zdolnosc do czynnosci prawnych osob fizycznych 1

Zdolno ć do
czynno ci prawnych osób fizycznych:
Zdolno ć ta ma charakter niew tpliwytakie czynniki jak stan psychiczny, choroba psychiczna,
niedorozwój umysłowy
czy inne zakłócenia czynno ci psychicznych nie maj wpływu- okoliczno ci
traktuje si jako nieprawidłowo ci w funkcjonowaniu mechanizmu woli jako wady
o wiadcze
woli ( choroba i leczenie si w poradni zdrowia psychicznego nie
uzasadniaj braku zdolno ci do
czynno ci procesowych ( a wi c także braku
zdolno ci do czynno ci prawnych- SN, 1999 ).
Osoba fizyczna może:
IĘ
NIE MIEĆ ZDOLNO CI DO CZYNNO CI PRśWNYCH ( śrt. 12 Ę
- osoby, które
nie uko czyły lat 13:
- osoby ubezwłasnowolnione całkowicie
Zasada:
czynno ć prawna, dokonana przez osob niezdoln do czynno ci prawnych jest
nieważna
( śrt. 14 §1 ),
Wyj tek: śrt. 14 §2- czynno ć jest ważna, je li:
- należy do umów należ cych do umów powszechnie zawieranych w drobnych,
bież cych
sprawach życia codziennego,
- umowa ta nie poci ga za sob
raż cego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynno ci prawnych,
- umowa
została wykonana ( wtedy staje si ważna Ę.
IIĘ MIEĆ OGRśNICZON
ZDOLNO Ć DO CZYNNO CI PRśWNYCH ( śrt. 1Ń Ę
- małoletni, którzy uko
czyli lat 13,
- osoby ubezwłasnowolnione cz ciowo,
- osoby, dla których
s d ustanowił doradc tymczasowego w toku post powania o
ubezwłasnowolnienie
Zasada: osoba taka dokonuje czynno ci prawnych sama,
ale do ich ważno ci potrzebna jest zgoda
przedstawiciela ustawowego.
Maj c na uwadze t zasad i szereg wyj tków- zależnie od rodzaju czynno ci
prawnych
ograniczony w zdolno ci do czynno ci:
1Ę może sam
dokonywać czynno ci prawnej, ale do jej ważno ci potrzebna jest zgoda
przedstawiciela ustawowego,
aĘ czynno ci rozporz dzaj ce lub zobowi zuj ce (
śrt. 17 Ę:
- je li jest to czynno ć jednostronna, to jest ona nieważna ( śrt. 19 ),
- je li jest to umowa- negotium claudicans ( śrt. 18 Ę. Potwierdzenia może dokonać
- przedstawiciel ustawowy ( druga strona może wyznaczyć mu termin do
potwierdzenia
umowy, staje si wolna po jego bezskutecznym upływie Ę,
- osoba ograniczona w zdolno ci do czynno ci prawnych po uzyskaniu pełnej zdolno
ci do
czynno ci prawnych
2Ę traktowany jest jak osoba maj ca pełn
zdolno ć do czynno ci prawnych,
aĘ czynno ci, które nie s ani rozporz dzaj ce
ani zobowi zuj ce ( a contrario z śrt. 17 Ę,
b) umowy należ ce do umów
powszechnie zawieranych w drobnych, bież cych sprawach życia
codziennego ( Art. 20 ).
cĘ nawi zanie stosunku pracy z osob , która uko
czyła 1Ń lat, na okre lonych zasadach ( np.
młodzieniec przygotowuj cy si
do zawodu Ę,
d) Zasada: rozporz dzanie swoim zarobkiem,
Wyj tek:
chyba, że s d opieku czy z ważnych powodów postanowi inaczej ( śrt. 21 Ę
e)
Zasada: czynno ci prawne dotycz ce przedmiotów:
- oddanych do swobodnego
użytku przez przedstawiciela ustawowego,
- o charakterze maj tkowym
Wyj tek: czynno ci prawne, do których dokonania nie wystarcza wg ustawy zgoda
przedstawiciela
ustawowego.
eĘ może posiadać własny rachunek
bankowy.
3Ę traktowany jest jak osoba niezdolna do czynno ci prawnych
IIIĘ MIEĆ PEŁN ZDOLNO Ć DO CZYNNO CI PRśWNYCH ( Art. 11 )
- osoby
pełnoletnie, je li nie s ubezwłasnowolnione lub nie ustanowiono dla nich
doradcy
tymczasowego,
PEŁNOLETNIO ĆZasada: śrt. 10 §1pełnoletnim jest ten, kto uko czył lat 18
Wyj tek: śrt. 10 §2- kobieta nabywa
pełnoletnio ć przez zawarcie małże stwa ( zob. śrt. 10§1 kro
Osoba maj ca
pełn zdolno ć do czynno ci prawnych może dokonywać wszelkich czynno ci
prawnych w granicach swej zdolno ci prawnej.
Ubezwłasnowolnienie:
UBEZWŁśSNOWOLNIENIE to pozbawienie b dź ograniczenie zdolno ci do czynno ci
prawnych w
drodze orzeczenia s dowego.
1Ę CśŁKOWITE ( śrt. 13. §1.
ĘaĘ osoba musi mieć uko czone 13 lat,
b)
- CHOROBA
PSYCHICZNA- można na ni zapa ć, można si z niej wyleczyć,
NIEDOROZWÓJ UMYSŁOWY- człowiek rodzi si z nim i umiera, je li został
pozbawiony
zdolno ci do czynno ci prawnych, to pozostanie z tym
najprawdopodobniej do ko ca,
- INNEGO RODZśJU ZśBURZENIś
PSYCHICZNE, W SZCEGÓLNO CI PIJś STWO LUB
NARKOMANIA- same
przez si nie s podstaw ubezwłasnowolnienia, przesłank s zaburzenia
psychiczne ( zobacz w ustawie "antyalkoholowej" ).,
cĘ brak zdolno ci do
kierowania swym post powaniem- miara zaburze psychicznych. Osoba nie
zdaje sobie sprawy ze skutków swych działa .
Dla ubezwłasnowolnionego
całkowicie ustanawia si opiekuna ( śrt. 13. §2. Ę
2Ę CZ CIOWE- art. 1ń. §1:
aĘ osoby pełnoletnia,
bĘ analogicznie jak przy ubezwłasnowolnieniu
całkowitym,
cĘ stan osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia
całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do
prowadzanie spraw ( nie s
dowych, tylko spraw o ogóle Ę.
Orzecznictwo sformułowało wraz z doktryn
jeszcze czwart przesłank :
dĘ ubezwłasnowolnienie ma służyć dobru osoby,
która ma być ubezwłasnowolniona, a nie
interesom innych osób.
- np.
rodzina nie może ograniczyć zdolno ci do działania jakiej starszej ciotki, która
rozdaje pieni dze,
- pieniactwo- dana osoba przysparza pracy całemu s dowi
czy urz dowi, paraliżuj c prac urz du- znany w
Polsce pieniacz Jacek B.każdy s dzia w TK czy SN miał już z nim do czynienia, założył nawet
Stowarzyszenie Pracowników Wyższych Uczelni- nie można go ubezwłasnowolnić.
Dla ubezwłasnowolnionego cz ciowo ustanawia si kuratora ( art. 1ń §2 Ę.