HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku I. HTML – PODSTAWY HTML – język do tworzenia stron internetowych. Strona budowana jest przy pomocy znaczników (poleceń) ujętych w nawiasy kątowe, <znacznik>. Prawie wszystkie znaczniki mają znacznik zamykający </znacznik>, czyli występują w parze <znacznik>…</znacznik>. Na kształt budowanej strony wpływ mają tylko zastosowane znaczniki. Nie mają tego wpływu znaki typowe dla edytorów teksu, np. tabulacje, spacje, znaki końca akapitu (Enter). Z tego wynika, że kod strony może być zapisany w jednym wierszu (w jednej linijce). Jednak dla ułatwienia przeglądania, analizowania tego kodu, stosujemy zapis kodu w wielu wierszach. Struktura strony html: <html> <head> (nagłówek) <title>(treść widoczna na pasku tytułowym okna)</title> </head> <body> (treść strony) (widoczna zawartość strony) </body> </html> Podstawowe znaczniki: <body></body> - atrybut BGCOLOR = "(kolor tła, nazwy kolorów angielskie lub wg schematu RGB (#aabbcc))" - atrybut TEXT = "(kolor czcionki, nazwy kolorów angielskie lub wg schematu RGB (#aabbcc))" <h1>tekst</h1> - nagłówek 1 (2, 3, 4, 5, 6), tekst pogrubiony - atrybut ALIGN = "left" (center, right) <br> - złamanie wiersza (enter) <p>tekst</p> - paragraf (akapit) - atrybut ALIGN = "left" (center, right) <font>tekst</font> - czcionka - atrybut COLOR = "(kolor czcionki, nazwy kolorów angielskie lub wg schematu RGB (#aabbcc))" - atrybut FACE = "(rodzaj, styl czcionki, np. Arial)" -1- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku - atrybut SIZE = "(rozmiar czcionki w punktach lub względem czcionki standardowej, np. +2)" <a>tekst(obraz)</a> - zaczepienie, kotwica (link, odsyłacz) - atrybut HREF = "(adres lokalny lub internetowy dokumentu, strony)" Ćwiczenie 1: Utwórz folder Pierwsza strona i w nim wykonaj zadanie. Utwórz plik index.html: - ustaw kolor tła na żółty i kolor czcionki na zielony - nadaj stronie tytuł, np. Strona Misia - wpisz nagłówek strony Witaj Internauto :-) - na środku strony wpisz tekst ąćęłńóśźżĄĆĘŁŃÓŚŹŻ - u dołu strony wstaw odsyłacz o nazwie strona1 wywołujący plik strona1.html - utwórz plik strona1.html zawierający odsyłacz o nazwie strona główna wywołujący plik index.html Ćwiczenie 2 (do samodzielnego wykonania): Utwórz folder odsyłacze i w nim wykonaj zadanie. Utwórz plik biologia.html, który zawierać będzie nagłówek Oddziaływania miedzy populacjami oraz odsyłacze do definicji. Np. odsyłacz Mutualizm otwierać ma plik mutualizm.html zawierający nagłówek Mutualizm oraz definicję mutualizmu. Użyj znacznika font oraz jego atrybutów face, size, color dla pierwszego słowa definicji. W pliku mutualizm.html poniżej definicji umieść odsyłacz Powrót otwierający plik biologia.html. Taki sam odsyłacz umieść w innych plikach z definicjami. Mutualizm (symbioza) to rodzaj oddziaływania nieantagonistycznego populacji dwóch gatunków, które przynosi korzyść każdej z nich. Nie mogą one żyć oddzielnie. Protokooperacja to, podobnie jak mutualizm, oddziaływanie oparte na obustronnych korzyściach. Nie musi być ono nieodzowne i może występować okresowo. Protokooperacja jest to rodzaj symbiozy przygodnej, nieprzymusowej. Komensalizm to oddziaływanie, które przynosi korzyść populacji jednego gatunku, a nie wywiera wpływu na populację drugiego. -2- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku II. WSTAWIANIE GRAFIKI 1. 2. 3. 4. Zmień nazwę pliku strona_wzor.html na index.html. Otwórz ten plik w przeglądarce Internet Explorer. Wyświetl źródło strony i zmień tytuł strony na Historia UE. W Notatniku otwórz plik historia.txt; skopiuj jego zawartość (bez tytułu „Historia”) i wklej do źródła strony między znacznikami body. 5. Zapisz plik index.html i odśwież zawartość okna przeglądarki, zaobserwuj wygląd znaków typowo polskich i innych, np. cudzysłowów. 6. W źródle strony zmień kodowanie znaków z charset=iso-8859-2 na charset=windows-1250. 7. Obejmij fragment tekstu od jego początku do słów „państw zachodnich” znacznikami akapitu <p></p>; zaobserwuj zmiany w wyglądzie tekstu w oknie przeglądarki. 8. Sprawdź działanie parametru align dla powyższego akapitu. Może on przyjmować wartości: left, center i right, np. <p align=”right”>. 9. Wstaw znacznik końca wiersza <br> po słowach „Gospodarczej i Rozwoju”; zaobserwuj zmiany w wyglądzie tekstu w oknie przeglądarki. 10.Wstaw zdjęcie z pliku Obrady parlamentu.gif za pierwszym akapitem. Użyj znacznika <img>. <img src="Obrady parlamentu.gif"> 11.Otocz obraz tekstem uzupełniając znacznik <img> parametrem align, który może przyjmować wartości: top, middle, bottom, left i right. <img src="Obrady parlamentu.gif" align="left"> 12.Odsuń tekst od obrazu używając parametrów hspace i vspace. <img src="Obrady parlamentu.gif" align="left" hspace="20" vspace="10"> 13.Otocz obraz ramką grubości 5 pikseli i ustal jej kolor na zielony. <img src="Obrady parlamentu.gif" align="left" hspace="20" vspace="10" style="border: 5px solid green;"> 14.Wstaw tekst alternatywny „sala parlamentu”. <img src="Obrady parlamentu.gif" align="left" hspace="20" vspace="10" style="border: 5px solid green;" alt="sala parlamentu"> 15.Utwórz łącze do nowego okna z powiększonym obrazem; zastosuj parametry width i height dla pomniejszenia obrazu w dokumencie głównym. <a href="Obrady parlamentu.gif" target="_blank"><img src="Obrady parlamentu.gif" align="left" hspace="20" vspace="10" style="border: 5px solid green;" alt="sala parlamentu" width="150" height="75"></a> -3- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku III. TABELE Znaczniki do tworzenia tabel: <TABLE> </TABLE> - tabela <TR> </TR> - wiersz <TD> </TD> - komórka <TH> </TH> - nagłówek tabeli (czcionka pogrubiona i wyśrodkowana) Argumenty powyższych znaczników: BORDER (px) – grubość obramowania tabeli WIDTH (px lub % szerokości ekranu) – szerokość tabeli, komórki ALIGN (left, center, right) – wyrównanie poziome zawartości komórki VALIGN (top, middle, bottom) – wyrównanie pionowe zawartości komórki BGCOLOR – kolor tła tabeli, komórki BACKGROUND – rysunek jako tło tabeli, komórki BORDERCOLOR – kolor obramowania tabeli, komórki CELLSPACING (px) – odległość między komórkami CELLPADDING (px) – odległość zawartości komórki od jej obramowania Scalanie komórek: ROWSPAN=x – łączenie pionowe x komórek COLSPAN=x – łączenie poziome x komórek Opis (tytuł) tabeli: <CAPTION>tekst</CAPTION> ALIGN (top, bottom, left, right) – miejsce umieszczenia tytułu tabeli -4- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku Ćwiczenie – tabela „Układ planetarny” 1. Otwórz plik tabela.html i wyświetl jego źródło. 2. Nadaj stronie tytuł: Układ planetarny – tabela. 3. Utwórz tabelę złożoną z 4 wierszy i 5 kolumn. <table> <tr><td></td>…</tr> … </table> 4. Nadaj tabeli szerokość 70% szerokości ekranu, tło w kolorze błękitnym (#87CEFA), obramowanie o grubości 3 pikseli. <table width="70%" bgcolor="#87CEFA" border="3"> 5. Scal po dwie komórki w kolumnach 1, 4 i 5, scal dwie komórki w wierszu 1 (usuń zbędne, „nadmiarowe” komórki – w wierszu 1 komórkę 3, w wierszu 2 komórki 1, 4 i 5). <tr><td rowspan=”2”></td><td colspan=”2”></td><td rowspan=”2”></td><td rowspan=”2”></td></tr> <tr><td></td><td></td></tr> <tr><td></td><td></td><td></td><td></td><td></td></tr> <tr><td></td><td></td><td></td><td></td><td></td></tr> 6. Wpisz dane do komórek tabeli. <tr><td rowspan=”2”></td><td colspan=”2”>Odległość od Słońca</td><td rowspan=”2”>Rok planetarny</td><td rowspan=”2”>Dzień planetarny</td></tr> 7. Zmień kolor pierwszej komórki w pierwszym wierszu na biały. <td rowspan=”2” bgcolor="#ffffff"></td> 8. Zastosuj znacznik TH w celu pogrubienia czcionki w odpowiednich komórkach. <tr><td rowspan=2 bgcolor="#ffffff"></td><th colspan=”2”>Odległość od Słońca</th><th rowspan=”2”>Rok planetarny</th><th rowspan=”2”>Dzień planetarny</th></tr> -5- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku 9. Zastosuj właściwe wyrównanie tekstu w odpowiednich komórkach. <tr><th>Merkury</th><td align=right>57 900 000</td><td align=center>0,38</td><td align=right>88 dni</td><td align=right>59 dni</td></tr> 10.Wstaw tytuł tabeli (nagłówek H2, czcionka Arial). <caption><h2><font face=Arial>Układ planetarny</font></h2></caption> 11.Ustal kolor obramowania tabeli na czerwony. <table width="70%" bgcolor="#87CEFA" border="3" bordercolor="red"> 12.Wypróbuj różne wartości parametrów CELLSPACING i CELLPADDING w definicji tabeli <table> oraz parametrów BGCOLOR i BORDERCOLOR w definicjach wierszy (tr) i komórek (td); skorzystaj z pliku kolory.html. -6- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku IV. LISTY Lista nieuporządkowana Znaczniki: <UL><UL> (unordered list) <LI></LI> (list item) Atrybut TYPE = [disc][circle][square] Przykład <UL TYPE=”circle”><b>Pory roku:</b> <LI>wiosna <LI>lato <LI>jesień <LI>zima </UL> Listy mogą być zagnieżdżane. Przykład <UL>Pierwszy poziom <LI>p1 <LI>p2 <UL>Drugi poziom <LI>p21 <LI>p22 </UL> (koniec listy drugiego poziomu) <LI>p3 </UL> (koniec listy pierwszego poziomu) Lista uporządkowana Znaczniki: <OL><OL> (ordered list) <LI></LI> (list item) Atrybut TYPE <OL TYPE=A> numerowanie według wielkich liter <OL TYPE=a> numerowanie według małych liter <OL TYPE=I> numerowanie według wielkich liczebników rzymskich <OL TYPE=i> numerowanie według małych liczebników rzymskich <OL TYPE=1> numerowanie według liczebników arabskich Przykład <OL TYPE=”A”><b>Pory roku:</b> <LI>wiosna <LI>lato <LI>jesień <LI>zima </OL> Listy mogą być zagnieżdżane. Przykład <OL TYPE=”I”>Pierwszy poziom <LI>p1 <LI>p2 <OL TYPE=”1”>Drugi poziom <LI>p21 <LI>p22 </OL> (koniec listy drugiego poziomu) <LI>p3 </OL> (koniec listy pierwszego poziomu) Lista definicji Znaczniki: <DL> (definition list) <DT> (definiowane wyrażenie) <DD> (definicja wyrażenia) Przykład <DL><b>Pory roku:</b> <DT>wiosna <DD>ciepło <DT>lato <DD>gorąco <DT>jesień <DD>chłodno <DT>zima <DD>zimno </DL> -7- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku V. RAMKI Uruchom plik index.html w folderze Ramki poziome. Przyjrzyj się układowi strony i wyświetl jej źródło (Strona Pokaż źródło). <frameset rows="90,*"> <frame src="naglowek.html" name="RAMKA1" scrolling="no" noresize> <frameset rows="70,*%"> <frame src="linki.html" name="RAMKA2" scrolling="no"> <frame src="strona1.html" name="RAMKA3"> </frameset> </frameset> Pierwszy znacznik frameset tworzy dwa wiersze (dwie ramki), pierwszy o wysokości 90 pikseli, wysokość drugiego stanowi pozostała część ekranu. Pierwsza ramka ma nazwę RAMKA1 (name="RAMKA1"), a jej zawartość stanowi plik nagłówek.html (src="naglowek.html"). Parametr scrolling decyduje o wyświetlaniu pasków przewijania, parametr noresize blokuje możliwość zmiany rozmiaru ramki przez przeciągnięcie myszą. Druga ramka dzielona jest kolejnym znacznikiem frameset na dalsze dwa wiersze (dwie ramki), pierwszy o wysokości 70 pikseli, wysokość drugiego stanowi pozostała część ekranu. Parametrami tych dwóch ramek są: - ich nazwy, RAMKA2 i RAMKA3, - ich zawartość, odpowiednio pliki linki.html i strona1.html. Dodatkowym i koniecznym parametrem znacznika <a> jest parametr TARGET wskazujący poprzez nazwę ramki miejsce docelowe linkowanego dokumentu, np. <a href="strona1.html" target="RAMKA3"><font face="arial" size="5" color="navy">przejście do strony pierwszej</a> Można nie wyświetlać krawędzi ramek stosując parametry znacznika frameset: frameborder=”0” i framespacing=”0”. ================================================================= Uruchom plik index.html w folderze Ramki pionowe. Przyjrzyj się układowi strony i wyświetl jej źródło (Strona Pokaż źródło). -8- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku <frameset rows="90,*"> <frame src="naglowek.html" name="RAMKA1" scrolling="no" noresize> <frameset cols="170,*"> <frame src="linki.html" name="RAMKA2" scrolling="no"> <frame src="strona1.html" name="RAMKA3"> </frameset> </frameset> Pierwszy znacznik frameset tworzy dwa wiersze (dwie ramki), tak samo jak w w/w przykładzie. Druga ramka dzielona jest kolejnym znacznikiem frameset na dwie kolumny (dwie ramki), pierwszy o szerokości 170 pikseli, szerokość drugiej stanowi pozostała część ekranu. Parametry tych dwóch ramek (ich nazwy i zawartości) są takie same jak w w/w przykładzie. Odsyłacze do stron tym razem mają postać graficznych przycisków. -9- HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku RAMKI - ćwiczenie Zaprojektuj poniższy układ ramek na stronie index.html. Utwórz 4 pliki o nazwach stronax.html, których zawartość – napis: „To jest ramka x” wyświetlana będzie w utworzonych ramkach. nazwa ramki: pierwsza nazwa ramki: druga nazwa dokumentu: nazwa dokumentu: strona2.html strona1.html To jest ramka 2 To jest ramka 1 nazwa ramki: trzecia nazwa dokumentu: strona3.html To jest ramka 3 nazwa ramki: czwsrta nazwa dokumentu: strona4.html To jest ramka 4 - 10 - HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku VI. RAMKI LOKALNE Uruchom plik nowa_ramka1.html w folderze przykład. Przyjrzyj się układowi strony, sprawdź działanie odsyłaczy i wyświetl źródło strony (Strona Pokaż źródło). <iframe width="400" height="271" marginwidth="0" marginheight="0" scrolling="no" name="fotografie" frameborder="0" src="obraz1.jpg"></iframe> <br><br> <a href="obraz1.jpg" target="fotografie"><img src="przycisk1.gif" border="0" width="90"></a> <a href="obraz2.jpg" target="fotografie"><img src="przycisk2.gif" border="0" width="90"></a> <a href="obraz3.jpg" target="fotografie"><img src="przycisk3.gif" border="0" width="90"></a> Znacznik iframe tworzy ramkę z podanymi parametrami (rozmiar, marginesy, itp.). Istotne parametry to, oprócz rozmiarów, nazwa ramki – name i jej pierwotna zawartość src. Możliwe są jeszcze inne parametry ramki, np. jej odsunięcie od sąsiadujących z nią elementów o podaną liczbę pikseli, w pionie lub/i w poziomie (VSPACE=x, HSPACE=y). Pod ramką znajdują się obrazki będące jednocześnie odsyłaczami do obrazów w ramce. Odsyłacze zawierają nazwy obrazków i nazwę ramki. Zwróć uwagę, że nazwy obrazków są różne w różnych odsyłaczach, natomiast nazwa ramki pozostaje stała. Kliknięcie któregoś z trzech przycisków znajdujących się pod ramką powoduje wczytanie do ramki treści dokumentu określonego parametrem href. Zadanie W folderze samochody znajdują się 4 obrazki z samochodami. Utwórz w tym folderze plik pojazdy.html, który tworzyć będzie ramkę lokalną wyświetlającą te obrazki. Sterowanie wyświetlaniem obrazków odbywać się ma poprzez tekstowe odsyłacze umieszczone pod ramką. - 11 - HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku - 12 - HTML – podręcznik Gimnazjum nr 26 w Gdańsku VII. MAPA ODSYŁACZY Wiesz już, że odsyłacz może być tekstem lub obrazkiem. Odsyłacz może też być zdefiniowany na fragmencie obrazka. Aby utworzyć mapę odsyłaczy należy: wstawić obraz i uczynić go polem dla mapy odsyłaczy Czynimy powyższe poleceniem: <img src=”nazwa obrazu” usemap=”#nazwa mapy”> zdefiniować obszary mapy i uczynić je odsyłaczami Do tego celu stosujemy dwa znaczniki: <map> i <area> <map name=”nazwa mapy”> (zwróć uwagę na brak znaku #) <area shape=”kształt definiowanej figury” coords=”liczby będące współrzędnymi punktów charakterystycznych definiowanej figury” href=”wywoływany adres”> <area …> (kolejna figura mapy) </map> Parametr shape może przyjąć jedną z trzech wartości: rect (prostokąt), circle (koło) i polygon (wielokąt). Ilość i znaczenie liczb w parametrze coords są następujące: shape=”rect” coords=”x1, y1, x2, y2” x1 i y1 to współrzędne lewego górnego wierzchołka definiowanego prostokąta, x2 i y2 to współrzędne prawego dolnego wierzchołka definiowanego prostokąta. shape=”circle” coords=”x, y, r” x i y to współrzędne środka definiowanego koła, a r to jego promień. shape=”polygon” coords=”x1, y1, x2, y2, x3, y3, …” xn i yn to współrzędne kolejnych wierzchołków definiowanego wielokąta. Zadanie 1. 2. 3. 4. Otwórz w przeglądarce Internet Explorer oraz w Notatniku plik mapa.html. Zmień tytuł strony na Mapa odsyłaczy. Wstaw obraz figura.gif i nadaj tworzonej mapie dowolną nazwę. Zdefiniuj mapę o nazwie, którą nadałeś/aś w pkt 3. a. określ kształt trzech kolejnych części figury parametrem shape, podaj współrzędne punktów charakterystycznych figur w parametrze coords, określ wywoływaną stronę parametrem href (powinna być wywoływana strona z nazwą definiowanej figury). - 13 -