PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ - Gimnazjum

advertisement
PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
DLA III ETAPU KSZTAŁCENIA – GIMNAZJUM
Wymagania programowe wg Dz. Urz. Nr 14 z 23 lutego 1999r. poz. 129 załącznika do rozporządzenia MEN z 30 czerwca 1999r. poz. 642 –
Ekologia i ochrona środowiska przyrodniczego.
OGÓLNE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA W NAUCZANIU EKOLOGII
ORAZ OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Cele kształcenia:
•
•
•
•
•
•
•
•
Poznanie i zrozumienie współzaleŜności między organizmami w ich środowisku oraz między organizmami a środowiskiem;
Postrzeganie zmienności przyrody oraz uświadomienie przyczyn i skutków tych zmian;
Uświadomienie pozycji człowieka w przyrodzie;
Określenie zaleŜności człowieka od przyrody i jego wpływu na środowisko;
RóŜnorodność biologiczna gatunków, populacji i ekosystemów;
Oddziaływanie produkcji Ŝywności na środowisko;
Racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi;
Równowaga biologiczna biocenoz a gospodarowanie człowieka.
Cele wychowania:
•
•
•
•
•
Kształtowanie postaw proekologicznych;
Umiejętność oszczędzania zasobów przyrody w domu i gałęziach przemysłu;
UwraŜliwianie ucznia, budowanie poczucia odpowiedzialności za działania podejmowane w środowisku;
Budzenie współodpowiedzialności za stan środowiska;
Dostrzeganie potrzeby efektywnego włączania się do działań na rzecz ochrony przyrody;
•
•
Umiejętność prowadzenia zdrowego stylu Ŝycia;
Potrzeba propagowania wiedzy i postaw proekologicznych w swoim środowisku.
Procedury osiągania celów:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Prowadzenie pogadanek i dyskusji w ramach róŜnych przedmiotów;
Organizowanie zajęć terenowych umoŜliwiających bezpośredni kontakt z przyrodą – lekcje w terenie, zielone ścieŜki, rajdy turystyczne,
wycieczki klasowe i szkolne, obozy zimowe i letnie;
Przeprowadzanie obserwacji, doświadczeń;
Umiejętność wnioskowania na podstawie badań i zastosowanie graficznego przedstawiania danych;
Określanie czystości środowiska za pomocą bioidentyfikatorów;
Projekcje filmów;
Urządzanie konkursów ekologicznych;
Obchody Dnia Ziemi –np. Gimnazjada Ekologiczna;
Udział w akcji Sprzątania Świata;
Zbiórki surowców wtórnych;
Dbałość o zieleń na terenie szkoły;
Prowadzenie hodowli szkolnych;
Urządzanie wycieczek do oczyszczalni ścieków, na wysypisko śmieci itp.
Umiejętność korzystania z róŜnych źródeł informacji
Cele operacyjne zostały opracowane według trudności w ich opanowaniu i praktycznym zastosowaniu.
W programie załoŜone osiągnięcia ucznia dotyczące wiadomości i umiejętności oznaczono:
•
•
Zapamiętywanie i stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych
( stopień podstawowy)
Zrozumienie i stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
(stopień rozszerzony)
Niniejszy program pozwala zatem na ocenianie ucznia w zaleŜności od jego moŜliwości.
Znajomość opanowania wiadomości i umiejętności ekologicznych moŜe być sprawdzana poprzez odpowiedzi ustne, testy, referaty, konkursy,
aktywność na lekcjach i zajęciach terenowych.
HASŁA PROGRAMOWE:
1. Przyczyny i skutki niepoŜądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze.
2. RóŜnorodność biologiczna( gatunkowa, .genetyczna oraz ekosystemów) – znaczenie jej ochrony
3. śywność – oddziaływanie produkcji Ŝywności na środowisko.
4. ZagroŜenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii; energetyka jądrowa – bezpieczeństwo i składowanie odpadów.
Program edukacji ekologicznej dla III etapu kształcenia w Gimnazjum nr 2 we Wrześni realizowany jest w korelacji ze ścieŜką
międzyprzedmiotową – edukacja ekologiczna.
Program ma celu zrozumienie praw przyrody i polepszenie kontaktu ucznia ze środowiskiem naturalnym oraz ukierunkowanie go na jego
ochronę . Program jest otwarty i moŜe ulegać aktualizacji.
Dział programu
Materiał nauczania
1. Zanieczyszczenia
Przyczyny i skutki
atmosfery
niepoŜądanych
zmian w atmosferze,
biosferze,
hydrosferze
i litosferze
Cele kształcenia
i nauczania
- poznanie składu powietrza
atmosferycznego i rolę poszczególnych
składników dla organizmów
- podanie przyczyn naturalnych źródeł
zanieczyszczeń i
- poznanie zaleŜności pomiędzy
działalnością człowieka a stanem
powietrza
Osiągnięcia ucznia
•
•
Zna skład chemiczny i rolę
składników powietrza
RozróŜnia naturalne i sztuczne
źródła zanieczyszczeń
Czyta i interpretuje dane liczbowe,
wykresy kołowe, diagramy
Realizacja
w ramach przedmiotów
Biologia
Geografia
Godzina wychowawcza
Chemia
Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
2 Wpływ zanieczyszczeń
powietrza na Ŝycie
organizmów
- wymienienie szkodliwych substancji
- podanie skutków działania trujących
substancji na organizmy
- poznanie niekorzystnych zjawisk
w przyrodzie spowodowanych
działalnością człowieka
-określenie metod prowadzących do
poprawienia stanu atmosfery
•
Podaje skutki działania
niekorzystnych substancji
na organizmy
• Wymienia przykłady zjawisk
w przyrodzie spowodowanych
działalnością człowieka
• Wymienia czynniki sprzyjające
powstawaniu kwaśnych deszczów
• Wymienia czynniki sprzyjające
powstawaniu efektu cieplarnianego
• Wymienia substancje niszczące
ozon w stratosferze
• Ukazuje wpływ dziury ozonowej
na Ŝycie organizmów
Podaje przyczyny powstawania
smogu fotochemicznego i
cieplarnianego
Prognozuje dalekosięŜne skutki
niekorzystnej działalności
człowieka względem Ziemi
•
•
3.Źródła zanieczyszczeń wód -podanie źródeł zanieczyszczenia wód
•
•
Biologia
Geografia
Godzina wychowawcza
Chemia
Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
Podaje metody ograniczające
powstawanie niekorzystnych
zjawisk stosowane w świecie
Ocenia swoje postępowanie
względem przyrody
Podaje źródła skaŜeń wód:
komunalne, ścieki przemysłowe,
substancje toksyczne
Wymienia związki wywołujące
Biologia
Geografia
Godzina wychowawcza
Chemia
Fizyka
skaŜenia
Podaje sposoby ograniczenia
zanieczyszczeń wód w okolicy
Wykazuje wpływ zmian na Ŝycie
róŜnych gatunków
-wyjaśnienie zjawiska eutrofizacji
•
•
Podaje definicję eutrofizacji
Wyjaśnia przyczyny eutrofizacji
wód
Podaje skutki zjawiska wobec
biocenozy wodnej
-określanie czystości wód
•
•
Prowadzi wnikliwe obserwacje
Zna metody określania czystości
wód powierzchniowych ( klasy
czystości)
Potrafi przeprowadzić chemiczną
analizę wody pobranej ze zbiornika
Zna gatunki wskaźnikowe
-omówienie roli oczyszczalni ścieków
4.Działalnośc człowieka
-uświadomienie roli gleby dla rolnictwa
Zajęcia pozalekcyjne
Biologia
Geografia
Biologia
Geografia
Godzina wychowawcza
Chemia
Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
•
Zna etapy oczyszczania ścieków
komunalnych (mechaniczna,
biologiczna, chemiczna)
• Umie czytać wykresy i mapy
Podaje wzajemne powiązania
hydrosfery i biosfery
Podaje przykłady katastrof
tankowców i ich wpływ na Ŝycie
biologiczne
Biologia
Podaje zaleŜności między rodzajem Geografia
gleby a wymaganiami roślin
Godzina wychowawcza
Analizuje profile glebowe
Chemia
Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
a dewastacja gleb
i powierzchni terenu
-określenie procesów dewastacyjnych
gleb (erozja, zasolenie, skaŜenia,
górnictwo)
5.Problemy ochrony przyrody -poznanie form ochrony przyrody
-znajomość stylu Ŝycia przyjaznego
środowisku
•
Omawia wpływ przemysłu
na środowisko
• ZauwaŜa zmiany w środowisku
spowodowane budową dróg i kolei
Wyjaśnia przyczyny wybuchów
wulkanów, trzęsień ziemi
i huraganów
Podaje przyczyny zjawisk i skutki
ich występowania
Biologia
• Wymienia róŜnorodne formy (parki Geografia
Godzina wychowawcza
narodowe, rezerwaty, pomniki
Chemia
przyrody, parki krajobrazowe
i krajobrazu chronionego, ochrona Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
gatunkowa roślin i zwierząt)
Wos
• Potrafi podać kilka przykładów
i wie gdzie znajdują się w jego
okolicy
• Wymienia międzynarodowe
organizacje działające na rzecz
ochrony przyrody
Przedstawia charakterystykę
działań w róŜnych formach ochrony
Uznaje konieczność i zna efekty
współpracy międzynarodowej
•
•
Zna sposoby oszczędzania energii
w domu, na działce i na zakupach
Podaje przykłady surowców
•
•
•
•
•
RóŜnorodność
biologiczna
(gatunkowa,
genetyczna, oraz
ekosystemów)
znaczenie jej
ochrony
nadających się do recyklingu
Uznaje konieczność segregacji
odpadów
Zna przykłady
niekonwencjonalnych źródeł
energii
Stosuje środki czystości przyjazne
środowisku
Rozumie potrzebę oszczędnego
gospodarowania wodą
Korzysta z urządzeń
energooszczędnych
Bierze udział w akcjach na rzecz
ochrony środowiska
Wykazuje walory rolnictwa
ekologicznego
Wskazuje wady i zalety
alternatywnych źródeł energii
Zna zalety ekoturystyki
•
1.
RóŜnorodność
organizmów
w przyrodzie
-charakterystyka stref roślinnych na kuli
ziemskiej
Geografia
Zna strefy krajobrazowe Polski
Biologia
i świata
• Wymienia gatunki roślin i zwierząt
charakterystyczne dla stref
• Potrafi korzystać z map, czasopism,
encyklopedii, leksykonów, itp.
Umie kojarzyć informacje,
wnioskować i przedstawić efekty
swej pracy
2.
Funkcjonowanie
ekosystemów
-struktura ekosystemu
•
Podaje przykłady ekosystemów
naturalnych i sztucznych
Biologia
Geografia
•
•
-charakterystyka populacji biologicznej
WyróŜnia biocenozę i biotop oraz
umie określić ich znaczenie
Zna poziomy troficzne
Wymienia czynniki warunkujące
równowagę biocenoz
Wykazuje współzaleŜność
organizmów róŜnych poziomów
troficznych
Definiuje niszę ekologiczną
i siedlisko i wykazuje róŜnice
między nimi
Omawia obieg materii i przepływ
energii przez ekosystem
• Podaje definicję populacji
• Zna przykłady róŜnych populacji
• Charakteryzuje cechy populacji:
-rozmieszczenie
-liczebność
-zagęszczenie
-rozrodczość
-śmiertelność
-strukturę wiekową populacji
( rozwijająca się, ustabilizowana,
wymierająca)
Wykazuje mechanizmy regulacji
liczebności populacji
• Charakteryzuje stosunki
antagonistyczne (drapieŜnictwo,
pasoŜytnictwo, konkurencja
międzygatunkowa)
i nieantagonistyczne (mutualizm,
protokooperacja, komensalizm)
w biocenozie
Zna przykłady stosunków
panujących w biocenozie i potrafi
Biologia
Wos
je omówić
2.Znaczenie lasów na Ziemi
3. Środowisko przyrodnicze
dawniej i dziś
-poznanie podstawowych gatunków roślin •
iglastych i liściastych
RozróŜnia podstawowe gatunki
drzew i krzewów
•
•
-poznaje strukturę lasu i jego
mieszkańców
Zna poziomy roślinności lasu
Potrafi wymienić zwierzęta tam
Ŝyjące
Udowadnia istnienie równowagi
dynamicznej biocenoz
-rola lasów na kuli ziemskiej
•
-warunki naturalne a rozwój i Ŝycie
człowieka we wszystkich epokach
-zagroŜenia wynikające z szybkiego
rozwoju cywilizacji
Biologia
Geografia
Wos
Podaje róŜnorodne funkcje lasu
( rekreacyjne, zdrowotne,
gospodarcze)
• Rozumie rolę lasów tropikalnych
na Ziemi
Potrafi czytać mapy
przedstawiające lesistość w Polsce
Dba o stan zadrzewienia wokół
szkoły
•
•
Wymienia naturalne czynniki
kształtujące przyrodę
ZauwaŜa wpływ człowieka
na przekształcanie środowisk
• Rozumie wpływ rewolucji
przemysłowej w Anglii na rozwój
komunikacji i innych sfer Ŝycia
Udowadnia antyekologiczną
działalność gospodarki
socjalistycznej- „rabunkowa
Biologia
Geografia
Wos
Godziny wychowawcze
Geografia
Historia
Wos
Biologia
Język niemiecki
Język angielski
gospodarka”
śywność –
oddziaływanie
produkcji Ŝywności
na środowisko
1.
Rolnictwo ekologiczne
-produkcja zdrowej Ŝywności
•
•
2.
Produkcja Ŝywności
wczoraj i dziś
3. Prawidłowe odŜywianie
-postęp techniczny w produkcji Ŝywności
-rola składników odŜywczych
•
Wymienia charakterystyczne cechy
rolnictwa ekologicznego
(nawoŜenie, nawadnianie, środki
ochrony roślin)
Wymienia jego walory
Uzasadnia wpływ zdrowej
Ŝywności na organizm
Porównuje rolnictwo tradycyjne
i alternatywne
Zna korzyści i zagroŜenia
zastosowania osiągnięć genetyki
w rolnictwie, hodowli i medycynie
Zna znaczenie uŜytków
ekologicznych
Podaje rolę zadrzewień
śródpolnych
ZauwaŜa związki pomiędzy
jakością gleb, warunkami
klimatycznymi a strukturą upraw
Zna sposoby uprawy ziemi
w dawnych cywilizacjach
• Rozpoznaje i nazywa pierwsze
narzędzia rolnicze
Omawia sposoby odŜywiania
na przestrzeni wieków
Porównuje strukturę upraw dawniej
i dziś
Biologia
Geografia
Godzina wychowawcza
Chemia
Fizyka
Zajęcia pozalekcyjne
Wos
Historia
Wos
Geografia
Biologia
Biologia
warunkiem zdrowia
dla organizmu
•
•
4.Sposoby uŜytkowania
gleby a stan środowiska
-pole uprawne ekosystemem sztucznym
•
•
5. Dbałość o czystość naszej
okolicy
-stosowanie wiedzy nabytej wiedzy
w praktyce
•
Podaje rolę składników
budulcowych, energetycznych
i regulacyjnych dla organizmu
człowieka
Rozumie wpływ odŜywiania
na wysiłek fizyczny i umysłowy
Wos
Godzina wychowawcza
Wychowanie fizyczne
Wymienia sztuczne elementy
krajobrazu pól
Wymienia środki chemiczne
stosowane w rolnictwie (nawozy
sztuczne, środki ochrony roślin)
Wyjaśnia róŜnice między
intensywnym i ekstensywnym
rolnictwem
Wyjaśnia samowystarczalność
Ŝywieniową Polski
Porównuje produkcję Ŝywności
z zapotrzebowaniem na nią
w świecie
Podaje obszary głodu na świecie –
Sahel, Indie
Interpretuje dane statystyczne
Korzysta z róŜnych źródeł
informacji
Geografia
Biologia
Chemia
Wos
Rozumie potrzebę organizowania
akcji porządkowych w środowisku
lokalnym
• Bierze czynny udział w akcjach
porządkowych
• Segreguje odpady
• Bierze udział w akcji zbierania
makulatury, puszek po napojach
i innych surowców wtórnych
Przyczynia się do likwidacji dzikich
Godziny wychowawcze
Zajęcia pozalekcyjne
Biologia
Geografia
Wos
wysypisk
ZagroŜenia
dla środowiska
wynikające
z produkcji i
transportu energii;
energetyka jądrowa
– bezpieczeństwo
i składowanie
odpadów
1.
Produkcja energii
warunkiem rozwoju
gospodarczego
2. Za i przeciw rozwojowi
energetyki jądrowej
-poznanie konwencjonalnych
i niekonwencjonalnych źródeł energii
•
Zna sposoby produkowania energii
:w elektrowniach cieplnych,
wodnych, słonecznych,
geotermalnych, jądrowych,
wiatrowych, pływów morskich;
powstałej z biogazu i produktów
ropy naftowej oraz gazu ziemnego
• Rozumie zaleŜność między
produkcją energii a stopniem
rozwoju gospodarczego
Dokonuje analizy szkodliwości
sposobów pozyskiwania energii
dla środowiska
Interpretuje dane statystyczne,
wykresy, diagramy
Fizyka
Chemia
Geografia
Biologia
Wos
-poznanie zasady działania elektrowni
jądrowych
•
Fizyka
Chemia
Geografia
Biologia
Wos
Wymienia pierwiastki
promieniotwórcze
• Wie o moŜliwościach
produkowania duŜej ilości energii
i przesyłania jej na dalekie
odległości
Zna miejsca występowania
pierwiastków promieniotwórczych
w przyrodzie
Rozumie zasadę działania reakcji
łańcuchowej
• wymienia zagroŜenia wynikające
z eksploatacji elektrowni
atomowych
• rozumie problemy związane
ze składowaniem odpadów
promieniotwórczych
3. Rola segregacji odpadów
-określenie źródeł odpadów
i wtórnego ich wykorzystania
•
•
•
•
•
•
rozumie pojęcia: śmieci, odpady,
surowce wtórne
zna źródła produkcji odpadów
rozumie potrzebę odzyskiwania
surowców wtórnych
wie, do produkcji czego moŜna
je wykorzystać
bierze udział w akcjach na rzecz
ochrony środowiska
w Ŝyciu codziennym oszczędza
energię elektryczną
Fizyka
Chemia
Geografia
Biologia
Wos
LITERATURA
POPULARNONAUKOWA
WYKORZYSTANA
MIĘDZYPRZEDMIOTOWEJ – EDUKACJA EKOLOGICZNA:
DO
UŁOśENIA
PROGRAMU
REALIZACJI
G. Maurer – „I ty chronisz środowisko”
M. Hafner – Księga eko-testów „Ochrona środowiska”
T.Umiński – „Ekologia Środowisko Przyroda”
E. Pylka- Gutowska – „Ekologia z ochroną środowiska”
J. Strzałko, T. Mossor-Pietraszewska – „Kompedium wiedzy o ekologii”
M. Roberts – Biologia 1- podręcznik
S. Gater – Zeszyt ćwiczeń i testów
j. Angiel – „Zieloną ścieŜką przez geografię”
Czasopisma: „AURA”, „Świat Wiedzy”, „Eko – raj”, „Przyroda Polska”, „Biologia w szkole”, „Geografia w szkole”
Programy autorskie edukacji ekologicznej: Alicja Piegoń, Marianna Łaska i Ewa Świercz,
Jadwiga Garczyk, Alina Nowakowska
ŚCIEśKI
Download