Załącznik do Zarządzenia nr 11 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dn. 18 lutego 2016 r. UNIWERSYTET ŚLĄSKI WYDZIAŁ (ADMINISTRACJA) INSTRUKCJA ALARMOWANIA K A T O W I C E 2016 rok Katowice, dn. ………………….. Zatwierdzam i wprowadzam do użytku wewnętrznego „Instrukcję Alarmowania” Dziekan, Dyrektor …………………………….. Imienna pieczęć i podpis 2 Spis treści 1. Podstawy prawne .............................................................................................. 4 2. Definicje ............................................................................................................ 5 3. Zdarzenia nadzwyczajne................................................................................... 6 4. Ogólnopolskie sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze .......................... 7 5. Telefony alarmowe ............................................................................................ 8 6. Postępowanie po otrzymaniu sygnału alarmowego lub komunikatu ostrzegawczego ............................................................................. 9 7. Ostrzeganie przed grożącym niebezpieczeństwem ........................................ 10 8. Postanowienia końcowe.................................................................................. 11 9. Załączniki ........................................................................................................ 12 3 1. Podstawy prawne Podstawą opracowania Instrukcji w Katowicach zwanej dalej Instrukcją jest: Alarmowej Uniwersytetu Śląskiego 1) Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. 2012 r. poz. 572, z późn. zm.); 2) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz.U. 2013 r., poz. 96); 3) Zarządzenie Nr 3/OC/2012 Prezydenta Miasta Katowice Szefa Obrony Cywilnej z dnia 10 września 2012 roku w sprawie organizacji i zasad działania systemu wykrywania i alarmowania w mieście Katowice; 4) Zarządzenie Nr 64/2009 Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 grudnia 2009 r. w sprawie utworzenia Systemu Stałych Dyżurów Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Dz.Urz. Min. Nauk. i Szkol. Wyż. Nr 2, poz. 16, z późn. zm.). 4 2. Definicje ALARM: sygnał z dowolnego źródła o wykryciu skażenia, wystąpienia sytuacji kryzysowej na skutek katastrofy naturalnej lub technicznej, działań terrorystycznych, zagrożenia wojennego lub wojny. ALARMOWANIE: działanie mające na celu natychmiastowe przekazanie sygnału do właściwych terytorialnie władz, służb i do ludności, informującego o zagrożeniu skażeniem, skażeniu lub o sytuacji kryzysowej, które zaistniały na skutek katastrofy naturalnej lub awarii technicznej, działań terrorystycznych lub na skutek zagrożenia wojennego lub wojny. OSTRZEGANIE: działanie mające na celu przekazanie komunikatów uprzedzających o potencjalnych zagrożeniach i zalecających podjęcie działań zabezpieczających i ochronnych oraz instrukcje o sposobach wykonania takich działań. POWIADAMIANIE: przekazanie, przy użyciu wszelkich dostępnych środków, określonych informacji mających na celu zaalarmowanie ludności o możliwości wystąpienia zagrożenia, o jego wystąpieniu lub ustąpieniu oraz przekazanie informacji dotyczących sposobu postepowania w danym przypadku. 5 3. Zdarzenia nadzwyczajne - pożar; włamanie; napad; zagrożenie bioterrorystyczne; otrzymanie informacji o podłożeniu materiału wybuchowego; powódź, podtopienie; inne trudne do przewidzenia zdarzenia. 6 4. Ogólnopolskie sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze Na terenie Polski funkcjonuje jednolity krajowy system wykrywania skażeń i alarmowania zorganizowany w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych, awarii technicznych, działań terrorystycznych, które mogą spowodować wystąpienie skażeń chemicznych, biologicznych lub promieniotwórczych oraz w celu prowadzenia treningów i ćwiczeń w tym zakresie. Nad systemem krajowym sprawuje nadzór Minister Obrony Narodowej, któremu podlega centrum dyspozytorskie w postaci Centralnego Ośrodka Analizy Skażeń Sił Zbrojnych. Nad funkcjonowaniem systemów alarmowania w terenie sprawują nadzór wojewodowie, starostowie, prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie, którzy są zarazem Szefami Obrony Cywilnej na podległym im terenie. Sygnały alarmowe oraz komunikaty ostrzegawcze i informacyjne przekazywane są ludności za pomocą syren alarmowych mechanicznych i elektronicznych, których pracą sterują centrale alarmowe rozmieszczone we wszystkich większych miastach. Centrale obsługują syreny rozmieszczone w punktach, z których uzyskuje się maksymalny zasięg słyszalności na obszarach najgęściej zaludnionych. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze mogą być wykorzystane wyłącznie w sytuacji rzeczywistego zagrożenia. Decyzje o ogłoszeniu sygnału alarmowego lub komunikatu ostrzegawczego oraz o ich odwołaniu podejmuje właściwy terytorialnie organ administracji publicznej. Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze do prowadzenia treningów lub ćwiczeń mogą być wykorzystane po ogłoszeniu takiego zamiaru przez środki masowego przekazu z 24-ro godzinnym wyprzedzeniem. Aktualnie obowiązujące sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze oraz sposób postępowania po ogłoszeniu sygnałów alarmowych lub komunikatów zawiera załącznik nr 1. 7 5. Telefony alarmowe Aktualny wykaz ogólnopolskich telefonów alarmowych zawiera załącznik nr 2. Jak dobrze zgłosić zdarzenie: - - staraj się zachować „zimną krew”- jeżeli możesz to mów w sposób opanowany i spokojny - nie krzycz, nie panikuj; jeżeli jest to możliwe - nie rozłączaj się zbyt wcześnie pozwól osobie odbierającej Twój telefon zebrać podstawowe i niezbędne informacje, które pozwolą na działanie; podaj Swój numer telefonu oraz imię i nazwisko, aby można było do Ciebie oddzwonić; zawsze powiedz co się stało i gdzie nastąpiło zdarzenie, a także czy ktoś jest ranny/zagrożony. 8 6. Postępowanie po otrzymaniu sygnału alarmowego lub komunikatu ostrzegawczego Po otrzymaniu sygnału alarmowego lub komunikatu ostrzegawczego osoba odbierająca zobowiązana jest wykonywać następujące czynności: - zapisać treść sygnału, czas otrzymania oraz kto nadał (nazwisko, numer telefonu); sprawdzić telefonicznie czy sygnał nadała uprawniona osoba lub ośrodek; powiadomić telefonicznie nw. osoby w kolejności: w czasie pracy a) .............................................. (nazwisko i imię) b) .............................................. (nazwisko i imię) c) .............................................. (nazwisko i imię) d) .............................................. (nazwisko i imię) po godz. pracy ............................ ............................ (nr telefonu) (nr telefonu) ............................ ............................ (nr telefonu) (nr telefonu) ............................ ............................ (nr telefonu) (nr telefonu) ............................ ............................ (nr telefonu) (nr telefonu) 9 7. Ostrzeganie przed grożącym niebezpieczeństwem Do wykonywania czynności związanych z rozpowszechnianiem odwołaniem sygnałów alarmowych lub komunikatów ostrzegawczych w obiektach Uczelni zobowiązani są pracownicy ochrony fizycznej poszczególnych obiektów pod nadzorem kierownika obiektu. Ponadto obowiązuje wzajemne przekazywanie sygnałów. Każda osoba, która usłyszała sygnał alarmowy lub zauważyła grożące niebezpieczeństwo powinna głosem ostrzec znajdujące się w pobliżu osoby oraz powiadomić kierownika obiektu lub osobę go zastępującą. 10 8. Postanowienia końcowe I. Wezwanie Policji na teren Uczelni odbywa się zgodnie z Porozumieniem zawartym w dniu 11 maja 2010 roku pomiędzy Rektorem Uniwersytetu Śląskiego a Komendantem Wojewódzkim Policji w Katowicach. Wykaz osób upoważnionych do wezwania Policji zawiera załącznik nr 3. Pracownik ochrony fizycznej lub inna osoba nie wymieniona w załączniku nr 3 może samodzielnie wezwać policję tyko w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia ludzkiego lub klęski żywiołowej. II. Do obowiązków kierowników obiektów w zakresie realizacji instrukcji należy: - zapoznanie z treścią instrukcji podległych pracowników; - posiadanie aktualnego planu obiektu zawierającego informację o rozmieszczeniu punktów newralgicznych, takich jak: węzły energetyczne, gazowe, wodne itp.; - podejmowanie decyzji dot. przebywania osób na terenie budynku po godzinach pracy oraz w dniach wolnych; - zapewnienie bieżącego monitorowania wiadomości przekazywanych na adres poczty elektronicznej podanej do wiadomości publicznej jako adres kontaktowy, pod kątem ewentualnego wpływu informacji o zagrożeniach dla obiektu; - umieszczenie na portierni, w widocznym miejscu planszy z „Rodzajami sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych” oraz ogólnopolskimi telefonami alarmowymi. III. Osobie przyjmującej zgłoszenie o podłożeniu ładunku wybuchowego i kierownikowi obiektu nie wolno lekceważyć żadnego zgłoszenia. O takim fakcie należy każdorazowo zawiadamiać Policję, która z urzędu dokonuje sprawdzenia wiarygodności zgłoszenia. 11 9. Załączniki Nr 1 - Rodzaje sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych powszechnie obowiązujących na terytorium RP. Nr 2 - Ogólnopolskie telefony alarmowe. Nr 3 - Wykaz osób upoważnionych przez Rektora do wzywania na teren Uczelni policji oraz wyrażania zgody na jej wkroczenie. Nr 4 - Wykaz osób zapoznanych z Instrukcją Alarmowania. 12 Załącznik nr 1 RODZAJE SYGNAŁÓW ALARMOWYCH I KOMUNIKATÓW OSTRZEGAWCZYCH POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCYCH NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Podstawa prawna: § 10.1. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 roku w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz.U. 2013 r. poz. 96 ). o SYGNAŁY ALARMOWE SPOSÓB OGŁOSZENIA ALARMU LP. RODZAJ ALARMU 1 Ogłoszenie alarmu - Ciągły modulowany dźwięk syreny w okresie trzech minut - Następujące po sobie sekwencje długich dźwięków sygnałów dźwiękowych syren, pojazdów, gwizdków, trąbek lub innych przyrządów na sprężone powietrze. 2 Odwołanie alarmu ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU AKUSTYCZNY SYSTEM ALARMOWY - Ciągły dźwięk syreny w okresie trzech minut WIZUALNY SYGNAŁ ALARMOWY Powtarzana trzykrotnie zapowiedź Znak żółty w kształcie trójkąta lub słowna: w uzasadnionych przypadkach innej figury geometrycznej Uwaga ! Uwaga ! Uwaga ! ogłaszam alarm (podać przyczynę, rodzaj alarmu itp.)……………… dla ...................... Powtarzana trzykrotnie zapowiedź słowna: Uwaga ! Uwaga ! Uwaga ! odwołuję alarm (podać przyczynę, rodzaj alarmu itp.)……………… dla ...................... KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE LP. SPOSÓB OGŁOSZENIA KOMUNIKATU RODZAJ AKUSTYCZNY ŚRODKÓW MASOWEGO KOMUNIKATU SYSTEM PRZEKAZU ALARMOWY 1 Uprzedzenie o zagrożeniu skażeniami Powtarzana słowna: trzykrotnie zapowiedź Uwaga ! Uwaga ! Osoby znajdujące się na terenie .......................... około godziny ............ minut ............ może nastąpić skażenie ............................... SPOSÓB ODWOŁANIA KOMUNIKATU AKUSTYCZNY SYSTEM ALARMOWY ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU Powtarzana słowna: trzykrotnie zapowiedź Uwaga ! Uwaga ! Odwołuje uprzedzenie o zagrożeniu ...........................(podać rodzaj skażenia) dla ....................................................... ( podać rodzaj skażenia) w kierunku .................................. ( podać kierunek) 2 Uprzedzenie o zagrożeniu zakażeniami Formę i treść komunikatu uprzedzenia o zagrożeniu zakażeniami ustalają organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej Powtarzana słowna: trzykrotnie zapowiedź Uwaga ! Uwaga ! Odwołuje uprzedzenie o zagrożeniu .............................(podać rodzaj zakażenia) dla ....................................................... 3 Uprzedzenie o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska Powtarzana trzykrotnie zapowiedź słowna: Informacja o zagrożeniu i sposobie postępowania mieszkańców……….. (podać rodzaj zagrożenia, spodziewany czas wystąpienia i wytyczne dla mieszkańców) Powtarzana słowna: trzykrotnie zapowiedź Uwaga ! Uwaga ! Odwołuje uprzedzenie o zagrożeniu ............................... (podać rodzaj klęski) dla ....................................................... 13 POSTĘPOWANIE PO OGŁOSZENIU SYGNAŁÓW ALARMOWYCH I KOMUNIKATÓW Jednym z przedsięwzięć Obrony Cywilnej jest tworzenie systemów alarmowania, które mają ostrzegać ludność przed grożącym niebezpieczeństwem w celu umożliwienia jej ukrycie się w przygotowanych budowlach lub pomieszczeniach ochronnych a także opuszczenia strefy niebezpiecznej. Do ogłaszania (odwoływania) alarmów i komunikatów wykorzystuje się następujące urządzenia: 1. 2. 3. 4. systemy alarmowe miast, centralną oraz regionalne rozgłośnie Polskiego Radia i ośrodki Telewizji Polskiej, radiowęzły radiofonii przewodowej, syreny nie włączone do miejskich systemów alarmowych (syreny zakładów pracy, straży pożarnej itd.). Sygnały alarmowe oraz sposób ich ogłaszania i odwoływania przedstawia załączona tabela. PAMIĘTAJ ! PO USŁYSZENIU SYGNAŁU ALARMOWEGO LUB KOMUNIKATU NALEŻY DZIAŁAĆ SZYBKO, ALE ROZWAŻNIE I BEZ PANIKI ZASADY ZACHOWANIA SIĘ : 1. PO OGŁOSZENIU ALARMU włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych; postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w komunikatach; wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej; przygotuj maskę przeciwgazową lub środek zastępczy; przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej); wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska; uszczelnij okna pomieszczenia w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami; zabierz ze sobą dokumenty osobiste, odzież, zapasy żywności, wodę, indywidualne środki ochrony dróg oddechowych; zamknij okna i mieszkanie; udaj się w miejsce lub w kierunku wskazanym w komunikatach radiowych lub przez służby ratownicze, władze i organa Obrony Cywilnej; udaj się do najbliższego schronu lub ukrycia; Jeśli znajdujesz się w miejscu publicznym: wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej. 2. KOMUNIKAT – UPRZEDZENIE O ZAGROŻENIU SKAŻENIAMI włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych; postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w komunikatach; wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej; wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska; zamknij okna i mieszkanie; udaj się w miejsce lub w kierunku wskazanym w komunikatach radiowych lub przez służby ratownicze, władze i organa Obrony Cywilnej; Jeśli nie zdążyłeś opuścić mieszkania: uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami; przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej); Jeśli znajdziesz się w miejscu publicznym: wykonuj polecenia służb ratowniczych, władz i organów Obrony Cywilnej. 3. KOMUNIKAT – UPRZEDZENIE O ZAGROŻENIU ZAKAŻENIAMI postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w środkach masowego przekazu przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. 4. KOMUNIKAT – UPRZEDZENIE O KLĘSKACH ŻYWIOŁOWYCH I ZAGROŻENIU ŚRODOWISKA włącz radioodbiornik na częstotliwości radiostacji lokalnych; postępuj zgodnie z zaleceniami podanymi w komunikatach; zamknij okna i mieszkanie; W wypadku awarii obiektu z toksycznym środkiem przemysłowym: wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś paleniska; zamknij okna i mieszkanie; uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami; Jeśli nie zdążyłeś opuścić mieszkania: uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz mokrym papierem lub szmatami; przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do oddychania (najlepiej nawilżyć je roztworem wodnym sody oczyszczonej); Jeśli znajdziesz się w miejscu publicznym: wykonuj polecenia organów Obrony Cywilnej, Straży Pożarnej i Policji. 14 Załącznik nr 2 OGÓLNOPOLSKIE TELEFONY ALARMOWE 15 Załącznik nr 3 WYKAZ OSÓB UPOWAŻNIONYCH PRZEZ REKTORA DO WZYWANIA NA TEREN UCZELNI POLICJI ORAZ WYRAŻANIA ZGODY NA JEJ WKROCZENIE Prorektor ds. Finansów i Rozwoju tel. kom. 782 010 241 Prorektor ds. Kształcenia i Studentów tel. kom. 512 093 005 Kanclerz tel. kom. 501 635 112 Zastępca Kanclerza ds. Administracyjnych i Zarządzania Mieniem tel. kom. 691 601 158 Zastępca Kanclerza ds. Inwestycji i Zarządzania Logistycznego tel. kom. 513 136 593 Kierownik Działu Spraw Obronnych i Ochrony tel. kom. 501 646 648 oraz odpowiednio do swojej właściwości: Dziekan Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji tel. kom. 508 876 454 Dziekan Wydziału Artystycznego tel. kom. 508 876 442 Kierownik Osiedli Akademickich w Katowicach i Sosnowcu tel. kom. 600 296 645 Kierownik Osiedla Akademickiego w Cieszynie tel. kom. 725 990 006 Kierownik Domu Asystenta nr 3, ul. Paderewskiego 32 w Katowicach tel. kom. 725 990 004 16 Załącznik nr 4 Wykaz osób zapoznanych z dokumentem „Instrukcja alarmowania” L.p. Data Nazwisko i imię Podpis osoby zapoznanej Uwagi 1 2 3 4 5 17