ROLNICTWO MOLEKULARNE Produkcja cytokin w roślinach. Patrycja Redkiewicz Dr Anna Góra-Sochacka Prof. dr hab. Agnieszka Sirko 1 CYTOKINY są to małe cząsteczki (gliko)proteinowe regulujące bardzo różnorodne procesy takie jak proliferacja, różnicowanie czy ruchliwość komórek biorących udział w odpowiedzi odpornościowej oraz komórek hemopoetycznych Postępy Biochemii (2009), 55, 85-94 PODZIAŁ CYTOKIN • Interleukiny • Hematopoetyny • Chemokiny • Interferony • Nadrodzina cząsteczek TNF • Inne cytokiny Postępy Biochemii (2009), 55, 85-94 FUNKCJE CYTOKIN Ann. N.Y. Acad. Sci. 1056: 16–29 (2005). CYTOKINY STOSOWANE JAKO LEKI Cytokiny Preparaty dostępne jako leki Interferon-α (INF-α) Interferon-β (INF-β) Intron A (Schering Plough) Chronic hepatitis B Roferon A (Hoffman La Roche) Chronic hepatitis C Hairy cell leukemia Chronic myeloloid leukemia, Condyloma acuminate, AIDS-related Kaposi’s sarcoma Betaseron (Bayer) Relapsing multiple sclerosis Avonex (Biogen Idec) Interferon-γ (INF-γ) Actimmune (Intermune Pharma) Malignant osteopetrosis Chronic granulomatous disease Erytropoetyna-α (EPO-α) Eprex (Cilag Jansen) Epogen (Amgen) Procrit (Ortho Biotech) Anemia due to chronic renal failure, HIV infected patients, chemotherapy, primary bone marrow disorders Aldesleukin (Novartis) Metastatic renal cell cancer, metastatic melanoma Neutropenia IL-2 G-CSF GM-CSF Neupogen (Hoffman La Roche) Leukine /Sargramostin (Bayer) Leukemia, Bone marrow /stem cell transplants Int. J. Mol. Sci. 2011, 12, 3536-3552 PRZEGLĄD LITERATURY (1995-2011) Cytokina Materiał roślinny Erytropoety zawiesina na komórkowa Nicotiana tabacum G-CSF zawiesina komórkowa N. tabacum GM-CSF zawiesina komórkowa N. tabacum GM-CSF zawiesina komórkowa N. tabacum GM-CSF zawiesina komórkowa Oryza sativa GM-CSF zawiesina komórkowa O. sativa Elementy kasety ekspresyjnej Metoda Poziom produkcji promotor 35S CaMV, terminator 35S CaMV transformacja 0.0026% TSP; 25 A. tumefaciens pg/l promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, Ω-wzmacniacz translancji; terminator genu nos promotor 35S CaMV, sekwencja wzmacniająca translację z wirusa TEV, etykieta His, terminator T7 promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, terminator nos transformacja 105 μg/l A. tumefaciens promotor amylazy ryżu, peptyd sygnalny amylazy ryżu mikrowstrzeli wanie 129 mg/l (25% wydzielanych białek) promotor amylazy ryżu, peptyd sygnalny amylazy ryżu, wyciszenie genu kodującego α-amylazę za pomocą RNAi do poziomu 8.2% mikrowstrzeli wanie do 280 mg/l GM-CSF zawiesina promotor amylazy ryżu, peptyd sygnalny komórkowa O. sativa amylazy ryżu, wyciszenie genu kodującego cysteinową proteinazę za pomocą RNAi mikrowstrzeli wanie do 290 mg/l GM-CSF zawiesina promotor amylazy ryżu, peptyd sygnalny komórkowa O. sativa amylazy ryżu; współekspresja genu kodującego syntetyczny inhibitor proteaz (sPI-II) mikrowstrzeli wanie do 250 mg/l transformacja 150 µg/l (wewnątrz A. tumefaciens kom.); 250 µg/l (wydzielane) transformacja 180 – 780 µg/l A. tumefaciens GM-CSF liście Saccharum promotor MUbi-1 z kukurydzy i SCubi-9 z trzciny cukrowej mikrowstrzeli wanie 0,02% TSP GM-CSF nasiona N. tabacum promotor gluteiny Gt1, Gt3, peptyd sygnalny gluteiny, terminator nos transformacja 0,005-0,03% A. tumefaciens TSP GM-CSF nasiona O. sativa transformacja 1.3% TSP promotor gluteiny Gt1, peptyd sygnalny gluteiny, terminator nos A. tumefaciens GM-CSF nasiona O. sativa transformacja 0,5-14 μg/ Promotor gluteiny Gt13a A. tumefaciens nasiono (specyficzny dla endospermy nasion), peptyd sygnalny gluteiny, terminator nos, optymalizacja kodonów wektor pochodna PVX: promotor wektor GM-CSF liście 0,2-2% TSP 35S CaMV, etykieta His Nicotiana wirusowy PVX benthamiana IL-2; IL-4 zawiesina komórkowa N. tabacum promotor 35S CaMV, terminator T7 Transformacja 0,09 mg/l A. tumefaciens 0,45 mg/l IL-10; IL-4 liście N. tabacum IL-18 liście N. tabacum IL-2 bulwy S. tuberosum liście N. tabacum IL-10 IL-4 TNF-α liście N. tabacum, bulwy S. tuberosum Solanum tuberosum promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, t-CUPwzmacniacz translacji, ELP, KDEL, terminator nos promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, Ω-wzmacniacz translancji, terminator nos promotor patatyny; terminator nos transformacja 0,27% TSP (IL-10); A. tumefaciens 0,086% TSP (IL-4) transformacja 0,004 –0,051% TSP; A. tumefaciens 351 ng/g transformacja 115 U/mg TSP A. tumefaciens 1. promotor 35S CaMV, etykieta His, transformacja 1. 7 ng/mg TSP (bez peptyd kierujący do chloroplastów A. tumefaciens His); 43 ng/mg TSP oraz kaseta bez etykiety His (z His) 2. promotor 35S CaMV, etykieta His; 2. brak akumulacji peptyd kierujący do mitochondriów promotor 35S CaMV, sekwencja transformacja 0,1% TSP w tytoniu; KDEL kierująca białka na szlak A. tumefaciens 0,08% TSP w sekrecyjny ziemniaku promotor 35S CaMV, Ω–wzmacniacz transformacja 15 µg/g tkanki translancji, sekwencja SEKDEL A. tumefaciens kierująca białka na szlak sekrecyjny IL-12 liście N. tabacum promotor 35S CaMV, terminator 35S transformacja 40ng/g CaMV A. tumefaciens IL-12 liście i owoce Lycopersicon esculentum zawiesina komórkowa N. tabacum promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem, terminator 35S CaMV promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, Ω-wzmacniacz translancji promotor 35S CaMV z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji; wzmacniacz translacji z wirusa AMV, KDEL, terminator nos IL-12 IL-13 liście N. tabacum Kardiotrof liście N. tabacum, 1. promotor rrn (promotor 16S RNA) ina-1 transformacja i wzmacniacz translacji (5’UTR genu chloroplastów 10 faga T7) 2. promotor psbA i wzmacniacz translacji (5’UTR psbA) IFN-α2b liście N. tabacum, Kaseta ekspresyjna: transformacja 5’UTR/HIS/THR/IFNα2b chloroplastów sklonowana w wektorze chloroplastowym pLD-CtV transformacja 7,3μg/g liści A. tumefaciens 4,3μg/g owoców transformacja 175μg/l A. tumefaciens transformacja 0,15% TSP A. tumefaciens mikrowstrzeliw 1. 0,14 mg/g anie 2. do 1,14 mg/g mikrowstrzeliw 3mg/g, 20% TSP anie Postępy Biochemii (2009), 55, 85-94 ROŚLINY TRANSGENICZNE: PBJ (2008) 6, 504-515 Co-expression of proteinase inhibitor enhances recombinant human granulocyte-macrophage colony stimulating factor production in transgenic rice cell suspension culture Protein Expr. Purif. (2008) 61, 117-121 Improvement of recombinant hGM-CSF production by suppression of cysteine proteinase gene expression using RNA interference in a transgenic rice culture Plant Mol Biol (2008) 68, 263-275 ROŚLINY TRANSGENICZNE 1. Konstrukcja kasety ekspresyjnej (wybór promotora) 2. Wprowadzenie kasety do wektora binarnego (np.pBINPLUS) 3. Transformacja Agrobacterium 4. Transformacja tkanki roślinnej Figlerowicz i wsp. 2006 , Biotechnologia 3, 53-66 12 Konstrukcja kasety ekspresyjnej (optymalizacja transkrypcji i translacji) ¾ Promotory konstytutywne: CaMV35S (x2) ¾ Promotory specyficzne-tkankowo: gluteiny Gt1,Gt3, patatyny ¾ Promotory indukowane: • W tytoniu ekspresja po zerwaniu liści przy ich cięciu (CropTech Corp., USA (promotor MeGATM ) • Promotor genu peroksydazy z wilca ziemniaczanego, po ekspozycji na zranienie lub UV, 30x silniejszy od promotora 35S CaMV ¾ wzmacniacze translancji: z wirusa AMV, Ω, t-CUP ¾ produkcja w liściach: kierowanie do ER (KDEL) PBJ(2008),6,504-515 A novel platform for biologically active recombinant human interleukin-13 production Funkcje: może być stosowana w leczeniu cukrzycy I typu Roślina: N.tabacum Ekspresja: stabilna, promotor CaMV35S z podwójnym wzmacniaczem transkrypcji, wzmacniacz translancji z wirusa AMV,6xhistag, KDEL Poziom produkcji: 0,15%TSP Analiza Western blot transgenicznych roślin Deglikozylacja trawienie trypsyną, pH 8 pepsyna, pH 1.2 pankreatyna, pH 6.8 Badanie aktywności komórki TF-1 oczyszczona IL-13 Co-expression of proteinase inhibitor enhances recombinant human granulocyte-macrophage colony stimulating factor production in transgenic rice cell suspension culture Protein Expr. Purif. (2008) 61, 117-121 Roślina: zawiesina komórkowa O.sativa Ekspresja: stabilna, promotor amylazy ryżu, peptyd sygnalny amylazy ryżu; współekspresja genu kodującego syntetyczny inhibitor proteaz (sPI-II) Poziom produkcji: do 250mg/l Fig.4 Protease activity in suspension culture medium derived from transgenic callus Fig. 5 Measurement of hGM-CSF accumulation in suspension culture medium