mięśnie uda

Slajd 1
a
k
s
MIĘŚNIE UDA
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
Slajd 2
Podział mięśni uda
Mięśnie położone na udzie stanowią najsilniejszy i największy
objętościowo zespół w organizmie ludzkim.
Trzy grupy mięśni oddzielone są od siebie silnymi przegrodami
międzymięśniowymi (przyśrodkową i boczną):
1. przywodziciele, położone po stronie przyśrodkowej
i oddziałujące (z wyjątkiem m. smukłego) tylko na staw biodrowy,
2. mięśnie leżące po stronie przedniej,
3. mięśnie położone po stronie tylnej.
Mięśnie grupy przedniej i tylnej oddziałują zarówno na staw
biodrowy jak i na staw kolanowy.
Nazwy mięśni należące do poszczególnych grup zależą od ich działania
na staw kolanowy:
w grupie przedniej znajdują się prostowniki, natomiast tylną stanowią
zginacze.
Prostowniki, przeciwdziałające w pozycji pionowej sile
ciążenia, są znacznie silniejsze niż zginacze.
J
S
Slajd 3
W
E
S
Grupa przednia
W
Do grupy przedniej należy mięsień krawiecki i czworogłowy.
m. krawiecki
m. smukły
m. krawiecki (m. sartorius)
PP: pod kolcem biodrowym przednim
górnym,
kieruje się ku dołowi i przyśrodkowo,
otacza od tyłu kłykieć przyśrodkowy kości
udowej i biegnie dalej ze ścięgnem
m. smukłego.
PK: okolica guzowatości piszczelowej
(wchodzi w skład gęsiej stopki)
Mięsień zgina staw biodrowy
i kolanowy, obraca udo na zewnątrz
i przywodzi. Przy zgiętym kolanie obraca
goleń do wewnątrz.
Mimo wielu czynności odgrywa
on jedynie rolę pomocniczą, ponieważ
ze względu na niewielki przekrój
fizjologiczny jest mięśniem słabym.
Slajd 4
a
k
s
grupa przednia c.d.
m. czworogłowy
(m. quadriceps femoris)
Jest to bardzo silny mięsień, którego każda
głowa stanowi oddzielnie rozpatrywaną jednostkę
morfologiczną. W związku z tym w jego skład wchodzą
następujące mięśnie:
-
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
prosty uda,
obszerny pośredni,
obszerny przyśrodkowy,
obszerny boczny.
Slajd 5
grupa przednia c.d.
m. prosty uda
(m. rectus femoris)
m. prosty uda
PP: kolec biodrowy przedni dolny, brzeg
panewki i torebka stawu biodrowego,
w dolnej części uda brzusiec
przechodzi w silne ścięgno,
na które składają się także mięśnie
obszerne. Ścięgno łączy się
z powierzchnią przednią rzepki, schodząc
z jej wierzchołka przechodzi na goleń
jako więzadło rzepki.
PK: guzowatość piszczelowa kości
piszczelowej.
Dzięki przyczepowi początkowemu
mięsień zgina staw biodrowy.
J
S
Slajd 6
W
E
S
W
grupa przednia c.d.
m. obszerny pośredni
ścięgno końcowe
m. czworogłowego uda
m. obszerny pośredni
(m. vastus intermedius)
Położony jest pod m. prostym.
PP: 2/3 powierzchni przedniej trzonu kości
udowej,
Jego płaskie ścięgno końcowe wchodzi
w skład wspólnego ścięgna
m. czworogłowego.
Od najgłębszej części mięśnia oddziela
się pęczek, przyczepiający się od góry do
kaletki nadrzepkowej (stanowiącej uchyłek
jamy stawu kolanowego). Nosi on nazwę
mięśnia stawowego kolana. Mięsień ten nie
pozwala na wpuklanie się kaletki do jamy
stawu. Kaletka stanowi ochronę mięśnia
czworogłowego i jego ścięgna przed urazami
ze strony kości udowej.
Slajd 7
grupa przednia c.d.
a
k
s
1. m. obszerny przyśrodkowy
(m. vastus medialis)
PP: warga przyśrodkowa kresy chropawej
i ścięgno końcowe m. przywodziciela wielkiego.
Jest to największy m. obszerny
i jego brzusiec schodzi niżej od pozostałych. Jego
włókna biegną ku dołowi i do linii środkowej uda.
Przechodzą w ścięgno, które łączy się ze ścięgnem
m. obszernego pośredniego. Najniższe pęczki
mięśniowe dochodzą do rzepki.
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
2. m. obszerny boczny
(m. vastus lateralis)
2
1
PP: krętarz większy kości udowej, warga
boczna kresy chropawej i przegroda
międzymięśniowa boczna.
Włókna mięśnia biegną skośnie
ku dołowi i środkowi.
PK: błona ścięgnista nad rzepką.
mięsień czworogłowy
uda
Slajd 8
(preparat)
J
S
a.
b.
c.
d.
Slajd 9
W
E
S
W
m. prosty uda
m. obszerny boczny
m. obszerny przyśrodkowy
m. obszerny pośredni
rola mięśnia czworogłowego uda
Kość udowa jest mniej więcej jednolicie osłonięta mięśniami
dzięki mięśniom obszernemu przyśrodkowemu i bocznemu, które
rozpoczynają się na tylnej stronie uda i otaczają je z obu stron.
Wytwarzają w ten sposób rynnę, w której leżą mięśnie obszerny
pośredni i prosty uda.
M. czworogłowy uda prostuje staw kolanowy, a dzięki
m. prostemu uda zgina staw biodrowy.
Wynikiem współdziałania mięśni jest pionowy ruch rzepki
w osi kończyny dolnej. W przypadku nieprawidłowości w działaniu
m. obszernego przyśrodkowego lub bocznego rzepka nie porusza
się w osi kończyny tylko zbacza w stronę mięśnia zdrowego. Może
to być przyczyną tzw. nawykowego zwichnięcia rzepki.
Ponadto m. czworogłowy uda odpowiada za utrzymywanie
pionowej postawy ciała, należy bowiem do mięśni posturalnych.
Slajd 10
a
k
s
Grupa tylna
Tworzą ją mięśnie rozpoczynające się głównie
na guzie kulszowym i kończące na goleni.
Należą do niej:
• mięsień półścięgnisty,
• mięsień półbłoniasty,
• mięsień dwugłowy uda.
Prostują one staw biodrowy i zginają kolanowy.
Natomiast przy zgiętym kolanie odpowiadają za ruchy
rotacyjne goleni do wewnątrz i na zewnątrz.
Największy zakres fizjologiczny ruchów rotacyjnych
występuje przy zgięciu stawu kolanowego do kąta 900.
Slajd 11
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
grupa tylna c.d.
mięsień półścięgnisty
(m. semitendinosus)
PP: guz kulszowy,
PK: ścięgno końcowe wchodzi
w skład gęsiej stopki.
m. półścięgnisty
Mięsień prostuje staw
J
S
biodrowy i zgina kolanowy.
Przy zgiętym kolanie obraca
goleń do wewnątrz.
Slajd 12
W
E
S
W
m. półścięgnisty
(preparat)
ścięgno końcowe
Slajd 13
a
k
s
grupa tylna c.d.
mięsień półbłoniasty
(m. semimembranosus)
guz kulszowy
pasmo biodrowopiszczelowe
m. półbłoniasty
PP: guz kulszowy,
PK: ścięgno końcowe dzieli się na trzy
odnogi:
1. brzeg przedni kości
piszczelowej,
2. kłykieć przyśrodkowy kości
piszczelowej,
3. zwija się ku bokowi i biegnie
na tylnej powierzchni torebki stawu
kolanowego jako więzadło
podkolanowe skośne.
Mięsień działa tak jak
m. półścięgnisty, ale znacznie silniej
ze względu na większy przekrój
fizjologiczny.
Slajd 14
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
m. półbłoniasty
(preparat)
J
S
ścięgno końcowe
Slajd 15
W
E
S
W
grupa tylna c.d.
mięsień dwugłowy uda
(m. biceps femoris)
Głowa długa:
PP: guz kulszowy
Głowa krótka:
PP: środkowa część wargi bocznej
kresy chropawej i przegroda
międzymięśniowa boczna,
głowa długa
PK: głowa strzałki
m. dwugłowego uda
Silne ścięgno końcowe
mięśnia jest dobrze wyczuwalne,
a nawet widoczne, przy zgiętym
kolanie.
Mięsień zgina staw
kolanowy, a przy zgiętym kolanie
obraca goleń na zewnątrz. Dzięki
głowie długiej mięsień prostuje
staw biodrowy.
Slajd 16
a
k
s
Grupa przyśrodkowa
Tworzą ją mięśnie położone na przyśrodkowej
stronie uda, są to:
•
•
•
•
•
mięsień grzebieniowy,
mięsień przywodziciel długi,
mięsień przywodziciel krótki,
mięsień przywodziciel wielki,
mięsień smukły.
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
Rozpoczynają się one na kości miednicznej,
a kończą się na udzie, z wyjątkiem m. smukłego.
Slajd 17
grupa przyśrodkowa c.d.
m. grzebieniowy
m. grzebieniowy
(m. pectineus)
kość łonowa
PP: grzebień kości łonowej
i nieco poniżej niego,
PK: kresa grzebieniowa kości
udowej.
Mięsień odpowiada za
przywodzenie i zginanie uda,
a także obraca je na zewnątrz
(supinuje).
J
S
Slajd 18
W
E
S
W
grupa przyśrodkowa c.d.
m. przywodziciel długi
(m. adductor longus)
kość łonowa
m. przywodziciel długi
PP: kość łonowa pod guzkiem
łonowym i na spojeniu łonowym,
PK: warga przyśrodkowa kresy
chropawej w jej trzeciej części
środkowej.
Jest to silny mięsień
odpowiadający za przywodzenie
uda, zginanie stawu biodrowego
i obrót uda na zewnątrz.
Slajd 19
a
k
s
grupa przyśrodkowa c.d.
m. przywodziciel krótki
m. przywodziciel krótki
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
(m. adductor brevis)
PP: gałąź dolna kości łonowej,
PK: górna trzecia część wargi
przyśrodkowej kresy chropawej.
Mięsień działa tak samo jak
m. grzebieniowy i m. przywodziciel
długi.
m. przywodziciel wielki
Slajd 20
grupa przyśrodkowa c.d.
( m. adductor magnus)
PP: gałęzie dolne kości łonowej i kulszowej
oraz częściowo guz kulszowy,
PK: cała długość wargi przyśrodkowej kresy
chropawej. Włókna rozpoczynające się na
guzie kulszowym tworzą część kończącą się
silnym ścięgnem na guzku przywodzicieli
kłykcia przyśrodkowego kości udowej.
W linii przyczepu mięśnia znajduje
m. przywodziciel wielki się kilka przerw otoczonych łukami
ścięgnistymi, przez które przechodzą
na powierzchnię tylną uda m.in. tętnice.
Np. tętnica udowa przechodzi przez rozwór
ścięgnisty, który leży między kością udową
rozwór ścięgnisty
a ścięgnem końcowym m. przywodziciela
(rozwór przywodzicieli)
wielkiego.
Mięsień ten jest najsilniejszym
przywodzicielem uda, ponadto prostuje udo
guzek przywodzicieli
i obraca je do wewnątrz (pronacja).
J
S
Slajd 21
W
E
S
W
grupa przyśrodkowa c.d.
m. smukły
m. smukły
(m. gracilis)
PP: brzeg przyśrodkowy gałęzi dolnej kości
łonowej.
Ścięgno końcowe kieruje się za
kłykieć przyśrodkowy kości udowej, na
kłykciu kości piszczelowej spłaszcza się,
biegnie ku dołowi i przodowi.
PK: okolica guzowatości kości piszczelowej.
W końcowym odcinku łączy się z powięzią
goleni i tworzy tzw. gęsią stopkę wspólnie
ze ścięgnami mięśnia półścięgnistego
i krawieckiego.
Przy wyprostowanym kolanie
mięsień przywodzi udo, przy zgiętym –
obraca goleń do wewnątrz. Bierze też udział
w zginaniu stawu kolanowego.
Slajd 22
a
k
s
Rola mięśni przywodzących
Ich praca jest szczególnie ważna podczas
czynności, przy których działają siły
odwodzące udo – hamują one dalsze
rozchodzenie się ud.
Ponadto biorą one udział w ustalaniu
stawu biodrowego w pozycji stojącej.
J
S
j
a
h
c
u
B
a
n
n
a
o
W
W
E
S