PODMIOTY STOSUNKU ZOBOWIĄZANIOWEGO Wielość podmiotów stosunku zobowiązaniowego, czyli solidarność dłużników i wierzycieli Prowadzący: Mgr Anna Krawczyk-Sawicka Podmioty stosunku zobowiązaniowego: Wierzyciel Dłuznik mgr Anna Krawczyk-Sawicka Podmioty a strony stosunku zobowiązaniowego Np. umowa spółki (art. 860 k.c.), umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (393 k.c.), umowa akredytywy, przekazu. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Przykłady: Przykład: • Zlecenie może być udzielone przez dwie lub więcej osób [a1, a2, a3…] jednemu tylko partnerowi B, podejmującemu się wykonania danej czynności. • Dwie osoby K1, K2 mogą udzielić pożyczki łącznie trzem osobom L1, L2, L3. • Rowerzysta Z może wyrządzić szkodę przechodniowi N we współdziałaniu z inną osobą P. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Wielość wierzycieli albo dłużników • Wpływ na stosunek zobowiązaniowy (zasady): a) podzielności lub niepodzielności świadczenia, b) ewentualnego uznania zobowiązania za zobowiązanie solidarne. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Świadczenia podzielne i niepodzielne ŚWIADCZENIA PODZIELNE – świadczenie jest podzielne jeśli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości (art. 379§2 k.c.). Przykład: Dług 12 000. 1 wierzyciel a 2ch dłużników – ile zapłaci każdy z dłużników? mgr Anna Krawczyk-Sawicka Świadczenia podzielne i niepodzielne • ŚWIADCZENIA NIEPODZIELNE – świadczenie nie może być spełnione częściami bez istotnej zmiany jego istoty . • Jeżeli jest kilku współdłużników odpowiadają oni za zobowiązanie tak jak dłużnicy solidarni (art. 380 § 1 k.c.). Zapamiętaj! – Każdy z dłużników odpowiada za całość długu – Wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia od: wszystkich łącznie, od niektórych lub od każdego z osobna. – Zaspokojenie wierzyciela przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Roszczenia regresowe w przypadku świadczeń podzielnych i niepodzielnych • Jeżeli jeden z dłużników spełnił świadczenie niepodzielne względem wierzyciela, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia , w częściach jakie przypadają na poszczególnych dłużników (art. 308§3 k.c.) mgr Anna Krawczyk-Sawicka ZOBOWIĄZANIA SOLIDARNE mgr Anna Krawczyk-Sawicka Na czym polega solidarność dłużników? • SOLIDARNOŚĆ BIERNA – art. 366 k.c. Polega na tym, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Źródła solidarności • Źródłem solidarności biernej mogą być: ustawy, czynności prawne np. umowy. a) Ustawy np.: art. 441 k.c. – wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym za które odpowiada kilka osób, lub też art. 554k.c. zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. b) Czynności prawnej np.: art. 370 k.c. – wynika z niego, że jeśli kilka osób zaciąga zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, to w braku odmiennej umowy stron, osoby te są zobowiązane solidarnie. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Jakimi zarzutami dłużnik może bronić się względem wierzyciela? • Zarzuty osobiste – zarzuty służące wyłącznie konkretnemu dłużnikowi przeciwko wierzycielowi. • Zarzuty wspólne dla wszystkich dłużników. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Co to są roszczenia regresowe? • Dłużnik który spełnił świadczenie może wystąpić z roszczeniami o zwrot odpowiedniej części świadczenia od pozostałych. Jest to tzw. roszczenie regresowe (zwrotne). mgr Anna Krawczyk-Sawicka Czy dłużnik solidarny może bronić się przed regresem? • Tak. Na podstawie art. 371 k.c. [ochrona prawnego położenia współdłużników]. mgr Anna Krawczyk-Sawicka ZOBOWIĄZANIA in SOLIDUM Zobowiązanie in solidum, in. zwane solidarnością niewłaściwą, pozorną, nieprawidłową. Charakteryzuje się tym, że po stronie długu występuje kilka podmiotów, przy czym dłużnicy są zobowiązani spełnić to samo świadczenie z różnych tytułów prawnych. Każdy z dłużników odpowiada za całość świadczenia. mgr Anna Krawczyk-Sawicka Jakie rodzaj odpowiedzialności in solidum można wyróżnić? – Powstanie szkody z niewykonania lub nienależytego wykonania dwóch niezależnych umów za którą odpowiadają dłużnicy z tych umów, – Powstanie szkody za którą jedna osoba odpowiada ex delicto a druga ex contractu, – Odpowiedzialność dłużnika osobistego i dłużnika udzielającego zabezpieczenia rzeczowego, – Powstanie szkody za która jedna osoba odpowiada ex delicto a druga na podstawie przepisu szczególnego np. art. 19 ust 2 i art. 98 ust 1 i 2 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. mgr Anna Krawczyk-Sawicka SOLIDARNOŚĆ WIERZYCIELI Na czym polega solidarność wierzycieli? [In. solidarność czynna]. Po stronie wierzycieli występuje kilka podmiotów. Dłużnik może spełnić świadczenie do rąk każdego z wierzycieli i w ten sposób jest zwolniony z zobowiązania (art. 367 § 1 k.c.). , przy czym jeżeli jeden z wierzycieli wystąpi z powództwem przeciwko dłużnikowi, dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie do jego rąk. mgr Anna Krawczyk-Sawicka mgr Anna Krawczyk-Sawicka