Tematy F

mgr Karol Kuźmicz
Katedra Nauk Historyczno-Prawnych UwB, Zakład Historii Państwa i Prawa, sala 308,
e-mail: [email protected]
FILOZOFIA
(europeistyka - studia niestacjonarne – konwersatorium), sobota 11:15-14:00, sala 315,
terminy: 7.X, 21.X, 4.XI, 25.XI, 9. XII, 13. I, 27. I, 10. II.
I.
1.
2.
3.
4.
5.
Początki filozofii - 7. X.
Kultura przedfilozoficzna: religia, sztuka, umiejętności.
Co to jest filozofia? Istota filozofii i jej przedmiot.
Filozofia a nauka.
Pierwsi filozofowie i ich problemy.
Pierwsze szkoły filozoficzne i ich metody filozofowania.
Literatura: Diogenes Laertios, śywoty i poglądy słynnych filozofów, przekł. Irena Krońska,
Kazimierz Leśniak, Witold Olszewski, PWN, Warszawa 1988; Barbara Markiewicz, Filozofia
dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987,
s. 11-17; Świat, człowiek, wartości. Wybór tekstów filozoficznych dla szkoły średniej, Jerzy
Cabaj, Zdzisław J. Czarnecki, Honorata Jakuszko, Jolanta Dybel, Warszawa 1988, s. 17-24;
II.
Działy filozofii - 21. X.
1. Teoria bytu (ontologia, metafizyka).
2. Teoria poznania (gnozeologia, epistemologia).
3. Filozofia człowieka: antropologia filozoficzna, aksjologia, etyka, estetyka, filozofia
polityki, filozofia prawa, filozofia społeczna, historiozofia i inne.
Literatura: Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1958, s. 358-368; Świat, człowiek,
wartości. Wybór tekstów filozoficznych dla szkoły średniej, Jerzy Cabaj, Zdzisław J.
Czarnecki, Honorata Jakuszko, Jolanta Dybel, Warszawa 1988, s. 23-29, 52-69 oraz 72-75.
III.
1.
2.
3.
4.
5.
Etyka, cz. I: staroŜytność i średniowiecze – 4.XI.
Sokrates i sofiści.
Platon i Arystoteles
Cynicy i cyrenaicy.
Epikureizm i stoicyzm.
Etyka chrześcijańska.
Literatura: Platon, Obrona Sokratesa, tł. Władysław Witwicki, Państ.Instytut Wydaw.,
Warszawa 1992; Świat, człowiek, wartości. Wybór tekstów filozoficznych dla szkoły średniej,
Jerzy Cabaj, Zdzisław J. Czarnecki, Honorata Jakuszko, Jolanta Dybel, Warszawa 1988, s.
259-264.
IV.
Etyka, cz. II: filozofia nowoŜytna – 25.XI.
1. Etyka B. Spinozy.
2. Utylitaryzm etyczny (J. Bentham, J. S. Mill).
3. Deontologiczna etyka Kantowska.
Literatura: Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987, s. 241-245; Świat, człowiek, wartości. Wybór
tekstów filozoficznych dla szkoły średniej, Jerzy Cabaj, Zdzisław J. Czarnecki, Honorata
Jakuszko, Jolanta Dybel, Warszawa 1988, s. 332-335; I. Kant, Uzasadnienie metafizyki
moralności, przeł. [z niem.] przeł. Mścisław Wartenberg, Wydaw. Antyk , Kęty 2001; M.
Szyszkowska, Filozofia w Europie, Temida 2 , Białystok 1998. s. 76-90 i 133-158.
V.
Etyka cz. III: współczesne problemy etyczne - 9. XII.
(do wyboru)
1. Prawo a moralność.
2. Polityka i moralność.
3. Teorie sprawiedliwości.
4. Tolerancja.
5. Aborcja, eutanazja, badania prenatalne, klonowanie, kara śmierci.
6. Etyka zawodowa (prawników, lekarzy, nauczycieli) oraz etyka biznesu.
7. Prawa zwierząt, bioetyka, cyberetyka i etyka i środowisko.
8. Problem wojny sprawiedliwej a pacyfizm.
Literatura: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987, s. 117-118; Przewodnik po etyce, pod red. Petera
Singera, red. naukowa wyd. polskiego Joanna Górnicka, [z ang. przeł. Wojciech J. Bober i
inni], KsiąŜka i Wiedza, Warszawa 2002.
VI.
Filozofia polityki cz. I: staroŜytność i średniowiecze – 13. I.
1. Państwo idealne i krytyka demokracji u Platona.
2. Ustroje według Arystotelesa.
3. Państwo BoŜe a Państwo ziemskie u Św. Augustyna.
Literatura: Świat, człowiek, wartości. Wybór tekstów filozoficznych dla szkoły średniej, Jerzy
Cabaj, Zdzisław J. Czarnecki, Honorata Jakuszko, Jolanta Dybel, Warszawa 1988, s. 287-288;
Historia doktryn politycznych i prawnych do połowy XX wieku: materiały źródłowe, oprac. L.
Dubel, J. Kostrubiec, G. Ławnikowicz, M. Łuszczyńska, W. Więcław, Wydawnictwo UMCS,
Lublin 2003, s. 75-81; Historia idei politycznych: wybór tekstów, tom I, oprac. S. Filipowicz,
A. Mielczarek, K. Pieliński, M. Tański, Wydawnictwo UW, Warszawa 2000.
VII.
Filozofia polityki cz. II: filozofia nowoŜytna – 27. I.
1. Utopie. (T. Morus, F. Bacon)
2. Wybrane teorie umowy społecznej (T. Hobbes, J. Locke, J. J. Rousseau).
3. Stan natury a stan obywatelski.
4. Problem prawa natury.
Literatura: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987, s. 214-219; M. Łojek, Teksty filozoficzne dla
uczniów szkół średnich, Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987, s. 123-126 i 133137; Historia doktryn politycznych i prawnych do połowy XX wieku: materiały źródłowe,
oprac. L. Dubel, J. Kostrubiec, G. Ławnikowicz, M. Łuszczyńska, W. Więcław,
Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003, s. 119-124, 131-148, 212-219, 259-265.
VIII. Filozofia polityki cz. III: filozofia współczesna
1. Współczesne doktryny polityczno-prawne: liberalizm, socjalizm, autorytaryzm,
totalitaryzm (faszyzm, narodowy-socjalizm, komunizm), ekstremizmy polityczne.
2. Aksjologiczny charakter praw człowieka.
3. Terroryzm w epoce globalizacji.
Literatura: A. Szahaj, M. N. Jakubowski, Filozofia polityki, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2005.
IX.
Terminologia:
agnostycyzm, akcydens, aletheia. aposterioryzm, apeiron, aprioryzm, arche, autonomia,
autorytaryzm, byt, cywilizacja, dialektyka, doświadczenie, dyskurs, dyskusja, egzystencja,
empiryzm, esencjalizm, europocentryzm, fenomen, fenomenologia, gnoza, gnozeologia,
hedonizm, heteronomia, idealizm obiektywny, idealizm subiektywny, idealizm
transcendentalno-logiczny, ideologia, immanencja, imperatyw, intelekt, intuicja, istnienie,
istota, jaźń, kategoria, kosmologia, kultura, liberalizm, logos, mądrość, materia,
materializm, monady, moralność, naturalizm, nauka, obiektywność, ortodoksja,
paradygmat, pierwsze zasady, poznanie, prawda, prawo, prawo natury, racjonalizm,
realizm, rozciągłość, rozum, subiektywność, substancja, świadomość, światopogląd,
totalitaryzm, transcendencja, umowa społeczna, umysł, utopia, utylitaryzm, uzasadnienie,
wiedza, zasada.