Jesienna stymulacja rzepaku
advertisement
jesień 2016 egzemplarz promocyjny nieprzeznaczony do sprzedaży | cena 9,99 zł brutto W tym numerze: Jesienna stymulacja rzepaku Zboża ozime bez chwastów Zasadność stosowania wspomagaczy Nawozy wapniowe spis treści | agronom NR 2/2016 str. 10 str. 38 Jak dobrać dawki wapna, by utrzymać prawidłową sprawność procesów glebowych? Ochrona fungicydowa i insektycydowa rzepaku ozimego Ubezpieczenie upraw w 2016 roku – większe dopłaty z budżetu państwa str. 26 Nawozy wapniowe – nowe wyzwania W jaki sposób chronić roślinę jesienią, by zapewnić jej spokojne przezimowanie i dobrą kondycjĘ na wiosnę? Propozycja do rozważenia w jesiennym sezonie ubezpieczeń upraw str. 30 AGROTECHNIKA | Środki Ochrony Roślin 4 Zboża ozime bez chwastów 6 Jesienne zabiegi herbicydowe kluczem do sukcesu 10 Jesienne nawożenie zbóż AGROTECHNIKA | NAsiona 50 Dotrzymaj kroku hodowli 52 Odmiany pszenicy – sezon 2016 Ochrona fungicydowa i insektycydowa rzepaku ozimego 57 Najważniejszy element precyzyjnego rolnictwa to nasiona kwalifikowane 14 Jesienna stymulacja rzepaku ozimego 62 Żyto mieszańcowe jest przyszłością 18 Czy warto zaprawiać materiał siewny? 64 Odmiany zbóż – sezon 2016 20 Zasadność stosowania wspomagaczy Atpolan Bio i Atpolan Soil Maxx 66 Międzyplony w praktyce 24 Nawożenie mikroelementowe rzepaku AGROTECHNIKA | NAwoŻENIE 26 Nawozy wapniowe – nowe wyzwania 28 Jesienne nawożenie rzepaku 30 Jesienne nawożenie zbóż 32 Magnez i siarka – niezbędne składniki Stwórz zbożom odpowiednie warunki do siewu AKTUALNOŚCI | WYDARZENIA 70 Zielone Pola Pawłowice 2016 str. 62 74 Spotkania z Grupą Osadkowski 80 Dołącz do zespołu Grupy Osadkowski! Żyto mieszańcowe jest przyszłością 82 Doradca rolny podpowie, doradzi, dostarczy 84 Magazyn bez szkodników 87 Być kobietą i... rolnikiem w spódnicy! zarządzanie w gospodarstwie 36 O czym powinien pamiętać właściciel gospodarstwa rolnego mający dom? 38 Ubezpieczenie upraw w 2016 roku – większe dopłaty z budżetu państwa Spotkania z Grupą Osadkowski AGROTECHNIKA | NAsiona 40 Odmiany rzepaku ozimego – sezon 2016 42 Posiej najlepszą odmianę rzepaku 45 technika rolnicza str. 74 Hybrydy w perspektywie kilkunastu lat wyprą odmiany populacyjne Ponad 3000 odwiedzających, ponad 30 lokalizacji w całej Polsce AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin agronom NR 2/2016 Zboża ozime bez chwastów Ochrona upraw zbożowych przed chwastami jest ważnym elementem jesiennych zabiegów. Duży udział zbóż w ogólnej strukturze zasiewów w Polsce (ok. 70%) wpływa na zwiększenie natężenia występowania niektórych gatunków chwastów (m.in. miotły zbożowej, owsa głuchego). Podobny cykl biologiczny rośliny uprawnej i chwastów powoduje, że zabiegi herbicydowe jesienią powinny być wykonywane z dużą precyzją, aby zmniejszyć ryzyko występowania chwastów wiosną. Występowanie chwastów w uprawie jest uzależnione od kilku czynników, takich jak: glebowy bank nasion (liczba nasion chwastów znajdujących się w warstwie ornej gleby), liczba zabiegów chwastobójczych, gęstość siewu rośliny uprawnej, substancje czynne zawarte w środkach ochrony roślin. Ważnym elementem jest również faza rozwojowa roślin zachwaszczających uprawę oraz warunki pogodowe zarówno przed, w trakcie, jak i po wykonaniu zabiegu. Pszenica ozima, październik 2015 Formy ozime zbóż bardziej narażone są na nasilenie zachwaszczenia niż formy jare, ponieważ chwasty pojawiają się na polach uprawnych zarówno jesienią, jak i wiosną. W zeszłym sezonie okresem krytycznym dla zbóż okazała się jesień, ze względu na to, że zboże rosło, a wraz z nim chwasty, które silnie konkurowały o brakujące ilości wody w glebie, o światło i składniki pokarmowe. Najbardziej narażone na silne zachwaszczenie są pszenica i pszenżyto – z uwagi na wolny rozwój początkowy, mniejsze ulistnienie i niższą krzewistość, najmniej narażony jest zaś jęczmień ozimy, ze względu na to, że jest najwcześniej wysiewany i silnie się krzewi, co ogranicza występowanie dużego zachwaszczenia. W zbożach najgroźniejsze chwasty jednoliścienne to: miotła zbożowa, wyczyniec oraz owies głuchy, z kolei z dwuliściennych najuciążliwsze są: przytulia czepna, fiołki polne, jasnoty, gwiazdnica pospolita, bodziszki, rumiany, ostrożeń polny, tobołki polne oraz tasznik pospolity. Warunkiem skutecznego odchwaszczenia plantacji jest dobranie odpowiedniego środka oraz wykonanie zabiegu w optymalnym terminie. W tej chwili na rynku jest dostępnych wiele herbicydów oraz mnóstwo rozwiązań ich zastosowania. Popularne jest mieszanie substancji aktywnych, co umożliwia precyzyjne zwalczanie chwastów przy jednoczes­nym obniżeniu kosztu zabiegu. 4 Mieszaniny herbicydowe mają szerokie spektrum zwalczania chwastów Jedną z najskuteczniejszych technik zwalczania chwastów jest stosowanie mieszanek herbicydowych. Na plantacje silnie zachwaszczone, ze stwierdzoną odpornością na miotłę zbożową, polecana jest mieszanka oparta na trzech środkach: Boxer 800 EC 2 l/ha + Legato 500 SC 0,1 l/ha + Glean 75 WG 7–10 g/ha. Jest to połączenie trzech substancji, które działają zarówno nalistnie, jak i doglebowo: prosulfokarb, diflufenikan i chlorosulfuron. Dobrze oddziałują na chwasty i jednoliścienne, i dwuliścienne, takie jak: miotła zbożowa, przytulia czepna, przetaczniki, rumiany, jasnoty oraz samosiewy rzepaku. Jest wysoce efektywna w działaniu, zwalczając fiołek polny. Optymalny okres jej stosowania to moment od szpilki do 2 liści zboża. Nie można stosować ww. środków na „ostatnią minutę”, mimo że ich rejestracja przewiduje możliwość późnego aplikowania w zbożach. Na spóźnione zabiegi jesienne (od 3 liści w pszenicy) bardzo dobrą skutecznością wyróżnia się mieszanina: Alister Grande 190 OD 0,33 l/ha + Expert Met 56 WG 0,23 kg/ha, która działa zarówno doglebowo, jak i nalistnie. W jej skład wchodzi aż pięć substancji: diflufenikan, metrybuzyna, flufenacet, jodosulfuron oraz mezosulfuron. Tak szeroki skład substancji aktywnych zwalcza samosiewy rzepaku, przytulię czepną, rumiany, fiołek polny i bodziszki. Mieszanina charakteryzuje się niskim kosztem na 1 ha i wysoką skutecznością na chwasty w zaawansowanych fazach rozwojowych. W razie konieczności przesiania plantacji na wiosnę nie ma problemu przy następstwie roślin. Prostym i niewymagającym mieszania rozwiązaniem jest środek Bizon, w skład którego wchodzą trzy substancje czynne: florasulam, diflufenikan i penoksulam. Jest to herbicyd do powschodowego zwalczania chwastów, zalecany od fazy 1. liścia do końca wegetacji. Odznacza się wysoką efektywnością w zwalczaniu miotły zbożowej, przytulii czepnej, maku polnego, chabra bławatka oraz fiołka polnego. W doborze odpowiedniego systemu ochrony przed chwastami ważne jest, aby zwrócić uwagę na następstwo roślin na polu, czyli technologię i kierunek gospodarstwa. Równie istotne jest również dopasowanie środków do chwastów, które występowały na polu. Ma to bezpośredni wpływ na uzyskany plon i jakość zebranego ziarna. Agnieszka Troczka [email protected] AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin agronom NR 2/2016 Jesienne zabiegi herbicydowe kluczem do sukcesu Najlepszy okres do zwalczania chwastów w rzepaku ozimym to jesień, z kolei wiosną można przeprowadzić jedynie zabiegi poprawkowe, co wynika z faktu, że jesienią kształtuje się przyszłoroczny plon, stąd utrzymanie pola bez konkurencji chwastów jest tak istotne. Prawidłowy rozwój jesienny to klucz to sukcesu. Dobór preparatu oraz termin jego zastosowania uwarunkowane są kilkoma czynnikami. Bardzo pomocna będzie tu znajomość pola oraz gatunków chwastów, które będziemy zwalczać. Jeżeli chcemy, aby zabieg był skuteczny, musimy zwrócić uwagę na kilka aspektów: – jakie mamy możliwości techniczne i czasowe na wykonanie zabiegu, – czy jest odpowiednie uwilgotnienie gleby przy wyborze herbicydów doglebowych (nie stosować na przesuszoną glebę), – oczekiwane nasilenie chwastów na polu, – rodzaj i uprawę gleby. Warianty zwalczania chwastów w rzepaku ozimym jesienią W wypadku jesiennej ochrony herbicydowej rzepaku mamy do wyboru dwa warianty ochrony. Po pierwsze: doglebowo Butisan 400 SC 2 l + Command 480 EC 0,15 l + Atpolan Soil Maxx 0,5 l – najtańsze rozwiązanie doglebowe; bardzo dobrze radzi sobie z przytulią czepną; termin stosowania do 3 dni po siewie; najlepsze efekty osiąga podczas przyzwoitej wilgotności gleby. Doskonale radzi sobie z przetacz- 6 nikami, tasznikami i tobołkami, chociaż w zeszłym sezonie ostatnie dwa z wymienionych chwastów nie były skutecznie zwalczone, co wynikało z bardzo suchej pogody podczas ich wschodów. W gorszych warunkach wilgotnościowych substancje aktywne wspomaga Atpolan Soil Maxx, który dodatkowo stanowi pewien bufor dla substancji aktywnej. Pozostawia ją głównie w 5-centymetrowej warstwie gleby i pomaga idealnie pokryć całą opryskiwaną powierzchnię gleby. Butisan 400 SC 1,2 l + Colzor Trio 405 EC 2 l + Atpolan Soil Maxx – średnia półka cenowa; na stanowiska o lepszej klasie bonitacyjnej gleby; szerokie spektrum zwalczania chwastów, czyli można powiedzieć: rozwiązanie uniwersalne. Po drugie: powschodowo Butisan 400 SC 2 l + Navigator 360 SL 0,3 l – rozwiązanie polecane na każdy rodzaj gleb, od słabszych do tych najlepszych. Zaletą tego rozwiązania jest szerokie okno zabiegowe. Zwalcza upor­czywe chwasty, takie jak: fiołek polny, mak polny, chaber bławatek czy przytulię czepną (w momencie np. niekorzystnych warunków pogodowych zabieg można przesunąć). Należy zwrócić uwagę na temperaturę średniodobową powyżej 8oC. Przy tym rozwiązaniu nie jesteśmy już zmuszeni do szybkiego zabiegu, jak w wypadku doglebówki, aby nie uszkodzić roślin kiełkującego rzepaku. Warianty zwalczania chwastów w rzepaku ozimym jesienią Butisan 400 SC – 2 l/ha + Command 480 EC 0,15–0,2 l/ha + atpolan SOIL MAXX 0,5 l/ha zabieg do 3 dni po siewie na dobrze uprawioną, wilgotną glebę; bardzo szerokie spektrum zwalczanych chwastów lub Butisan 400 SC 2 l/ha + Navigator 360 Sl 0,25–0,3 l/ha Butisan 400 SC – 1,2 l/ha + Colzor Trio 405 EC – 2 l/ha + atpolan SOIL MAXX 0,5 l/ha zabieg do 3–4 liści rzepaku, przy średniej dobowej temp. powyżej 8°C; szeroki zakres zwalczanych chwastów Targa 10 EC 0,3–1,5 l/ha + Atpolan Bio 80 EC 1 l/ha lub Colzor Trio 405 EC 2,5–4 l/ha + atpolan SOIL MAXX 0,5 l/ha walka z samosiewami zbóż i perzem jednoroczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne Navigator 360 SL 0,25–0,3 l/ha Butisan 400 SC – 2 l/ha chwasty jednoliścienne i dwuliścienne jednoroczne, w tym chwastnica, komosa, przytulia 00 10 12 chwasty dwuliścienne, w tym ostrożeń, fiołek, mak, chaber, maruna 16 Należy zwrócić uwagę, że efektywność odchwaszczania doglebowego jest zadowalająca jedynie w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby. 7 agronom NR 2/2016 Mamy możliwość opóźnienia zabiegu i regulowania dawek w zależności od nasilenia zachwaszczenia, co daje nam większą elastyczność czasu i organizacji pracy w gospodarstwie. Niestety, rozwiązanie to ma też swoje braki w postaci przetaczników, taszników i tobołków. Chwasty jednoliścienne niewzruszone Powyższe rozwiązania w bardzo niskim stopniu lub w ogóle nie działają na chwasty jednoliścienne, takie jak miotła zbożowa czy samosiewy zbóż. Targa 10 EC Zabiegi doglebowe do 3 dni po siewie – Butisan 400 SC (metazachlor) jest substancją doglebową, ale może być używana również nalistnie (stosowany w ten sposób zwalcza tylko bardzo młode chwasty); niszczy większość chwastów zimujących, a także jare, takie jak komosa czy rdesty. (chizalofop-P-etylowy), jako najbardziej dopracowany pod kątem formulacyjnym graminicyd na rynku, skutecznie eliminuje ten problem. Standardowa dawka to 0,75 l/ha, jednak istnieje możliwość jej obniżenia (i zarazem redukcji kosztu) przez dodanie Atpolanu Bio w ilości 1 l/ha. W ten sposób dawka Targi 10 EC może być zmniejszona do 0,35 l/ha. Przed nami kolejny sezon letnio-jesiennych zabiegów. Należałoby się zastanowić, które rozwiązania najlepiej sprawdzą się na polu, które ochronią plantację w najkorzystniejszy sposób. Analizując wiele czynników, należy podjąć właściwą decyzję. go kompleksowe rozwiązanie, zwalczając również takie chwasty, jak: gwiazdnica pospolita, tobołki polne, przytulia czepna, mak polny. – Atpolan Soil Maxx – adiuwant nowej generacji przeznaczony do środków ochrony roślin, biostymulatorów i innych agrochemikaliów stosowanych doglebowo. Wiąże substancje aktywne z glebą w wierzchniej warstwie, co zapobiega wymyciu oraz przedostaniu się substancji w głąb profilu glebowego. – Command 480 EC (chlomazon) to łatwy sposób zwalczania przytulii czepnej (jednego z najbardziej uciążliwych chwastów); eliminuje także m.in. gwiazdnicę pospolitą, jasnotę różową i purpurową, tasznik pospolity (należy stosować bezpośrednio po siewie – do 3 dni). Chlomazonu nie należy stosować na glebach lekkich, piaszczystych, ponieważ po wystąpieniu obfitych opadów deszczu może dojść do przemieszczenia się substancji aktywnej i zahamowania rozwoju kiełkującego rzepaku. Zabiegi nalistne w fazie 4 liści właściwych rzepaku – Colzor Trio 405 EC (dimetachlor, napropamid, chlomazon) – polecany w mieszaninie z Butisanem 400 SC; poszerza spektrum zwalczanych chwastów i czyni z nie- Jeżeli gleba jest przesuszona, warto poczekać i zdecydować się na zabieg nalistny, ale koniecznie jesienią. Navigator 360 SL (chlopyralid, pikloram, aminopyralid) – to rozwiązanie ukierunkowane przede wszystkim na fiołka polnego, chabra, wykazujące dobre działanie na bodziszka. Zabieg powschodowy w fazie 3–4 liści właściwych rzepaku: Butisan 400 SC 2 l + Navigator 360 SL 0,3 l wykazuje bardzo dobrą skuteczność zwalczania fiołka polnego, którego nasilenie w naszym gospodarstwie jest bardzo duże. Do samego zbioru można obserwować czysty i wolny od chwastów łan rzepaku. Samosiewy zbóż zwalczamy preparatem Targa 10 EC w dawce 0,5 l + Atpolan Bio 1 l. Waldemar Domaniecki, Spółdzielnia Produkcyjna Łaszczyn Michał Nowak [email protected] 8 AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin czerń krzyżowych Optymalna faza rozwojowa dla rzepaku ozimego przed spoczynkiem zimowym to rozeta składająca się z 12–14 liści oraz szyjki korzeniowej o średnicy około 2 cm, stąd oprócz zastosowania preparatów grzybobójczych ważne jest też użycie regulatorów wzrostu. Jesienią najgroźniejszymi chorobami w rzepaku ozimym są sucha zgnilizna kapustnych i czerń krzyżowych. Zabiegi fungicydowe przeprowadza się w fazie 4–6 liści, np. preparatem Syrius 250 EW z grupy triazoli. Ochrona jest niezbędna, ponieważ wiele grzybów chorobotwórczych rozwija się i niszczy rośliny właśnie w tym okresie. lub ochrona fungicydowa i regulacja wzrostu poprawa kondycji roślin, obniżenie stożka wzrostu, rozwój systemu korzeniowego – lepsze przezimowanie zasilenie w bor i inne mikroskładniki Syrius 250 EW 0,6–0,75 l/ha Terra-Sorb foliar 1,5–2 l/ha + Black Star – 2 l/ha OSD Bor – 2 kg/ha lub Nutri Foliar HigH B 3 l/ha więcej niż adiuwant zwalcza ślimaki lub Środki grzybobójcze z grupy regulatorów wzrostu i rozwoju roślin najczęściej polecane w jesiennej ochronie rzepaku: Caryx 240 SL – termin stosowania 4–6 liści, temperatura stosowania około 12oC, Toprex 375 SC – termin stosowania 4–6 liści, układ dwóch triazoli wymaga temperatur około 15oC, Objawy suchej zgnilizny kapustnych na liściach rzepaku ozimego Toprex 375 SC – 0,3 l/ha Syrius 250 EW – termin stosowania 4–6 liści, temperatura stosowania około 15oC. Butisan 400 SC 1,2 l/ha + Colzor Trio 405 EC – 2 l/ha + atpolan SOIL MAXX – 0,5 l/ha Aby osiągnąć zadowalający plon nasion rzepaku ozimego, bardzo ważne jest, żeby już jesienią skutecznie zabezpieczyć plantację przed chorobami grzybowymi oraz szkodnikami. To jeden z podstawowych czynników, który pozwoli roślinom spokojnie przezimować i sprawi, że będą one w dobrej kondycji na wiosnę. metazachlor + chlomazon: znane i sprawdzone substancje czynne, skuteczne zwalczanie uporczywych chwastów, dogodny termin stosowania (do 3 dni po siewie), wydłużone działanie substancji przez dodatek Atpolan Soil, który utrzymuje substancje w górnej warstwie gleby Preventor – 0,2 l/ha Rzepak ozimy stał się w Polsce rośliną bardzo popularną, a powierzchnia zasiewów od kilku lat wykazuje tendencję wzrostową ze względu na zapotrzebowanie na nasiona oraz biopaliwa. Jesienna kompleksowa ochrona rzepaku ozimego AXCELA GB – 4–7 kg/ha Ochrona fungicydowa i insektycydowa rzepaku ozimego Butisan 400 SC 2 l/ha + Command 480 EC – 0,15 l/ha + atpolan SOIL MAXX – 0,5 l/ha agronom NR 2/2016 zwalczanie szkodników i samosiewów zbóż Ammo Super 100 EW 0,1 l/ha Targa 10 EC – 0,3–0,4 l/ha + atpolan bio – 1 l/ha oprysk fungicydem o funkcji regulatora 00 10 11 12 16 19 wzrostu w fazie 4–6 liści 10 11 AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin szkody spowodowane przez ślimaki w rzepaku ozimym w 2014 roku BLACK STAR stymuluje rozwój systemu korzeniowego. BLACK STAR jest skoncentrowaną wodną zawiesiną leonardytu. Dzięki unikalnej metodzie wytwarzania zawiera wszystkie zawarte w tym minerale składniki, przede wszystkim huminy oraz kwasy ulmowe. Wybór jednego z tych preparatów uzależniony jest oczywiście od stanu plantacji oraz okresowych wahań temperatury. Po zastosowaniu preparatu z grupy regulatora oraz środka grzybobójczego nasz łan jest poddany regulacji, która wpływa na jego wyrównanie, lepsze przezimowanie, zbudowanie dodatkowych bocznych rozgałęzień, pogrubienie szyjki korzeniowej oraz istotnie oddziałuje na wiosenne wyleganie łanu. Oprócz chorób grzybowych głównymi agrofagami występującymi jesienią w rzepaku ozimym są: pchełki, mszyce, chowacze, śmietka kapuściana, a także ślimaki i gryzonie. Skuteczne rozwiązanie to zastosowanie preparatów z grupy pyretroidów. Insektycydy najczęściej stosowane w uprawie rzepaku ozimego to Ammo Super 100 EW oraz Sparviero. Korzyść z zastosowania preparatów z grupy pyretroidów to na pewno tani koszt zabiegu oraz pełna rejestracja dla uprawy rzepaku ozimego. Nie wolno zapomnieć po siewie rzepaku o ślimakach. W ostatnich latach szkodniki te stały się problemem, szczególnie na terenach zaniżonych, podmokłych, na glebach zasobnych w wapń. Żerują głównie w nocy, w ciągu dnia kryją się w resztkach pożniwnych. Zwalczanie ślimaków możemy przeprowadzić, rozsypując granulat do zwalczania ślimaków, np. Axcela GB. Zyski dobrze zakorzenione Choroby grzybowe mogą przyczynić się do spadku plonu nawet o kilkadziesiąt procent. Kilkunastoprocentowe straty w plonie spowodowane rozwojem tych patogenów odnotowuje się niemalże każdego roku, zwłaszcza podczas ciepłej i wilgotnej pogody sprzyjającej rozwojowi grzybów, z którą borykamy się przez kilka ostatnich lat. Stąd tak ważne jest, aby zapewnić ochronę fungicydową oraz insektycydową już jesienią. Michał Nowak [email protected] 13 agronom NR 2/2016 AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin Jesienna stymulacja rzepaku ozimego energetycznego wbudować je w swoje struktury. Preparat ten stymuluje nadziemną część roślin, mając wpływ na produkcję auksyn, aby jednak w pełni przygotować roślinę do zimowania, warto pamiętać o prawidłowo rozwiniętym systemie korzeniowym. Black Star to preparat mający w swoim składzie naturalny wyciąg z leonardytu. Bardzo dobrze wpływa on na rozwój strefy włośnikowej systemu korzeniowego, odpowiednią grubość szyjki korzeniowej, a także na rozwój cytokinin odpowiedzialnych za podziały komórkowe. Najważniejszym etapem rozwoju roślin rzepaku ozimego jest okres jesienny. W tym czasie kształtuje się plon. To, czego jesienią nie dopilnujemy lub co zbagatelizujemy, nie będzie możliwe do nadrobienia wiosną. Tab. 1. Doświadczenie ścisłe ZDOO Krościna Mała Kombinacja Od kilku sezonów jesień jest bardzo niesprzyjająca dla rozwoju rzepaku – niedobór wilgoci, utrudnione, nierównomierne wschody, szczególnie zaś duże wahania temperatur to tylko część problemów, z jakimi musimy zmierzyć się w tym okresie na plantacjach rzepaku. Aby zniwelować i zminimalizować powstałe stresy, a przede wszystkim przygotować rzepak do zimy w odpowiedniej kondycji i fazie rozwojowej, warto wspomóc roślinę odpowiednimi stymulatorami. Terra-Sorb foliar i Black Star to stymulatory zalecane od kilku lat przez Grupę Osadkowski. Charakteryzują się uniwersalnością stosowania i bardzo dobrymi wynikami w plonowaniu roślin. Terra-Sorb foliar wyróżnia się dużym udziałem wolnych L-α-aminokwasów, które są bezpośrednio pobierane przez roślinę, dzięki czemu może ona bez wydatku Plon [t/ha] [t/ha] % MTN [g] kontrola – 5,62 0,00 0,00 4,79 Terra-Sorb foliar jesień 2 l/ha 5,88 0,26 104,63 4,79 Terra-Sorb foliar wiosna 2 l/ha 6,20 0,58 110,32 4,83 Terra-Sorb foliar wiosna kwitnienie 2 l/ha 6,00 0,38 106,76 4,79 Terra-Sorb foliar + Black Star jesień 2 + 2 l/ha 6,32 0,70 112,46 7,95 Jak wynika z powyższej tabeli, stosowanie preparatów Terra-Sorb foliar i Black Star powoduje zwyżkę plonu od niecałych 5% do ponad 12% w porównaniu z kontrolą. MTN także ulega zmianie – najbardziej przy łącznym stosowaniu obu produktów jesienią. charakterystyczna broda korzeni przybyszowych wokół sYStemu palowego po zastosowaniu preparatu Black Star jesienią Rzepak ozimy Tadeusza Janczaka po stymulacji jesiennej 14 Termin aplikacji Wzrost plonu w stosunku do kontroli Pan Tadeusz Janczak, rolnik z Nowej Wsi Złotoryjskiej, stosuje Terra-Sorb foliar i Black Star w swoim gospodarstwie we wszystkich uprawach. Jego jesienna technologia w rzepaku ozimym to 2 l Terra-Sorb foliar + 2 l Black Star. Jak sam mówi: Odkąd stosuję oba preparaty oferowane przez Grupę Osadkowski, zauważyłem przede wszystkim dobrze rozwinięty system korzeniowy – długi, z dużym udziałem strefy włośnikowej. Również pokrój rośliny jest inny: bardziej krępy, z grubą, nisko osadzoną szyjką korzeniową, co jest wynikiem połączenia z zabiegiem regulacji wzrostu. Wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji, widzę, że rośliny mają większy wigor, dzięki czemu szybciej regenerują się i odtwarzają rozetę liściową. 15 agronom NR 2/2016 Tab. 2. Wyniki obserwacji doświadczenia Terra-Sorb foliar i Black Star – okolice Wrocławia Kombinacja Dawka [l/ha] Masa korzeni [g] % Masa liści [g] % Średnia szerokość szyjki korzeniowej [mm] % Terra-Sorb foliar 1,25 169 100 1274 100 7,50 100 Terra-Sorb foliar + Black Star 1,25 + 2,00 218 128,99 1664 130,61 9,28 123,73 Z tabeli wynika, że dodanie do Terra-Sorb foliar preparatu Black Star znacznie zwiększy masę korzeni i liści, ale – co najważniejsze – aż o 23% powiększy szerokość szyjki korzeniowej. Dzięki temu rośliny lepiej przezimują i nadbudują rozgałęzienia boczne. Wykres 1. Porównanie preparatów stymulujących rozwój rzepaku ozimego z różnymi kombinacjami Terra-Sorb foliar i Black Star eń si je om lk o ar ty op f+ BS Cr Ke lp ak ×3 ×3 3 i× ah TS cz po As ń ąt TS ek w fw eg io et sn ac a ji TS kw f w itn io ie sna ni e es fj TS Ko nt ro ie la Plonowanie i MTN w różnych kombinacjach biostymulatorów Jak wynika z powyższego wykresu, najlepsze rezultaty w podwyższeniu plonowania uzyskuje się, stosując preparaty Terra-Sorb foliar i Black Star. MTN w tym doświadczeniu nieznacznie wzrasta. Podsumowując, jesienna stymulacja rzepaku ozimego jest najbardziej opłacalna i najefektywniejsza. Stosowanie preparatów w tym okresie ogranicza wydatek energetyczny, który roślina musi ponieść, aby nadbudować plon. Dzięki temu możliwości plonotwórcze uprawy są wyższe (więcej rozgałęzień bocznych, grubsza szyjka korzeniowa, lepiej rozwinięty system korzeniowy, większa MTN). W efekcie zysk z 1 ha jest wyższy i opłacalność produkcji rzepaku wzrasta. Magdalena Godyń [email protected] 16 AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin agronom NR 2/2016 Czy warto zaprawiać materiał siewny? Zauważyć można, że walkę z ponad połową chorób rozpocząć możemy już przed siewem przez zaprawianie ziarna. Dobierając preparat, należy kierować się znajomością swojego pola. Im większy udział zbóż w płodozmianie, tym preparat powinien mieć szersze spektrum zwalczanych chorób. W ostatnich latach na rynku pojawia się coraz więcej zapraw nasiennych. Obecnie dla samej pszenicy ozimej zarejestrowanych jest ponad 40 preparatów (stan na 12.02.2016 r.). Zdecydowana większość to środki fungicydowe, ale także insektycydowe. Wprowadza się ponadto coraz częściej nawozy mikroelementowe, polepszające start roślin. Dlaczego zabieg zaprawiania nasion jest aż tak istotny w uprawie zbóż? Według różnych źródeł, średni spadek plonu powodowany przez choroby grzybowe w uprawie pszenicy to 15–20%, skrajnie zaś nawet 50–60%. Często nie jest on jedynym problemem – pogarszają się też parametry jakościowe ziarna, jak w wypadku śnieci cuchnącej. Obecnie wiele go- spodarstw prowadzi płodozmian dwupolowy: rzepak/pszenica – tutaj presja chorób jest zdecydowanie większa. W uprawie pszenicy ozimej, bo tego gatunku zbóż w Polsce uprawia się najwięcej, wyróżnić można następujące choroby grzybowe (tab. 1): Tab. 1. Choroby pszenicy ozimej – zapobieganie zaprawami nasiennymi (opracowanie własne) 18 Lp. Dawka [l/ha] Zapobieganie przez zaprawianie ziarna łamliwość źdźbła zbóż i traw 11. śnieć cuchnąca pszenicy x 2. fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni zbóż 12. głownia pyląca pszenicy x 3. zgorzel podstawy źdźbła x 13. sporysz zbóż i traw 4. mączniak prawdziwy zbóż i traw x 14. czerń zbóż 5. rdza brunatna pszenicy 15. zgorzel siewek x 16. pleśń śniegowa x 6. rdza żółta zbóż i traw pałecznica zbóż i traw x 7. septorioza paskowana liści pszenicy 17. 8. brunatna plamistość liści 18. żółta karłowatość jęczmienia na pszenicy x – pośrednie, zaprawa insektycydowa 9. septorioza plew pszenicy 19. ostra plamistość oczkowa x 10. fuzarioza kłosów 20. śnieć gładka pszenicy x Lp. Dawka [l/ha] 1. Zapobieganie przez zaprawianie ziarna x Grupa Osadkowski szczególnie poleca dwa preparaty ze swojej oferty: Celest Extra 050 FS oraz Real Super 080 FS. Zaprawa Celest Extra zawiera w swoim składzie dwie substancje: fludioksonil oraz difenokonazol. Zaletą jest fakt, że obie substancje zawarte w preparacie stosowane są tylko jako zaprawa nasienna, co przeciwdziała powstawaniu odporności. Rejestracyjna dawka 2 l pozwala na stosowanie preparatu w zaprawianiu nasion pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa. Środek wykazuje bardzo dobrą skuteczność na zgorzel siewek i pleśń śniegową, ale także śnieć cuchnącą, śnieć gładką, śnieć kar- łową oraz głownie. Bardzo dobre rezultaty uzyskuje się, łącząc zaprawę z nawozem donasiennym Seed Star w dawce 2,5 l. Zapewnia się w ten sposób optymalne warunki wzrostu siewek, co w efekcie skutkuje lepszym ukorzenieniem roślin oraz optymalnym wykorzystaniem wody w dalszym okresie ich rozwoju. Real Super zawiera tritikonazol oraz prochloraz. Bardzo szeroka rejestracja stosowania obejmuje wszystkie zboża uprawiane w Polsce z wyjątkiem kukurydzy. Preparat wykazuje bardzo dobrą skuteczność na pleśń śniegową, śnieć cuchnącą oraz zgorzel siewek. Do zaprawy zaleca się zastosować także nawóz donasienny Seed Star. Marcin Szewców [email protected] agronom NR 2/2016 Zasadność stosowania wspomagaczy Atpolan Bio i Atpolan Soil Maxx Otaczająca nas przyroda stawia przed dzisiejszym rolnictwem coraz to nowe wyzwania w ochronie roślin. Pola uprawne zasiedlają chwasty, które do tej pory nie były spotykane, a co za tym idzie – wiele konwencjonalnych metod ich usuwania przestaje wystarczać. Dodatkowo zmieniające się prawo ogranicza w wielu sytuacjach stosowanie maksymalnych dawek herbicydów, a to niesie ze sobą konieczność użycia odpowiednich adiuwantów doglebowych i nalistnych. AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin Zakres stosowanej dawki preparatu to 0,3–0,6 l/ha, jednakże zalecana dawka to 0,5 l/ha. Adiuwant w uprawie rzepaku ozimego znalazł najszersze zastosowanie z substancjami aktywnymi, takimi jak chlomazon czy metazachlor, ale swobodnie może być używany w innych uprawach, jak: pszenica ozima (preparaty zawierające m.in. chlorotoluron, diflufenikan, izoproturon, pendimetalina), kukurydza (mezotrion, terbutyloazyna) czy burak (lenacyl, metamitron). Adiuwant wielofunkcyjny W przeciwieństwie do zabiegów doglebowych zabiegi nalistne to już nie zmagania ze środowiskiem glebowym i pogodą, ale ingerencja w żywe organi- dla wody używanej do zabiegów. Jak doskonale wiemy, to w głównej mierze jakość wody, jej pH i twardość, wpływają na skuteczność stosowanego herbicydu, szczególnie na grupę sulfonylomoczników (np. nikosulfuron, jodosulfuron). Dzięki zawartości bufora pH preparat stabilizuje ciecz roboczą na poziomie 7–7,5 pH, zapewniając zakładany stopień rozpuszczenia substancji aktywnych w przygotowywanym roztworze. Substancja doskonale się rozpuszcza, a parametry wody używanej do przygotowania cieczy są modyfikowane przez adiuwant. Dodatkową ważną cechą jest brak osadzania się przygotowanego roztworu na ściankach opryskiwacza. Innym bardzo istotnym elementem w dobrze przeprowadzonym zabiegu jest stopień pokry- Jak wzmocnić działanie środków doglebowych? Z pomocą przychodzą postęp technologiczny i firmy, które produkują preparaty pozwalające zwiększyć skuteczność stosowanych środków ochrony roślin oraz polepszyć ich działanie w sytuacji, kiedy prawnie musimy ograniczyć ilość stosowanej substancji aktywnej, a nie chcemy obniżenia skuteczności na wybrany agrofag. Jednym z takich preparatów jest adiuwant doglebowy Atpolan Soil Maxx. Specjalnie dobrana mieszanina nowej generacji olejów i substancji powierzchniowo czynnych stabilizuje stosowany herbicyd w środowisku glebowym. Preparat ten tworzy swego rodzaju powłokę na powierzchni gleby, pokrywając również gruzełki, co stanowi doskonałą barierę dla kiełkujących chwastów bez oznak fitotoksyczności dla rośliny uprawnej. W sytuacjach krytycznych, takich jak wystąpienie obfitych opadów deszczu, preparat nie pozwala przemieścić się substancji aktywnej w strefę wzrostu korzeni rośliny uprawnej. Atpolan Soil Maxx cechuje również zwiększenie skuteczności stosowanego preparatu w warunkach okresowej suszy. Substancja aktywna, dzięki związaniu z preparatem, nie ulega dezaktywacji w środowisku glebowym. 20 zmy, którymi są poszczególne grupy chwastów na polach uprawnych. W tym wypadku z pomocą przychodzi adiuwant aktywująco-modyfikacyjny Atpolan Bio 80 EC. Preparat ten to mieszanina estrów metylowych kwasów tłuszczowych oleju rzepakowego z substancjami powierzchniowo czynnymi i buforem pH. Taki układ powoduje znakomite właściwości buforujące cia chwastów cieczą roboczą. Woda to doskonały rozpuszczalnik, jednakże ma wysokie napięcie powierzchniowe, co z kolei powoduje, że kropla cieczy roboczej z preparatem na blaszce liściowej pokrytej woskiem nie jest w stanie równomiernie się po niej rozprowadzić. Preparat zostaje zlokalizowany w jednym miejscu, osłabiając zakładany efekt chwastobójczy. W skrajnych sytuacjach kropla 21 AGROTECHNIKA | NAwożenie KOMPLET cieczy roboczej może spłynąć po liściach do gleby. 560 SC Skutecznie zgasi chwasty Zgaś chwasty jednoliścienne! jednoliścienne! d yst r ybu pa O Gr u tor sk kow sa d i Dodatek Atpolanu Bio rozwiązuje ten problem. Adiuwant zwiększa absorpcję substancji aktywnej do wnętrza komórek rośliny, jednocześnie nie pozwalając substancji aktywnej na skrystalizowanie się na powierzchni liścia. Efekt ten osiąga się przez równomierne zwilżenie powierzchni chwastów oraz rozpuszczenie warstwy wosku kutikularnego, który w krytycznych momentach stanowi największą barierę dla wniknięcia substancji aktywnej do zwalczanej rośliny. Do wielu wymienionych wcześniej zalet preparatu trzeba dodać jeszcze jedną, bardzo ważną, którą jest ograniczenie zmycia cieczy roboczej w sytuacji wystąpienia silnych opadów deszczu po wykonanym zabiegu. Standardowa dawka preparatu to 1 l/ha, ale w sytuacjach, gdy zwiększamy ilość wody na 1 ha lub gdy mamy do czynienia z wymagającymi chwastami, dawkę należy zwiększyć do 1,5 l/ha. Arysta LifeScience Polska Sp. z o.o. ul. Przasnyska 6b, 01-756 Warszawa, tel.: +48 22 866 41 80, fax: +48 22 866 41 90, www.arystalifescience.pl Oba powyższe preparaty mają jedną wspólną cechę, którą jest dbałość o środowisko. Dodanie ich do cieczy roboczej lokuje herbicyd w miejscu, w którym jego aktywność jest największa, nie ingerując w środowisko glebowe oraz wody gruntowe. Tomasz Rybski Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. [email protected] 23 AGROTECHNIKA | środki ochrony roślin agronom NR 2/2016 Nawożenie mikroelementowe rzepaku Zapotrzebowanie rzepaku na mikroelementy odpowiada bezpośrednio za plonowanie rośliny. Rzepak pobiera duże ilości mikroelementów, takich jak: bor (B), mangan (Mn), cynk (Zn), miedź (Cu) i molibden (Mo). By sprostać tym potrzebom pokarmowym, trzeba zatem dokładnie zaplanować strategię nawożenia doglebowego i dolistnego, szczególnie mikroelementowego, które jest bardziej efektywne. Rzepak do wytworzenia 1 t nasion i odpowiedniej masy słomy potrzebuje minimum około: 160 g boru, 30–40 g miedzi, 100 g manganu, 60–150 g cynku i 5 g molibdenu. W okresie jesiennym największe znaczenie wśród wszystkich mikroelementów ma bor (B). Jego niedobór wpływa wówczas na słabszy rozwój systemu korzeniowego, a przez to na gorsze zimowanie Niedobór boru i obniżenie przyszłego plonu. Bor jesienią zagęszcza soki komórkowe, wspomagając przez to zimowanie rzepaku, wiosną zaś wspiera wzrost komórek korzeniowych oraz pobieranie potasu (K), fosforu (P) i chloru (Cl). Wiosną poprawia też proces zawiązywania kwiatów, gospodarkę wodną rzepaku oraz transpirację i oddychanie. Niedobór boru wywołuje zaburzenia wzrostu i rozwoju zarówno w części nadziemnej, jak i w systemie korzeniowym. W korzeniu powstają puste przestrzenie (tzw. kawerny), liście są zniekształcone, łyżeczkowato podwinięte ku dołowi i przebarwione na kolor purpurowy. W czasie intensywnego wzrostu, gdy rzepak wchodzi w fazę wydłużenia pędu głównego, może dojść do pękania łodyg. Długotrwały niedobór tego składnika wpływa na słabe zawiązywanie łuszczyn po kwitnieniu. Mangan (Mn) odpowiada za syntezę chlorofilu i węglowodanów oraz za stymulację wzrostu nowych komórek. Ponadto wpływa pozytywnie na rozwój korzeni bocznych, poprawia ich zdrowotność oraz stymuluje pobieranie fosforu (P) i żelaza (Fe) z gleby. Deficyt tego pierwiastka objawia się opóźnionym wzrostem roślin, żółknięciem starszych liści i pojawieniem się chlorotycznych przebarwień pomiędzy nerwami. Molibden (Mo) redukuje ilość szkodliwych azotanów oraz detoksykuje nadmiar siarczanu w roślinach, poprawia również żywotność pyłków oraz wspomaga odporność na okresowe niedobory wody i na chłody. Przy jego braku wzrasta ilość azotanów w roślinie, w wyniku czego staje się ona podatniejsza na działanie mrozu. Niedobór molibdenu powoduje jasne przebarwienia nerwów i zahamowanie rozwoju blaszki liściowej, najczęściej jednak nie daje wyraźnych objawów, obniżając znacznie plon. Cynk (Zn) jest niezbędny do prawidłowego rozwoju oraz plonowania rzepaku, bierze udział w metabolizmie azotu i oddziałuje bezpośrednio na wzrost i rozwój roślin. Co ważne, wpływa na odporność roślin na suszę i choroby oraz poprawia mrozoodporność. Jego niedobór powoduje nieprawidłowy wzrost i rozwój roślin. Między nerwami liści pojawiają się chlorozy z białymi nekrotycznymi plamami. Wąski obszar wzdłuż nerwów pozostaje zielony. Na rynku występuje wiele produktów, które reklamowane są jako doskonałe tanie źródło mikroelementów. Niestety, w praktyce są to produkty dostarczające niewielu składników, szczególnie mikroelementów. Przy wyborze odpowiedniego środka warto zwrócić uwagę na stężenie składników odżywczych w preparacie. Grupa Osadkowski opracowała całą technologię nawożenia dolistnego produktami o nazwie OSD, którą szczególnie cenią sobie gospodarstwa wysoko rozwinięte. Są to nawozy, które bardzo łatwo mieszają się z fungicydami, mocznikiem i siarczanem Mg, co ułatwia ich stosowanie. Grupa mikroelementowa OSD składa się z: OSD Bor, OSD Cynk oraz produktu przeznaczonego specjalnie dla tej uprawy, czyli OSD Mikro Rzepak. Pojawił się również nowy preparat o nazwie Nutri Foliar High B w formie płynnej. Pełne składy oraz szczegóły stosowania tych produktów uzyskać można u naszych doradców i przedstawicieli handlowych. Sebastian Drzewiecki [email protected] Niedobór molibdenu Miedź (Cu) odgrywa rolę w przemianie azotu w roś­ linie, a jej niedobór powoduje zmniejszenie jego pobierania, co prowadzi do większej łamliwości roślin. Objawy wskazujące na niedobór tego mikroelementu to chloroza liści, spadek jędrności pędów i rośliny sprawiające wrażenie zwiędłych. Niedobory miedzi przekładają się na słabe wykształcenie ziaren w łuszczynie i uszkodzenie systemu korzeniowego. 24 25 AGROTECHNIKA | NAwożenie agronom NR 2/2016 Nawozy wapniowe – nowe wyzwania Tab. 1. Zalecane dawki wapna nawozowego w t CaO x ha-1 oraz (pH w KCl) dla poszczególnych potrzeb wapnowania Kategoria agronomiczna gleb konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne 3,0 (<4,0) 2,0 (4,1–4,5) 1,0 (4,6–5,0) (5,1–5,5) (>5,6) 3,5 (4,5) 2,5 (4,6–5,0) 1,5 (5,1–5,5) (5,6–6,0) (>6,1) średnie 4,5 (<5,0) 3,0 (5,1–5,5) 1,7 (5,6–6,0) 1,0 (6,1–6,5) (>6,6) ciężkie 6,0 (<5,5) 3,0 (5,6–6,0) 2,0 (6,1–6,5) 2,0 (6,6–7,0) (7,0) bardzo lekkie Jednym z podstawowych celów wapnowania jest zrównoważone nawożenie, oparte przede wszystkim na uregulowaniu odczynu glebowego, potrzebach pokarmowych roślin oraz zasobności gleby. Możliwość wykorzystania potencjału produkcyjnego gleby wymaga stałej kontroli i korygowania wartości pH w aspekcie nie tylko neutralizacji toksycznego glinu, ale także wielu procesów: biologicznych, chemicznych i fizycznych zachodzących w glebie. lekkie Rys. 1. Liczba kolonii bakterii w warstwie 0–30 cm/ha w zależności od pH gleby 5,2 pH 4,4 pH 1 500 000 bakterii 800 kg bakterii Plantacja jęczmienia z objawami zatrucia glinem w miejscach obniżonego odczynu poniżej 4,5 pH często zapominamy – troszcząc się o optymalny odczyn gleby. Struktura gleby, dobre parametry fizyczne, umożliwiające jak najlepsze magazynowanie wody, aktywność biologiczna oraz optymalna zasobność gleby w niezbędne roślinom składniki pokarmowe decydują o jej żyzności. Parametry te można poprawić i utrzymać, dbając o bilans materii organicznej w glebie, stosując niezbędne, zbilansowane nawożenie, a także – o czym 26 Jednym z zadań korekty odczynu jest zwiększenie aktywności mikrobiologicznej w glebie, odpowiedzialnej za wiele procesów w niej zachodzących. Zmiana odczynu w kierunku obojętnego prowadzi do intensywnego wzrostu liczby bakterii (rys. 1), które są odpowiedzialne za rozkład resztek pożniwnych oraz nawozów organicznych. W wyniku wapnowania uruchamiamy składniki pokarmowe z materii organicznej, zwiększamy dostępność przyswajalnych form składników mineralnych oraz możliwość lepszej ich akumulacji w glebie. Zarówno przyorywanie słomy, jak i stosowanie materii organicznej zapewniają utrzymanie żyzności gleby na wysokim poziomie dzięki przyrostowi zawartości próchnicy. Wydajność tworzenia związków próchnicy jest dużo większa po aplikacji efektywnego wapna niż po zastosowaniu azotu na materię organiczną. Wzrost o 1% zawartości próchnicy zwiększa retencję wodną gleb o 30%. Aby otrzymać oczekiwane rezultaty po wapnowaniu resztek pożniwnych, należy uprzednio zoptymalizować odczyn gleby. Potrzeby wapnowania i odpowiadające im wartości pH 7 900 000 bakterii 7,0 pH 6,4 pH 12 300 000 bakterii 14 900 000 bakterii 8000 kg bakterii Efektem dostarczania wapna oraz wzrostu życia mikrobiologicznego jest poprawa struktury gleby przez tworzenie agregatów gruzełkowatych. Dzięki nim gleba charakteryzuje się większą retencją wodną, zmniejsza się także podatność na zagęszczanie ziemi. Gleba o korzystnej strukturze mniej ulega zaskorupianiu, co ogranicza możliwość utrzymywania się wody na powierzchni po intensywnym opadzie oraz ryzyko spływów powierzchniowych. Optymalizacja struktury zmniejsza również nakłady na uprawę mechaniczną gleby nawet o 40%. Dostarczenie wapna (węglanowego) oraz odpowiednia struktura gleby prowadzą do wzrostu korzeni na długość, a tym samym rośliny są w stanie z głębszych warstw gleby pobrać wodę i składniki pokarmowe, takie jak: azot, a także inne mało ruchliwe składniki (fosfor, potas, magnez). Rośliny rosnące na stanowisku o optymalnym odczynie bardziej tolerują niekorzystne warunki pogodowe, głównie niedobory wody, w okresie wegetacji. Nie ma bardziej plonotwórczego zabiegu niż dostarczenie wapna nawozowego, będącego najlepszym motorem procesów życiowych w glebach uprawnych, z którym nie jest w stanie konkurować żaden inny środek produkcji. Regularny pomiar pH gleby jest podstawowym sposobem kontroli dwóch wzajemnie dopełniających się systemów wapnowania: pierwszego, mającego za zadanie „odkwaszenie” środowiska glebowego, oraz drugiego, gwarantującego jego „stabilizację”. Określenie stopnia zakwaszenia gleby powinno należeć do rutynowych czynności. System odkwaszający polega na podaniu w krótkim czasie dużej dawki efektywnie działającego wapna w celu podniesienia produktywności oraz zapobieżenia degradacji środowiska glebowego. Dawka wapna opiera się na badaniu kwasowości gleby – pH oraz ustaleniu jej kategorii agronomicznej, co pozwala wyznaczyć potrzeby wapnowania (tab. 1). System wapnowania tzw. stabilizujący polega na systematycznej aplikacji mniejszych dawek efektywnie działającego nawozu wapniowego w celu utrzymania prawidłowej sprawności procesów glebowych. Powinien opierać się on na bilansowaniu potrzeb wapnowania związanych z wprowadzaniem do gleby czynników zakwaszających, takich jak azot, oraz rozkładu materii organicznej. Wybór wapna do zabiegu powinien opierać się na efektywności jego stosowania. Wapienie wytworzone w starszych okresach geologicznych tworzą złoża skalne silnie skrystalizowane, które charakteryzują się dużą gęstością i wysoką twardością. Cechy te znacznie ograniczają ich przydatność do produkcji nawozów wapiennych. Wapienie „młode”, wytworzone w młodych epokach geologicznych, jak pogranicze kredy i jury, są miękkie i porowate, co powoduje, że wytworzony z takich złóż nawóz cechują duża rozpuszczalność w środowisku glebowym oraz szybkie i dobre działanie odkwaszające. Roman Błaszyk [email protected] Nordkalk Sp. z o.o 27 AGROTECHNIKA | NAwożenie agronom NR 2/2016 Rys. 1. Schemat nawożenia rzepaku Jesienne nawożenie rzepaku korn-kali® 400–500 kg/ha Esta Kieserit® 150–200 kg/ha epso top® epso microtop® Korn-Kali to MOCNY PAKIET składników na start w rzepaku! Rzepak na wyprodukowanie 1 t nasion (+ plon boczny) pobiera około 55 kg N, 27 kg P2O5, 70 kg K2O, 12 kg MgO, 40 kg SO3 oraz mikroelementy, takie jak bor i mangan. Nawożenie jesienne w głównej mierze ma zapewnić pełne odżywienie rzepaku i przygotowanie go do zimy. Szczególną uwagę należy zwrócić na fosfor, potas, magnez i siarkę, aby ich brak nie ograniczał plonu zarówno jesienią, jak i wiosną. Oczywiście nie może zabraknąć azotu, ponieważ dobrze rozwinięty rzepak już jesienią potrafi pobrać 60–100 kg N/ha. Dawka, którą warto podać w nawozie, to około 40 kg N/ha, najlepiej przedsiewnie. Jeżeli sytuacja tego wymaga i widzi- Niedobór magnezu my po naszym rzepaku, że należy dodatkowo uzupełnić azot, to warto to zrobić w 3.–5. tygodniu po wschodach. Nawożenie potasowe i fosforowe powinno być uzależnione od zasobności gleby, oczekiwanego plonu rzepaku czy chociażby przedplonu i związanych z tym resztek pożniwnych. Przy średniej zasobności gleby i w optymalnym odczynie dawki powinny wynosić: dla potasu około 160–200 kg K2O/ha, dla fosforu w granicach 70–100 kg P2O5/ha. Na glebach o niskiej zasobności nawożenie należałoby zwiększyć o 25–50% w celu odżywienia rośliny i podniesienia zasobności gleby. Niedobór potasu jesień Jesienią magnez to składnik odpowiedzialny za wzrost systemu korzeniowego, a siarka – za lepsze wykorzystanie azotu. Zbilansowane nawożenie rzepaku wszystkimi składnikami pozwala już jesienią „zaprogramować” plon, wpłynąć na lepsze przezimowanie i zdrowotność rozety. Rzepak ozimy jest rośliną wymagającą dobrego przygotowania gleby, pod względem zarówno uprawowym, jak i nawozowym. Zasobność w poszczególne składniki przy uprawie rzepaku powinna być na co najmniej średnim poziomie, jeśli mówimy o glebach ciężkich, i na wysokim poziomie zasobności, jeśli mówimy o glebach średnich. Niemniej w Polsce nie zawsze uprawia się rzepak ozimy na tak „idealnym” stanowisku, niekiedy nawet na glebach lekkich V klasy, przy czym należy pamiętać, że jeżeli takie gleby są w kulturze, zasobne w składniki pokarmowe i co najważniejsze – rozkład opadów jest odpowiedni do rozwoju rzepaku, to i na takiej glebie możemy osiągnąć okazały plon. W Polsce większość gleb jest uboga przede wszystkim w potas, magnez i siarkę. Nawóz Korn-Kali (40% K2O, 6% MgO, 12,5% SO3, 4% Na2O) idealnie wpisuje się w potrzeby pokarmowe rzepaku ozimego i nie tylko. Jego dawka uzależniona jest od zapotrzebowania rzepaku na potas, dotychczasowego nawożenia potasowomagnezowego czy wymagań dotyczących makroelementów, takich jak: magnez, siarka i sód, oraz od ilości dostarczonych składników w nawożeniu organicznym. 28 wiosna Mając na uwadze rok poprzedni, dobrze pamiętamy, że w okresie siewów rzepaku wystąpiła susza, która spowodowała nierównomierne wschody, co istotnie wpłynęło na kondycję rzepaków wchodzących w spoczynek zimowy. Planując nawożenie jesienne, musimy zawsze pamiętać o dobrym rozplanowaniu prac polowych, szczególnie gdy na większości pól rzepak przychodzi po pszenicy w zmianowaniu. Najlepiej więc po zbiorze przedplonu zarówno nawóz Korn-Kali, jak i nawóz fosforowy rozsiać na ściernisko w istniejące jeszcze ścieżki przejazdowe i wymieszać. Dzięki temu składniki odżywcze są w pełni dostępne dla roślin na początku wegetacji. Na lekkich glebach nawóz Korn-Kali warto podzielić na dwie części, tj. przedsiewną (50–75% dawki całkowitej) i pogłówną (25–50% dawki całkowitej), i zaaplikować bardzo wczesną wiosną, najlepiej przed ruszeniem wegetacji. Nawóz Korn-Kali idealnie komponuje się z innymi nawozami jednoskładnikowymi lub wieloskładnikowymi. ZAPAMIĘTAJ! Zbilansowane nawożenie MOCNYM PAKIETEM składników to lepsza kondycja i wyższe plony twoich roślin! dr inż. Radosław Witczak [email protected] K+S Polska Sp. z o.o. 29 agronom NR 2/2016 Jesienne nawożenie zbóż Na pytanie, czy nawozić przedsiewnie, każdy doświadczony rolnik odpowie bez wahania, że tak, ponieważ podstawą budowania wysokiego i dobrej jakości plonu, a także uzyskania zadowalającego efektu ekonomicznego, jest stworzenie roślinom odpowiednich warunków już od wysiewu. Właściwie dobrane nawożenie przedsiewne ma istotny wpływ na późniejszy plon i jego jakość, gdyż roślina już w początkowych fazach dopasowuje swój rozwój do warunków, jakie napotyka na polu produkcyjnym. Bardzo często błędów popełnionych na starcie na da się już naprawić i nadrobić w późniejszym okresie, stąd tak ważne jest stworzenie optymalnych warunków rozwoju, między innymi przez odpowiednio dobrane i zbilansowane nawożenie mineralne. Ponadto badania wykazały, że nawożenie zbóż ozimych pogłównie wiosną może przyczynić się do „chemotropizmu”, czyli powierzchniowego ukorzeniania się zbóż, co jest bardzo niekorzystne w warunkach niedoboru wody. Zboża z 1 t ziarna i odpowiednią ilością wytworzonej słomy wynoszą z pola około: 22–30 kg azotu (N) (żyto, pszenica), 11–13 kg fosforu (P2O5), 20–22 kg potasu (K2O), 5–7 kg wapnia (CaO), 4–5 kg magnezu (MgO), 3–4 kg siarki (S), a w formie SO3 9–10 kg, oraz inne pierwiastki, takie jak: miedź, bor, żelazo, mangan, molibden i cynk. W nawożeniu najważniejsze jest odpowiednie i zbilansowane dobranie dawki nawozu lub nawozów do oczekiwanego plonu, a także warunków zewnętrznych: klasy i zasobności gleby, bilansu wodnego, nawożenia organicznego i naturalnego. Czym i w jakich ilościach? Na rynku nawozów nieazotowych dostępny jest duży asortyment, a co za tym idzie – spory jest także wybór. Czasem rolnik zastanawia się więc, z jakiej możliwości powinien skorzystać: czy zastosować jeden wieloskładnikowy nawóz, czy też samemu stworzyć odpowiednią mieszankę z komponentów znajdujących się w obrocie? Najwygodniejszą do zastosowania formą nawozów są mieszanki wieloskładnikowe przygotowane specjalnie przez producenta pod odpowiednią uprawę. Podczas wyboru odpowiedniego nawozu pod daną uprawę warto zwrócić uwagę na zawartość poszczególnych składników, ale przede wszystkim na ich formy: czy są one ła- AGROTECHNIKA | NAwożenie Fosforan amonu, Kizeryt, Korn-Kali. Opierając się na wymienionych wyżej nawozach, można stworzyć kilka wariantów nawożenia przedsiewnego zbóż ozimych, optymalnych dla danego gatunku. Podane ilości nawozów powinny być stosowane przy założeniu, że: nie stosuje się nawozów organicznych (obornik, gnojowica itp.), zasobność gleb jest na średnim poziomie, planowany plon ma osiągnąć co najmniej 7 t z 1 ha. Pszenica ozima (zakładany plon 7 t/ha) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 400 kg Polifoska 6 (N:P:K:S) – 6:20:30:3 500 kg Suprofos 26 (N:P:K:S) – 3:12:26:3,6 500 kg Amofoska (N:P:K:Ca:S) – 5:10:22:4:6 150 kg Fosforan amonu (N:P:S) – 18:46:2 + 300 kg Korn-Kali (K:Mg:S:Na) – 40:6:5:3 350 kg Polifoska 8 (N:P:K:S) – 8:24:24:4 350 kg Polifoska Tytan (N:P:K:S:Fe:Zn) – 6:25:25:6:0,5:0,05 Żyto ozime i jęczmień ozimy (zakładany plon 6–7 t/ha) 1. 400 kg Polifoska 6 2. 400 kg Suprofos 26 3. 400 kg Amofoska 4. 300 kg Polifoska Tytan 5. 300 kg Polifoska 8 Wymienione powyżej nawozy są typowymi nawozami doglebowymi i powinny być stosowane przedsiewnie przede wszystkim ze względu na zawartość fosforu. O przydatności nawozu decyduje przyswajalność fosforu dla roślin, ponieważ jest to pierwiastek mało mobilny w glebie. Na ogół w nawozach fosforowych prawie cała ilość fosforu jest rozpuszczalna w wodzie lub słabych kwasach i jest pobierana przez rośliny zaledwie w 20–30%. Pozostała część zatrzymywana jest przez kompleks sorpcyjny gleby, umożliwiając roś­ linom pobieranie tego składnika przez dłuższy okres (tzw. nawożenie na zapas). Zaproponowane kombinacje nawożenia w połączeniu z odpowiednią agrotechniką, nawożeniem wiosennym, a także ochroną herbicydową, fungicydową i insektycydową, mogą być gwarantem osiągnięcia optymalnych plonów, o wysokiej jakości w danych warunkach gospodarowania. two przyswajalne dla roślin i czy ich czas rozkładu w glebie będzie dopasowany do okresów krytycznych danej rośliny. W produkcji zbożowej dostępny jest szeroki asortyment nawozów możliwych do zastosowania przedsiewnego, takich jak: Polifoska 6, 8, 21 i Tytan, Suprofos 26, Amofoska, 30 Bartłomiej Spyrka [email protected] 31 AGROTECHNIKA | NAwożenie agronom NR 2/2016 Magnez i siarka – niezbędne składniki nym. W roślinach uprawnych pierwiastek ten akumuluje się głównie w najmłodszych liściach, co jest spowodowane niską ruchliwością zredukowanej siarki we floemie. Wrażliwość roślin uprawnych na niedobór siarki zmniejsza się w kierunku: RZEPAK > ZIEMNIAKI > BURAKI CUKROWE > GROCHY > ZBOŻA > KUKURYDZA Siła sprawcza magnezu i siarki tkwi przede wszystkim w kontroli procesów odpowiedzialnych za pobieranie przez roślinę plonotwórczego azotu, a następnie przetworzenie go w biomasę rośliny. Istotnie wpływają one również na parametry jakościowe produktów pochodzenia rolniczego. Magnez w roślinie Siarka w roślinie Magnez pełni w roślinie różne funkcje, ale jest niezwykle istotny głównie dlatego, że to składnik chlorofilu oraz aktywator układów enzymatycznych i procesów odpowiedzialnych za pobieranie składników mineralnych przez roślinę z gleby. Siarka, pobierana przez rośliny uprawne często w ilościach podobnych do fosforu, to biopierwiastek, który tak jak magnez nie może być zastąpiony przez żaden inny. Funkcję siarki można podzielić na dwie kategorie. W pierwszej mamy do czynienia z siarką będącą składnikiem związków strukturalnych (aminokwasów, enzymów), w drugiej kategorii pełni ona funkcje metaboliczne, takie jak chociażby synteza białek czy tłuszczów. Poza plonotwórczym działaniem siarki warto wspomnieć o dodatnich zmianach jakościowych, takich jak: wzrost zawartości tłuszczu w nasionach roślin oleistych, wzrost zawartości cukru w burakach cukrowych, skrobi w ziemniakach czy wzrost zawartości białka w zbożach. Siarka współdziała w roślinie głównie z azotem, fosforem i wapniem, z czego kluczowy jest azot. Wskaźnik odżywienia siarką (N:S) dobrze odzwierciedla relacje między tymi pierwiastkami, a zależność ta pokazuje, jak silny jest związek funkcjonalny zachodzący już na poziomie molekular- Jon Mg2+ (w takiej formie magnez pobierany jest przez rośliny), wchodzący w skład cząsteczki chlorofilu, nie może być zastąpiony przez żaden inny kation. Aktywuje enzymy odpowiedzialne za wiązanie dwutlenku węgla, dlatego jego niedobór w liściach zmniejsza produktywność rośliny uprawnej. Aktywuje więcej enzymów niż jakikolwiek inny kation, w związku z czym decyduje o ilości pobieranego fosforu czy azotu. Warto dodać, że stan niedoboru magnezu wykorzystują patogeny, ponieważ z łatwością identyfikują zwiększoną zawartość cukru w tkankach (zmniejszony eksport), a chcąc się do nich dostać, infekują organy asymilacyjne. Schemat poniżej obrazuje degradację procesów życiowych w roślinie. niedobór mangezu w roślinie 32 zredukowany transport węglowodanów do korzeni zahamowanie wzrostu korzeni zmniejszające się pobieranie składników mineralnych zahamowanie wzrostu liści redukcja masy korzeniowej utrata plonu Niedobór siarki w rzepaku: •ujawnia się na młodszych, w pełni rozwiniętych liściach •chloroza zaczyna się od brzegów liści •cienkie ogonki liściowe •deformacja blaszki liściowej (kształt łyżeczki) •bielenie kwiatów i ich redukcja •bladozielone łuszczyny Niedobór siarki w buraku cukrowym: •zmiana pokroju blaszki liściowej •zahamowanie wzrostu •najmłodsze liście żółkną wraz z nerwami •zniekształcone wierzchołki liści Niedobór siarki w zbożach: •chloroza międzynaczyniowa młodych, w pełni rozwiniętych liści •młode liście w porównaniu z prawidłowo odżywionymi są węższe, krótsze, sztywniejsze i żółtozielone •przebarwienia w postaci jasnozielonych pasów wzdłuż nerwów Niedobory magnezu ujawniają się na starszych liściach! Niedobory siarki ujawniają się na młodszych liściach! Warunki ujawnienia niedoborów: •lata suche z dużym nasłonecznieniem •stres wodny •gleby piaszczyste i zakwaszone •obecność zagęszczonych warstw gleby •płytkie ukorzenianie się roślin •niski poziom zawartości składnika przyswajalnego w glebie •bladozielone łuszczyny Warunki ujawnienia niedoborów: •lekkie, przepuszczalne stanowiska •nadmierne opady podczas wegetacji •słabo rozwinięty system korzeniowy wskutek zakwaszenia gleby •brak nawożenia naturalnego lub nawożenie nawozami bezsiarkowymi •zmniejszenie emisji związków siarki •wzrost w zmianowaniu udziału roślin o dużym zapotrzebowaniu na siarkę Niedobór magnezu w rzepaku: •silnie zielone nerwy i jasna przestrzeń między nimi •zahamowanie wzrostu liści i korzeni •chlorozy na brzegach starszych liści •w późniejszych fazach niedoboru chlorozy przechodzą w nekrozy Niedobór magnezu w buraku cukrowym: •liście sztywne i kruche •jasnozielone, poskręcane nerwy główne •chloroza starszych liści, zaczynająca się od brzegów blaszki liściowej •przy narastającym niedoborze chlorozy powiększają się i w ich centrum powstają nekrozy Niedobór magnezu w zbożach: •perełkowatość, czyli ciemne skupienia chlorotyczne biegnące wzdłuż nerwów liści starszych •żółknięcie wierzchołków starszych liści •na bardzo zaawansowanym etapie chlorozy przechodzą w brunatne nekrozy, które zaczynają się od wierzchołków liści 33 agronom NR 2/2016 Nawożenie magnezem i siarką W Polsce przeważają gleby charakteryzujące się niską naturalną zasobnością w magnez. Do pogłębiania się tego stanu rzeczy przyczyniają się zakwaszenie gleby oraz niska zawartość materii organicznej. Ponieważ magnez jest bardzo mobilny w glebie, łatwo ulega wymywaniu w głębsze warstwy profilu glebowego. Nawożenie magnezem należy prowadzić stopniowo, w zależności od zawartości tego pierwiastka w glebie: na glebach kwaśnych, w pierwszym etapie, wapnujemy nawozami wapniowo-magnezowymi, po czym dolistnie uzupełniamy potrzeby rośliny w kluczowych fazach wzrostu. Na glebach o niskiej zawartości magnezu najpierw aplikujemy nawozy magnezowe (najlepiej kizeryt), po czym, tak jak poprzednio uzupełniamy magnez dolistnie. Magnez w ilości do 5% występuje np. w większości polifosek i amofosek, z kolei w ilości 25% – w Kizerycie. niedobory magnezu w rzepaku Siarka występuje w glebie w formie organicznej i mineralnej. Nieorganiczna siarka w warunkach beztlenowych pojawia się w formie siarczków, a w warunkach tlenowych w formie siarczanów i w tej postaci jest najważniejsza z punktu widzenia możliwości pobrania jej przez rośliny. Siarka, niezależnie od formy chemicznej, która podawana jest roślinie doglebowo, wpływa na wzrostu aktywności mikroorganizmów, co prowadzi do wzrostu tempa mineralizacji materii organicznej. Nawozami doglebowymi, które zawierają zwiększone ilości siarki, są np. Siarczan amonu AS 21, Saletrosan 26 makro, Polifoska 21 czy wspomniany wcześniej Kizeryt. Najlepszym nawozem doglebowym, który dostarcza zarówno magnez, jak i siarkę, jest rozpuszczalny w 100% w wodzie Kizeryt. Dolistna aplikacja nawozów magnezowo-siarkowych jest możliwa w bardzo szerokim przedziale faz rozwojowych roślin uprawnych. Nawozy te są dobrze rozpuszczalne w wodzie, ale ich stężenie w cieczy roboczej nie powinno przekraczać 5–7% (5–7 kg na 100 l wody) w wypadku siarczanu siedmiowodnego, i 1–2% w wypadku siarczanu jednowodnego co ma związek z większą koncentracją. Dawki nawozowe powinny wynikać przede wszystkim z zasobności gleb w siarkę i magnez oraz z potrzeb roślin uprawnych, forma jest zaś zależna od decyzji rolnika. Kluczowy jest odczyn niedobory siarki w rzepaku Efektywność nawożenia doglebowego magnezem jest ściśle związana z odczynem gleby. Nadmierne zakwaszenie jest czynnikiem istotnie ograniczającym nie tylko pionowy zasięg systemu korzeniowego, ale również redukcję masy korzeniowej. W takim środowisku kationy H+ i Al+, które są w nadmiarze, usuwają z kompleksu sorpcyjnego gleby kationy zasadowe (Mg2+, Ca2+, K+). Dlatego szczególnie na glebach piaszczystych (na których występuje większe wymywanie składników) zdecydowanie lepiej zastosować wapno dolomitowe, które w związku z tym, że wolniej działa, jest mniej narażone na wymywanie. Magdalena Płócienniczak [email protected] 34 , zarządzanie w gospodarstwie agronom NR 2/2016 Zestawienie terminów i zakresU przeglądów poszczególnych instalacji O czym powinien pamiętać właściciel gospodarstwa rolnego mający dom? Wyciąg z przepisów zawartych w Prawie budowlanym i Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Obowiązki dotyczące przeglądów/konserwacji Instalacja gazowa Okresowa kontrola polegająca na sprawdzeniu stanu technicznego instalacji gazowych Dobry gospodarz dba o stan techniczny swojego domu, dokonując jego bieżącej konserwacji, systematycznie przeprowadzając potrzebne przeglądy i usuwając wszelkie usterki. Do potrzeby czy obowiązku bycia dobrym gospodarzem częściowo obliguje nas prawo. Przepisy ustawy Prawo budowlane oraz treść Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów nakładają na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego obowiązek przeprowadzenia określonych przeglądów oraz czynności konserwacyjnych urządzeń technicznych. Przepisy prawa jasno określają minimalną częstotliwość, z jaką powinny być przeprowadzane wymagane przeglądy, oraz informują, kto jest upoważniony do ich wykonywania. Do bycia dobrym gospodarzem zachęcają nas także zakłady ubezpieczeń, które w ogólnych warunkach ubezpieczenia domów odwołują się m.in. do wymogów prawa w zakresie przeprowadzania okresowych przeglądów i standardowo wyłączają swoją odpowiedzialność, jeżeli ich niewykonanie miało wpływ na powstanie szkody. 1. Dokonuj przeglądów wymaganych przepisami prawa. Ważne jest, żeby przeglądu dokonała osoba do tego uprawniona, a jego przeprowadzenie zostało udokumentowane odpowiednim protokołem. Pamiętaj o przechowywaniu takich dokumentów – mogą okazać się one niezbędne do przedłożenia na etapie likwidacji szkody. 2. Pamiętaj o innych obowiązkach, jakie nakładają na ciebie jako ubezpieczonego ogólne warunki ubezpieczenia, np. o konserwacji przewodów i urządzeń odprowadzających wodę. W tabeli obok przedstawiono zestawienie terminów i zakresu przeglądów poszczególnych instalacji. Osoba uprawniona do kontroli/czyszczenia Co najmniej raz w roku Kontrolę stanu technicznego instalacji gazowych mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci gazowych. •Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych powinny przeprowadzać: Przewody kominowe •Okresowa kontrola polegająca na sprawdzeniu stanu technicznego przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) •Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów wentylacyjnych 1) Osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych •Okresowa kontrola – co naj- i wentylacyjnych. mniej raz w roku 2) Osoby posiadające uprawnienia budowlane odpo•Usuwanie zanieczyszczeń – co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych wiedniej specjalności – w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt 1., oraz do kominów przemysłowych, kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych. •Usuwanie zanieczyszczeń – dla domów jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego – nie wymaga kwalifikacji kominiarskich. Brak przestrzegania obowiązków nałożonych na ubezpieczonego w umowie ubezpieczenia i w ogólnych warunkach może być podstawą odmowy wypłaty odszkodowania w zakresie, w którym miało to wpływ na powstanie szkody. Będąc właścicielem domu jednorodzinnego i ubezpieczonym: Jak często? •Od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym – co najmniej raz na 6 miesięcy Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych – dla domów jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego – nie wymaga kwalifikacji kominiarskich. Przewody dymowe i spalinowe Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych Stan techniczny i przydatność do użytkowania budynku, w tym sieć elektryczna i piorunochronna Okresowa kontrola polegająca na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia. Kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów Co najmniej raz na 5 lat Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych, i piorunochronnych mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych. Instalacja i urządzenia służące ochronie środowiska Okresowa kontrola polegająca na sprawdzeniu stanu technicznego instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska Co najmniej raz w roku Kontrola powinna być przeprowadzona przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności. •Od palenisk opalanych paliwem stałym, niewymienionych – co najmniej raz na 3 miesiące Podstawa prawna: Katarzyna Gławęda-Grądek [email protected] 36 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r., Nr 89, poz. 414). 2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r., Nr 109, poz. 719) 37 agronom NR 2/2016 zarządzanie w gospodarstwie Ubezpieczenie upraw w 2016 roku – większe dopłaty z budżetu państwa W związku ze zmianą Ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich dopłata do składki w 2016 roku wyniesie 65%, o ile stawki za ubezpieczenia nie przekroczą określonych poziomów. Z dopłat do składek będą mogły również skorzystać tzw. duże przedsiębiorstwa. www.pulawy.com W sezonie ubezpieczeniami upraw wiosennych mogły zostać objęte tradycyjnie rośliny rolnicze w specjalnie przygotowanych pakietach ubezpieczeniowych oraz w indywidualnych ubezpieczeniach od gradu, które pozwoliły osiągnąć realną ochronę produkcji prowadzonej „pod chmurką”. Zwiększona dopłata to możliwość ubezpieczenia większego areału (dotychczas nieubezpieczonego) za te same pieniądze lub tego samego areału za mniejsze pieniądze. Jest to podwójna korzyść, którą warto mieć na uwadze. NAWOZY Z PUŁAW POTĘGA URODZAJU saletra amonowa • siarczan amonu mocznik • Zachęcamy do rozważenia tej propozycji w jesiennym sezonie ubezpieczeń upraw 38 Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13, 24-110 Puławy Dział Sprzedaży Krajowej Nawozów, tel.: 81 565 21 03, fax: 81 565 31 17 e-mail: [email protected] 39 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Odmiany rzepaku ozimego – sezon 2016 NOWOŚĆ marley Vision Lohana Da Vinci® Trinity® PATRON NOWOŚĆ Garou F1 SY Carlo F1 Troubadour F1 Acapulco F1 DK Exalte f1 SY SAVEO F1 ARSENAL F1 DK Exquisite F1 MERCEDES F1 SY ALISTER F1 odmiana kiłoodporna Informacje podstawowe Hodowla Saatbau Syngenta Limagrain Syngenta Syngenta Bayer Rapool Syngenta Ragt Limagrain Monsanto Syngenta Limagrain Monsanto Rapool Syngenta Typ odmiany liniowa liniowa liniowa liniowa liniowa liniowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa hybrydowa Plonowanie w 2015 r., % wzorca – – 104 98 95 92 112 108 – 125 123 109 115 112 111 – Plonowanie w 2014 r., % wzorca – 100 106 100 – 92 111 111 102 118 116 109 111 115 110 96 Plonowanie w 2013 r., % wzorca – 102 103 – 96 – 111 111 109 – 117 109 108 111 109 103 Początek kwitnienia średnio wczesny średnio wczesny średni wczesny bardzo wczesny średnio wczesny średnio wczesny wczesny bardzo wczesny średnio wczesny średnio późny średni wczesny średnio późny średnio wczesny średnio wczesny Termin dojrzewania średnio wczesny średni średnio późny średnio wczesny wczesny średnio wczesny średnio wczesny średnio wczesny bardzo wczesny średnio wczesny średni średni wczesny średnio późny średni średni Wysokość roślin niska średnia średnia niska średnia wysoka średnia średnia średnia wysoka średnio-wysoka średnia średniowysoka wysoka średnia średnia Zimotrwałość dobra średnia dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra średnia dobra średnia bardzo dobra dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra średnia bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka średnia dobra dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra dobra dobra bardzo dobra dobra średnia dobra średnia bardzo dobra średnia + ++ ++ ++ + ++ +++ +++ + +++ +++ +++ +++ +++ ++ + Zgnilizna twardzikowa ++ ++ +++ +++ ++ ++ +++ ++ +++ +++ ++ ++ + +++ +++ + Czerń krzyżowych ++ ++ ++ ++ +++ ++ +++ +++ ++ +++ +++ ++ ++ ++ +++ ++ wczesny – optymalny wczesny – lekko opóźniony bardzo wczesny – optymalny wczesny – optymalny wczesny – lekko opóźniony wczesny – optymalny wczesny – opóźniony optymalny, opóźniony optymalny, opóźniony optymalny – opóźniony optymalny – opóźniony optymalny – opóźniony optymalny, opóźniony optymalny, lekko opóźniony optymalny, opóźniony optymalny, opóźniony Obsada roślin szt./m2 55–70 45–70 50–70 45–60 40–60 40–60 40–50 40–50 40–55 40–50 40–50 40–55 40–50 40–50 40–50 40–60 Wymagania glebowe średnie mniejsze/ średnie średnie mniejsze/ średnie średnie/ większe średnie mniejsze/ średnie mniejsze/ średnie średnie średnie mniejsze/ średnie mniejsze/ średnie średnie mniejsze/ średnie średnie/ mniejsze średnie Zawartość tłuszczu Odporność na wyleganie Zdrowotność Phoma Wymagania agrotechniczne Zalecany termin wysiewu Opracowano na podstawie wyników COBORU, BSA, informacji hodowców i obserwacji własnych. Cecha: +++ – bardzo dobra, ++ – dobra, + – średnia 40 41 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Posiej najlepszą odmianę rzepaku W sezonie wegetacyjnym 2015/2016 wystąpiło wiele czynników, które bardzo mocno zweryfikowały przydatność do uprawy odmiany rzepaku ozimego. Podczas ubiegłorocznej jesieni panowały bardzo trudne warunki siewu: było bardzo sucho, wschody roślin przeciągały się w czasie, a dodatkowo nakładały się problemy z żerującą śmietką i trudności z właściwym odchwaszczeniem plantacji. Na przełomie grudnia i stycznia mieliśmy do czynienia z bardzo silnymi mrozami, podczas których temperatura gleby schodziła poniżej -20°C. W tych rejonach Polski (województwa centralne, północne i wschodnie), w których nie było nawet warstewki śniegu, dochodziło do całkowitych wymarznięć, a w wielu miejscach przeżywały jedynie odmiany o wysokiej zimotrwałości i dobrej zdolności regeneracyjnej. Na wiosnę najbardziej stresowymi czynnikami wpływającymi na kondycję rzepaku okazały się niedobory wody (w niektórych województwach susza) i przymrozki w fazie okołokwitnieniowej, powodujące zrzucanie przez rośliny świeżo zawiązanych łuszczyn. Grupa Osadkowski, jako rzetelny i uczciwy partner oraz dostawca wyłącznie sprawdzonych odmian, ma w swojej ofercie kilkadziesiąt odmian rzepaku ozimego. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji, które zarówno na poletkach demonstracyjnych, jak i na polach produkcyjnych naszych klientów poradziły sobie najlepiej w tym trudnym sezonie. DK Exalte F1 Odmiana mieszańcowa hodowli Monsanto, zarejestrowana w Polsce w 2015 r. Polecana do intensywnej technologii uprawy rzepaku, gdy decydujemy się na osiąganie maksymalnych wydajności przy zastosowaniu odpowiednio wysokich dawek nawozowych oraz pełnej technologii ochrony plantacji. DK Exalte w badaniach PDO 42 COBORU w 2015 r. plonowała na poziomie 123% wzorca (nr 2 spośród wszystkich odmian w polskim rejestrze), osiągając wynik średnio 5,5 t/ha. Najwyższe wydajności miała w rejonie V (130% wzorca), rejonie VI (126% wzorca) oraz w rejonie III (124% wzorca). Odmiana o dobrej zimotrwałości oraz znakomitej zdrowotności. Dzięki obecności genów RLM7 i RLM3 DK Exalte charakteryzuje się krzyżową odpornością na suchą zgniliznę kapustnych. Ponadto ma zwiększoną odporność na pękanie i osypywanie się nasion z łuszczyn, co pozwala nam bezpiecznie wydłużyć okres żniw. Odmiana doskonale regeneruje się po zimie, wyróżnia ją szybki wigor wiosenny, szczególnie na glebach chłodniejszych, dłużej nagrzewających się. Tworzy średniowysokie rośliny o średnim terminie kwitnienia i dojrzewania. Garou F1 Odmiana mieszańcowa hodowli Rapool, zarejestrowana w Polsce w 2013 r. Określana jest jako młodszy brat, a zarazem następca bardzo popularnej i sprawdzonej odmiany Visby (pochodzi z tej samej linii hodowlanej). Odmiana wyselekcjonowana i sprzedawana na rynek Europy Środkowej i Wschodniej ze względu na znakomite zdolności adaptacyjne do suchego i mroźnego klimatu kontynentalnego. Najważniejszymi cechami charakteryzującymi tę odmianę są bardzo wysoki i stabilny potencjał plonotwórczy oraz wybitna zimotrwałość. W sezonach 2011/2012 oraz 2015/2016, w czasie których pojawiły się największe w ostatnich latach wymrożenia rzepaku, odmiana Garou była w pierwszej piątce spośród wszystkich odmian zarejestrowanych w COBORU, u których stwierdzono najmniej martwych roślin po zimie. Garou ma bardzo dobry wigor jesienny, dzięki czemu doskonale sprawdza się w opóźnionych terminach siewu. Odmiana wyróżnia się zdrowotnością i odpornością szczególnie na phomę, zgniliznę twardzikową oraz choroby podstawy łodygi. Polecana jest do siewu na wszystkie typy stanowisk, doskonale sprawdza się również na słabszych kompleksach glebowych. Odmiana Acapulco w fazie kwitnienia Garou świetnie radzi sobie z niedoborami wody 43 technika rolnicza agronom NR 2/2016 Acapulco F1 Odmiana mieszańcowa hodowli Limagrain, zarejestrowana w Polsce w 2016 r. Acapulco to najnowszy wypust genetyczny, mający wszystkie najważniejsze cechy najlepszej hybrydy. Najistotniejszą z nich jest rekordowy potencjał plonowania. W ciągu dwóch lat badań rejestrowych w COBORU (2014–2015) Acapulco plonowała średnio 5,85 t/ha, czyli na poziomie 125% wzorca. Potencjał plonotwórczy budowany jest dzięki bardzo dobrej zdrowotności (gen RLM7 podwyższający odporność na suchą zgniliznę kapustnych) oraz zwiększonej odporności łuszczyn na osypywanie nasion w końcowym okresie wegetacji (pod shattering). Odmiana ma średnio wczesny termin kwitnienia oraz dojrzewania. Polecana jest do uprawy na glebach średnich i dobrych na terenie całego kraju. Szczególnie wysokie plony odnotowano w rejonie V (6,56 t/ha), rejonie I (6,44 t/ha) oraz rejonie VI (6,06 t/ha). Acalupco F1 Marka New Holland Agriculture wprowadza nową wielozadaniową serię ciągników T6 i T5, która łączy maksymalną moc z zaawansowaną technologią, przynosząc w rezultacie maszyny o nieporównywalnym komforcie jazdy, widoczności i manewrowości. W tej serii wprowadzono również nową, elegancką stylistykę ciągników New Holland. • Nowa seria T6 zapewnia niezwykłą wydajność i skuteczność pracy dzięki zastosowaniu technologii Tier 4B ECOBlue™ Hi-eSCR oraz zaawansowanej technologii silnika. • Ulepszony podłokietnik w modelu T6 Electro Command™ wpływa zarówno na maksymalną wydajność, jak i na komfort pracy. • Nieporównywalna wygoda operatora oraz pełna widoczność stwarzają warunki maksymalnej wydajności pracy. • Model jest dostosowany do wymogów pracy na roli wielu różnych użytkowników. • Ciągniki te zaprojektowano z myślą o płynnej jeździe, wysokiej sile pociągowej i nieporównywalnej manewrowości. Oferta odmian rzepaku ozimego w Grupie Osadkowski jest bardzo bogata i zróżnicowana. Każdy plantator na pewno znajdzie w niej sprawdzone odmiany, które sprostają jego oczekiwaniom. Ich szczegółową charakterystykę umieszczono na stronach www.osadkowski.pl oraz www.osadkowski-cebulski.pl. Informacja na temat warunków handlowych oraz dostępności poszczególnych odmian znajduje się u przedstawicieli handlowych Grupy Osadkowski na terenie całego kraju. Aleksander Wysocki [email protected] 44 Najnowsze modele ciągników New Holland serii T5 i T6 już w naszej ofercie Seria T6 spełnia normy emisji spalin Tier 4B dzięki opracowanej przez markę New Holland technologii ECOBlue™ Hi-eSCR (selektywna redukcja katalityczna o dużej wydajności – High-Efficiency Selective Catalytic Reduction). Dzięki zastosowaniu tego systemu do silnika doprowadzane jest czyste powietrze, które zwiększa efektywność procesu spalania, podnosi moment obrotowy i zmniejsza zużycie paliwa. Układ EPM silnika rozwija większą moc i większy moment obrotowy, w zależności od obciążenia oddziałującego na skrzynię biegów, układ hydrauliczny i WOM. W ciągniku T6.165 układ EPM zapewnia dodatkowe 33 konie mechaniczne mocy, jeśli zachodzi taka potrzeba. System ESM (Engine Speed Management) zapewnia zachowanie stałej prędkości obrotowej silnika w warunkach zmiany obciążeń i podczas pracy, która wiąże się z koniecznością utrzy- 45 technika rolnicza agronom NR 2/2016 mania stałej prędkości WOM lub stałej prędkości jazdy do przodu po trudnym terenie. Model T6.175 Auto Command™, znajdujący się na szczycie serii i wyposażony w 4-cylindrowy silnik o mocy 175 KM (129 kW), satysfakcjonuje nawet najbardziej wymagających użytkowników, którzy szukają ciągnika najwyższej jakości o doskonałym przełożeniu masy do mocy, wyposażonego w bezstopniową skrzynię biegów. Model ten jest również dostępny w specjalnej wersji Blue Power, która zawiera większość najbardziej zaawansowanych i najbardziej produktywnych technologii marki New Holland. Duży wybór serii T6 to pięć modeli z silnikiem 4-cylindrowym o mocy od 125 do 175 KM. Model z sześcioma cylindrami T6.180 generujący moment obrotowy rzędu 740 Nm wieńczy listę dostępnych modeli. Jest to jedyny na rynku ciągnik z sześcioma cylindrami dostępny w tej kategorii. Model T6 można również dokładnie dostosować do wymogów każdego rodzaju uprawy. Sprawdzona przekładnia Electro Command™ wymaga znacznie rzadszego przełączania biegów, zmniejszając wysiłek operatora. Opcjonalny tryb Auto – tryb automatycznej zmiany przełożeń – upraszcza proces zmiany biegów i zmniejsza wysiłek operatora podczas jazdy na drodze (tryb Road), z kolei tryb Field (pole) zarządza zarówno prędkością obrotową silnika, jak i przełożeniami skrzyni biegów, optymalizując wydajność i ekonomię podczas zastosowania WOM i uprawy roli. Skrzynia biegów Electro Command™ może być wyposażona w dodatkowy, 17. bieg, który umożliwia jazdę z prędkością 50 lub 40 km/godz. przy niższej prędkości obrotowej silnika, a w konsekwencji przy niższym zużyciu paliwa. Standardowa technologia IntelliShift™ automatycznie dobiera odpowiedni bieg do rodzaju pracy, zwiększając skuteczność przełożeń skrzyni biegów. Marka New Holland wprowadziła również ulepszenia do popularnej serii ciągników T5, spełniających normy Tier 4B, ale wdrożyła także wiele nowych funkcji mających na celu podniesie- nie komfortu pracy, wydajności i produktywności, zapewniając funkcjonalność dużego ciągnika przy zmniejszonym zużyciu mocy i zachowanych gabarytach. • Najlepsze w swojej klasie warianty przedniej osi z zawieszeniem Terraglide™ w połączeniu z zawieszeniem kabiny Comfort Ride™ zwiększają wygodę podczas pracy. • Doskonale zaprojektowany ładowacz czołowy o szerszej ramie, z nowymi opcjami joysticka. • Ulepszona funkcjonalność skrzyni biegów Electro Command™. • Silniki ECOBlue Compact HI-eSCR przystosowane do spełnienia wymogów normy emisji spalin Tier 4B odznaczają się zwiększoną wydajnością i o 24% większym zapasem momentu obrotowego. • Skuteczniejsza wydajność pracy uzyskana dzięki większej nośności tylnego zaczepu 3-punktowego TUZ. • Nowy wariant przedniej osi – zaprojektowana do dużych obciążeń i dostosowana do kół w rozmiarze 28 cali. Modele T6.145, T6.155, T6.165 i T6.175 mogą być również wyposażone w zaawansowaną bezstopniową skrzynię biegów Auto Command™. Zmiana w pozycjonowaniu ciągników T6 (125–180) KM Tier 4B (4- lub 6-cylindrowy silnik) 46 Model Silnik Maks. moc silnika Zarządzanie kW/KM Znamionowa moc Silnik kW/KM T6.125 4,5 l, 4-cyl. – 85/115 T6.145 4,5 l, 4-cyl. 107/145 85/115 T6.145 Auto Command™ 4,5 l, 4-cyl. 107/145 85/115 T6.155 4,5 l, 4-cyl. 114/155 92/125 T6.155 Auto Command™ 4,5 l, 4-cyl. 114/155 92/125 T6.165 4,5 l, 4-cyl. 124/168 99/135 T6.165 Auto Command™ 4,5 l, 4-cyl. 124/168 99/135 T6.175 4,5 l, 4-cyl. 129/175 107/145 T6.175 Auto Command™ 4,5 l, 4-cyl. 129/175 107/145 T6.180 6,7 l, 6-cyl. 129/175 107/145 47 AGROTECHNIKA | NAwożenie agronom NR 2/2016 Nowa seria T5 Tier 4B została przeprojektowana, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom hodowców żywego inwentarza oraz osobom, które potrzebują zwrotnego ciągnika o średnim zużyciu mocy do codziennej i mieszanej pracy na roli. Podczas ulepszania układów emisji spalin w ciągnikach T5, tak aby dostosować je do wymogów normy Tier 4B, marka New Holland skorzystała z okazji, aby dodać modyfikacje zwiększające zwrotność i wydajność maszyn. Zmiany przeszedł również wygląd, który ujednolicono z ciągnikami o większej mocy serii T6 i T7. Nowa seria T5 jest dostępna w trzech modelach: T5.100, T5.110, T5.120. Wszystkie te modele są wyposażone w silnik Common Rail F5C o pojemności 3,4 litra. Został on zaprojektowany i skonstru- owany przez firmę FPT Industrial, a zastosowano w nim technologię ECOBlue Compact HI-eSCR oraz Low Rate EGR (układ recyrkulacji spalin). Wynika to wprost z nowej strategii marki New Holland dotyczącej normy emisji Tier 4B, w myśl której Compact SCR oraz układ recyrkulacji spalin o niskim natężeniu przepływu zostaną wprowadzone do produktów o niższej mocy i ograniczonych wymogach w zakresie chłodzenia, dla których wymiary gabarytowe mają kluczowe znaczenie. To wszystko składa się na nadzwyczajną wydajność, większą produktywność i o 24% większe wzmocnienie momentu obrotowego, zapewniające jeszcze skuteczniejszą pracę. Pojemność zbiornika paliwa wynosi 165 litrów, podczas gdy zbiorniki preparatu AdBlue mieszczą 12 litrów. Nowoczesne standardy nawożenia Nowa gama ciągników T5 (100–120) KM Tier 4B Model Maksymalna moc (KM) Maksymalny moment obrotowy (Nm) Wzrost momentu obrotowego (%) T5.100 99 430 42 T5.110 107 468 42 T5.120 117 491 37 Zaletą ciągników serii T6 i T5 Tier 4B są innowacyjne rozwiązania, które sprawiają, że ciągniki te są jeszcze bardziej wszechstronne i wydajne. W naszej ofercie znajdą Państwo pełną gamę produktów New Holland. Zapewniamy serwis, doradztwo techniczne i kompleksowe zaopatrzenie w części zamienne do maszyn rolniczych. Zapraszamy do odwiedzenia naszych oddziałów oraz strony internetowej www.osadkowski.pl/ pl/maszyny-rolnicze, gdzie znajdą Państwo bogatą ofertę maszyn nowych oraz okazje wyprzedażowe maszyn używanych i popokazowych! Źródło: New Holland Agriculture Polska 48 49 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Dotrzymaj kroku hodowli kws livius Dzięki wykorzystaniu postępu biologicznego nowe odmiany roślin uprawnych niosą ze sobą wyższy potencjał plonowania, wyższą jakość uzyskiwanego plonu, większą zdrowotność i odporność na warunki stresowe. Na wykorzystanie potencjału plonowania roślin uprawnych wpływa wiele czynników biotycznych i abiotycznych. Najważniejsze z nich to klimat, warunki siedliskowe, agrotechnika i odmiana. Rolnik nie ma wpływu na dwa najważniejsze z nich, czyli klimat i warunki siedliskowe, ale może oddziaływać na dobór odmiany, która będzie dostosowana do warunków przyrodniczych i systemu uprawy, który jest wykorzystywany w gospodarstwie. W wypadku odmian pszenicy ozimej – oprócz potencjału plonowania – istotne są również zdrowotność, jakość uzyskiwanego plonu i elastyczność w stosunku do przedplonu. Analizując te wszystkie istotne cechy, wybraliśmy odmiany: Odmiana pszenicy pozwalająca osiągnąć stos dorodnego ziarna przy intensywnej agrotechnice. Buduje masywne rośliny o dorodnych kłosach wypełnionych bardzo grubym ziarnem o bardzo wysokiej liczbie opadania, wysokim wyrównaniu i zawartości białka. Odmiana elastyczna jeśli chodzi o przedplon, poradzi sobie w siewie po pszenicy, po kukurydzy i w późnym terminie. pilgrim Oścista odmiana pszenicy typu kontynentalnego na słabe stanowiska glebowe, szczególnie lekkie i mozaikowate, z okresowymi niedoborami wody. Ziarno o elitarnych parametrach jakościowych i średniej masie tysiąca nasion. Odmiana bardzo wczesna, z wyjątkową zimotrwałością. Hondia Pszenica wyhodowana na polskie pola, o wyjątkowej zimotrwałości i najwyższej jakości ziarna. Charakteryzuje się długim pięknym kłosem z bardzo grubym ziarnem o rewelacyjnych parametrach jakościowych z pogranicza grupy elitarnej i jakościowej. Odmiana elastyczna jeśli chodzi o przedplon, poradzi sobie w siewie po pszenicy, po kukurydzy i w późnym terminie. Odmiana bardzo zdrowa, szczególnie jeśli chodzi o choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego. consus Odmiana elastyczna w stosunku do przedplonu i stanowiska glebowego. Poradzi sobie na słabszych stanowiskach glebowych z nieuregulowanym pH i uprawie w monokulturze. Charakteryzuje się dobrą zdrowotnością, jest szczególnie odporna na choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego. Pszenica wysoko i stabilnie plonująca, z grubym ziarnem o wysokich parametrach jakościowych. Bardzo wysoki potencjał plonowania osiąga przy intensywnej agrotechnice. 50 avenue Bardzo wczesna odmiana o dojrzałości zbiorczej porównywalnej z jęczmieniem ozimym. Niskie rośliny o bardzo dobrej odporności na choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego. Odmiana polecana na wczesny i optymalny termin siewu. Należy pamiętać, że integracja sposobu uprawy i właściwy dobór odmiany pozwolą na otrzymanie optymalnego plonu o dobrej jakości użytkowej. Kamila Kozdra [email protected] 51 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Odmiany pszenicy – sezon 2016 n owo ś ć AVENUE nowość PILGRIM EUCLIDE GUIDO oścista oścista oścista bardzo wczesny bardzo wczesny wczesny Klasa B E Zimotrwałość 3 nowość ZEPPELIN CONSUS HONDIA wczesny średnio wczesny średni średni A A A A E/A 6 3,5 3 5,5 2 5,5 Limagrain IGP Polska Syngenta Saatzucht Donau Syngenta Saaten Union Danko HR wysokie średnie bardzo wysokie wysokie 101 105 100 średnia – 43 średnia – 42 bardzo wysoka – 48 wysoka – 45 średnia – 44 wysoka – 44 bardzo wysoka – 48 bardzo niska – 70 niska – 80 niska – 80 średnia – 95 średnia – 95 średnia – 94 średnia – 90 Odporność na wyleganie bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka wysoka bardzo wysoka wysoka Odporność na porastanie średnia dobra dobra dobra dobra dobra dobra dobra dobra dobra dobra bardzo dobra bardzo dobra bardzo dobra Choroby podstawy źdźbła +++ ++ ++ ++ ++ +++ +++ Mączniak prawdziwy +++ +++ +++ +++ +++ +++ +++ Rdza brunatna ++ +++ + +++ +++ ++ ++(+) Dtr ++ ++ ++ ++ ++(+) ++(+) +++ Septorioza liści ++ ++ ++ + ++ ++ +(+) Septorioza plew ++(+) ++ + + ++ ++(+) ++ Fuzarioza kłosów ++ +++ ++ ++(+) ++(+) ++(+) Gęstość ziarna średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia Wyrównanie ziarna średnie średnie wysokie bardzo wysokie wysokie wysokie bardzo wysokie Zawartość białka wysoka wysoka średnia wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka Liczba opadania średnia bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka Sedymentacja średnia bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka mniejsze/średnie mniejsze średnie średnie/większe średnie średnie średnie Tolerancja niskiego pH ++ ++ ++ ++ ++ +++ +++ Wczesny siew +++ +++ +++ +++ ++ ++ ++ – ++ +++ ++ +++ +++ +++ +++ + ++ + + +++ +++ + ++ ++ + +++ +++ +++ 300–330 200–2 j.s. 330–380 330–380 320–340 320–350 320–350 najwcześniejsza, ucieka przed suszą, niski łan alternatywa dla żyta F1, zimotrwała, tolerancyjna na wirusy odglebowe, bardzo wczesna oścista, wczesna, wysoki plon oścista, plon, jakość ziarna bardzo dobra zimotrwałość, zdrowotność i jakość ziarna wysoki plon, stabilna jakość ziarna zdrowotność, zimotrwałość, jakość, plon Termin dojrzewania Hodowla Plonowanie w wieloleciu – % wzorca MTZ [g] Wysokość roślin [cm] zdrowotność cechy jakościowe cechy agrotechniczne Wymagania glebowe Późny siew Siew po pszenicy Siew po kukurydzy Obsada w siewie optymalnym – szt./m2 Cechy szczególne Opracowano na podstawie wyników COBORU i informacji hodowców. Cecha: + – dobra; ++ – bardzo dobra; +++ – wybitnie dobra; nd – nie dotyczy 52 53 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Odmiany pszenicy – sezon 2016 KWS DAKOTANA BRILLIANT PAMIER PRAKTIK KWS LIVIUS JULIUS KEPLER OSTROGA oścista Termin dojrzewania średni średni średni średni średnio późny średnio późny późny późny Klasa A A A A B A A A Zimotrwałość 3 3 4 4 3 5 2,5 6 KWS Lochow Syngenta Syngenta RAGT KWS Lochow KWS Lochow Limagrain Danko HR 105 96 99 101 105 101 102 93 wysoka – 45 niska – 39 średnia – 41 średnia – 40 bardzo wysoka – 47 wysoka – 45 wysoka – 46 bardzo wysoka – 48 średnioniska – 86 średnia – 92 średnioniska – 89 niska – 80 średnia – 96 średnia – 95 niska – 81 średnia – 92 Odporność na wyleganie wysoka wysoka bardzo wysoka wysoka średnia średnia bardzo wysoka średnia Odporność na porastanie dobra dobra dobra dobra dobra dobra dobra bardzo dobra zdrowotność dobra dobra dobra dobra bardzo dobra dobra bardzo dobra bardzo dobra Choroby podstawy źdźbła ++(+) +++ +++ +++ +++ ++ +++ +++ Mączniak prawdziwy ++(+) +++ +++ ++ ++ ++(+) +++ + Rdza brunatna +++ + ++ ++(+) ++ (+) ++ ++ +++ Dtr ++ +(+) ++ ++ +++ ++ +++ +++ Septorioza liści ++ +(+) ++ + ++ ++ ++ ++ Septorioza plew ++ ++ ++ ++ ++ +(+) ++ ++ Fuzarioza kłosów ++(+) ++ ++(+) ++ ++(+) +(+) +++ +++ średnia wysoka średnia bardzo wysoka średnia średnia wysoka średnia Wyrównanie ziarna bardzo wysokie średnie wysokie średnie bardzo wysokie bardzo wysokie wysokie bardzo wysokie Zawartość białka bardzo wysoka wysoka wysoka wysoka bardzo wysoka wysoka wysoka bardzo wysoka Liczba opadania niższa bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka średnia wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka wysoka wysoka bardzo wysoka średnie mniejsze średnie/większe mniejsze/średnie średnie średnie średnie/większe średnie/większe Tolerancja niskiego pH ++ ++ + ++ + ++ ++ ++ Wczesny siew ++ +++ ++ +++ ++ +++ +++ ++ Późny siew ++ +++ +++ +++ +++ ++ ++ +++ Siew po pszenicy ++ +++ ++ +++ +++ +++ +++ +++ ++ +++ +++ +++ +++ ++ ++ +++ 280–320 280–300 300–350 300–330 280–320 280–320 300–330 350–380 wysoko plonująca, do intensywnej produkcji sprawdzona w trudniejszych warunkach tworzy piękny, zdrowy, wyrównany łan wysoki, stabilny plon, niski łan, odmiana na trudniejsze stanowiska wysoki plon, dorodne ziarno, dobre parametry jakościowe zimotrwałość, dorodne ziarno wysoki plon, zdrowotność, grube ziarno, niski łan, do intensywnej produkcji zimotrwałość, jakość, oścista późna Hodowla Plonowanie w wieloleciu – % wzorca MTZ [g] Wysokość roślin [cm] cechy jakościowe Gęstość ziarna Sedymentacja cechy agrotechniczne Wymagania glebowe Siew po kukurydzy Obsada w siewie optymalnym – szt./m 2 Cechy szczególne Opracowano na podstawie wyników COBORU i informacji hodowców. Cecha: + – dobra; ++ – bardzo dobra; +++ – wybitnie dobra; nd – nie dotyczy 54 55 AGROTECHNIKA | NAsiona NOWOŚĆ Jakość, plon, zdrowotność i zimotrwałość! 5,5 Nowa pszenica ozima hodowli DANKO o bardzo wysokim poziomie plonowania na terenie Polski i Niemiec. Złoty Medal Polagra Premiery 2016 Jakość pszenicy ozimej Hondia 9 8 9 8 7 5 4 3 2 Charakteryzuje się niespotykaną zdrowotnością wśród pszenic ozimych. Posiada bardzo dobrą odporność na pleśń śniegową (8,6), mączniaka prawdziwego (8,0), rdzę żółtą (8,4), choroby podstawy źdźbła (8,4) oraz brunatną plamistość liści (7,9). 7 6 6 pośladu. E A E A A O ta i ąk S D iS cj ta as m en ci ba le ch e ta ni ze as ci kc ść to a gi er ę bj En ię m ć dy oś se n on k hł ni aź ka ia ał an bi ad op ść to ar zm Ro sk w ba Plon pszenicy ozimej Hondia na tle wzorca (w t/ha) a1 – 9,9 t/ha a2 – 10,7 t/ha nadzwyczajna zdrowotność! Odporność pszenicy ozimej Hondia na ważniejsze choroby skala 9°, a1 – 10,3 t/ha a2 – 11,0 t/ha poziom a1 – bez ochrony fungicydowej). 8,4 7,7 7,1 8,5 6,2 6,8 7,3 7,9 7,4 a1 – 9,1 t/ha a2 – 10,3 t/ha a1 – 9,2 t/ha a2 – 10,1 t/ha a1 – 8,8 t/ha a2 – 9,8 t/ha wzorzec 8 7,8 8,4 6,6 7,3 8,1 8,4 7,9 średnia 7,9 pleśń śniegowa mączniak prawdziwy rdza brunatna fuzarioza kłosa ch. podstawy źdźbła brunatna plamistość liści bardzo dobra plenność septorioza plew Źródło: COBORU, 2015 Prawna ochrona odmian A rewelacyjne parametry jakościowe ziarna Posiada bardzo dobrą zdolność krzewienia. Zalecana norma wysiewu wynosi 320-350 ziaren kiełkujących na 1 m² (ca. 170-190 kg/ha). septorioza liści 7 7 A oc od W W Za cz Li Źródło: COBORU Toleruje nieuregulowane pH, co daje możliwość uprawy na słabszych stanowiskach. rdza żółta 7 1 Wysoka zimotrwałość (5,5 w skali 9°) zapewnia bezpieczeństwo uprawy. Hondia Ponad 50% powodzenia uprawy tkwi w nasionach, a dokładnie w tym, co kryją one w sobie, czyli w potencjale genetycznym odmian, które powinny być optymalnie dobrane do pola i prowadzonej technologii, oraz w precyzyjnym przygotowaniu nasion do siewu. Skala 9 stopniowa Pszenica Hondia charakteryzuje się rewelacyjnymi parametrami jakościowymi W PolsceHondia jakość oceniona ziarna. Ziarno pszenicy jest grubezostała o bardzo na pograniczu grupy E/A. dobrym wyrównaniu i obniżonej zawartości 8,6 Najważniejszy element precyzyjnego rolnictwa to nasiona kwalifikowane • Odmiany roślin rolniczych naszej Firmy objęte są ochroną wyłącznego prawa. Oznacza to, że aby je rozmnażać, oferować i sprzedawać na cele siewne konieczne jest uzyskanie od nas pisemnej licencji w formie umowy. • Dzięki funduszom uzyskanym z wnoszonych przez rolników i przedsiębiorców opłat licencyjnych możliwa jest praca nad tworzeniem nowych odmian i hodowla zachowująca odmian już istniejących. a1 – 8,9 t/ha a2 – 9,8 t/ha a1 – technologia średnio intensywna a2 – technologia intensywna Źródło: COBORU, 2015 • Stosowanie zakupionego kwalifikowanego materiału siewnego jest najtańszym sposobem zwiększania i poprawy jakości produkcji rolniczej. Siew takich nasion nie wymaga uiszczania przez Rolnika opłaty dla Hodowcy. • Rolnik korzystający z odstępstwa rolnego (siew nasion z własnego zbioru) jest zobowiązany do uiszczenia opłaty na rzecz Hodowcy, który jest właścicielem odmiany. Z opłaty tej zwolnieni są rolnicy, którzy posiadają grunty rolne o powierzchni do 10 ha dla odmian ziemniaków i do 25 ha dla pozostałych gatunków podlegających odstępstwu rolnemu. Szczegóły: Ustawa o ochronie prawnej odmian roślin ( Dz. U. Nr 137 z 2003 r., z późn. zm.). 1. Nasiona powinny mieć ściśle określone parametry potrzebne do wyliczenia ilości wysiewu, tzn. MTZ (masa tysiąca nasion) i zdolność kiełkowania. Ilość wysiewu wyliczamy ze wzoru: planowana obsada (szt./m2) x MTZ (g) zdolność kiełkowania (%) Tylko nasiona kwalifikowane poddane ocenie w laboratoriach Stacji Oceny Nasion w specjalnych warunkach (chłodzenie, odpowiednia wilgotność) mają dokładnie określoną minimalną zdolność kiełkowania oraz zmierzoną masę tysiąca nasion. 2. Precyzyjne przygotowanie nasion do siewu przez procesy czyszczenia oraz zaprawiania – nasiona kwalifikowane produkowane są w większości w nowoczesnych zakładach wyposażonych w maszyny czyszczące mające stoły grawitacyjne i fotokomórki do oddzielania niepożądanych nasion oraz cyklony do oddzielenia pyłów. Tak przygotowane nasiona są poddawane precyzyjnemu zaprawianiu, często w technologii 100% pokrycia nasion z użyciem piany lub innych formulacji. W wypadku nasion rzepaku i buraków proces jest jeszcze bardziej dokładny, ponieważ są one dodatkowo pokryte polimerem, który zabezpiecza przed osypywaniem się zaprawy oraz sprawia, że nasiona są idealnie gładkie i w ten sposób przydatne do precyzyjnego wysiewu siewnikami punktowymi. plantacja obsiana kwalifikowanym materiałem siewnym 57 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 3. Kwalifikowane znaczy pewne – wysiewając nasiona na swoim polu, musimy mieć pewność, co siejemy. Tylko opakowanie zaopatrzone w urzędową etykietę gwarantuje, że znajdujące się w środku nasiona są zgodne z naszymi oczekiwaniami. Nasiona nabrane z magazynu zbożowego to często mieszanka odmian, w pośpiechu koszonych i sypanych w czasie żniw, tak aby jak najszybciej uciec przed deszczem. Najgorszym efektem takiej pomyłki jest wysiew odmiany ozimej wiosną, co się czasem zdarza. Nasiona kwalifikowane to znana, określona odmiana – plon uzyskany z nasion o wyższym stopniu odsiewu C/1. Pochodzą one z plantacji założonych na polach o odpowiednim zmianowaniu, na których jest prowadzona selekcja niepożądanych roślin, zakwalifikowanych przez urzędowego kwalifikatora z uwzględnieniem wszystkich koniecznych przepisów prawnych. 4. Prawidłowe dopasowanie odmiany do warunków danego pola i intensywności produkcji to klucz do uzyskania wysokich plonów. W tym pomogą już specjaliści – doradcy agrotechniczni, z których wiedzy należy bezwzględnie korzystać. Liczba odmian oferowanych obecnie rolnikom w każdym gatunku jest tak wielka, że poleganie na informacjach z In- ternetu może być zupełnie błędne. Każda odmiana powinna być sprawdzona w lokalnych warunkach. Odmiany bardzo mocno rejonizują się i te, które sprawdzają się w jednych rejonach kraju przy danej agrotechnice, niekoniecznie sprawdzą się w innych warunkach. W polskim rejestrze jest 121 odmian rzepaku ozimego, 179 odmian kukurydzy, 108 odmian pszenicy ozimej, w innych gatunkach jest podobnie. Poza odmianami zarejestrowanymi uprawia się również te badane w doświadczeniach rozpoznawczych z listy CCA oraz te, które wprowadza się do handlu bez żadnych badań. 5. Aby wykonać siew w pożądanym terminie, trzeba mieć przygotowane pole i gotowe nasiona. Terminy, zwłaszcza w większych gospodarstwach, są bardzo mocno napięte i wiele prac wykonywanych jest na ostatnią chwilę. Jeśli tylko udaje się przyspieszyć któryś element w tej złożonej układance, to jest to już spory sukces. O ile uprawić pole powinien sam rolnik, o tyle przygotować z powodzeniem nasiona może wyspecjalizowana w tym zakresie, profesjonalna firma nasienna. przychodzi kwalifikowany materiał siewny, którego użycie realizuje metody agrotechniczną i hodowlaną w integrowanej ochronie roślin. Znaczenie nasion kwalifikowanych w produkcji rolnej w Polsce jest coraz większe i rolnicy coraz chętniej po nie sięgają. Po krytycznie niskiej wymienialności materiału siewnego zbóż w 2005 r., w którym osiągnięty poziom 7% dawał nam jedną z ostatnich pozycji w Europie, sytuacja z roku na rok jest coraz lepsza. Niewątpliwie wpływ na to mają dopłaty do nasion wypłacane przez Agencję Rynku Rolnego w ramach pomocy de minimis, realizowane od 2007 r. Wcześniej, do roku 2002, były wypłacane podobne, ale niższe dopłaty, rozliczane wtedy przez podmioty sprzedające nasiona. Brak dopłat w latach 2003–2006 oraz m.in. niskie ceny skupu zbóż przełożyły się na katastrofalny spadek sprzedaży nasion kwalifikowanych. Niższy ich wysiew to spadek plonów i pogorszenie jakości ziarna. W 2015 r. średni udział kwalifikowanego materiału siewnego zbóż wyniósł 16,6% i był różny w poszczególnych gatunkach. Najwyższy poziom osiągnął w pszenicy jarej (27,8%), jęczmieniu jarym (24%) i ozimym (22,4%), a najniższy w uprawie owsa (12,7%) i pszenżyta (12,1%). Katastrofalnie niski poziom udziału materiału kwalifikowanego był w ziemniakach (7,2%) i w dalszym ciągu spadł aż o 11%. Dopłaty do zakupionego kwalifikowanego materiału siewnego sprawiają, że jest on opłacalny i tańszy niż nasiona własne. Wykorzystanie potencjału genetycznego odmian zawartego w profesjonalnie przygotowanych nasionach kwalifikowanych to najprostszy sposób na osiągnięcie dodatkowych zysków w gospodarstwie. Maria Czupak [email protected] 6. Wymogi stawiane przez integrowaną ochronę roślin nakładają obowiązek, aby przed zastosowaniem chemicznych metod ochrony roślin zrealizować metody naturalne – i tutaj z pomocą Ilość kwalifikowanych nasion zbóż po ocenie laboratoryjnej (IORiN i laboratoria akredytowane) w latach 1996–2015 2015 340 050 363 350 345 195 328 667 1996 249 017 237 900 222 764 tony 315 540 288 273 276 059 185 939 Korn-Kali® – mocny pakiet składników Idealne połączenie magnezu, potasu, sodu i siarki w Korn-Kali oraz wysoka rozpuszczalność składników pokarmowych w nawozie (40 % K 2O, 6 % MgO, 4 % Na2O, 12,5 % SO3 ) zasila optymalnie rośliny w potas i magnez – zwiększając ich odporność i efektywne gospodarowanie wodą. Więcej informacji na stronie www.korn-kali.pl/mocnypakiet 2005 99 628 dopłata 30–10 zł/dt 58 brak dopłat dopłata 60–50 zł/dt K+S Polska sp. z o.o. · telefon +48 61 628 52 10 · [email protected] · www.ks-polska.com Spółka należąca do Grupy K+S NASIONA KWALIFIKOWANE – DODATKOWY ZYSK 124 zł/ha!!! WŁASNY MATERIAŁ SIEWNY – STRATA! Aby uzyskać optymalną obsadę na polu (330 szt./m2), musisz wysiać ok. 160 kg. Nie znasz parametrów własnych nasion – zwiększ normę wysiewu o 15%. 160 kg + 15% = 184 kg x 600 zł/t 110,40 zł/ha Odpowiednią ilość nasion musisz zaprawić. Koszt zaprawiania 15 zł/dt. 1,84 dt x 15 zł 27,6 zł/ha Gdy decydujesz się na siew zebranych przez siebie nasion, musisz uiścić opłatę do Agencji Nasiennej za odstępstwo rolne. 16 zł/ha DODATKOWE NAKŁADY: • koszt Twojej pracy (czyszczenie, zaprawianie) 5 zł/ha Razem koszt własnego materiału siewnego 159 zł/ha PLANTACJA OBSIANA NIEKWALIFIKOWANYM MATERIAŁEM SIEWNYM: • zamiast sprzedać ziarno musisz wysiać je na polu • niższy stopień odsiewu – C/2 oznacza niższy plon, gorszej jakości, a wysiewane nierzadko stopnie C/3 i C/4 to spadek plonu nawet o 30% • nasiona z nieznanego i niepewnego źródła to brak gwarancji plonów, zwłaszcza przy zbożach jarych • nieprecyzyjny wysiew – nieznana MTZ i zdolność kiełkowania • zbyt duża lub za mała obsada roślin utrudnia prowadzenie łanu i powoduje wyższe nakłady na ochronę • nierównomierne zaprawienie ziarna to większe ryzyko chorób • nieznana odmiana to nieprzewidywalna jakość ziarna i brak wiedzy na temat podatności na choroby • trzeba dobrze zaplanować pracę w gospodarstwie, aby zdążyć przygotować nasiona Aby uzyskać optymalną obsadę na polu (330 szt./m2), musisz wysiać ok. 160 kg nasion kwalifikowanych. 160 kg x 1850 zł/t 296 zł/ha koszt zakupu nasion kwalifikowanych Po złożeniu wniosku do ARR otrzymujesz dopłatę do kwalifikowanego materiału siewnego. -60 zł/ha* Ziarno, które miałeś wysiać, zostało w Twoim magazynie. Sprzedaj je. -110,40 zł/ha Razem koszt kwalifikowanego materiału siewnego 125,60 zł/ha *wysokość dopłaty ogłoszona będzie 30 września następnego roku DODATKOWE KORZYŚCI Kupiłeś dobrze zaprawione ziarno znanej odmiany, możesz zatem zaoszczędzić na ochronie chemicznej. -10 zł/ha Posiałeś wyższy stopień odsiewu C/1, uzyskasz więc około 5% wyższy plon, co pokryje koszty kwalifikowanego materiału siewnego*. -240 zł/ha *do obliczeń przyjęto plon 8 t/ha i cenę 600 zł/t Uzyskałeś dodatkowy zysk tylko dlatego, że zamiast wysiewać nasiona własne (koszt 159 zł/ha), zastosowałeś kwalifikowany materiał siewny. ZYSK 124 zł/ha DODATKOWE KORZYŚCI Z SIEWU NASION KWALIFIKOWANYCH: • • • • • • • zwyżka plonu o 5–10%, ponieważ właśnie wykorzystałeś postęp genetyczny najnowszych odmian wysiałeś wyższy stopień kwalifikacji – C/1, czyli genetycznie lepszy materiał znając dokładne parametry nasion, można obniżyć normę wysiewu, zaoszczędzisz więc dodatkowe złotówki plantacja wysiana z nasion kwalifikowanych będzie zdrowsza – zaoszczędzisz na ochronie chemicznej precyzyjny siew umożliwi bezproblemowe prowadzenie łanu, mniej problemów z wyleganiem i chorobami w skupie uzyskasz wyższą cenę – Twój plon będzie miał lepsze parametry jakościowe czas, który poświęciłbyś na przygotowanie własnych nasion, masz dla siebie i dla rodziny KUPUJĄC MATERIAŁ KWALIFIKOWANY, OSIĄGNIESZ DODATKOWY ZYSK 124 zł/ha AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Żyto mieszańcowe jest przyszłością Na polskim rynku pierwsze odmiany żyta mieszańcowego pojawiły się ponad 20 lat temu. Obecnie powierzchnia uprawy hybryd zajmuje około 100 tys. ha, co stanowi jedynie kilkanaście procent całej powierzchni przeznaczonej pod uprawę tego gatunku. Dla porównania: u naszych zachodnich sąsiadów odmianami mieszańcowymi obsiane jest ponad 400 tys. ha, co stanowi około 70% całego areału. Cechują się one zdecydowanie lepszą plennością w porównaniu z odmianami konwencjonalnymi na glebach zarówno dobrych, jak i słabych, porównywalną zimotrwałością i zdrowotnością. Teoretycznie, tak jak w przypadku odmian rzepaku czy kukurydzy, hybrydy w perspektywie kilkunastu lat powinny wyprzeć odmiany populacyjne. łan żyta F1 na poletkach doświadczalnych Saaten union 62 Dlaczego warto więc je wybrać? Naukowcy zajmujący się nowymi odmianami zbóż skupiają się na podwyższaniu jakości plonu oraz zwiększaniu odporności na stresy i patogeny przy równoczesnym zachowaniu wysokiej plenności. Kierunki prac dyktowane są potrzebami rynku oraz przemysłu przetwórczego. Najważniejszą cechą mieszańców żyta, tak jak innych gatunków, jest wykorzystanie efektu heterozji, czyli podwyższenia siły fizjologicznej roślin, która jeszcze bardziej zwiększa potencjał plonowania. Hodowla żyta mieszańcowego to skomplikowany i długotrwały proces, który polega na krzyżowaniu najlepszych linii między sobą lub z materiałem pochodzącym z hodowli populacyjnej w celu indukowania nowej zmienności, a w efekcie uzyskanie lepszej wartości gospodarczej. Przykładem może być plon ziarna. Według oficjalnych badań porównawczych prowadzonych przez COBORU należy przyjąć, że średni plon, jaki osiągają mieszańce żyta, jest większy nawet o 20% w stosunku do średniego plonu odmian populacyjnych. Efekt heterozji zapewnia zdecydowanie wyższą produktywność, a co się z tym bezpośrednio wiąże – większe zaziarnienie kłosów i wyższą MTZ. Ponadto mieszańce lepiej się krzewią i mają bardziej rozwinięty system korzeniowy, co znacznie poprawia penetrację gleby. Rośliny dzięki temu są lepiej odżywione, gdyż efektywniej wykorzystują składniki pokarmowe, nawet te trudniej dostępne. Silniej rozbudowany system korzeniowy hybryd żyta nie tylko przyczynia się do uzyskiwania wyższego plonu, ale dużo lepiej wykorzystuje również azot zawarty w glebie, który został wprowadzony przez nawożenie mineralne lub przez mineralizację materii organicznej. Reasumując: wybór hybryd zapewnia większą wydajność produkcji. Odmiany żyta XXI wieku Przykładami odmian nowej generacji żyta mieszańcowego, które ponadto cechują się wyższą dynamiką rozwoju roślin, zarówno jesiennego, jak i wiosennego, co znakomicie niweluje straty i uszkodzenia po zimie, są SU Performer F1 i SU Bendix F1. Według badań COBORU ich potencjał plonowania należy do jednych z najwyższych spośród badanych odmian. Doskonale nadają się one na wszystkie stanowiska uprawy, również te o wilgotnych warunkach dojrzewania. Ponadto cechują się bardzo dużą tolerancją na termin siewu. Mieszańce te to najnowsza generacja żyta SU Turbo F1 2,0, które ze względu na wczes­ ność ruszania w okresie wegetacji lepiej wykorzystuje wodę z gleby podczas całego sezonu, co jest szczególnie istotne, gdyż ten gatunek zbóż uprawia się z reguły na stanowiskach lekkich z ograniczonymi zasobami wody. Intensywny postęp biologiczny, który dokonał się ostatnio w hodowli odmian mieszańcowych żyta doskonale dostosowanych do polskich warunków glebowo-klimatycznych, spowodował, że coraz częściej rolnicy rozważają uprawę tej rośliny również na cele jakościowej paszy objętościowej. Żyto hybrydowe na GPS Zarówno ze względów żywieniowych, jak i ze względów agrotechnicznych warto rozważyć uprawę żyta z przeznaczeniem na kiszonkę. Kiszonka z całych części roślin (GPS) żyta może stanowić dobrą alternatywę dla uprawy kukurydzy, zwłaszcza przy deficycie pasz objętościowych. Kiszonka z GPS żyta, podobnie jak kiszonka z kukurydzy, jest paszą objętościową energetyczną, stąd wymagane jest jej uzupełnienie odpowiednią ilością pasz treściwych białkowych. W rejonach, w których istnieje ryzyko uprawy kukurydzy, kiszonka z żyta może stanowić cenne uzupełnienie pasz objętościowych w gospodarstwie. Wartość pokarmowa takiej dobrze przygotowanej kiszonki GPS jest zbliżona do kiszonki z kukurydzy. Cechuje się nieco większym udziałem białka, ale o 10–15% mniejszą zawartością energii. Wartość energetyczna prawidłowo zakiszonych GPS-ów wynosi 0,77–0,80 JPM/kg s.m. (ponad 5,5 NEL MJ/kg s.m.), a ilość białka waha się od 81 do 105 g/kg suchej masy. Warto zaznaczyć, że białko kiszonek z całych roślin zbożowych jest w wysokim stopniu podatne na rozkład w żwaczu. GPS-y poprawiają strukturę fizyczną dawki pokarmowej. Dodatkowo według badań przeprowadzonych przez Zakład Energetyki Systemów Rolnictwa Instytutu Inżynierii Rolniczej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wynika, że dodatek żyta hybrydowego GPS do kiszonki z kukurydzy przeznaczonej do fermentacji podnosił wydajność zarówno biogazową, jak i metanową (najlepsze efekty uzyskiwano przy 40% dodatku żyta GPS). Dodatkowym atutem kiszonki z żyta hybrydowego jest podnoszenie ilości metanu w biogazie. Jest to nadzwyczaj ważne z punktu widzenia wartości energetycznej produkowanego biogazu, zwiększa bowiem rentowność biogazowni. Żyta na cele energetyczne mogą być bardzo ciekawą alternatywą dla kukurydzy, szczególnie w regionach bardziej suchych i chłodniejszych. Jako dodatkowy substrat do produkcji biogazu zapewniają całoroczne zaopatrzenie biogazowni, zwłaszcza w latach, w których występują susze. Przykład mieszańców, które są świetnym surowcem na tego typu kiszonkę, to SU Stakkato F1 i SU Drive F1. Badania potwierdzają ich wysoką wartość energetyczną oraz paszy objętościowej. Są to bardzo zrównoważone mieszańce, o stabilnym i wysokim potencjale plonowania, co potwierdzają wyniki doświadczeń i praktyka rolnicza. Rafał Spychała Saaten Union 63 AGROTECHNIKA | NAsiona agronom NR 2/2016 Odmiany zbóż sezon – 2016 Jęczmień ozimy NOWOŚĆ NOWOŚĆ Żyto ozime Pszenżyto ozime NANOWOŚĆ SPRZEDAŻ NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ Kaylin KWS Tenor Hobbit Wootan KWS Livado KWS Bono SU Bendix Su Performer Adverdo Lombardo Tantris Gringo liniowy wielorzędowy liniowy wielorzędowy mieszańcowy wielorzędowy mieszańcowy wielorzędowy mieszańcowe mieszańcowe mieszańcowe mieszańcowe krótkosłome krótkosłome krótkosłome krótkosłome IGP Polska KWS Lochow Syngenta Syngenta KWS Lochow KWS Lochow Saaten Union Saaten Union Syngenta Syngenta IGP Polska Danko Rejestracja 2016 PL 2011 DE 2010 DE 2014 DE 2015 PL 2014 PL 2014 DE 2014 PL 2012 DE 2015 PL 2014 DE 2007 DE Profil odmiany paszowy paszowy paszowy paszowy spożywczy/ paszowy spożywczy/ paszowy spożywczy/ paszowy/biogaz spożywczy/ paszowy/biogaz paszowy paszowy paszowy paszowy 5 4 4 4 6 6 6 6 5,5 5,5 3,5 4 7/7 8/9 8/9 9/9 9/9 8/8 8/8 9/9 7/8 8/9 7/8 7/6 Termin kłoszenia późny średni średni średni średni średni średni średni średni wczesny bardzo wczesny średni Termin dojrzewania późny średnio wczesny średni średni średni średni średni średni średni wczesny wczesny średnio późny bardzo wysoka średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia bardzo wysoka bardzo wysoka bardzo wysoka średnia do wysokiej średnia średnia średnia do wysokiej niska niska średnia średnia niska niska do średniej niska niska Odporność na porastanie średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia wysoka średnia wysoka wysoka Odporność na wyleganie dobra dobra średnia średnia średnia średnia średnia średnia bardzo dobra niska bardzo wysoka dobra Zawartość białka średnia średnia niska niska średnia średnia wysoka niska wysoka niska średnia wysoka Wymagania glebowe średnie mniejsze średnie średnie niskie niskie niskie niskie średnie średnie średnie średnie b.d. b.d. średnia średnia średnia średnia do wysokiej wysoka wysoka średnia wysoka wysoka średnia +++ +++ ++ ++ +++ +++ +++ +++ + ++(+) +++ +++ Rdza brunatna/jęczmienia ++ +++ ++ ++ +++ +++ +++ ++ +++ ++ ++ +++ Septorioza liści nd nd nd nd b.d. b.d. b.d. b.d. ++ + + (+) + + (+) ++ Choroby podstawy źdźbła nd nd nd nd +++ +++ b.d. b.d. ++ +++ +++ ++ Rynchosporioza + + (+) +++ ++ ++ +++ +++ +++ +++ b.d. +++ +++ b.d. Plamistość siatkowa + + (+) + ++ ++ nd nd nd nd nd nd nd nd 250–300 250–300 170–190 170–190 160–180 160–180 160–180 160–180 250–280 250–280 260–290 280–320 Siew w terminie optymalnym [szt./m ] 300–330 300–330 190–220 190–220 180–220 180–220 180–220 180–220 280–330 280–330 290–330 320–360 Siew w terminie opóźnionym [szt./m2] 340–380 340–380 220–250 220–250 220–250 220–250 220–250 220–250 330–380 330–380 330–390 360–420 mocny w każdych warunkach – mrozoodporność i plon w plonie nie ustępuje mieszańcom nowy wymiar plonu niedobory wody to dla mnie pestka potęga ziarna, bardzo niska podatność na porażnie sporyszem bardzo niska podatność na porażnie sporyszem plon ponad wszystko niesamowity plon o doskonałej zdrowotności mały gigant plonowania niezawodny w każdych warunkach typ Hodowla Zimotrwałość (skala 1–9) INFORMACJE PODSTAWOWE Plon wg BSA, skala 1–9 z wielolecia MTZ Wysokość roślin Odporność na niskie pH Zdrowotność Mączniak prawdziwy normy wysiewu Siew w terminie wczesnym [szt./m2] 2 Cechy szczególne pewny i stabilny plon w wieloleciu plon przez duże „P” Opracowano na podstawie wyników COBORU, BSA i informacji hodowców. Cecha: + – dobra, ++ – bardzo dobra, +++ – wybitnie dobra, nd – nie dotyczy, b.d. – brak danych 64 65 agronom NR 2/2016 AGROTECHNIKA | NAsiona Pozyskany azot jest łatwo dostępny dla roślin następczych i powinien być uwzględniony podczas planowania nawożenia mineralnego. Dodatkowo bobowate pobierają i uruchamiają trudno dostępne związki fosforu i wapnia z głębszych warstw gleby. Międzyplony w praktyce Większość polecanych roślin, jak owies, ma dodatkowo działanie fitosanitarne, czyli oczyszczające. Wpływają na stan sanitarny środowiska glebowego, głównie przez specyficzne oddziaływanie ich wydzielin korzeniowych. Stymulują rozwój pożytecznej mikroflory, przyczyniając się do ograniczenia liczebności czynników chorobotwórczych i szkodników. Dodatkowym plusem mogą być roś­liny miododajne, np. facelia błękitna, która jest bardzo chętnie odwiedzana przez pszczoły, a jej wydajność dochodzi nawet do kilkuset kilogramów miodu z 1 ha. Od 2015 r. polscy rolnicy mający więcej niż 15 ha ziemi, chcąc otrzymać pełne dopłaty bezpośrednie, są zobowiązani przeznaczyć 5% gruntów rolnych na obszary proekologiczne (EFA). ale też chroni i zabezpiecza... Istnieją różne sposoby, by spełnić ten obowiązek, a jednym z nich jest siew międzyplonów ścierniskowych lub ozimych. Wysiewana mieszanka musi być utworzona przynajmniej z 2 gatunków roślin uprawnych z grup: zbóż, oleistych, bobowatych drobnonasiennych i grubonasiennych (strączkowe) oraz miododajnych. Wyeliminowano mieszanki złożone tylko ze zbóż, a udział głównego gatunku w mieszance nie może przekroczyć 80%. Ważną rolą okrywających glebę roślin wysianych w międzyplonach jest ochrona gruntu przed erozją wodną, wietrzną oraz niszczącym działaniem promieni słonecznych. Duża masa roślinna przykrywająca glebę w mroźne i wietrzne zimy pozwala na to, by śnieg, który spadł na pole, nie został razem z wiatrem przeniesiony dalej, ale by po roztopieniu wzbogacił zasoby wodne, które na większości obszarów Polski wykazują deficyt. Międzyplon wzbogaca i poprawia strukturę gleby Przez siew międzyplonów nie tylko zrealizujemy wymóg zazielenienia, ale także znacznie wzbogacimy glebę, która jest największym i długotrwałym kapitałem rolnictwa. Przede wszystkim poprawi się jej żyzność dzięki uprawie roślin z dużą biomasą nadziemną, a po przeoraniu uzyskamy znaczną ilość materii organicznej, z której utworzy się próchnica. Możemy w ten sposób dostarczyć ilość materii organicznej zastępującej do 25 t obornika bydlęcego, dlatego też mieszanki o wartościowym składzie należałoby trzymać na polu dłużej, do uzyskania większej masy zielonej, a nie zaorywać go po wymaganym dla międzyplonów ścierniskowych terminie 1 października. Warto mieć także na uwadze, żeby w gospodarstwach, w których jest krótki płodozmian np. rzepaczano-pszeniczny, przy wyborze gatunków na międzyplony wykluczyć gatunki z tych samych rodzin co uprawa główna. Pozwoli nam to na zmniejszenie kompensacji patogenów, a także da odpocząć zmęczonej glebie, która przy takim płodozmianie jest jednostronnie wykorzystywana. Ważny aspekt to szybkie i staranne wykonanie zasiewu międzyplonów z uwagi na krótki okres po zbiorze przedplonów. Korzenie większości gatunków polecanych na międzyplony działają strukturotwórczo i fitomelioracyjnie. Te gatunki, które dysponują intensywnie rozrastającymi się korzeniami, np. Ramtil czy rzodkiew Deeptill, penetrują zagęszczoną glebę i pozostawiają kanały glebowe, które mogą być wykorzystane przez rośliny następcze do szybkiego rozwoju własnych korzeni. Mieszanki zawierające rośliny bobowate drobno- i grubonasienne, dzięki ich symbiozie z bakteriami brodawkowymi na korzeniach, mają zdolność do wiązania azotu atmosferycznego. Najlepiej przed siewem zaszczepić nasiona takimi bakteriami. 66 facelia błękitna Skład mieszanki można dobrać samemu lub skorzystać z gotowych rozwiązań, które firmy nasienne mają w swoim asortymencie. Często w skład gotowych mieszanek wchodzą gatunki u nas nieuprawiane, a mające wysokie walory strukturotwórcze, proekologiczne i prozdrowotne. Do takich należą np. sorgo, ramtil, gorczyca abisyńska. 67 agronom NR 2/2016 Rośliny uprawne najczęściej polecane do uprawy jako międzyplony Lp. Roślina Grupa uprawna Dodatkowe atuty 1. owies zbożowe fitosanitarność, stymuluje rozwój pożytecznej mikroflory 2. rzodkiew oleista oleiste tworzenie korytarzy korzeniowych, krótki okres wegetacji 3. gorczyca biała, czarna, brązowa oleiste duża ilość biomasy, krótki okres wegetacji 4. słonecznik pastewny pastewne udaje się na stanowiskach z mniejszą ilością wody 5. facelia błękitna miododajne miododajność, zaleca się na gleby lekkie, krótki okres wegetacji 6. groch siewny, peluszka bobowate grubonasienne azot dla rośliny następczej, duża masa zielona 8. łubin bobowate grubonasienne azot dla rośliny następczej, gorzkie odmiany nie są uszkadzane przez dziką zwierzynę 9. wyka siewna bobowate grubonasienne azot dla rośliny następczej, duża ilość biomasy 10. gryka pozostałe polowe fitosanitarność, krótki okres wegetacji Katarzyna Zdziechowicz [email protected] DODATKI dla GOSPODARSTW ROLNYCH NOWOCZESNY ZAKISZACZ BAKTERIE FERMENTACJI MLEKOWEJ: SILOMAX Lactobacillus plantarum - ATCC8014 Pediococcus acidilactici - ATCC8042 Lactobacillus casei - ATCC7469 Lactobacillus brevis - NCIMB8038 Enterococcus faecium - NCIMB11181 OPAKOWANIA: 100g i 500g SIATKA ROLNICZA FOLIA DO ZAKISZANIA IDEAL BAL RANI SILAGE ROZMIARY: 123 cm × 2000 m 123 cm × 3000 m ROZMIARY: szer.: od 6 do 18 m (co 2 m) dł.: 33, 35, 50 m JUMBO ROLE: 300, 400 m KOLOR: biało-czarny FOLIA DO OWIJANIA BALOTÓW IDEAL WRAP ROZMIARY: 500 mm × 1800 m 750 mm × 1500 m KOLOR: biały agronom NR 2/2016 Aktualności | Wydarzenia Zielone Pola Pawłowice 2016 Zielone Pola Pawłowice 2016 już za nami! W imprezie rolniczej, która odbyła się 2 czerwca br. na terenie gospodarstwa należącego do Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego Zakład Doświadczalny Pawłowice, wzięło udział blisko 1500 uczestników. Pogoda sprzyjała wysokiej frekwencji naszych gości, którym dziękujemy za tak liczne przybycie! Igrzyska tytanów Podczas oficjalnego otwarcia Zielonych Pól Pawłowice 2016 uczestnicy zostali przywitani przez organizatorów tego wydarzenia: Franciszka Frąckowiaka, kierownika gospodarstwa IZ PIB ZD Pawłowice, oraz Władysława Mirosława Osadkowskiego, Prezesa Rady Nadzorczej Osadkowski SA. Franciszek Frąckowiak pierwszy powitał zgromadzonych gości. Wspomniał, że od wielu lat działalność Zakładu Doświadczalnego w Pawłowicach związana jest z produkcją roślinną, hodowlą zwierząt oraz realizacją tematów badawczych. Podkreślił, że największym atutem Zakładu Doświadczalnego w Pawłowicach jest skupienie w jednym ośrodku możliwości całościowej realizacji tematyki badawczej. Następnie przemawiał Władysław Mirosław Osadkowski, który wyjaśnił, że Pawłowice nie są przypadkowym miejscem tego wydarzenia. Podkreślił, że firma Osadkowski SA organizuje na terenie całej Polski coroczne cykle spotkań z rolnikami pod hasłem „Zielone Pola”. Przez organizację tego typu wydarzenia organizatorom zależało na pokazaniu spektrum produktów i rozwiązań proponowanych przez doświadczonych agronomów – tytanów praktyki. Dodał, że „centralnym miejscem, w którym chcieliśmy się spotkać, są Pawłowice – legenda jeśli chodzi o miejsce rolniczych wydarzeń; wspaniały zakład, ale także wspaniali ludzie, którzy są otwarci na organizację tego typu imprez”. 70 Praktyka dla nauki, nauka dla praktyki Na 85 ha poletek doświadczalnych zaprezentowane zostały kolekcje odmian: ponad 20 zbóż ozimych, 60 rzepaku ozimego i 50 kukurydzy. O wyjątkowości imprezy świadczy fakt, że partnerami Zielonych Pól Pawłowice 2016 byli czołowi producenci materiału siewnego oraz środków produkcji rolnej. Nad merytoryką czuwał zespół konsultantów naukowych z Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu. Dzięki temu przybyli rolnicy, oglądając różnorodne rozwiązania, mogli je porównać i wybrać najlepsze dla siebie. W ramach poletek doświadczalnych zaprezentowane zostały efekty indywidualnych technologii ochrony fungicydowej oraz nawożenia dolistnego prowadzonych przez siedem gospodarstw: Arenda Charbielin (woj. opolskie, przedstawiciel Jarosław Grocholski), Danko Kopaszewo (woj. wielkopolskie, przedstawiciel Hubert Matuszak), IZ PIB ZD Pawłowice (woj. wielkopolskie, przedstawiciel Michał Kamiński), GPH Farmer (woj. lubelskie, przedstawiciel Eugeniusz Łoś), Attis Jakubowice (woj. opolskie, przedstawiciel Bogdan Polak), Stadnina Koni w Nowielicach (woj. zachodniopomorskie, przedstawiciel Aleksander Leśniowski), Sarna Sp. z o.o. (woj. warmińsko-mazurskie, przedstawiciel Artur Dybich). W trakcie imprezy na pytania dotyczące upraw odpowiadali doradcy agrotechniczni Osadkowski SA, przedstawiciele koncernów chemicznych, nawozowych, nasiennych oraz naukowcy z IOR PIB w Poznaniu: prof. dr hab. Marek Korbas, dr inż. Joanna 71 agronom NR 2/2016 Horoszkiewicz-Janka, dr Ewa Jajor oraz mgr inż. Jakub Danielewicz. Nie zapomnieliśmy również o miłośnikach maszyn rolniczych. Zaprezentowaliśmy między innymi wybrane ciągniki i kombajn CX8.70 marki New Holland, siewniki – jeden typu u-drill firmy Kverneland, drugi firmy Väderstad oraz opryskiwacz Pilmet EUROPA XL produkcji firmy Unia. Relacja z pokazu wzbudziła ogromne zainteresowanie i nie obyło się bez licznych zdjęć, zwłaszcza przy najnowszym ciągniku New Holland T7.315 HD. Doradca z Osadkowski Finanse wygłosił prelekcję, jak zdobyć dotacje oraz jak sfinansować i ubezpieczyć maszyny rolnicze. Wszystko, co działo się podczas Zielonych Pól Pawłowice 2016, relacjonowali również przedstawiciele mediów: radia oraz prasy branżowej i lokalnej. Oprócz solidnej porcji wiedzy nie mogło zabraknąć rozrywki. W trakcie imprezy przy pysznym cateringu odbywały się również quizy rolnicze oraz konkursy sprawnościowe, które zapewniły uczestnikom sporą porcję adrenaliny i uśmiechu. Żebyś wiedział! Zielone Pola Pawłowice 2016 uznajemy za zamknięte, ale jeszcze się nie żegnamy! Na stronie internetowej www.osadkowski.pl nadal aktywna zostaje zakładka poświęcona temu wydarzeniu. Zamieszczone zostały na niej zdjęcia, filmiki oraz uaktualnione informacje pochodzące z mediów. Co najważniejsze, zaprezentujemy jeszcze za pośrednictwem tej zakładki ostateczne wyniki doświadczeń polowych i plonowania poszczególnych odmian. Do zobaczenia! Organizatorzy Zielonych Pól Pawłowice 2016: Osadkowski SA, IZ PIB ZD Pawłowice Joanna Miężał-Basińska [email protected] 72 Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 Spotkania z Grupą Osadkowski Grupa Osadkowski rozpoczęła tegoroczne spotkania z rolnikami od wiosennych konferencji poświęconych uprawie zbóż i rzepaku ozimego. W 31 lokalizacjach na terenie całej Polski odwiedziło nas blisko 3000 osób reprezentujących gospodarstwa rolne. Spotkania z Osadkowski SA WYDARZENIE FIRMA TERMIN LOKALIZACJA OPIS MTAS/FruitPro 2016 OSA 12–13.01 2016 Warszawa Międzynarodowe Targi Agrotechniki Sadowniczej, które w ciągu dwóch dni odwiedziło około 5000 osób. Konferencja WIOSNA 2016 OSA 02.2016 22 lokalizacje Cykl konferencji zorganizowanych przez Osadkowski SA dla gospodarstw rolnych, na których omawiane były bieżące problemy agrotechniczne. W 22 konferencjach wzięło udział blisko 2000 rolników. Jagodowe Trendy OSA 25–26.02.2016 Kraśnik XII Międzynarodowa Konferencja Sadownicza Wrocław Cykl konferencji organizowanych przez jagodnik.pl, poświęconych uprawie truskawek. Osadkowski SA był współorganizatorem konferencji. Konferencja WIOSNA 2016 Jakubowice Na przełomie maja i czerwca uzupełniliśmy wiedzę teoretyczną podczas pokazów polowych, w trakcie których rolnicy mogli porównać kolekcje odmian zbóż i rzepaku ozimego tuż przed nowym sezonem zasiewów oraz zaobserwować wyniki zastosowanych technologii upraw. Odbył się ponadto pokaz maszyn rolniczych w pracy. Akademia Uprawy Truskawek OSA 5.03.2016 Dziękujemy za liczne przybycie na spotkania i zachęcamy do przejrzenia kalendarium wydarzeń oraz obejrzenia fotorelacji. Konferencja WIOSNA 2016 Łęgowo 74 Konferencja WIOSNA 2016 Strzelin Konferencja WIOSNA 2016 Rymań 75 Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 Spotkania z Osadkowski SA WYDARZENIE Zielone Pola LATO 2016 Zielone Pola Pawłowice FIRMA OSA OSA Spotkania z Osadkowski-Cebulski Sp. z o.o. TERMIN 06.2016 2.06.2016 LOKALIZACJA OPIS Pola demonstracyjne (10 lokalizacji) Podsumowanie cyklu warsztatów polowych organizowanych przez Osadkowski SA, podczas których podsumowana została wiedza przekazana na konferencjach WIOSNA 2016, a przedsiębiorcy rolni mogli porównać odmiany zbóż i rzepaku tuż przed okresem żniw. Pawłowice k. Leszna Opolagra OSA 10–12.06.2016 Kamień Śląski k. Opola XVII Mazowieckie Dni Rolnictwa OSA 11–12.06.2016 Poświętne WYDARZENIE Konferencje WIOSNA 2016 OSA Konferencja WIOSNA 2016 toruń 76 2–3.07.2016 Minikowo OC TERMIN LOKALIZACJA OPIS 9 lokalizacji Cykl konferencji zorganizowanych przez firmę Osadkowski-Cebulski Sp. z o.o., podczas których przedstawiliśmy problemy i rozwiązania wiosennej agrotechniki roślin uprawnych, szczególnie zbóż i rzepaku oraz ziemniaka. Łącznie w spotkaniach wzięło udział niemal 1000 osób. W wybranych lokalizacjach gościliśmy specjalistę z zakresu herbologii – inż. Adama Paradowskiego, który prezentował nowo wydaną książkę Herbologia w tabelach, będącą zwieńczeniem kilkunastu lat pracy i doświadczenia. 25–26.02.2016 Worpol Sp. z o.o., Sulików Prezentacja kolekcji odmian zbóż i rzepaku ozimego oraz zastosowanych technologii upraw. Dni Pola zgromadziły łącznie niemal 600 uczestników. 22.03.2016 Wiechlice k. Szprotawy Spotkanie, podczas którego uczestnicy mieli okazję bliżej przyjrzeć się najnowszej technologii ciągników serii OPTUM. 1.02.2016 Wyjątkowe wydarzenie w Polsce, które odbyło się na obszarze 85 ha i objęło kolekcję odmian oraz doświadczenia w uprawie rzepaku, zbóż i kukurydzy. Przewodnia wystawa rolnicza w południowej Polsce Dni Pola LATO 2016 OC Branżowa wystawa rolnicza Red Carpet Targi AGRO-TECH FIRMA OC KPODR – branżowa wystawa rolnicza Konferencja WIOSNA 2016 toruń Konferencja Wiosna 2016 Legnica 77 Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 WYDARZENIE FIRMA* TERMIN LOKALIZACJA OPIS Piąta edycja pokazów maszyn Case IH oraz Steyer w pracy wraz z towarzyszącymi im maszynami uprawowymi. Choć pogoda nie do końca sprzyjała, odwiedziło nas blisko 350 osób. Demo Tour 2016 OC 1.04.2016 Gospodarstwo Rolne Stanisław Kuduk, Warta Bolesławiecka Dni Pola LATO 2016 OC 30.05.2016 Gospodarstwo Rolne Tadeusz Tryler, Bukwica Prezentacja kolekcji odmian zbóż i rzepaku ozimego oraz zastosowanych technologii upraw. Agro-Tak Sp. j. Bronisław Tabisz i Jacek Kozłowski, Modlikowice Podczas spotkania przedsiębiorcy rolni mogli porównać kolekcje odmian zbóż i rzepaku ozimego tuż przed nowym sezonem zasiewów oraz zaobserwować wyniki zastosowanych technologii upraw. Ponadto odbył się pokaz maszyn rolniczych w pracy. Dni Pola LATO 2016 Spotkania z rzepakiem 2016 Dni Pola LATO 2016 OC OC OC 31.05.2016 9.06.2016 oraz 14.06.2016 2 lokalizacje: Zamek Grodziec oraz Radwanów Żabi Dwór Konferencje poświęcone uprawie rzepaku ozimego w nowym sezonie. 25.06.2016 Gospodarstwo Rolne Artur Koncik, Laski Lubuskie Pokazy odmian zbóż i rzepaku, agrotechnika oraz wystawa sprzętu rolniczego. Dni Pola Sulików 2016 Dni Pola Sulików 2016 Dni Pola Sulików 2016 Demo Tour 2016 Warta Bolesławiecka Demo Tour 2016 Warta Bolesławiecka Dni Pola 2016 Bukwica Dni Pola 2016 Bukwica SPOTKANIA Z RZEPAKIEM 2016 ZAMEK GRODZIEC 78 Dni Pola 2016 Modlikowice 79 agronom NR 2/2016 Dołącz do zespołu Grupy Osadkowski! Ilu naszych czytelników spotkało się z terminologią KAIZEN? Tym, którzy nigdy o niej nie słyszeli, chcielibyśmy w wielkim skrócie wyjaśnić, że jest to filozofia opierająca się na koncepcji ciągłego doskonalenia. W odniesieniu do firm wchodzących w skład Grupy Osadkowski i wdrażających KAIZEN w swoich organizacjach sprawa nie kończy się na udoskonalaniu produktu czy usług, tak aby odpowiadały one jak najwyższym standardom. Za tą ideą kryje się cały styl życia spółek, oparty na procesie niekończącego się dążenia do perfekcji. Zdajemy sobie sprawę, że nasz sukces zależy w dużej mierze od kompetencji pracowników, dlatego tak istotne jest dla nas stwarzanie możliwości wykorzystywania ich wiedzy w najbardziej optymalny sposób, przy jednoczesnym dawaniu szerokiego spektrum możliwości dalszego rozwoju. Jesteśmy otwarci na nowych, ambitnych pracowników, którzy wraz ze swoją wiedzą, zaangażowaniem i nieustającą pasją dołączą do zespołu Grupy Osadkowski. Aktualności | Wydarzenia Preven tor Podczas spotkań ze studentami i z absolwentami uczelni przedstawiliśmy informacje dotyczące wymagań, jakie są stawiane w procesie rekrutacyjnym w naszych spółkach oraz przekazaliśmy wskazówki studentom, jak wejść na rynek pracy w branży rolniczej. Spotykając się z młodzieżą, mieliśmy okazję do bezpośrednich rozmów. Podczas jednej z nich prezes Koła Naukowego Inżynierii Rolniczej przy Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu zapytany o to, czy rozwój w pracy jest dla niego istotny, odpowiedział: „Uważam, że jest bardzo istotny. Fajnie by było, oprócz obowiązków zawodowych, wykonywać również działania rozwojowe, badawcze, ale oczywiście tak, aby nie spędzać całego dnia w pracy”. Trudno nie zauważyć, że młodym ludziom, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy, coraz bardziej zależy na możliwości rozwoju w pracy, zachowując jednocześnie zasadę work-life balance. To, co możemy śmiało podkreślić, to fakt, że nasze oferty staży, praktyk i pracy w każdej ze spółek Grupy Osadkowski realnie stwarzają zdrową równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, dając tym samym przestrzeń do twórczej i opartej na wysokiej jakości pracy. Adiuwant poprawiający skuteczność agrochemikaliów Uczestnictwo spółek Osadkowski-Cebulski Sp. z o.o. i Osadkowski SA w tegorocznych spotkaniach na uczelniach było bardzo dobrą okazją do zaprezentowania się szerokiemu gronu studentów, absolwentów oraz osobom aktywnie poszukującym pracy. Na pewno nie poprzestaniemy na wymienionych wyżej wydarzeniach. W przyszłości weźmiemy również udział w kolejnych podobnych przedsięwzięciach. Jeśli jesteś ambitnym studentem lub uczniem szkoły średniej, pasjonatem rolnictwa, masz chęci do pracy i rozwoju oraz chcesz w perspektywie czasu mieć możliwość dołączenia do liderów na każdym polu, zaaplikuj do nas: www.osadkowski.pl, www.osadkowski-cebulski.pl Łączy się z naturalnym woskiem DOŁĄCZ DO NASZEGO ZESPOŁU! Zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy roboczej Poszukując nowych osób, jako pracodawca staramy się docierać szczególnie do studentów uczelni wyższych oraz uczniów szkół średnich o profilu rolniczym. Szukamy wszechstronnych osób, które będą chciały podjąć wyzwanie pracy w jednej ze spółek. W tym roku mieliśmy okazję zaprezentować się na uczelniach, m.in. w marcu na targach staży, pracy i praktyk na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu czy w kwietniu podczas spotkania z biznesem na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Wspieraliśmy również eliminacje okręgowe XL Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych we Wrocławiu, a także wzięliśmy udział w regionalnych targach pracy w Złotoryi i Legnicy. Nie zmywa go do 25 mm opadu w okresie działania 40°C Pokrywa powierzchnię liści (nawet omszałych) Chroni przed poparzeniami w okresie upałów STOSOWANIE Rzepak, zboża, ziemniaki (do 200 l/ha cieczy roboczej) 200–250 ml/ha Preparaty kontaktowe 300–400 ml/ha 80 Monika Cebulska Joanna Miężał-Basińska Magdalena Miodek [email protected] [email protected] [email protected] Preparaty systemiczne, nawozy dolistne 250 ml/ha Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 Doradca rolny podpowie, doradzi, dostarczy Kompleksowe doradztwo rolne dotyczy obecnej sytuacji w gospodarstwie i pomaga w podjęciu możliwie najlepszej decyzji. Wiedzą o tym i korzystają z doradztwa doświadczeni producenci rolni. Taka współpraca owocuje przede wszystkim lepszymi wynikami ekonomicznymi w gospodarstwie. Maksymalizacja produkcji przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka ewentualnych strat przyświeca każdemu producentowi rolnemu. Rozległa wiedza o prawidłowym nawożeniu oraz zagrażających chorobach i szkodnikach roślin, ich właściwa identyfikacja, dobór odpowiednich preparatów zwalczających i ich terminowa aplikacja mogą nastręczać trudności. Dlatego niektórzy rolnicy, chcąc ułatwić sobie pracę i ograniczyć do minimum możliwość popełnienia ewentualnych błędów w gospodarstwie, korzystają ze wskazówek doradcy rolnego. Konsultują z nim konieczność wykonania zabiegów w uprawach, które doradca dopasowuje do konkretnego gospodarstwa i danej uprawy. Producenci oszczędzają w ten sposób czas i pieniądze. Taki rodzaj współpracy ceni sobie Zdzisław Długi, prezes Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Nowe Życie” w Rąbiniu (pow. Kościan, woj. wielkopolskie). Spółdzielnia od ponad 10 lat korzysta z kompleksowego doradztwa rolnego, opierając się na współpracy z firmą Osadkowski SA. W uprawie zbóż ozimych (jęcz- mienia, pszenicy i pszenżyta), które dominują w gospodarstwie, wykorzystywany jest program ochrony fungicydowej opracowany przez doradców tej firmy. – Zależało nam przede wszystkim na ochronie zbóż przed mączniakiem oraz chorobami podstawy źdźbła, a substancje wskazane przez doradców sprawdzają się w naszych uprawach. Program ochrony w terminie T1 bazował na gotowej, fabrycznej mieszaninie substancji czynnych: propikonazolu i fenpropidyny, zawartych w preparacie Tern Premium 575 EC stosowanym w dawce 0,7 l/ha, oraz na prochlorazie w preparacie Promax 450 EC zastosowanym w ilości 1 l/ha. Przed aplikacją preparatów obserwowaliśmy silną presję ze strony chorób. Dzięki zabiegowi udało się zahamować ich ekspansję. W drugiej połowie maja nasze działania skierowane były przeciwko mączniakowi oraz septoriozie i rdzom. Zastosowaliśmy dimoksystrobinę i epoksykonazol w preparacie Swing Top 183 SC w dawce 1,2 l/ha oraz tebukonazol zawarty w preparacie Syrius 250 EW w ilości 0,5 l/ha. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Nowe Życie” Gospodarstwo dysponuje 270 ha gruntów klasy IV a i IV b o uregulowanym odczynie – pH 5,8. Spółdzielnia prowadzi produkcję roślinną. Dominują zboża paszowe: pszenżyto, pszenica, jęczmień, kukurydza. Zdzisław Długi, prezes Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Nowe Życie” w RąbiniU 82 Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Zajmuje obszar 500 ha. Dominują gleby klasy III i IV. Na 40 ha prowadzone są doświadczenia z roślinami rolniczymi. Pozostała powierzchnia wykorzystywana jest do normalnej produkcji towarowej. Rzepak ozimy uprawiany jest na 120 ha, burak cukrowy na 60 ha, resztę zajmują zboża. Rafał Cyfert, kierownik działu gospodarczego Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Z doradcą agrotechnicznym współpracuje także Rafał Cyfert, kierownik działu gospodarczego Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Na części pól – ok. 25 ha obsianych rzepakiem ozimym oraz burakiem cukrowym – stosuje preparat Terra-Sorb foliar zaliczany do stymulatorów wzrostu roślin. – Za sprawą doradcy z firmy Osadkowski SA po biostymulator sięgnąłem 3 lata temu, w momencie, gdy roślinom dokuczał niedobór wody i wówczas uprawa buraka cukrowego nie rokowała najlepiej. Aplikowałem wtedy Terra-Sorb foliar w dawce 2 l/ha razem z preparatem wspomagającym ukorzenienie roślin Black Star w ilości 2 l/ha. Susza dała się we znaki w ubiegłym roku także rzepakom i po ocenie polowej przeprowadzonej wspólnie z doradcą rolnym również na tę uprawę postanowiłem zaaplikować biostymulator. Preparat stosuję dwukrotnie: w fazie zwartego pąka i na początku okresu kwitnienia w dawkach po 2 l/ha. Skłoniłem się ku temu, ponieważ we wcześniejszym sezonie mimo występującej suszy rośliny buraka cukrowego po aplikacji biostymulatora odznaczały się lepszą rozbudową korzenia w porównaniu z polami, na których preparatu nie stosowałem. Korzystna reakcja buraka, którą obserwowałem, wystąpiła także w ubiegłym roku w rzepaku. Na polach, gdzie zastosowałem biostymulator, rzepak plonował wyżej o ok. 10%, dając 400 kg/ha nasion więcej – tłumaczył Rafał Cyfert. Z kompleksowego doradztwa tej firmy korzysta również Marek Grobelny ze wsi Kiełczyn w pow. śremskim (woj. wielkopolskie). Kierując się programem zaproponowanym przez doradcę, zastosował w swoich zbożach dokarmianie dolistne roślin. – Dwukrotnie aplikowałem siarczan magnezu w dawce 10 kg/ha oraz Basfoliar 36 Extra w ilości 5 l/ha – na koniec krzewienia i na początku strzelania w źdźbło. Część pola pszenżyta pozostawiłem bez oprysku mikroelementami. Rośliny są tam słabsze, ich pokrój jest wyraźnie gorszy od części, gdzie podałem nawóz nalistny – mówił Marek Grobelny. Wiosną dwukrotnie dokarmiony dolistnie został także rzepak. Najpierw w fazie rozety, a potem na początku opadania płatków. Rolnik stosował Basfoliar 36 Extra w ilości 5 l/ha z dodatkiem 3 l/ha nawozu Adob Bor. Zarówno w zbożach, jak i w rzepaku przy dokarmianiu aplikowano także preparaty zwalczające choroby. Przy drugiej aplikacji nawozów dolistnych w rzepaku zastosowano stymulator roślin Terra-Sorb foliar w dawce 2 l/ha. Dariusz Sobieraj (po lewej), doradca z firmy Osadkowski SA, i Marek Grobelny sprawdzają stan pszenżyta ozimego Marek Grobelny Kiełczyn, pow. śremski, woj. wielkopolskie. Gos­ podaruje na 125 ha gruntów klas III b–VI, o pH 4,8–7,2. Uprawia głównie zboża: pszenżyto 35 ha, żyto 18 ha, jęczmień 16 ha, pszenicę 9 ha oraz kukurydzę, rzepak, burak cukrowy i łubin wąskolistny. Katarzyna Szulc Źródło: „Farmer” 06.2015 83 Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 Magazyn bez szkodników Przechowywanie zboża to częsta praktyka w gospodarstwach rolnych. Składowane plony są idealnym środowiskiem dla wielu szkodników magazynowych, głównie roztoczy, owadów i gryzoni. Ich bytowanie w przechowywanym zbożu może powodować rozprzestrzenienie się w danym magazynie drobnoustrojów: grzybów i bakterii, które mogą stać się poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt. Są one ponadto przyczyną strat ekonomicznych w sektorze rolno-spożywczym. Szacowane straty spowodowane przez obecność szkodników to około 10% produkcji światowej. Jak je zwalczyć? Sposobów na zwalczanie szkodników magazynowych jest kilka. Wyróżniamy metody mechaniczne, fizyczne, biologiczne, chemiczne, a także kombinacje tych sposobów. Ich celem jest zniszczenie wszystkich stadiów rozwojowych szkodliwych organizmów. Wybierając metodę, należy zwrócić uwagę na jej praktyczność, opłacalność, a także sprawdzić, czy jej zastosowanie nie będzie miało negatywnego wpływu na przechowywane zboże. Metody mechaniczne polegają przede wszystkim na utrzymaniu czystości: dokładnym myciu obiektów, okresowym przesiewaniu i odwiewaniu ziarna. Należy pamiętać też o systematycznym jego przesypywaniu. Do tych metod zalicza się również stosowanie pułapek. Innym sposobem na zwalczanie szkodników jest zastosowanie metod biologicznych. Polegają one na wykorzystaniu naturalnych wrogów szkodników, a także substancji odstraszających naturalnego pochodzenia. Istnieją również metody fizyczne, które sprawdzą się zarówno w profilaktyce, jak i w zwalczaniu szkodników już obecnych w magazynach. Wyeliminowanie szkodników magazynowych jest możliwe przez profilaktykę oraz ich zwalczanie. Działania profilaktyczne służą stworzeniu i utrzymaniu środowiska nieprzyjaznego dla niepożądanej fauny. Niedopuszczenie do pojawienia się szkodników jest ważne, ponieważ ich proces rozmnażania zachodzi szybko i jest wyjątkowo wydajny. Przykładowo: jedna para wołków zbożowych po sześciu pokoleniach doczeka się aż 8 mln potomków, z których każdy pochłania dziennie około 0,5 mg ziarna. Gryzonie nie osiągają tak spektakularnych wyników. Charakteryzują się jednak najwyższą płodnością wśród ssaków. Jedna samica jest w stanie w ciągu roku wydać na świat około 60 młodych, ich populacja więc rozrasta się bardzo szybko. Niezwykle istotne jest zatem wykrycie obecności szkodników jak najszybciej, zanim zdążą one opanować magazyn i poczynić kosztowne oraz niebezpieczne straty. Właśnie dlatego monitoring jest tak ważnym ogniwem w systemie ich zwalczania. 84 – Niskie temperatury: nie zawsze zabijają owady, ale znacznie spowalniają ich procesy życiowe i rozmnażanie. Najlepiej sprawdzają się jako zabezpieczenie przed roztoczami. Utrzymanie niskiej temperatury wiąże się niestety z dużymi kosztami. Właściciele magazynów mogą wykorzystać naturalnie zimne powietrze w okresach zimowych, w czasie suchych dni. – Obniżona wilgotność: wszystkie organizmy do optymalnego wzrostu i bytowania potrzebują wody. Obniżenie jej zawartości w zbożu może skutecznie ograniczyć rozwój szkodników. Dobrym sposobem może okazać się połączenie tej metody z zastosowaniem niskiej temperatury. – Światło zwabiające do nagrzanych eklektycznie spiral: metoda zastosowania lamp owadobójczych oraz promieniowania jonizującego nie ma zbyt wielu zwolenników, ponieważ jest kosztowna, a ponadto ma niską skuteczność. Promieniowanie jonizujące nie jest tak groźne dla szkodników zbożowych, jak dla kręgowców. – Zmodyfikowana atmosfera: atmosferę, która pomaga w utrzymaniu środowiska wolnego od szkodników, można uzyskać poprzez dodanie azotu, z jednoczesnym obniżeniem poziomu tlenu lub dwutlenku węgla. Metoda jest skuteczna, ale wymaga szczelnego zbiornika. Wyróżnia się również metody biotechniczne, które do zwabiania w pułapki owadów wykorzystują feromony. Substancje te wytwarzane są syntetycznie. Innym sposobem wykorzystania feromonów jest ich rozpylenie w magazynie w celu zdezorientowania owadów. Takie działania uniemożliwiają komunikację i łączenie się owadów w pary. Najbardziej popularnym sposobem dezynsekcji jest wykorzystanie środków chemicznych. Substancji chemicznych można użyć na wiele sposobów, np. opryski, zamgławianie, zadymianie czy fumigacja. Niektóre pułapki zawierają insektycydy i atraktanty. Nie wszystkie środki działają wyłącznie owadobójczo. Znane są również substancje zaburzające wzrost i rozwój owadów, przez co stają się one niezdolne do rozmnażania oraz powodują znacznie mniejsze starty. Co więc należy zrobić, gdy w naszym magazynie wykryliśmy obecność szkodników? Działać, i to natychmiast. Każdy dzień zwłoki może przynieść poważne straty. Wszyscy producenci zbóż przechowujący swoje plony muszą mieć świadomość wysokiego stopnia szkód, jakie wyrządza obecność szkodników magazynowych, zarówno finansowych, jak i dotyczących bezpieczeństwa zdrowotnego. Skuteczne zwalczanie szkodników to jeden z najważniejszych warunków właściwego przechowywania zboża. [1] Opracowanie na podstawie: Szkodniki zbożowo-mączne (magazynowe), dr hab. Tadeusz Bakuła, Katedra Prewencji Weterynaryjnej i Higieny Pasz, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Ola Kubić [email protected] 85 Aktualności | Wydarzenia Być kobietą i... rolnikiem w spódnicy! Kilka miesięcy temu obchodzony był Dzień Kobiet, który stał się dla mnie dobrą okazją, aby porozmawiać o kobiecości z „rolnikami w spódnicach”. Zapytałam więc sześć wyjątkowych kobiet, które związały swoją karierę z rolnictwem, co dla nich znaczy być czynną zawodowo, jak realizują swoją kobiecość, co je martwi, a co cieszy. Z przeprowadzonych rozmów wyłaniają się bardzo ciekawe wnioski i spostrzeżenia, ukazujące wieś z kobiecej perspektywy. Coraz więcej rolniczek Violetta piętka i MarIanna Piętka – matka i córka, w tle ich gospodarstwo Cztery lata temu wśród rolników prowadzących gospodarstwa o powierzchni większej niż 100 ha kobiety stanowiły tylko 8%. Statystyki pokazują jednak wyraźną tendencję wzrostu ich aktywności w branży rolniczej. Obecnie co piąte gospodarstwo rolne w Polsce kierowane jest przez kobietę. Wart podkreślenia jest fakt, że tylko w województwach wielkopolskim i kujawsko-pomorskim doszło już do wyrównania liczby posiadanych na własność gospodarstw między farmerkami a farmerami. – Widzę duży potencjał w rolniczkach, które coraz częściej przejmują stery i samodzielnie prowadzą duże gospodarstwa. Mit rolnika mężczyzny powoli upada – uważa Dorota Kuźniacka, właścicielka Gospodarstwa Rolnego Dębówiec. – Rolniczki tak naprawdę wnoszą to samo, co inne kobiety pracujące w pozostałych branżach, czyli kobiecą intuicję, odwagę, wytrwałość w dążeniu do celu i cierpliwość w jego realizacji, konsekwencję w działaniu oraz wysoką odporność psychiczną na stres. Są przede wszystkim bardzo przedsiębiorcze, mądrze inwestują, kierując się myślą: po co to robię i jaką ma mi to przynieść korzyść biznesową. Aby udowodnić mężczyznom, że są godnymi partnerami w biznesie, prof. Witold Grzebisz Więcej informacji: www.agrosulca.com.pl stale się dokształcają. Jednak my, kobiety, mamy coś unikatowego, czego mężczyznom często brakuje, czyli „szósty zmysł”, który pozwala nam mądrze zarządzać gospodarstwami – uważa Marianna Piętka, prezes Przedsiębiorstwa Rolno-Przemysłowego Janówek Sp. z o.o. Branża rolna zdominowana przez mężczyzn? Kobiety na wsi odrzuciły już dawno rolę „żon przy mężu” i animatorek życia na wsi, choć oczywiście robią to nadal i czerpią z tego ogromną satysfakcję. Współczesne rolniczki stają się jed- 87 Aktualności | Wydarzenia agronom NR 2/2016 nak coraz bardziej przedsiębiorcze. W praktyce wygląda to tak, że polskie kobiety na wsi rządzą w swoich domach i w pracy. To one w większości przypadków podtrzymują więzi rodzinne, zajmują się domem i podejmują decyzje dotyczące zakupów czy inwestycji w gospodarstwach. – To nic nowego – uważa Violetta Piętka, wiceprezes Przedsiębiorstwa Rolno-Przemysłowego Janówek Sp. z o.o. – Od zawsze jesteśmy związane z rolnictwem, tyle że nieformalnie. To właśnie my, kobiety, wspieramy swoich mężów i doradzamy im w podejmowaniu decyzji zakupowych czy w działaniach agrotechnicznych na polu. Jestem przekonana, że zarówno w rolnictwie, jak i w każdym innym zawodzie odniesie się sukces, myśląc długofalowo, wyprzedzając bieżące sytuacje zawsze o ten jeden krok do przodu – dodaje. – Z poglądem, że branża rolna zdominowana jest przez mężczyzn, nie do końca się zgadzam – mówi Sabina Matuszkiewicz, właścicielka gospodarstwa rolnego w Koźmińcu. – W tej branży od zawsze były kobiety i poprzez galopujący postęp w rolnictwie będzie ich przybywać coraz więcej. Przed laty zawód rolnika był bardzo ciężkim „kawałkiem chleba”. Obecnie praca w gospodarstwach, wspomagana przez nowoczesne technologie oraz cyfryzację, mocno się usprawniła, stając się bardziej komfortowa i atrakcyjna dla kobiet – podkreśla. – W rolnictwie jest miejsce zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet, ponieważ przez istniejące między nami różnice możemy bardziej efektywnie się uzupełniać – uważa Dorota Głowacka, wicedyrektor Agro-Polen Sp. z o.o. – Rolnictwo stale ewoluuje, zmienia się sposób myślenia. Dla mnie, przy codziennym zarządzaniu gospodarstwem, nieważna jest płeć. Istotne jest jednak zaangażowanie, myślenie nad tym, co się wykonuje, oraz pokonywanie barier przez szukanie skutecznych i przemyślanych rozwiązań – dodaje. Jaka jest współczesna rolniczka? Współczesna polska rolniczka jest coraz lepiej wykształconą czterdziestolatką, w niczym nie ustępującą zawodowo kobietom z miast. Jest bardzo dobrze wykwalifikowana, często lepiej niż mężczyzna. Cechuje ją zdecydowanie większa ambicja i determinacja w zdobyciu i utrzymaniu pracy. Jest 88 Sabina Matuszkiewicz z domowego centrum dowodzenia W chlewni u Pani Doroty Kuźniackiej również bardziej obowiązkowa i punktualna. Kobieta na wsi ma większy wpływ na podejmowane decyzje w gospodarstwie niż kilka lat temu. Polska rolniczka dobrze ocenia swoją obecną sytuację i pozytywnie patrzy w przyszłość. Tak mówią statystyki i raporty, a co na to nasze bohaterki? – Każda z nas musi znaleźć swoje miejsce w życiu, wiedzieć, czego chce, a wówczas będzie szczęśliwa. Uważam, że trzeba przejmować inicjatywę, być kowalem swojego losu, bo tylko od nas zależy, jakie będziemy miały życie – uważa Dorota Kuźniacka. – Praca, która daje satysfakcję, adrenalinę oraz możliwość realizacji swoich marzeń, jest dla mnie osobiście prostym przepisem na szczęście. Jestem dumna, kiedy patrzę na moje wysokie plony. Wówczas czuję, że to, co robię, jest ważne i zmierza w dobrym kierunku. Bardzo mnie to umacnia. Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym powinna być jednak zachowana. Kocham książki, szybkie auta, podróże i staram się swój wolny czas spędzać wyłącznie na odpoczynku, tak aby zregenerować siły na kolejne miesiące pracy w gospodarstwie – zdradza nam Marianna Piętka. – Wiedza, stały rozwój, pokora, mądrość życiowa. Jeśli te wszystkie cechy znajdziemy i wykształcimy w sobie, odniesiemy sukces w życiu zarówno zawodowym, jak i prywatnym – uważa Dobrochna Kucharska, prezes Gospodarstwa Rolnego Karolew Sp. z o.o. – Również wsparcie rodziny i najbliższych jest bardzo ważne. Dzięki mojemu tacie, który wprowadził mnie w tajniki agrotechniki i cały czas wspiera mnie swoją wiedzą w tym zakresie, mojej mamie, która pomaga mi w domu i przy dzieciach, oraz mężowi, który pilnuje spraw ekonomicznych, mogę cieszyć się codzienną pracą w gospodar- stwie i czuć, że cokolwiek się wydarzy, mam w nich wszystkich wsparcie. Wieś kontra miasto Przez ostatnie dziesięciolecia obserwowaliśmy migrację ludności wiejskiej do miast. Obecnie – jak wynika z badań Głównego Urzędu Statystycznego – mamy nowe zjawisko: liczne przeprowadzki ludzi z miast na wieś. Cisza, spokój, dom z ogródkiem – czy to przyciąga coraz większą liczbę Polaków? – Ja i moje rodzeństwo wychowaliśmy się na wsi, tu dorastaliśmy i tu już zostaniemy. Szanuję ziemię i tak staram się na niej gospodarować, żeby jej nie szkodzić, żeby została w jak najmniej naruszonym stanie, piękna, naturalna dla kolejnych pokoleń. Na wsi natura daje mi siłę. Nie ma dla mnie nic cenniejszego niż widok przyrody budzącej się do życia na wiosnę czy moje jałówki biegające na świeżym powietrzu – podkreśla Dorota Głowacka. Dorota Głowacka w biurze W domu u Doroty Kuźniackiej. Z lewej Renata Dorsz (Osadkowski SA) – Miałam możliwość podczas studiów i jeszcze jakiś czas po nich mieszkać w dużym mieście i jestem przekonana, że nie jest to życie dla mnie. Na wsi czuję energię przyrody, przestrzeń, gdy idę na pole i mogę oddychać świeżym powietrzem. Od dziecka wychowywałam się na wsi i nie wyobrażam sobie nie mieć natury blisko siebie – mówi Dobrochna Kucharska. Kobiety – słaba płeć? „W kobietach dobroć, litość, miłość mieszka” – pisał Szekspir. I zapomniał dodać jeszcze – siła. Dużo siły. Często takiej, o którą same by się nie podejrzewały. Czasem w ich życiu zdarza się coś niezaplanowanego: kataklizm, choroba, odejście ukochanych osób. Myślą, że nie dadzą sobie rady, że to koniec, a potem podnoszą głowę i idą dalej. Wstają, jeśli upadły, prostują się, jeśli przygniótł je ciężar ponad siły. Z tymi silnymi kobiecymi osobowościami mam przyjemność porozmawiać i zadać nurtujące mnie pytania: Co daje im taką siłę? Co oznacza dla nich być kobietą? Jak pozostały wierne sobie? Najbardziej jednak ciekawi mnie odpowiedź na pytanie o te chwile, kiedy słabość przekuły w siłę. – Kobieta powinna być silna i niezależna, nie wyzbywając się przy tym swojej kobiecości – mówi Violetta Piętka. – Po śmierci męża świat mi się zawalił. Musiałam jednak szybko otrząsnąć się ze straty i zająć gospodarstwem. Nie mam agronomów, doradców. Zatrudniam u siebie tylko 7 osób. Wszystko, co obecnie osiągam w biznesie, zawdzięczam swojej i córki pracy. Jestem z nas dumna, że rozwijamy się i nadążamy za trendami. Mimo ciężkiej pracy w rolnictwie nie zatraciłam jednak swojego kobiecego pierwiastka i nie stałam się „babochłopem”. W tym wszystkim nie chodzi bowiem o pokazywanie kobiety tylko jako silnej i wyzwolonej. Pokazywać trzeba też tę drugą stronę – kobiecą, delikatną. Staram się dbać o sie- 89 agronom NR 2/2016 bie i szanować swój organizm. Niedługo wyruszam w pielgrzymkę do Santiago de Compostela. Pieszo przemierzę z córką 350 km. Zamierzam się nie poddać i dojść do celu! – My, kobiety, jesteśmy bardzo silne, mamy dużo empatii w sobie, zazwyczaj dbamy o wszystkich dookoła: najbliższych, męża, dzieci. Dopiero na szarym końcu myślimy o sobie. Współczesna Polka żyje w poczuciu pewnego rozdarcia między życiem rodzinnym a sferą zawodową, w której też chcemy się realizować – mówi Dobrochna Kucharska. W pracy jestem profesjonalistką, specjalistką od rozwiązywania problemów, umiem motywować pracowników, uczę się szybko i stale dążę do doskonałości, a w życiu prywatnym mam stałe poczucie winy, że nie poświęcam rodzinie tyle uwagi, ile bym chciała. Dlatego nauczyłam się doceniać wolne chwile, kiedy spędzam je w zaciszu domowym z najbliższymi. Uważam, że my, kobiety, powinniśmy więcej dbać o siebie, mniej skupiać się na rzeczach nieważnych, tak aby móc cieszyć się bieżącą chwilą, „tu i teraz”. cudem ja i moje dzieci uszliśmy z życiem. Obecnie, w wyniku utraty sprawności w nodze, nie mogę się tak angażować w prowadzenie gospodarstwa, jak przed wypadkiem, nie załamałam się jednak i nadal jestem aktywna zawodowo. Zajmuję się administracją i księgowością. Prywatnie jestem też członkinią Koła Gospodyń Wiejskich w Koźmińcu. Jestem uparta i gdyby nie ta cecha oraz wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, dawno bym się już poddała. Tajemnica kobiecości nie jest ukryta w starych księgach. Tą tajemnicą są moje bohaterki. Kobiecość to ty, prowadząca swoje codzienne zajęcia na wysokich obcasach, boso w lesie, sama na swoim polu czy pośród krzyczących dzieci w kuchni. Gdziekolwiek jesteś, kobiecość dostępna jest dla ciebie w każdej chwili! – W dzisiejszym świecie nie ma wykształconego modelu kobiecości, który łączyłby spełnienie zawodowe z satysfakcjonującym życiem prywatnym. Dlatego bycie kobietą stało się nie lada wyzwaniem – podkreśla Dorota Głowacka. – Nieraz zadawałam sobie pytanie, jak pogodzić rolę profesjonalnej bizneswoman z rolą strażniczki domowego ogniska? W końcu znalazłam odpowiedź – była nią właściwa organizacja. Nie ma rzeczy niemożliwych – zawsze to powtarzam moim pracownikom. Trzeba szukać rozwiązań, a nie udawać, że problemu nie ma i jeszcze sam się jakoś rozwiąże. Kiedy mam chwilę zwątpienia, powtarzam sobie głośno i konsekwentnie: „Dam radę!” – i to jak do tej pory działało. Nigdy się nie poddaję i zawsze podejmuję wyzwania, bo to właśnie one motywują mnie do działania. Obierając sobie cel, mimo wszystko staram się mieć na uwadze, że czasem nie warto dążyć do niego za wszelką cenę. – Gdy mam problem, to walczę do końca i nie odpuszczam – zdradziła mi w rozmowie Sabina Matuszkiewicz. – Zawsze idę optymistycznie do przodu, bo nie akceptuję porażek na żadnym polu. Kilka lat temu miałam poważny wypadek samochodowy, z którego 90 Źródła: Dane z badania Agribus 2014, przeprowadzonego na zlecenie Banku BGŻ przez firmę Martin&Jacob. Raport Sytuacja kobiet w rolnictwie i na obszarach wiejskich, Konsorcjum Badawcze FOCUS GROUP, Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego, Warszawa, marzec 2012 roku. Nawozy dolistne ADOB Siła nauki. ADOB® Bor ADOB® Bor całkowicie pokrywa zapotrzebowanie roślin na bor zawiera 15 % przyswajalnego boru ADOB® Bor jest wysokoskoncentrowanym borowym nawozem dolistnym przeznaczonym, do nawożenia upraw szczególnie wrażliwych na niedobór boru: rzepaku, buraków cukrowych i pastewnych, ziemniaków, kukurydzy, roślin strączkowych, lucerny, upraw sadowniczych i warzywniczych. Bor zawarty w nawozie ADOB® Bor reguluje aktywność auksyn, bierze udział w powstawaniu polisacharydów ściany komórkowej oraz w procesie wzrostu (podziały komórkowe, wzrost łagiewki pyłkowej). Dobrochna Kucharska i jej pasja sportowa – tenis ADOB® Bor może być stosowany łącznie z nawozami dolistnymi typu Basfoliar®, ADOB® oraz z większością dostępnych na rynku środków ochrony roślin. Nawóz ADOB® Bor oferowany jest wyłącznie w formie płynnej, Jest to stabilny roztwór o dużej efektywności stosowania. Joanna Miężał-Basińska [email protected] Nawozy typu ADOB® 2.0 i Basfoliar® 2.0 stanowią kompleksowy i skuteczny program nawożenia dolistnego. Ich skład zawiera bogaty zestaw makro- i mikroelementów, specjalnie dopasowany do potrzeb uprawy. Teraz dostępna jest także nowa generacja nawozów – ADOB nawozy ADOB® 2.0 Basfoliar 2.0 www.adob.com.pl Osadkowski SA 56-420 Bierutów, ul. Kolejowa 6, tel. 71 314 64 54 www.osadkowski.pl Dołącz do nas! Znajdź nas na Firmowe Punkty Handlowe Lubrza 48-231 ul. Wolności 94 tel. 77 553 22 22 Namysłów 46-100 ul. Oleśnicka 7 tel. 77 410 44 77 Oleśnica 56-400 ul. Krzywoustego 30 a tel. 71 399 22 80 Oława 55-200 ul. Zwierzyniecka 1 b tel. 71 313 32 58 Pasłęk 14-400 ul. Westerplatte 43 tel. 55 248 35 99 Prusice 55-110 ul. Kaszycka 3 tel. 71 312 62 12 Przytoczna 66-340 ul. Dworcowa 1 tel. 95 749 36 71 Rawicz 63-900 ul. 1000-lecia 1 a tel. 65 572 72 88 Strzelin 57-100 ul. Oławska 51 tel. 71 392 48 80 Świdnica 58-100 ul. Kopernika 37 tel. 74 857 51 20 Września 62-300 ul. Czerniejewska 3 tel. 61 437 79 28 Koźmin Wlkp. 63-720 Gałązki 46 tel. 62 721 05 78 Nysa 48-303 ul. Nowowiejska 16 tel. 77 433 72 29 Osadkowski-Cebulski Sp. z o.o. 59-220 Legnica, ul. Nasienna 6, tel. 76 850 61 49 www.osadkowski-cebulski.pl Znajdź nas na Firmowe Punkty Sprzedaży Bolesławiec 59-700 ul. Dolne Młyny 42 b tel. 75 734 64 38 Głogów 67-200 ul. Rudnowska 78 a tel. 76 835 11 13 Lwówek Śląski 59-600Mojesz 9a tel. 75 782 56 20 Świebodzin 66-200 ul. Mała 1 (obok PKP) tel. 68 382 44 42 Zagrodno 59-516 Zagrodno 59 tel. 76 877 33 85 Złotoryja 59-500 ul. Grunwaldzka 8 tel. 76 878 32 80 Agrainvest Sp. z o.o. www.agrainvest.pl Dołącz do nas! Oleśnica 56-400 ul. Krzywoustego 29 tel. 71 314 17 24 Września 62-300 ul. Daszyńskiego 2A tel. 61 862 04 00 Wydawca: Grupa Osadkowski Zespół redakcyjny Opieka merytoryczna: Małgorzata Idkowiak • Odmiany roślin uprawnych: Maria Czupak • Środki ochrony roślin i nawożenie dolistne: Bartosz Filipczyk • Nawożenie upraw: Magdalena Nitecka • Opieka graficzna: Iza Maćkowska Projekt graficzny i DTP: studio trzypunkty Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie. Opróżnione opakowania przepłucz trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą opryskową. Opróżnione opakowania po środku ochrony roślin zwróć do sprzedawcy, u którego środek został zakupiony. Przestrzegaj etykiety – instrukcji stosowania środków ochrony roślin w celu ograniczenia ryzyka dla ludzi i środowiska.
