Profilaktyka problemowa

Profilaktyka problemowa- badanie
instytucji
Prezentacja głównych wyników
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
1
Informacje o badaniu
Lokalizacja badania
Legnica
Czas realizacji w terenie
6-8.09.2012
Metodologia
Pogłębione wywiady indywidualne.
Próba
Przedstawiciele 15 organizacji i instytucji działających w Legnicy na rzecz młodzieży.
Desk research – analiza wyników konkursów ogłaszanych przez miasto Legnica i raportów,
stron WWW organizacji zajmujących się działaniami skierowanymi do młodzieży na terenie
miasta Legnica.
2
Metoda rekrutacji uczestników badania
Rekrutacja telefoniczna w oparciu o zamówienie próby
Ilość respondentów
W badaniu wzięło udział 15 osób – brak wynagrodzenia.
Dodatkowe informacje
W przypadku badania jakościowego, z powodu technik doboru próby, przebiegu badania oraz
wielkości próby, wnioski nie mogą być uogólniane na całą badaną populację.
Cel główny badania
Określenie aktualnego modelu współpracy między instytucjami i organizacjami zajmującymi
się przeciwdziałaniem zagrożeniom społecznym, skuteczności stosowanych metod,
racjonalności i efektywności wydatkowania środków przeznaczonych na profilaktykę.
Cele szczegółowe badania

Określenie podejścia do zagadnienia profilaktyki wśród przedstawicieli badanych
instytucji

Zdefiniowanie kluczowych problemów młodzieży w opinii przedstawicieli instytucji

Opracowanie mapy instytucji i ich metod współpracy

Określenie priorytetów działań profilaktycznych w kontekście polityki finansowania
inicjatyw skierowanych do młodzieży
T E Z A I : N I E D O PA S O W A N I E D Z I A Ł A Ń P R O F I L A K T Y C Z N Y C H D O
POTRZEB
3
Aktualne problemy i zachowania ryzykowne młodzieży
w Legnicy
Można dostrzec zmianę w przyczynach problemów młodzieży oraz w ich
zachowaniu jednak trend ten nie odbiega zasadniczo od ogólnej sytuacji
młodzieży w Polsce.
•
4
Wśród najważniejszych przyczyn zmian zachowania młodzieży wymieniano:
•
Brak kontaktu pomiędzy dziećmi i ich rodzicami wynikający z nastawionego na pracę stylu życia.
•
Dominacja wzorców postępowania opartych o aspiracje materialne i status.
•
Zagłębianie się młodzieży w wirtualną rzeczywistość, co buduję odizolowanie od rzeczywistości i
przyczynia się do wpadania w zachowania ryzykowne rekompensujące interpersonalne deficyty.
•
Pojawienie się problemów związanych ze sferą seksualną, które wciąż w przeciwieństwie do
pozostałych zachowań ryzykownych nie są objęte rozbudowanymi działaniami uświadamiającymi i
profilaktycznymi.
Sposób rozumienia i postrzeganie celu profilaktyki
Profilaktyka rozumiana jest przede wszystkim jako działanie kierowane do
osób, które są w grupie ryzyka. Profilaktyka bywa też rozumiana jako rodzaj
wczesnej interwencji wobec pierwszych symptomów problemów.
Na poziomie rodzaju działalności profilaktyka kojarzy się przede wszystkim z
‘pogadanką’. Najczęstszy sposób działania w ramach profilaktyki, to natomiast
zapewnienie młodzieży czasu, tak żeby nie miała okazji do ‘głupot’.
• Tylko w pojedynczych przypadkach zdarzało się bardziej analityczne podejście do znaczenia (celu)
prowadzonych działań, pojawiło się tu kilka obszarów:
5
•
Możliwość bycia wysłuchanym, która rekompensuje deficyt uwagi ze strony rodziców.
•
Budowanie poczucia własnej wartości.
•
Trening relacji interpersonalnych poprzez działanie w grupie rówieśniczej, czy w jednym przypadku
poprzez bezpośredni trening interpersonalny.
•
Doświadczenie partnerskiej relacji z dorosłymi.
Struktura postrzegania profilaktyki
6
Finansowania działań skierowanych do młodzieży
Źródeł finansowania działań profilaktycznych dla młodzieży jest wiele.
Zdecydowana większość realizowanych programów korzysta ze środków
publicznych dysponowanych przez różne instytucje i samorządy.
7
•
Brak spójnego systemu finansowania i monitorowania wydatków – jest wiele jednostek
przyznających środki oraz wiele organizacji realizujących finansowane cele co utrudnia należyte
monitorowanie efektywności działań.
•
Cele realizowane ze środków publicznych mają ograniczone spektrum tematyczne – skupiają się
głównie na kwestii uzależnień od środków psychoaktywnych, co wynika z ustaw. Przekłada się to na
ograniczanie oferty tematycznej i nieodpowiadanie na aktualne trendy w zachowaniach młodzieży.
Podsumowanie
• Działania o charakterze profilaktycznym mają w Legnicy bardzo szeroki
zasięg. Są też bardzo zróżnicowane ze względu na sposób i realizowany cel
działania. Brakuje jednak długofalowej strategii działań profilaktycznych.
• Widać również rozbieżność pomiędzy diagnozą problemu i potrzeb, a
oferowanym charakterem działalności.
• Jednostki samorządu lokalnego skupiają się głównie na celu wynikającym z
ustaw – jego osiągnięcie stanowi najważniejsze kryterium powodzenia, co
sprawia, że wykorzystywane do tego środki stają się mniej istotne.
• Brakuje oferty adresującej problem ryzykownych zachowań seksualnych oraz
kwestię izolacji społecznej prowadzącej do uzależnienia od komputera czy TV.
• Obecnie najbardziej popularną formą wsparcia są zajęcia, które mają zająć
czas wolny. Jest to niewątpliwie istotny obszar, ale nie adresuje on w
bezpośredni sposób kluczowych problemów wymienianych przez samych
przedstawicieli tego środowiska.
8
TEZA II: BRAK WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW ZAJMUJĄCYCH
SIĘ PROFILAKTYKĄ
9
Bariery we współpracy
Przedstawiciele organizacji działających dla młodzieży wykazują się niską
znajomością jednostek o podobnym profilu - buduje to poczucie braku zaufania
do innych placówek. Często spotykane jest także nastawienie na konkurowanie
ze sobą – głównie o środki finansowe, ale także o uznanie. Większość placówek
preferuje samodzielną działalność skierowaną na konkretny cel.
10
Mapping organizacji pracujących z młodzieżą
11
Mapping współpracy organizacji – desk research
12
Podsumowanie
• Brak współpracy pomiędzy organizacjami jest najbardziej narzucającym się
wnioskiem z badania przedstawicieli organizacji - bariery we współpracy
pozostają silne.
• Brakuje także partnerstwa w oparciu o cel działania jakim byłaby młodzież w
ogóle – instytucje skupiają się na działaniach skierowanych do konkretnych
grup .
• Kluczowe bariery we współpracy to brak potrzeby – koncentracja na własnej
działalności, niska świadomość oraz konkurencyjność.
• Konsekwencjami braku współpracy pomiędzy instytucjami są: brak
koordynacji działań oraz ograniczenie skuteczności działań.
13
T E Z A I I I : B R A K T E O R E T Y C Z N E J P O D S TA W Y K S Z TA Ł T O W A N I A
PROGRAMÓW PROFILAKTYCZNYCH
14
Teoretyczne podstawy metod działania zawarte w
dokumentach organizacji
Na podstawie analizy dostępnych dokumentów można stwierdzić, że
organizacje pracujące z młodzieżą praktycznie nie realizują wypracowanych
standardów metodologicznych i teoretycznych, a także w niewielkim stopniu
opierają się na wiedzy zastanej.
•
Organizacje pracujące z młodzieżą nie posługują się w swojej pracy wystandaryzowanymi
technikami i teoriami – wyjątek stanowią poradnie psychologiczno-pedagogiczne korzystające z
teoretycznego dorobku na gruncie terapeutycznym i warsztatowym.
•
Potwierdza to wiedzę płynącą z jakościowej części badania – pracownicy instytucji na własny użytek
korzystają ze swojej wiedzy i doświadczenia w pracy z młodzieżą korzystając z celów instytucji,
w której działają wyłącznie jako ram ich praktyki.
•
GPPiRPAPN jest jednym z niewielu przykładów kompleksowego korzystania z wiedzy analitycznej na etapie
przygotowywania założeń działań Programu ALE:
•
•
•
•
15
wykorzystywane opracowania badawcze we wszystkich wskazanych w dokumentacji przypadkach są co najmniej
kilkuletnie,
strategia kreowania celów i ich finansowania nie zmieniała się zasadniczo na przestrzeni ostatnich lat,
Brakuje działań mających na celu ewaluację efektywności i użyteczności realizowanych w ramach Programu celów.
Ww. punkty budują barierę dla procesów optymalizacji działań i programów skierowanych do
młodzieży.
Wykorzystanie podstaw teoretycznych w tworzeniu
standardów działania organizacji
Pracownicy instytucji działających na rzecz młodzieży skupiają się głównie na
kwestiach związanych z praktycznymi aspektami tej pracy, a pomijają
zagadnienia ewaluacji swoich działań czy podstaw metodologicznych.
Same instytucje nie zgłaszają potrzeb związanych z rozwijaniem kompetencji
kadr pracowniczych twierdząc, że wszyscy pracownicy są dobrze przygotowani
do zawodu
Kwestia podyplomowego dokształcania się była wspominana sporadycznie i
wynikała z własnej inicjatywy poszczególnych osób.
•
16
Powszechnie przytaczane „standardy” pracy z młodzieżą:
•
Podstawę do pracy z młodzieżą zdaniem badanych stanowi odpowiednie wykształcenie.
•
Jako warunek niezbędny do odniesienia sukcesu w pracy z młodzieżą wskazywano umiejętność
nawiązania relacji opartej na partnerstwie i zaufaniu – pozwala to młodzieży budować własny system
wartości.
•
Pojawiały się także poglądy tradycyjne stawiające na dyscyplinę i poszanowanie nakreślonych
zasad.
Podsumowanie
• Instytucje pracujące z młodzieżą opierają się głównie na wykształceniu,
intuicji i doświadczeniu swoich pracowników, a nie na wypracowanych
standardach postępowania z osobami młodymi.
• W środowisku panuje przekonanie, że nie istnieją dobre praktyki mówiące o
tym jak należy pracować z młodzieżą.
• Istniejąca wiedza badawcza i analityczna jest wykorzystywana podczas
kształtowania strategii działań, jednak wiedza ta często jest
niezaktualizowana, co może mieć przełożenie na brak optymalizacji
podejmowanych zadań.
• Podejmowane działania na przestrzeni ostatnich lat nie ulegały istotnym
zmianom w kwestiach realizowanych celów co wskazuje na ograniczone
wykorzystywanie wiedzy do kreowania strategii nadążających za zmianami i
potrzebami młodzieży.
17