Mniejszości narodowe i religijne w Polsce
advertisement
Projekt edukacyjny: Mniejszości narodowe i religijne w Polsce WYKONALI: MONIKA FRACH KINGA KARASIŃSKA FILIP ANSZPERGER MARIA BINDAS PAULINA PAŁECZ ELIZA SUKIENNIK JULIA MUSKAŁA PATRYCJA KRAWCZYKOWSKA PAULINA KĄTNA DOMINIKA WOJEWODA MAGDALENA MUSKAŁA Judaizm PAULINA PAŁECZ PAULINA KĄTNA PATRYCJA KRAWCZYKOWSKA Judaizm Judaizm to najstarsza monoteistyczna religia, prekursor chrześcijaństwa i islamu, narodowa religia Żydów. Równocześnie judaizm jest zespołem wartości, norm i postaw etycznych wynikających z tradycji, obyczaju i religii Żydów. Za założyciela religii judaistycznej, uznającej za jedynego Boga Jahwe (przy czym imienia Jahwe Żydzi nie wymawiają), uważa się Mojżesza (Mose). Od jego imienia judaizm jest także nazywany religią mojżeszową lub „mozaizmem”. Mojżesz dał ludowi Torę, obejmującą pięć ksiąg Mojżeszowych (Pięcioksiąg). Będąc założycielem religii był równocześnie prawodawcą, kapłanem i przywódcą swojego ludu. Został uznany przez chrześcijaństwo i islam za nosiciela Objawienia. Współczesne odłamy judaizmu Judaizm ortodoksyjny Judaizm konserwatywny Judaizm rekonstrukcjonistyczny Judaizm świecki i humanistyczny Judaizm mesjanistyczny Felaszowie Judaizm karaicki Symbole judaizm Magen David - gwiazda Dawida, zwana także Tarczą Dawida. Jest to sześcioramienna gwiazda utworzona przez dwa przeplatające się trójkąty (heksametr) Menora - świecznik siedmioramienny wykonany z jednej bryły metalu, który już w pierwotnej chacie służył do oświetlania świętego miejsca (współcześnie również podstawowy element herbu państwa Izrael). Żydzi w Polsce Żydzi to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2011 r. Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań zadeklarowało 7 353 obywateli polskich (wedle danych poprzedniego Narodowego spisu powszechnego z 2002 r. liczebność mniejszości żydowskiej wynosiła 1 055 osób). Żydzi mieszkają w rozproszeniu, przede wszystkim w dużych miastach. Pierwsze wzmianki o Żydach na terenach polskich pochodzą z X wieku, a pierwszym oficjalnym polskim dokumentem nadającym Żydom przywileje i autonomię był statut kaliski z XIII wieku. Żydzi napływali do Polski ze względu na stosunkowo najlepsze (na tle nieustannych pogromów w Europie Zachodniej) warunki bezpiecznego życia i rozwoju własnej kultury oraz gwarantowaną przywilejami królewskimi autonomię gmin wyznaniowych. Liczba Żydów w Polsce tradycyjnie oscylowała w okolicach 10% populacji (najwięcej w Europie). Rozwój żydowskiego życia w Polsce został brutalnie przerwany przez II wojnę światową i hitlerowską politykę Endlösung (tzw. „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”). Z ok. 3,5 miliona polskich Żydów wojnę przeżyło ok. 300 tys. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w kilku falach emigracyjnych, wyjechała większość polskich Żydów. Po roku 1989 nastąpiło odrodzenie życia żydowskiego w Polsce. Wiele osób powróciło do swoich żydowskich korzeni. Powstały nowe organizacje działające na rzecz rozwoju życia społeczności żydowskiej w Polsce. Żydzi to wyznawcy religii mojżeszowej. Istotne znaczenie w życiu mniejszości żydowskiej odgrywa działalność Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zrzeszonych w nim gmin. Synagoga Stara w Krakowie Synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 24. Jest jedną z najstarszych zachowanych synagog w Polsce oraz jednym z najcenniejszych zabytków żydowskiej architektury sakralnej w Europie. Do 1939 roku odgrywała rolę centralnej synagogi, głównego ośrodka religijnego, kulturalnego, socjalnego oraz organizacyjnego krakowskiej gminy żydowskiej. Cmentarze żydowskie Z wojennej pożogi ocalały nieliczne synagogi, mykwy i inne budynki różnego przeznaczenia. Zachowało się też stosunkowo wiele żydowskich cmentarzy. Los dla cmentarzy żydowskich okazał się tragiczny. Były niszczone przez okupanta, po wojnie często wykorzystywane jako źródło budulca, a przez komunistyczne władze skazane na zapomnienie. Niestety, wciąż trwa proces dewastacji cmentarzy. Kirkuty to miejsca szczególne. Ukryte gdzieś na uboczu, porośnięte wysoką trawą intrygują swą atmosferą i zachwycają finezją wykonania hebrajskich inskrypcji, pracowicie wykutych w kamieniu przez nieznanych rzemieślników – artystów. Warto pamiętać, że cmentarze żydowskie to nierzadko najstarsze zabytki kultury materialnej w danej miejscowości czy rejonie. Przede wszystkim są to miejsca pochówku tysięcy ludzi i dlatego należy im się szacunek. Jewish Community Center (JCC) JCC to żydowskie centrum edukacyjno-kulturalne znajdujące się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Miodowej. Budynek stoi na terenie ogrodu na tyłach synagogi Tempel, w części przystającej do sąsiednich kamienic. Głównym celem Centrum jest budowanie żydowskiej społeczności w Krakowie. JCC skupia osoby pochodzenia żydowskiego oraz ludzi zainteresowanych kulturą, religią i tradycją żydowską. W Centrum prowadzone są różnorodne zajęcia, kursy, warsztaty i nauka języków obcych. Plac Bohaterów Getta Plac w krakowskiej dzielnicy Podgórze, w latach 1941– 1943 leżący na terenie getta. Wówczas miejsce koncentracji ludności żydowskiej przed transportem do obozów koncentracyjnych. Pod numerem 18. działała Apteka „Pod Orłem” Tadeusza Pankiewicza, jedynego nieżydowskiego mieszkańca getta. Fabryka Emalia Oskara Schindlera Fabryka założona w 1937 jako miejsce produkcji wyrobów emaliowanych i blaszanych. Wydzierżawiona, a potem przejęta przez niemieckiego przedsiębiorcę Oskara Schindlera w 1939, jako Niemiecka Fabryka Wyrobów Emaliowanych – Deutsche Emailwarenfabrik (DEF), prowadzona przez Schindlera do roku 1945. Po II wojnie światowej fabrykę przejął skarb państwa, a w 2005 roku miasto Kraków. Od 2007 fabryka została podzielona między dwie instytucje: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (które utworzyło tu wystawę stałą Kraków – czas okupacji 1939–1945) i Muzeum Sztuki Współczesnej. Wśród zatrudnionych początkowo przeważali Polacy, lecz z czasem coraz większą siłę roboczą stanowili Żydzi. Kiedy w marcu 1943 r. przeprowadzono akcję likwidacji getta krakowskiego, część ocalałych Żydów została ulokowana w obozie Płaszów i tam zmuszana do nieludzkiej pracy. Dzięki staraniom Schindlera jego pracownicy umieszczeni zostali w barakach obozowych na Zabłociu, na przyległej do fabryki parceli. Liczba pracowników w 1944 wynosiła ok. 1100. Kiedy Niemcy na skutek zbliżania się frontu wschodniego przystąpili do likwidacji obozów i więzień, Schindler ewakuował swoją fabrykę zbrojeniową do Brünnlitz (dziś Brněnec) w czeskich Sudetach. Aby ratować więźniów, wraz ze swym księgowym Itzhakiem Sternem, opracował słynną "Listę Schindlera", dzięki której wykupił i przewiózł do nowej fabryki ponad 1100 osób - ocalając im tym samym życie. Więźniowie pracowali tam aż do 8 maja 1945 r. kiedy to obóz został wyzwolony. Kuchnia żydowska Kuchnia żydowska – narodowa kuchnia Żydów charakteryzująca się skrupulatnym przestrzeganiem koszerności. Najważniejszą cechą kuchni żydowskiej, obecną we wszystkich jej odmianach, jest ścisłe przestrzeganie koszerności, tj. religijnego podziału pokarmów na koszerne – czyste (dozwolone) i trefne – nieczyste (zakazane). Podział ten oparty jest na Biblii, na nakazach Pięcioksięgu Mojżesza (Tory) oraz późniejszych interpretacjach tych praw przez rabinów. Głównymi zasadami jest wykluczenie mięsa niektórych zwierząt (m.in. świń), krwi, łączenia mięsa z mlekiem, niektórych ryb (tych, które nie mają łusek), skorupiaków i owadów. Mięso dozwolone musi pochodzić ze specjalnego, rytualnego uboju zwanego szechitą. Kuchnia żydowska, zwłaszcza bliskowschodnia, posiada wiele cech wspólnych z kuchnią arabską. Wynika to i ze stosowania tych samych regionalnych produktów, i podobieństwa nakazów religijnych, opartych na tym samym źródle. Charakterystyczne dla kuchni żydowskich są specjalne potrawy przygotowywane przed szabatem, w czasie którego ortodoksyjnemu Żydowi nie wolno gotować ani rozpalać w piecu. Stąd powstały różnego rodzaju zimne przekąski, a także potrawy duszone przez kilkanaście godzin w stygnących piecach chlebowych (np. czulent). Najważniejsze święta żydowskie Szabat Pesach - Pascha i Święto Przaśników Szawuot - Święto Tygodni, Pięćdziesiątnica Tamurz - Pomiędzy nieszczęściami Tisza be-Aw - Dziewiąty dzień miesiąca aw Rosz ha-Szana - Nowy Rok, Święto Trąbek Jom Kippur - Dzień Pojednania Sukkot - Święto Szałasów Chanuka - Święto Świateł Tu bi-szwat - 15 szwat Purim - Losy Główne organizacje żydowskie w Polsce Towarzystwo Społeczno - Kulturalne Żydów w Polsce Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej Stowarzyszenie „Dzieci Holokaustu” w Polsce Żydowska Ogólnopolska Organizacja Młodzieżowa Fundacja „Shalom” Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego Najważniejsze tytuły prasy żydowskiej „Dos Jidisze Wort - Słowo Żydowskie" - miesięcznik, „Midrasz" – dwumiesięcznik. Największe imprezy kulturalne Festiwal Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera” Dni Książki Żydowskiej w Warszawie Obchody Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim Spotkania z Kulturą Żydowską Simha we Wrocławiu PRAWOSŁAWIE MARIA BINDAS MAGDALENA MUSKAŁA DOMINIKA WOJEWODA PRAWOSŁAWIE Prawosławie, inaczej nazywane wschodnio-bizantyjskim chrześcijaństwem, jest dosłownym tłumaczeniem z języka grackiego słowa ortodoksja, czyli prawowierność. HISTORIA Prawosławie pojawiło się na ziemiach polskich już w IX w. jako konsekwencja działań misyjnych świętych braci Cyryla i Metodego. Pierwsze ślady kultu w obrządku słowiańskim znaleziono m.in. w Krakowie, Wiślicy i Przemyślu. Ośrodki te nie były jeszcze pod kontrolą Kościoła łacińskiego i pozostawały pod wpływem cywilizacji bizantyjskiej. Sytuacja uległa zmianie po przyjęciu chrztu przez Mieszka I w 966 roku. Wówczas Polska znalazła się w gronie państw cywilizacji łacińskiej, a Kościół metodiański, funkcjonujący na południowych obszarach ziem polskich, zaczął zanikać. BIAŁORUSINI Białorusini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na południowowschodnich terenach województwa podlaskiego. Narodowość białoruską zadeklarowało 43.880 obywateli polskich. Zdecydowana większość przedstawicieli mniejszości białoruskiej należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. RELIGIA Większość Białorusinów to wyznawcy prawosławia. Jest ich około 70%. Drugą religią na Białorusi jest katolicyzm 15%. W Polsce znajduje się dość dużo cerkwi, tak więc Białorusini nie mają raczej problemów z wyznawaniem swojej religii i przestrzeganiem nakazów ich obrządku religijnego. Dla białoruskich katolików organizowane są najczęściej raz w tygodniu Msze Święte w ich ojczystym języku. GŁÓWNE ORGANIZACJE •Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, •Stowarzyszenie „Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej” w Hajnówce, •Związek Białoruski w Rzeczypospolitej Polskiej Związek Młodzieży Białoruskiej, •Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Jezyka Białoruskiego „AB-BA”, •Towarzystwo Kultury Białoruskiej, •Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach. ZABYTKI „Stowarzyszenie Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej w Hajnówce” jest niezależną organizacją pozarządową. Powstało z inicjatywy białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce. Budowa Muzeum trwała dwadzieścia lat – od początku lat osiemdziesiątych XX wieku Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Rozwijanie białoruskiej świadomości narodowej. Umacnianie więzi przyjaznego współżycia Białorusinów i Polaków. Kształtowanie postaw zaangażowania w rozwój kraju. Popularyzowanie wiedzy o kulturze białoruskiej i Republice Białorusi. Inspirowanie i organizowanie rozwoju białoruskiej twórczości artystycznej, kulturalnej, naukowej, literackiej i wydawniczej. ROSJANIE Rosjanie to mniejszość narodowa, którą zadeklarowało 8.796 polskich obywateli. Rosjanie mieszkający w Polsce wywodzą się głównie z kolejnych fal migracyjnych, w ramach których przybywali do Polski: w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz po rozpadzie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. RELIGIA Zdecydowana większość przedstawicieli mniejszości rosyjskiej należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Staroobrzędowcy należą do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego oraz Staroprawosławnej Cerkwi Staroobrzędowców. W Polsce czynne są cztery cerkwie (molenny) staroobrzędowe w Gabowych Grądach, Suwałkach, Wodziłkach i Wojnowie. GŁÓWNE ORGANIZACJE Główne organizacje: •Stowarzyszenie „Rosyjski Dom” z siedzibą w Warszawie, •Stowarzyszenie „Wspólnota Rosyjska" z siedzibą w Warszawie, • Rosyjskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe z siedzibą w Białymstoku, •Stowarzyszenie Staroobrzędowców w Polsce z siedzibą w Borze koło Augustowa. UKRAIŃCY Ukraińcy to mniejszość narodowa, do której zadeklarowało się 38 797 polskich obywateli. Ukraińcy w Polsce należą w większości do dwóch kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Bizantyńsko-Ukraińskiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. GŁÓWNE ORGANIZACJE •Związek Ukraińców w Polsce, •Związek Ukraińców Podlasia •Towarzystwo Ukraińskie, •Ukraińskie Towarzystwo Nauczycielskie w Polsce, •Organizacja Młodzieży Ukraińskiej „PŁAST”, •Ukraińskie Towarzystwo Historyczne. Niemiecka mniejszość narodowa MONIKA FRACH KINGA KARASIŃSKA FILIP ANSZPERGER Stan liczebny Niemców w Polsce Niemcy to najliczniejsza mniejszość narodowa zamieszkująca Polskę. Podczas przeprowadzonego w 2011 r. narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań, narodowość niemiecką zadeklarowało 144 238 obywateli polskich w tym: w województwie opolskim – 78 157 osób, śląskim – 34 799, warmińsko-mazurskim – 4 645 Na terenie 19 gmin województwa opolskiego i 3 gmin województwa śląskiego przedstawiciele mniejszości niemieckiej stanowią ponad 20% mieszkańców gminy. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej we władzach państwowych oraz samorządowych W Parlamencie zasiada przedstawiciel mniejszości niemieckiej wybrany z listy komitetu wyborczego mniejszości niemieckiej. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej pełnią także funkcje starostów i wicestarostów w niektórych powiatach zamieszkanych przez zwarte skupiska osób należących do tej mniejszości. Główne organizacje W roku szkolnym 2012/2013 języka niemieckiego uczyło się w 589 placówkach oświatowych 38 783 uczniów należących do tej mniejszości. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej są w większości katolikami, a tylko nieliczni (głównie zamieszkujący województwa Polski północnej) deklarują przynależność do Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego Główne organizacje: • Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce · Niemiecka Wspólnota „Pojednanie i Przyszłość", · Stowarzyszenie Mazurskie, · Śląskie Stowarzyszenie Samorządowe. Kilka dodatkowych informacji Niepubliczne media: · Polsko-Niemieckie Radio Internetowe „Mittendrin” – nadające audycje w języku niemieckim, · Radio Vanessa z Raciborza – nadające audycję w języku niemieckim „Die deutsche Simme”, · Radio Park FM w Kędzierzynie-Koźlu – nadające audycję w języku niemieckim „Kaffeeklatsch”, · Telewizja Satelitarna TVS – emitująca niemieckojęzyczny magazyn „Schlesien Journal”. Największe imprezy kulturalne: · Festiwal Kultury Mniejszości Niemieckiej w Polsce, · Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim, · Konkurs Recytatorski w Języku Niemieckim „Młodzież Recytuje Poezję”, · Festyn Letni „Sommerfest” w Olsztynie, · Przegląd Orkiestr i Kapel Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy, · Przegląd Zespołów Dziecięcych i Młodzieżowych Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy, · Festiwal Chórów i Zespołów Śpiewaczych Mniejszości Niemieckiej w Walcach. Ewangelicyzm Nazwą tą od XVI wieku określa się w Polsce protestantów z najstarszych Kościołów reformacji, czyli luteran, kalwinów oraz od ponad dwudziestu lat metodystów. Nazwa „ewangelicy” ma na celu uwypuklenie głębokiego zakorzenienia ich wiary w Biblii, a zwłaszcza w Ewangelii, jako jedynym źródle prawdy objawionej. Potwierdzono ją prawnie w 1653 roku, kiedy to założony został Corpus Evangelicorum – ciało reprezentujące protestantów Rzeszy w parlamencie cesarskim. Przedstawiciele mniejszości niemieckiej w Polsce: P. Ryszard Galla – polski polityk, działacz mniejszości niemieckiej, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji. P. Rafał Bartek – przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. P. Bernard Gaida – Przewodniczący Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce Tatarzy i islam JULIA MUSKAŁA ELIZA SUKIENNIK TATARZY Historia Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna, a od XVII wieku także w Koronie, głównie na Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Nazywano ich Lipkami lub Muślimami. Nazwa Lipki pochodziła od tureckiej nazwy Litwy. Najczęściej byli to uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej Złotej Ordy i Krymu, przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia Witolda i osadzani na ziemi jako ludność zobowiązana do służby wojskowej. W wyniku wypraw Witolda na Krym na Litwie osiedlono wielu Tatarów, sojuszników i jeńców, którzy zamieszkali wokół Trok oraz nad rzeką Waką. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny przybyły do Wielkiego Księstwa na początku XVI wieku. Otrzymywane przez Tatarów hospodarskich, czyli pochodzących z arystokracji tatarskiej, liczne przywileje zapewniły im zachowanie pewnej autonomii i muzułmańskiej religii, rody (np. Glińscy, Szyryńscy, Barancewicze) otrzymywały herby i nadania ziemskie w zamian za służbę wojskową. Wraz ze starszyzną przybywali na Litwę tzw. Tatarzy-kozacy nie należący do rodów arystokratycznych, którzy parali się rolnictwem. Kolejną grupą społeczną byli płacący pogłówne tzw. Tatarzy miejscy, osiedleni na przedmieściach miast, których nie obejmowały królewskie i sejmowe przywileje. Według obliczeń historyków w XVI wieku ziemie Wielkiego Księstwa zamieszkiwało 3000–4000 Tatarów. Tatarzy w Polsce Współczesne osadnictwo tatarskie w Polsce związane jest z masowymi migracjami tej ludności w 1945 z terenów ZSRR. Tatarzy polscy osiedlili się w kilku rejonach. Jednym z nich było Pomorze Gdańskie, zwłaszcza sam Gdańsk – w 1959 roku powołano w nim odrębną gminę wyznaniową (obecnie liczy około 300 osób), a w 1990 roku zakończono budowę meczetu. Drugi obszar to Pomorze Zachodnie, zwłaszcza Szczecin, Gorzów Wielkopolski i Trzcianka (większość Tatarów wyemigrowała jednak z niego ponownie w latach 60-tych, tym razem w okolice Białegostoku). Trzeci rejon to Dolny Śląsk, głównie Wrocław, tu jednak środowisko tatarskie uległo w latach pięćdziesiątych znacznemu rozproszeniu. I wreszcie miejsce czwarte, najważniejsze – Białostocczyzna, przede wszystkim wsie Bohoniki i Kruszyniany, jedyne miejscowości posiadające tradycyjne meczety i mizary (muzułmańskie cmentarze), które po 1945 roku znalazły się w Polsce, w związku z czym urosły do rangi miejsc kultu religijnego. Święta Tatarów Jednym z najważniejszych świąt, obchodzonych przez Tatarów polskich, jest zakończenie ramadanu. Ramadan znaczy „palący” i nazwany jest tak od dokuczliwych upałów. Jest to dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego, w całości uważany za święty, ponieważ w tym właśnie miesiącu według tradycji rozpoczęło się objawianie Koranu. Przez wszystkie dni ramadanu, od świtu aż do zmierzchu obowiązuje wiernych zakaz jedzenia, palenia, nadmiernej gadatliwości i picia wszelkich płynów oraz nakaz modlitwy i jałmużny. W ramadanie muzułmanie zwykle spożywają dwa posiłki – jeden przed świtem i drugi po zachodzie słońca. Z postu zwolnieni są podróżni będący w drodze dłużej niż trzy dni, osoby chore, ludzie w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. Tatarzy polscy raczej nie przestrzegają postu w czasie ramadanu, natomiast hucznie świętują jego trzydniowe zakończenie, zwane Ramadan Bajram. Jest to. uczta dla podkreślenia końca postu, wynikająca bardziej z tradycji, niż z nakazu religijnego. W tym dniu odprawiane są zbiorowe modły w meczetach i domach modlitw, tak że licznie zgromadzeni wyznawcy nie mieszczą się w świątyniach. Nabożeństwa rozpoczynają się godzinę po wschodzie słońca i trwają do południa. Meczet w Kruszynianach Pamiątkowy pomnik Tatarskie stroje Islam Historia Mahomet, prorok i twórca islamu, żył w latach 570–632. Urodził się w Mekce. Mahomet zajmował się handlem do czasu, gdy zaczął twierdzić, że podczas kontemplacji doznał wizji i zaczął głosić zasady nowej religii. Objawienie miało miejsce w 610 r. n.e w jaskini Hira. Przeciwnicy zmusili go jednak do ucieczki z Mekki do Medyny. Data tej ucieczki, zwanej hidżrą, przypadająca na 622 r. ery chrześcijańskiej, przyjęta została za pierwszy rok ery muzułmańskiej. Począwszy od niej liczone są kolejne lata islamskiego kalendarza. Ucieczkę Mahometa do Medyny poprzedziła mała hidżra do Etiopii. Liczba zwolenników Mahometa szybko rosła. Zgromadzeni w Medynie rozpoczęli podboje, podporządkowując prorokowi kolejne plemiona arabskie. Pod koniec życia Mahometa pod jego zwierzchnictwem znalazła się Mekka i większość Półwyspu Arabskiego. Gdy Mahomet zmarł, na czele muzułmanów stanął jego teść, Abu Bakr, który przyjął tytuł kalifa, czyli następcy, zastępcy Proroka. Religia islamska wyzwoliła w Arabach wielką energię i ekspansywność. Podboje W ciągu następnych dziesięcioleci VII i VIII w. podbili oni ogromne obszary: na Bliskim Wschodzie – Palestynę i Syrię; w Afryce – całą jej część północną, od Egiptu po Maghreb (czyli dzisiejsze Maroko i Algierię); na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej – tereny Mezopotamii i Persji, a następnie obszary do Turkiestanu i granic Indii. Oblegali nawet Konstantynopol, ale go nie zdobyli. Jednocześnie z podbojami na wschodzie prowadzili je w kierunku zachodnim. W 711 przeprawili się przez Cieśninę Gibraltarską i zajęli Półwysep Iberyjski. Powstrzymani zostali dopiero przez Franków w bitwie pod Poitiers (732). W VIII i IX w. przejściowo opanowali Sycylię, Sardynie i atakowali Półwysep Apeniński. W kolejnych wiekach podboje Arabów kontynuowali z sukcesami Turcy Osmańscy oraz Tatarzy Krymscy. Islam w Polsce Historia Islamu na ziemiach polskich sięga XIV w. Pierwszymi wyznawcami islamu byli Tatarzy polscy pochodzący pierwotnie ze Złotej Ordy i Krymu. Aż do XX w. byli niemalże jedyną grupą w Polsce wyznającą islam. Kolejną niewielką grupą byli kupcy i dyplomaci z krajów arabskich osiedlający się w Polsce na przełomie XVIII i XIX w. Ostatnią większą grupą byli studenci z krajów muzułmańskich przybywających na studia głównie w drugiej połowie XX wieku. W 2010 roku liczba muzułmanów w Polsce szacowana była na około 20 000 wyznawców. W Polsce istnieje 11 czynnych meczetów. Znajdują się one w: Katowicach, Poznaniu, Wrocławiu, Lublinie, Białymstoku, Gdańsku, Kruszynianach, Bohonikach, Krakowie, Łodzi, Warszawie. Znaczenie kulturowe Z powodu zakazu przedstawiania w sztuce zwierząt i ludzi rozwinęła się ornamentyka, wykorzystująca kaligrafię i motywy roślinne, której przykładem jest arabeska. Zakaz lichwy doprowadził do powstania szeregu alternatywnych rozwiązań, które miały na celu uniknięcie konieczności pobierania odsetek w transakcjach finansowych (bankowość islamska). Linki : https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tatarzy_w_Polsce http://www.tc.ciechanow.pl/aktualnosc-4338o_tatarach_polskich.html http://mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl/mne/mniej szosci/charakterystykamniejs/6480,Charakterystyka-mniejszoscinarodowych-i-etnicznych-w-Polsce.html Dziękujemy ZA UWAGĘ
