O czym powinni pamiętać rodzice wyznaczając granice, normy, reguły

MATERIAŁY WYPRACOWANE PRZEZ UCZESTNIKÓW WARSZTATÓW
Wyznaczanie granic, stanowienie norm w relacjach dorosły – dziecko.
Przygotowanie warsztatu edukacyjnego dla rodziców.
1. Co dobrego może wynikać dla rodziców z faktu, że wyznaczają granice, nakładają ograniczenia
swojemu dziecku?
Rodzice:
 Budują swój autorytet
 Budują wzajemne zaufanie
 Uporządkują swoje relacje dzieckiem
 Przekazują spójny system wartości
 Zapobiegają zagrożeniom, na które narażone jest dziecko
 Mają:
~ świadomość, że dziecko posiada umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach
~ poczucie dobrego wywiązania się z roli rodzica
~ poczucie bezpieczeństwa wynikający z przewidywalności zachowań dziecka
~ komfort psychiczny – uznanie środowiska
2. Co dobrego może wynikać dla dzieci z faktu, że rodzice wyznaczają im granice, nakładają
ograniczenia?
Dziecko
 posiada umiejętność odróżniania dobra od zła
 wie, jak postąpić w danej sytuacji
 ma świadomość konsekwencji swoich działań
 zna swoją pozycję w rodzinie, ma poczucie bezpieczeństwa
 respektuje reguły, normy będąc poza domem
 lepiej potrafi współpracować w grupie (rozwija umiejętności interpersonalne)
 nie sprawia sobie kłopotów w szkole
 uczy się „jak nie być egoistą”
 uczy się, jak stawiać granice, jest asertywne (profilaktyka zagrożeń)
 nie ponosi strat rozwojowych
 poznany model wychowania może przenieść w życie dorosłe
3. Czego mogą obawiać się rodzice wyznaczając granice, nakładając ograniczenia swemu dziecku?
 buntu dziecka (ucieczka, „pyskowanie”)
 braku konsekwencji w egzekwowaniu ustalonych norm
 własnej niewiedzy na temat tworzenia norm, ustaleń (R – Dz)
 czy normy, granice są wyznaczone właściwie?
 reakcji dziecka, np. że podważy ich kompetencje
 że dziecko przestanie ich kochać
 że stracą jego autorytet, szacunek
 braku samodzielności dziecka
 zobojętnienia dzieci na ograniczenia (kary), brak reakcji
 pogorszenia zachowania dziecka
 poczucia utraty „władzy”, jeśli dziecko nie reaguje na ograniczenia
 złej opinii środowiska
4. Czego mogą obawiać się dzieci, gdy rodzice wyznaczają im granice, nakładają ograniczenia?
 nie sprostają wymaganiom rodziców
 braku swobody
 braku samodzielnego wyboru, podejmowania decyzji
 konsekwencji w sytuacji niedostosowania się do ustalonych norm, wyznaczonych granic (kar)
 odizolowania od grupy rówieśniczej, która takich ograniczeń nie ma
 braku poważania u rówieśników
 poczucie straty czegoś ważnego
 poczucia niesprawiedliwości
 obawa przed brakiem miłości ze strony rodziców
1
Opracowały: Anna Kaźmierczak i Małgorzata Tworkiewicz
WODN w Łodzi, kwiecień 2006




obawa przed nadmiernym stawianiem barier
ośmieszenia przed rówieśnikami, poczucie mniejszej wartości
nadmierna zależność od rodziców
nudy, schematyczności
O CZYM POWINNI PAMIĘTAĆ RODZICE WYZNACZAJĄC GRANICE, NORMY, REGUŁY,
UCZĄC DZIECKO ODPOWIEDZIALNOŚCI?
Granic mają być :
 elastyczne, dostosowywane do wieku
 poszerzane, gdy dziecko wywiązuje się z obecnych ustaleń i zdobyło zaufanie rodziców
 przedyskutowane z dziećmi, uzasadniane
Warto, by rodzice:
 porozumieli się ze sobą, co do granic, by dziecko nie gubiło się w różnorodnych oczekiwaniach
 dbali, by ograniczenia wynikały z uniwersalnych wartości, norm społecznie akceptowanych
 pokazywali dziecku obopólne korzyści wynikające z respektowania granic
 konsekwentnie egzekwowali ustalone granice
 pamiętali o równowadze między swobodą dziecka a ograniczeniami
 często okazywali dziecku miłość, akceptację, wsparcie
REAKCJE RODZICÓW NA TESTOWANIE GRANIC PRZEZ DZIEECi
PRZYPADEK PAWŁA
Paweł ma 11 lat. Po szkole bardzo lubi się bawić z kolegami na boisku. Wie, że w domu ma być o godzinie 16,
ale czasami o tym zapomina. Wczoraj i przedwczoraj znowu się spóźnił. Mama była zła. Paweł dzisiaj bawiąc się
zapytał kolegi, która jest godzina, żeby mama znów nie krzyczała. Kolega powiedział „jest godzina 16 30”.
Paweł natychmiast przerwał zabawę i całą drogę do domu biegł. Powiedział mamie: „Mamo. Pamiętałem, by
zapytać o to, która jest godzina, ale wtedy było już a późno.. Biegłem do domu tak szybko, jak tylko mogłem”.
Komunikat matki nr 1
Miałeś być o 15oo na obiedzie, spóźniłeś się, mam dosyć twoich tłumaczeń! Nie mogę ci ufać, tym razem będziesz
ukarany. W przyszłym tygodniu codziennie po powrocie ze szkoły zostaniesz w domu. Nie będziesz również mógł
oglądać telewizji. Nie myśl sobie, że będziesz ją oglądał, gdy mnie nie będzie w domu. Już ja tego dopilnuję.
Możesz teraz iść odrabiać lekcje, bo jest już po obiedzie.
Paweł poczuł:
Paweł pomyślał:
Paweł nauczył się:
 rozczarowanie, żal
 mama nie pozwoliła mi się
 bez względu na sytuację za
wytłumaczyć
niedotrzymanie słowa zostanę ukarany
 złość
 to niesprawiedliwe, kara jest
 nie jestem partnerem w rozmowie z mamą
zbyt surowa, starałem się
 muszę się bez dyskusji podporządkować
mamie
 strach, bezsilność,
 to nie moja wina, nie mam
 nie warto się starać
bunt
zegarka
 co za matka, ja jej jeszcze
pokażę
Komunikat matki nr 2
Miałeś być o 15oo na obiedzie... ojej, jesteś cały spocony. Zaraz wytrę ci twarz. Przyrzeknij mi, że nigdy więcej
się nie spóźnisz Jestem przez ciebie kłębkiem nerwów. Umyj się, pospiesz się, bo obiad stygnie. Może odgrzeję?
Paweł poczuł:
Paweł pomyślał:
Paweł nauczył się:
 Ulgę, że mama nie
 Mam fajną mamę, pozwala mi na
 Czy się staram, czy nie, efekt jest
krzyczała
wszystko i dba o mnie
teki sam, konsekwencji za łamanie
umów nie ponoszę
 Poczucie winy
 Następnym razem nie muszę się starać
 Rozczarowanie
 Mama znowu „truje”
 Poczucie władzy
 Jestem bezkarny
 Łamanie umów nie przynosi strat
2
Opracowały: Anna Kaźmierczak i Małgorzata Tworkiewicz
WODN w Łodzi, kwiecień 2006
Komunikat matki nr 3
Spóźniłeś się, miałeś być godzinę temu na obiedzie...Cały czas jestem zdenerwowana, bałam się, że coś ci się
stało. Nie chcę już więcej martwic się z tego powodu, oczekuję, że kiedy powiesz „będę o 15oo”, to tak będzie.
Jedliśmy już obiad. Nie ma więcej kurczaka, jeśli chcesz możesz sobie zrobić kanapkę.
Paweł poczuł:
Paweł pomyślał:
Paweł nauczył się:
Gdy minie rozgoryczenie:
 Smutek, bezradność,
 Mama przesadza, nie dostrzegła
rozgoryczenie,
mojego starania, tak bardzo
 Jestem samodzielny, odpowiadam za
chciałem zdążyć
swoje zachowania
 odtrącenie
 Niech mi mama kupi zegarek
 Będę przychodził o czasie
 Czemu nikt po mnie nie
przyszedł?
 Zawstydzenie, ulga
 Nie było tak źle, mama mnie
 Mama o mnie się martwi
zrozumiała
 Za swoje zachowania człowiek ponosi
określone konsekwencje
 Mam wyrozumiałą mamę
Komunikat matki nr 4
Miałeś być o 15oo na obiedzie.. Tak bardzo bałam się, że coś ci się stało. Cały czas jestem zdenerwowana, Nie
chcę już więcej martwic się z tego powodu, oczekuję, że kiedy powiesz „będę o 15oo”, to tak będzie. Jadłam już
obiad, teraz jestem zajęta. Jeśli będziesz wracał na czas, będziemy mieć okazję pobyć ze sobą, porozmawiać
o naszych planach na wakacje.
Paweł poczuł:
Paweł pomyślał:
Paweł nauczył się:
 Zawód
 Mama nie zauważyła mojego
 Warto dotrzymywać umów
starania
 Poczucie winy i złości
 Za niedotrzymywanie umów ponosi się
na siebie, że przegapił  Sprawiłem mamie przykrość
przykre konsekwencje
rozmowę z matką
 Całe szczęście, że mama nie
o wakacjach
krzyczała
 Wiem, co straciłem
PRZPADEK ANKI
Jesteś opiekunem samorządu. Umówiłaś/łeś się z Anką, uczennicą klasy VI, że przygotuje w ciągu tygodnia
sprawozdanie z pracy samorządu szkolnego. Choć termin minął już kilka dni temu, Anka sprawozdania nie
dostarczyła.
Komunikaty
nauczyciela z zastosowaniem techniki 4 kroków:
krok 1
Aniu, nie oddałaś mi sprawozdania w umówionym terminie, który minął 3 dni temu.
krok 2
~ Jestem zdenerwowana i zawiedziona
~ Jest mi przykro z tego powodu
krok 3
~ Liczę na to, że dostarczysz sprawozdanie do końca tygodnia i oczekuję, że będziesz realizowała następne
zadania na czas.
krok 4
~ Jeśli tego nie zrobisz, nasza współpraca stanie się trudna, stracę do Ciebie zaufanie. Nie będę miała ochoty
włączać cię do ważnych zadań (logiczne konsekwencje nieprzestrzegani a norm).
~ Jeśli tego nie zrobisz, koledzy z samorządu stracą zaufanie i nie będą cię włączać do innych ważnych działań
(logiczne konsekwencje nieprzestrzegania norm).
~ Jeśli przyniesiesz to sprawozdanie, będziemy mogli zająć się na zebraniu samorządu planowaniem naszej
wspólnej wycieczki (pozyt ywne skutki zmiany dla obu stron)
~ Jeśli
przyniesiesz
to
sprawozdanie,
będziemy
mogły
nanieść
ewentualne
poprawki
i przedstawić je samorządowi na czas. (poz yt ywne skutki zmiany dla obu stron)
3
Opracowały: Anna Kaźmierczak i Małgorzata Tworkiewicz
WODN w Łodzi, kwiecień 2006