000 r.
(Dz.U. Nr 106, poz.
668)
©Kancelaria Sejmu
s. 29/41
Art. 901.
)
*
&
o
"
którym mowa w art. 25 ust. 3.
2. W
+
&
3
!&
zainteresowanego do *!
) # , -"$ *
pracy> w celu poddania przekwalifikowaniu zawodowemu.
3. Na wniosek !
*!
)#, <starosty> organ rento
&
%
azany w tym wnio"
&!
) 34 ust. 3.
1)
*
"
%
!
*!
)#, <starosta>
!
!%i
+
)
Art. 91.
B%
"
%
$
&
"
!
%
y
)
Art. 92.
)
.
"
!
!$
)
nowe brzmienie art.
#)
.
a- ! )
dn. 1.01.1999 r.
(Dz.U. Nr 106, poz.
668)
[Art. 93.
')$+$
!$
-)
.$
+
$
,
< Art.93.
,$ . '
. $ .
'
$
"
.' $ " /. "a)d"
)01
Art. 94.
,
-"
"
$
&
&%
idzianych, w ustawie.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 30/41
Art. 95.
.
&
&
0
&
!"
%
aczej.
,%'
<pracodawców>
Art. 96.
1. /$
! $ , -
'%' 1
do:
!
!
!
+!
!
"
#
!"
$<
%
#
&!
!"
!
zatrudnienia wymagany do emerytury, i zawiadomienia pracownika o wyniku
"
(
$
!
!
!
!, <u poprzednich pracodawców> ,
1
&
)
2. /$
! $ , -
'%' 1
$%
!&
%
!
$<
%
#
!
!!
!!
w
!&"
%
&>
!
d$
$<
%
3
!&
!
rminem,
#
"
"
&
o%
!
#
!
!
ków chorobowych,
(
+!
!
!
o
"
&
%
!)
()
.
&
>
!
!
&
!)
1)
)
(
&
!
"
%
&
"
$
!
)
631"
)
Art. 97.
0
$!
!
)
!
!*!
12$ ) *) - # !
!
!
!* $ $$
!
24-02-99
zmiany w art. 96
dn. 1.01.1999 r.
(Dz.U. Nr 106, poz.
668)
nowe brzmienie ust. 1
w art. 97 wchodzi w
!!!
r. (Dz.U. Nr 106, poz.
668)
zmiana w tytule
rozdz. 2 wchodzi w
!!!
r. (Dz.U. Nr 106, poz.
668)
©Kancelaria Sejmu
s. 31/41
3!
$$
!!
-$o$
!$!
! $ !
$!# 3 !
$)
$!
)
$*awa cywilnego.]
-023 " % 3$
" ""o
*%'&e )04506
7$ &$
!
." .'.*% *
%
!"
.
8ó "9"
.%' 8 " 8"
3! " )ydania tej decyzji,
7" %"" " *9
"
.%' $
.
$
przepisów prawa cywilnego.>
#)
)
!
"
%
&
!a
!
)
()
)
#
)
#
&
!
!" #
"
%
% wchodzi z dn.
1.01.1999 r. (Dz.U.
$
)
;3
)
#
o- Nr 106, poz. 668)
&
"
$
!
)
3(1"
rodziny.
[Art. 98 .
%$
44!(
-!
!e ! # # ! $!.!
12,
,$& "
Art. 99.
&
"
%
!"
$!
&
&)
Art. 100.
)
&
!
!
!
)
#)
&
"
!
$
%
e
&
"
"
)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 32/41
Art. 101.
)
.
"
%
&
!"
$!
%"
%
!"
$!
&
&"
#
(
"
!"
$!
!
"
%
d!
%
&!
&
)
#)
)
&
$%
&
!
!
"
!
%
!
!
&
!
&
&)
Art. 102.
)
.&
!
&"
%
ustanie tego prawa,
#
!!
%
e
%
$
d"
(
&
!
asadnionych przyczyn, mimo wezwania organu rentowego,
1
%
&"
%
"
2
!
>
&
%
ntowego.
#)
.!
&
!
!"
$!
"
#
!"
$!
&
!
"
$
!
)
1"
(
$
&
"
$
mowa w ust. 1 pkt 5.
()
)
#
#
&
"
%
a
!
)
1)
C
!
&
e
)
46
)
#
)
(
#)
Art. 103.
)
.
!
"
y&
&
!
"
%
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 33/41
!"
$!
&
&
)
#)
B%
!
&
o"
&
&
!"
$!
!"
%
%
(
!"
$!
o
&
&
owieniu.
Art. 104.
)
.
!
"
$
"
%
!
&
!%
!"
$!
$
!"
!%
!"
$!
$
!"
!
!
!
$
!
)
#)
*
!
)
!
!
o&
"
!
"
$
)
()
8
&
"
$
!
)
"
#
!&
!
"
$
"
%
!
&powania.
Art. 105.
,
-"
"
$
)
3 )
8"' $.
Art. 106.
)
*"
$
%
"
)
#)
7
%
!
)
%
&
!!
!
&"
%
braku prawa do ich pobierania,
#
!$
!
&
)
()
F
!%
%>
%
%
%
#
!&"
%
!
o
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 34/41
!
"
!!
nadal wy"
%
%
(
)
1)
*
!%
>
%
%
&"
%
$
o)
Art. 107.
)
*
%
!%
>
&%
&
%
"
#
!
"
%
%o
"
#
?
"
$
!
yznano prawo do emerytury lub renty,
(
%
!"
e
+
!"
%
%
a
$
&
!%
o
$
&"
1
!
$
"
!
!
!
!
%
$
enia inwalidów.
#)
%!
!!
)
&%
!"
!
$"
!
!
>
"
!"
$
!%
>
"
%
!"
#
&%
&
!istracyjnej.
!
e
%
)
()
!
%
o
&
"
%
!
)
o
!
)
Art. 108.
)
!
>
!&
%
%
!"
#
!&
%
%"
których mowa w art. 107 ust. 1 pkt 1-3,
(
%
!
$
!
!
"
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 35/41
1
%
!
$
%
$
$)
#)
!"
!
y!
)
=4
)
("
!
>
!e&z
&%)
Art. 109.
)
&%
!
&"
#
%
!
!
!
!
&"
(
%
&)
#)
.
%
!
!
)
#
("
&%
&"
%
$
y!
!
!
%!
!!
)
(
&)
()
!
&%
&
0
&
&
!
!istracji.
Art. 110.
)
8
,$"
"
&%
)
#)
,
"
-
-
!"
,!
7
*
-"
"
$
o
"
$
!
)
=4
)
1)
Art. 111.
.
D%
"
!
>
%"
$
!
)
=4"
&
$
%
Da
%
)
Art. 112.
*
$
%
"
$
!
)
=3
)
#"
&
$
&
!
!"
podstawie ostatecznej decyzji organu rentowego.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 36/41
+
"".
"".
Art. 113.
/%
!
H
H
&
dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i
ich rodzin (Dz.U Nr 3, poz. 6, z 1972 r. Nr 16, poz. 114 i Nr 53, poz. 341, z 1973 r.
Nr 38, poz. 225, z 1974 r. Nr 21, poz. 116 i 117, Nr 47, poz. 280 i Nr 50, poz. 321, z
1975 r. Nr 45, poz. 232, z 1976 r. Nr 40, poz. 235, z 1977 r. Nr 11, poz. 43, z 1981 r.
Nr 20, poz. 100 i z 1982 r. Nr 7, poz. 62).
Art. 114.
'>
"
$
!
)
("
&
dpowiednio przepisy niniejszej ustawy.
Art. 115.
)
&
$
"
%"
!
%
$
&
>
!
%)
#)
&
$%
$
"
!
%"
%
>
$
!
)
()
$
!
!
$
&
!
%
&
!
)
Art. 116.
C
$
!
%
&
"
&!
)
2
)
#
)
#)
Art. 117.
8
$"
$
!
!!
!
$
"
%
!
"
#
$"
$
%
!
>)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 37/41
a " Art. 119.
.
"
$
!%
!
%
"
&
wniosek osoby zainteresowanej.
Art. 120.
7
"
%
!>
!
%
)
B%
!>
!
%
"
>
&
$
)
Art. 121.
*!
!
%
!"
$
&
!
!
"
)
## #2)
Art. 122.
)
I!
"
$
!
)
#"
&
d
!
&!
)
# 1)
#)
&
!
!
(
;6
)
&
&
%
&
)
(
1
&u
$
Rok przyznania
Procent, o który
emerytury lub renty &
podstawa wymiaru
do 1960
Minimalna kwota
Maksymalna kwota
&
d&
d
!
!
511
3500
7000
161-1965
382
3350
6700
1966-1970
302
3150
6300
1971
257
3050
6100
1972
236
2950
5900
1973
201
2800
5600
1974
164
2600
5200
1975
123
2300
4600
1976
105
2150
4300
1977
90
2000
4000
1978
80
1850
3700
1979
65
1650
3300
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 38/41
1980
46
1300
2600
1981
15
550
1100
()
&
!
!
(
;6#
)
&
&
&
!
%
"
$
!
!
!
!
%
"
!
%
&
!
&
&
&
!
u
)
1)
7&
!
$
9o
&
&!
)
#;
)
#"
)
(2
)
#
)
11
)
()
B%
!
2E
!"
a
)
6
"
$
!
)
(
&
&
5% pod
!
!
)
#
()
2)
&
!
!
!
%
&
a"
$!
!"
"
%
!
%
$
"
$!
&
"
#
!
!
%
&
n"
$!
"
"
%
&
!
!
&
&
!
inwalidzkiej,
(
%
&
"
$!
a
!>
"
$
&
&"
%
!&
&
"
#)
Art. 123.
)
0
%
$%
!&
!&
!
)
##
!&
u
(
;6#
)
&
&!
)
#
(
)
##
)
2
&
!
$"
$
&
42
(
;6(
)
!
'
&
&
&
d%
;6(
)"
#
!
$
!
"
$!
;4;
)
(
;6
)
&
&
;6(
)
&
e!!
%
"
$
!
!
!
!
%
"
&>
%
$
$
;61
)
oraz od dnia 1 stycznia 1985 r.,
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 39/41
(
!
$
!
"
$!
;6#
)
(
;6#
)
&
&
#"
1
!
$
!
(
&
&
;6(
)
&
!!
%
"
$
!
!
!
!
j
%
"
&>
%
&
$
;6(
)"
&
1984 r. oraz od dnia 1 stycznia 1985 r.
#)
F
&
&
&
%"
%
==
)
()
%
$
&
$
i
&
;6(
)
Art. 124.
B%
!
)
##
#(
&
$
&
%
"
&
$"
(
;6#
)
&
"
#
%
w
)
34
;6(
%
&
)
Art. 125.
)
!
!
d
$
&
&"
%
eresowanej.
#)
&
!
$
$%
%
;6(
)
a
$<
%
(=
;6(
)
()
"
$
!
)
"
&
&
!
%
9
$
$!
"
%
i
!
%
)
Art. 126.
*
%
&
y$
)
#6
&
)
#;
"
$
!
)
("
&
onych w przepisach dotychczasowych.
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 40/41
Art. 127.
)
*&
%
&
)
)
"
$
!
)
("
&
&
!&
"
$<
%
(
!&
%
)
#)
B%
"
$
!
)
"
$
!"
&
!
&
d
$
$
"
%
a
%
$
!"
'
''
$
%
&
!
&
'''
$
dków przy pracy i chorób zawodowych.
()
&
!
"
$
!
)
#"
$a
%
%
)
1)
B%
"
$
!
)
"
'
''
n
'''
&
a
!"
&
!
a
&
=
)
2)
*"
$
!
)
1"
)
Art. 128.
)
!"
$!
!
M
1
8
,$
4
p
;6
)
$
!&
i$
$
(
;6
)
(Dz.U. Nr 19, poz. 95 i Nr 28, poz. 145 oraz z 1982 r. Nr 25, poz. 177) zapew
!
!
&
!l"
%
&
2
"
!
&
niej wieku emerytalnego.
#)
I!&"
$
!
)
"
$
&
&
&"
&
!
!erytury.
()
$
)
#
&
&
!
!
!
wieku emerytalnego.
Art. 129.
C
!
!
!
%
)
24-02-99
©Kancelaria Sejmu
s. 41/41
"
Art. 130.
)
G
!
1) ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6, z 1972 r. Nr 16, poz. 114 i Nr
53, poz. 341, z 1973 r. Nr 38, poz. 225, z 1974 r. Nr 21, poz. 116 i 117, Nr
47, poz. 280 i Nr 50, poz. 321, z 1975 r. Nr 45, poz. 232, z 1976 r. Nr 40, poz.
235, z 1977 r. Nr 11, poz. 43, z 1981 r. Nr 20, poz. 100 i z 1982 r. Nr 7, poz.
62),
#
(
!
;44
)
!
&
!
zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. Nr 11, poz.
1(
!!
)
2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w niniejszej usta
!
$
!
)
"
%
!
niniejszej ustawy.
()
!
8
,$
4
;6
)
d $ %yna podsta
$
!&
$
o- znanych
%
& a
$
(
;6
)
DC)/)
F
;" & ' '
z 17.10.91 r. o rewapoz. 95 i Nr 28, poz. 145 oraz z 1982 r. Nr 25, poz. 177).
loryzacji emerytur i
rent, o zasadach
ustalania emerytur i
rent oraz o zmianie
niektórych ustaw
Art. 131.
/
%
!
;6(
)
24-02-99
