Źródła Prawa

Źródła Prawa
1.Wymienienie form w których mogą być
tworzone normy prawa
2. Wskazanie podmiotów wyposażonych w
kompetencję do wydawania określonego aktu
prawnego
3. Określenie zakresu spraw, które mogą być
unormowane w poszczególnych aktach prawnych
4. Ustalenie stosunków między aktami prawnymi
Źródła prawa
•
•
•
•
•
Konstytucja – zastosowanie bezpośrednie art. 8 ust.2
Ustawa akt normatywny ustanawiający normy generalne i abstrakcyjne
uchwalany przez parlament o nieograniczonym zakresie przedmiotowym i
najwyższej po konstytucji randze prawnej
Umowy międzynarodowe art. 91
Rozporządzenia – wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego
w ustawie ( zakaz subdelegacji) i w celu jej wykonania.Upoważnienie powinno
określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych
do uregulowania. Organy upoważnione do wydawania rozporządzeń: Prezydent RP
( art. 142 ust.2 ), Rada Ministrów ( art. 146 pkt.4 ), Prezes Rady Ministrów ( art.
148 pkt 3), Ministrom ( art. 149.ust 2 ), przewodniczącym określonych komitetów
powołanych w skład Rady Ministrów( art..149 ust 3 ) i Krajowa Rada Radiofonii i
Telewizji (art.. 213 ust. 2)
Akty prawa miejscowego – obowiązujące wyłącznie na obszarze działania
organów które je ustanowiły.
Akty urzędowe Prezydenta RP
1.
2.
3.
4.
•
•
Rozporządzenia z mocą ustawy art. 234
Rozporządzenia art. 92
zarządzenia art. 93
Postanowienia art. 142
Akty urzędowe prezydenta nie będące aktami prawnymi
Akty urzędowe kontrasygnowane art..144 pkt. 2 – kontrasygnata:
oddziela sferę aktywności własnej prezydenta od sfery działalności
wspólnej, zobowiązuje do wspólnego działania, nakłada
odpowiedzialność konstytucyjną premiera przed sejmem za
kontrasygnowany akt
•
Prerogatywy Prezydenta
(art. 144 ust. 3 (30 aktów urzędowych )
Prezydent RP
kompetencje
•
•
•
•
•
•
•
W zakresie spraw zagranicznych art. 133
W zakresie zwierzchnictwa Sił Zbrojnych, obronności i bezpieczeństwa
państwa na czas pokoju i wojny art..134
Klasyczne uprawnienia głowy państwa art..137,138,139 140
Kompetencje arbitrażu politycznego i równoważenia władz:
Kompetencje w stosunku do parlamentu ( Sejmu i Senatu) art. 98 ust.2,
art. 98 ust 4, art. 118 art. 122 ust.1 i 2, 3 i 5
Kompetencję w stosunku do rządu art. 154 , 155 art 161, 162, 141
Kompetencję w stosunku do władzy sądowniczej art.. 179, art. 183, 185,
194, 187 art. 156 art. 191 192
Prezydent
Funkcje ustrojowe
•
•
•
•
Najwyższy przedstawiciel RP
Gwarant ciągłości władzy państwowej
Strażnik konstytucji
Strażnik suwerenności i bezpieczeństwa
państwa oraz nienaruszalności i
niepodzielności jego terytorium
Prezydent wybór i kadencja
•
•
•
•
•
•
•
•
Wybory bezpośrednie, równe ,tajne- art. 127
Warunki wybieralności: obywatelstwo, 35 lat, korzystanie w pełni praw
obywatelskich
Kadencja 5 lat – maksimum dwie kadencje - incompatibilitas
Wygaśnięcie mandatu:
Upływ czasu
Sytuacje nadzwyczajne- śmierć, zrzeczenia się urzędu,stwierdzenia
nieważności wyboru, lub nie objęcia urzędu po wyborze, uznania przez
Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze
względu na stan zdrowia ( 2/3 ustawowej liczby członków ZN)
Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu art..145
Zastępstwo marszałka Sejmu : sede vacante, sede plena art..131
Sejm
• Kadencja 4 lata
• Skrócenie kadencji – obligatoryjnie w przypadku
braku wyboru rządu art., 155 ust.2
• Fakultatywne – jeżeli w ciągu czterech miesięcy
od dnia przedłożenia sejmowi projektu budżetu
nie zostanie on uchwalony art. 225
• Podjęcie przez sejm uchwały większością 2/3
ustawowej liczby posłów o samorozwiązaniu art.
98 ust 3
Sejm
•
•
•
•
•
460 posłów - mandat wolny tzn.
Generalny –poseł wyraża wolę całego narodu (art. 104)
Niezależny (art. 104)
Nieodwoływalny
Incompatibilitas (art. 102 i 103), zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku skarbu państwa lub
samorządu terytorialnego (art. 107), zakaz posiadania pakietu akcji w
spółkach z udziałem skarbu państwa lub komunalnych powyżej 10%.
Obowiązek składania oświadczeń majątkowych co roku do dnia 15
marca
• Imunitet poselski art.105
• Bierne prawo wyborcze – 21 lat obywatel polski mający prawo
wybierania.
Sejm organizacja
•
•
•
•
•
•
•
Marszałek Sejmu: reprezentuje Sejm na zewnątrz, przewodniczy
obradom, strzeże prawa Sejmu, sprawować może przejściowo urząd
prezydenta. Ma prawo występowania z wnioskiem do Trybunału
konstytucyjnego
Prezydium Sejmu Marszałek plus wicemarszałkowie : ustalanie planu
pracy Sejmu, czuwanie nad terminowością prac, zwoływanie posiedzeń,
ustalanie porządku dziennego, określanie długości debaty, ustalanie zasad
funkcjonowania kancelarii Sejmu
Konwent seniorów prezydium plus przedstawiciele klubów –
uprawnienia opiniodawcze i doradcze
Kluby poselskie min. 15 posłów
Koła poselskie min. 3 posłów
Komisje sejmowe ze względu na tryb powoływania - stałe i nadzwyczajne
ze względu na zakres kompetencji –resortowe, problemowe, śledcze
Inicjatywa ustawodawcza
•
•
•
•
•
•
Posłowie – komisja sejmowa lub 15 posłów art. 118
Senat – komisja senacka lub 10 senatorów ( uchwała senatu
podejmowana zwykła większością głosów)
Prezydent RP
Rada Ministrów
Inicjatywa ludowa - grupa co najmniej 100 000 obywateli
Ograniczenie inicjatywy ustawodawczej ze względu na przedmiot
regulacji art. 221 ( budżet, prowizorium budżetowe, zmiana ustawy
budżetowej, ustawa o zaciągnięciu długu publicznego, ustawa o udzieleniu
gwarancji finansowych W tych zakresach inicjatywa ustawodawcza
przypada wyłącznie Radzie Ministrów
Tryb ustawodawczy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zasada rozpatrywania ustaw w trybie trzech czytań ( art. 119 ust.1)
Zasada jawności obrad izby ( art. 113 )
Zasada uchwalania ustaw zwykłą większością głosów w obecności co najmniej
połowy ogólnej liczby posłów
Prawo nadania biegu inicjatywom ustawodawczym należy do Prezydium Sejmu.
Pierwsze czytanie może mieć na plenum Sejmu lub komisji Zgodnie z regulaminem
do I czytania na plenum kierowane są projekty ustaw: zmiany konstytucji, praw i
wolności obywatelskich, budżetu i podatków, projekty prawa wyborczego, projekty
kodeksów, zasad funkcjonowania organów państwa ,samorządu terytorialnego.
Drugie czytania –przedstawienie przez sprawozdawcę komisji sprawozdania o
projekcie ustawy
Trzecie czytanie i głosowanie
Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje do Senatu który w ciągu 3o dni
może przyjąć ją bez zmian, u8chwalić poprawki lub odrzucić w całości.
Uwaga poprawki senackie mogą dotyczyć tylko tekstu projektu i nie mogą
wykraczać poza jego materię
Tryb ustawodawczy c.d.
•
•
•
•
•
•
Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo zaproponowaną poprawkę
uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością
głosów (art. 121)
Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przesyła Prezydentowi do
podpisania
Prezydent winien podpisać ustawę w ciągu 21 dni od dnia doręczenia lub
w tym czasie wystąpić z wnioskiem do TK w sprawie jej zgodności z
konstytucją lub zawetować i przesłać z umotywowanym wnioskiem do
ponownego rozpatrzenia ustawy przez Sejm
Sejm może odrzucić weto Prezydenta większością 3/5 głosów.
Po przegłosowaniu weta prezydenta przez Sejm Prezydent w ciągu 7 dni
podpisuje ustawę i zarządza jej publikację w Dz U. ( Art. 122)
Projekt pilny – art.. 123.
Rada Ministrów
• Główny organ władzy wykonawczej (art..146)
• Zasada domniemania właściwości RM ( art. 146 pkt.2 )
• Funkcja wykonawcza – wykonywanie ustaw
stanowionych przez Sejm. Funkcja kierowania
administracją rządową. Funkcja rządzenia ( art. 146
pkt. 3 i 4 )
• Skład RM (art. 147)
• Kompetencje Prezesa RM (art.148)
Tryb powoływania RM
•
•
•
•
•
Prezydent desygnuje prezesa RM
Etap I. Desygnowany prezes RM w ciągu 14 dni przedstawia Sejmowi
program RM z wnioskiem o wotum zaufania.Sejm uchwala wotum
bezwzględną większością głosów.
Etap II. W razie braku wotum zaufania Sejm w ciągu 14 dni wybiera
prezesa RM i jego gabinet bezwzględną większością głosów.
Etap III. W razie braku wotum zaufania ,Prezydent RP w ciągu 14 dni
powołuje prezesa RM i na jego wniosek pozostałych członków gabinetu.
Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania RM przez Prezydenta udziela mu
wotum zaufania zwykła większością głosów.
W razie nie udzielenia RM wotum zaufania Prezydent skraca kadencję
Sejmu i zarządza wybory. ( art. 154 )
Odpowiedzialność RM przed
Trybunałem Stanu
• Za naruszenie konstytucji lub ustaw, za
przestępstwa popełnione w związku z
zajmowanym stanowiskiem
• Uchwała o postawieniu członka RM
przed TS podejmuje Sejm na wniosek
Prezydenta RP lub co najmniej 115
posłów większością 3/5 ustawowej liczby
posłów.( art. 156 )
Odpowiedzialność polityczna RM
•
Wyrażenie wotum nieufności lub wotum zaufania przez Sejm.
•
Wniosek Prezesa RM ( art. 160) Prezes RM może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie
wotum zaufania. Udzielenie wotum zaufania RM następuje większością głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Sejm wyraża wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek
zgłoszony co najmniej przez 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na
prezesa RM ( konstrukcyjne wotum nieufności ) . Art. 158 pkt.1
Wniosek o podjęcie uchwały o WN może być poddany pod głosowanie nie wcześniej
niż po upływie 7 dni od dnia jego zgłoszenia. Powtórny wniosek po upływie 3
miesięcy jeżeli wystąpi za nim co najmniej 115 posłów. ( art. 158 pkt. 2 )
Sejm może wyrazić ministrowi wniosek WN. Wniosek o wyrażenie WT może być
zgłoszony przez co najmniej 69 posłów. Terminy zgłaszania j.w. Art. 159
•
•
•