Lista przyjętych prac alfabetycznie wg

XII SYMPOZJUM SEKCJI KARDIOLOGII
EKSPERYMENTALNEJ POLSKIEGO TOWARZYSTWA
KARDIOLOGICZNEGO, KOMISJI KRĄŻENIA I ODDYCHANIA
oraz KOMITETU NAUK FIZJOLOGICZNYCH KOMISJI
KARDIOLOGII KOMITETU PATOFIZJOLOGII KLINICZNEJ
POLSKIEJ AKADEMII NAUK
SEROCK 11-13 października 2007
STRESZCZENIA DONIESIEŃ
[01] Badanie dysfunkcji śródbłonka w nadciśnieniu płucnym w modelu
izolowanego płuca.
Andrzej Fedorowicz1, Andrzej Jakubowski1, Tomasz Skórka2, Sylwia
Heinze - Paluchowska2, Maria Walczak3, Joanna Szymura Oleksiak3, Stefan Chłopicki1.
1
Zakład Farmakologii Doświadczalnej CMUJ,2 Instytut Fizyki Jądrowej
PAN, 3 Zakład Farmakokinetyki i Farmacji Fizycznej CMUJ, Kraków
Celem tej pracy było opisanie rozwoju dysfunkcji śródbłonka w krążeniu
płucnym w toku rozwoju nadciśnienia płucnego wywołanego przez
monokrotalin (MCT) u szczurów. Rozwój dysfunkcji śródbłonka
analizowano przy użyciu modelu izolowanego płuca na poziomie
czynnościowym (modulacja HPV przez NO) oraz biochemicznym (pomiary
metabolitu PGI2 - 6-keto-PGF1α oraz ET-1)
Jednorazowe, podskórne podanie monokrotalinu (MCT) wywoływało po
okresie 2-4 tygodni przerost prawej komory, naciek neutrofilowy tkanki
płucnej (mierzony wzrostem aktywności MPO), patologiczny przerost tętnic
płucnych (widoczny w mikroskopie świetlnym), czynnościowe oraz
strukturalne zmiany serca widoczne w obrazowaniu rezonansem
magnetycznym (MRI) świadczące o rozwoju nadciśnienia płucnego.
W preparacie izolowanych płuc pochodzących od zwierząt po podaniu
MCT podstawowe ciśnienie w tętnicy płucnej (Pulmonary Arterial Pressure
– PAP) było podwyższone a wzrost PAP wywołany przez analog
tromboksanu A2 (U-44619) był spotęgowany, w odniesieniu do płuc od
zwierząt kontrolnych. Rozwój dysfunkcji śródbłonka oceniany na podstawie
zależnego od NO osłabienia skurczowej odpowiedzi naczyń na ostre
niedotlenienie (Hypoxic Pulmonary Vasoconstriction – HPV) był widoczny
już 7 dni po podaniu MCT. W płucach kontrolnych, L-NAME (300 M)
wywołano potęgowanie HPV (ΔPAP=5,74±0,8, i 24,3±2,2 odpowiednio
przed i po L-NAME). Siedem dni po podaniu MCT efekt ten był wyraźne
zmniejszony (ΔPAP wynosiło 5,2±0,6 oraz 19,7±3,3, odpowiednio przed i
po L-NAME). Zmianom w HPV w siódmym dniu po podaniu MCT
towarzyszył spadek stężenia 6-keto-PGF1α w efluencie z izolowanych płuc
(36,5±2,9 i 67,5±9,9, dla MCT i kontroli, odpowiednio) i jednocześnie
wzrost stężenia TXB2 (23,9±4,4 vs 8,6±1,6, dla MCT i kontroli,
odpowiednio).
Podsumowując, model izolowanego płuca i łączna ocena czynnościowa i
biochemiczna dysfunkcji śródbłonka pozwala na wcześniejsze jej wykrycie
niż to opisywano w preparatach izolowanych naczyń. Jest to więc dobry
model do badania ex vivo rozwoju dysfunkcji śródbłonka w nadciśnieniu
płucnym. Planujemy wykorzystanie tego modelu do badania skuteczności
farmakologii śródbłonka w powstrzymywaniu rozwoju nadciśnienia
płucnego.
[02] Odwrócenie dysfunkcji śródbłonka przez MNA+ w zwierzęcych
modelach hypertriglicerydemii i cukrzycy.
Magdalena Bartuś1, Ewa Słomińska2, Tomasz Smoleński2, Cezary
Watała3, Reanta Kostogrys4, Paweł Pisulewski4, Jerzy Gębicki5, Stefan
Chłopicki1.
1
Katedra Farmakologii, Collegium Medium, Uniwersytet Jagielloński,
Kraków, 2 Katedra Biochemii, Medyczny Uniwersytet Gdański, Gdańsk,
3
Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź,
4
Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Technologii Żywienia, Akademia
Rolnicza, Kraków, 5 Instytut Techniki Radiacyjnej, Wydział Chemiczny
Politechniki Łódzkiej, Łódź
Cel pracy: 1-metylonikotynamid (MNA+), dotychczas był uznawany za
nieaktywny endogenny metabolit nikotynamidu. W niniejszej pracy
zbadaliśmy zdolność MNA+ do odwrócenia dysfunkcji śródbłonka w
zwierzęcych modelach hypertriglicerydemii i cukrzycy
Metody: Hypertriglicerydemia został wywołana u szczurów szczepu Wistar
przy użyciu diety AIN93G zawierającej 60 % fruktozy, cukrzyca została
wywołana u szczurów Sprague-Dawley przez nastrzyknięcie
streptozotocyną. MNA+ (100mg/kg) był podawany w obu przypadkach wraz
z wodą do picia. Rozwój cukrzycy i hypertriglicerydemii był monitorowany
przez szereg parametrów biochemicznych (profil lipidowy, poziom stężenia
peptydu-C, glukozy, HbA1C, fruktozaminy) a funkcja śródbłonka była
oceniana na podstawie zależnego od śródbłonkowego NO rozkurczu naczyń
w izolowanej aorcie szczura. Dodatkowo był mierzony poziom stężenia 6-
keto-PGF1 w supernatancie z krążków aorty i w osoczu (ELISA) oraz
poziom MNA+ i jego metabolitów w osoczu (LC/MS).
Wyniki: Zarówno w cukrzycy jak i w hypertriglicerydemii podawanie
MNA+ przez okres 4-7 tygodni (100 mg/kg per. os.) podnosiło stężenie
MNA+ i jego metabolitów (2-PYR, 4-PYR) w osoczu i przeciwdziałało
rozwojowi dysfunkcji śródbłonka. W cukrzycy terapia MNA+ nie odwracała
upośledzenia wytwarzania PGI2 przez ścianę aorty, choć znosiła
kompensacyjny wzrost stężenia 6-keto-PGF1 w osoczu. W
hipertriglicerydemii natomiast podawanie MNA+ zdawało się nasilać
wytwarzanie PGI2 przez ścianę naczyń. W hipertriglicerydemii MNA+
obniżał stężenia trójglicerydów jednakże efektu tego nie zaobserwowano w
modelu cukrzycy. W modelu cukrzycy MNA+ wywierał natomiast niewielki
wpływ na parametry biochemiczne cukrzycy (obniżał stężenie glukozy,
HbA1C, fruktozaminy oraz powodował wzrost stężenia peptydu C).
Zarówno w cukrzycy jak i w hipertriglicerydemii działanie śródbłonkowe
MNA+ było niezależne od jego wpływu na parametry biochemiczne
Podsumowanie: U szczurów z hypertriglicerydemią i cukrzyca podawanie
MNA+ przeciwdziała upośledzeniu aktywności biologicznej NO co budzi
nadzieje na możliwość jego wykorzystania w farmakoterapii chorób układu
krążenia przebiegających z dysfunkcją śródbłonka.
[03] Polimorfizm 607C/A genu interleukiny 18 a funkcja śródbłonka u
pacjentów z chorobą niedokrwienną serca
Jakub Podolec1, Grzegorz Kopec2, Paweł Rubiś2, Bartłomiej
Guzik1, Bartosz Sobień2, Michał Swolkień3, Elżbieta
Stankiewicz4, Wiesława Tracz2, Krzysztof Żmudka1, Piotr Podolec2
1
Zakład Hamodynamiki i Angiokardiografii, 2 Klinika Chorób Serca i
Naczyń Instytutu Kardiologii, Collegium Medium, Uniwersytet Jagielloński,
3
Collegium Medium, Uniwersytet Jagielloński, 4 Krakowski Szpital
Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków
Cel. Ocena funkcji śródbłonka a polimorfizmem 607C/A genu IL-18 u
pacjentów z chorobą niedokrwienną serca w zależności od zaawansowania
zwężeń w naczyniach wieńcowych.
Metodologia. Kwas dezoksyrybonukleinowy izolowano z leukocytów 75
pacjentów (wiek 59.87.49 lat) ze stabilną chorobą wieńcową,
zakwalifikowanych do planowej koronarografii. Wykluczono pacjentów z
wadą zastawkową i frakcją wyrzutową <45%. Wyniki analizowano w
dwóch podgrupach wydzielonych na podstawie obecności istotnych zwężeń
w tętnicach wieńcowych (redukcja światła tętnicy  50%): CAS- (bez
istotnych zwężeń) i CAS+ (obecność istotnego zwężenia w przynajmniej
jednej tętnicy). Funkcję śródbłonka oceniano metodą pomiaru zależnej od
przepływu rozszerzalności tętnicy ramiennej (bFMD). Do analizy
polimorfizmu genu promotora IL-18 w pozycji 607C/A wykorzystano
metodę PCR-SSP.
Wyniki. Częstość występowania allelu C (64,5% vs 52%) i allelu A (35,5%
vs 48%) była podobna w grupie CAS+ i CAS-. bFMD była istotnie niższa
w grupie z obecnym allelem C w porównaniu do grupy bez tego allelu w
całej grupie oraz podgrupie CAS- (tabela). W modelu regresji wielokrotnej
wykazano, że w grupie CAS- obecność co najmniej jednego allelu C
niezależnie od klasycznych czynników ryzyka była związana z
upośledzeniem funkcji śródbłonka. Nie stwierdzono związku między
częstością allelu C a bFMD w grupie CAS+.
Wnioski. Polimorfizm 607C/A genu Il-18 moduluje funkcje śródbłonka we
wczesnych fazach rozwoju miażdżycy naczyń wieńcowych.
Genotypy w grupach CAD + i CAD CC/AC
AA
Genotyp
p
n %
n
%
bFMD wszyscy
65 6,23 3,19
10 8,61  5,06
0,048
CAS-
22 8,32 3,28
5
12,54 1,93
0,01
CAS+
43 5,16 2,59
5
4,68  3,89
0,7
[04] Potencjalne zaangażowanie śródbłonkowego receptora
kannabinoidowego w działaniu rozkurczowym wybranych
kannabinoidów w izolowanych tętnicach płucnych człowieka.
Hanna Kozłowska1, Marta Baranowska1, Mirosław Kozłowski2, Eberhard
Schlicker3, Barbara Malinowska1
1
Zakład Fizjologii Doświadczalnej, 2 Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej,
Akademia Medyczna, Białystok, 3 Instytut Farmakologii i Toksykologii,
Uniwersytet w Bonn, Niemcy, Bonn
Oprócz dobrze znanego działania na ośrodkowy układ nerwowy,
kannabinoidy regulują także funkcję układu krążenia zarówno w warunkach
fizjologicznych jak też są zaangażowane w patomechanizmie nasilonej
hipotensji wywołanej wstrząsem septycznym, krwotocznym i
kardiogennym [1]. Ich efekt rozkurczowy w izolowanych naczyniach
krwionośnych wynika z pobudzenia receptorów kannabinoidowych CB1,
waniloidowych TRPV1 oraz nie sklonowanych dotychczas śródbłonkowych
receptorów dla kannabinoidów. Istnienie tych ostatnich receptorów
potwierdzono w łożysku krezkowym myszy transgenicznych pozbawionych
receptorów CB1/CB2. Wykazano ponadto, że za ich pośrednictwem
dochodzi do rozkurczu izolowanej tętnicy krezkowej szczura pod wpływem
atypowego kannabidiolu (abn-cbd; znanego jako silny syntetyczny agonista
śródbłonkowego receptora kannabinoidowego) [2], a także endogennego
kannabinoidu – virodaminy (VIRO) [3].
Celem pracy było zbadanie wpływu virodaminy na czynność skurczową
izolowanych naczyń płucnych podsegmentarnych człowieka. Jako związek
porównawczy użyto atypowego kannabidiolu.
Materiał i metody: Tętnice płucne do badań pobierano z tkanki położonej
dystalnie od guza w trakcie resekcji od chorych (18 mężczyzn, 2 kobiety,
wiek 60.83.0) operowanych z powodu niedrobnokomórkowego raka płuca.
Efekt relaksacyjny badanych kannabinoidów oceniano na naczyniach
płucnych kurczonych serotoniną (1 μM) lub K+ (KCl, 60 mM).
Wyniki: VIRO i abn-cbd (0.1-100 μM) zależnie od stężenia rozkurczały
izolowane tętnice płucne kurczone serotoniną (pEC25 i Emax wynosiły
odpowiednio 5.590.18 i 91.903.80%; n=15 oraz 5.290.08 i 109.95.9%;
n=23,). Efekt rozkurczowy był istotnie osłabiony przez mechaniczne
usunięcie śródbłonka (VIRO: pEC25=4.750.19; Emax=52,117.90%, n=7;
abn-cbd: pEC25=4.350.11; Emax=56.912.5; n=8). Antagonista
śródbłonkowego receptora kannabinoidowego O1918 (10 µM) przesuwał
krzywe stężenie-efekt dla obu badanych kannabinoidów w prawo (VIRO:
pEC25=5.080.2; Emax=47,211.90%, n=4; abn-cbd: pEC25=4.970.16;
Emax=67.511.8; n=6). W naczyniach skurczonych K + (60 mM) dochodziło
do znacznego osłabienia rozkurczu naczyń płucnych wywołanego podaniem
VIRO i abn-cbd, który dla najwyższych stężeń agonistów wynosił
odpowiednio ok. 25 i 40%.
Podsumowanie: Endogenny kannabinoid - virodamina a także syntetyczny
atypowy kannabidiol powodują rozkurcz izolowanych tętnic płucnych
podsegmentarnych człowieka prawdopodobnie za pomocą
niezidentyfikowanego jeszcze śródbłonkowego receptora
kannabinoidowego. Wstępne wyniki wskazują, że w powyższe działanie
mogą być zaangażowane kanały potasowe.
[05] Proapoptotyczny wpływ surowicy pacjentów z niewydolnością
serca na komórki śródbłonka.
Magdalena Kłosińska1, Marta Stasiak2, Tomasz Rudziński1, Maria
Krzemińska-pakuła1, Czesław Cierniewski2, Jarosław Drożdż1
II Katedra i Klinika Kardiologii, 2 Zakład Biofizyki Molekularnej i
Medycznej, Uniwersytet Medyczny, Łódź
1
Wstęp: Dysfunkcja śródbłonka wiąże się z upośledzeniem rozkurczu tętnic,
a przez to ze zwiększeniem obciążenia następczego serca i z gorszą perfuzją
tkanek, co nabiera szczególnego znaczenia w niewydolności serca (NS).
Nasilona apoptoza śródbłonka załamuje jego integralność i prowadzi do
dysfunkcji. W surowicy pacjentów z NS obecnych jest wiele substancji,
scharakteryzowanych jako induktory apoptozy. Celem pracy była ocena
proapoptotycznego wpływu surowicy pacjentów z NS na komórki
śródbłonka.
Materiał i metody: Badaniem objęto 54 pacjentów w wieku 28-74 lat (śr.
57,3±9,4 lat, 80% mężczyzn) z niewydolnością serca w II-III klasie
czynnościowej wg NYHA, wtórną do kardiomiopatii rozstrzeniowej o
etiologii niedokrwiennej jak i innej niż niedokrwienna. Grupę kontrolną
stanowiło 10 zdrowych osób. Śródbłonkową linię komórkową EA.hy 926
inkubowano 72h z surowicą pacjentów lub zdrowych ochotników, a
następnie barwiono aneksyną związaną z FITC (An) i jodkiem propidyny
(PI) i oceniano metodą cytofluorymetrii przepływowej.
Wyniki: Inkubacja linii EA.hy 926 z surowicą pacjentów prowadziła do
wzrostu odsetka komórek An+PI+ w stosunku do kontroli (tj. komórek
inkubowanych jedynie w medium odżywczym) – odpowiednio – 7,03% vs
6,3% (p=0,031) oraz spadku odsetka komórek An-PI- (86,62% vs 89,3%,
p<0,001). Surowica osób zdrowych nie powodowała takich zmian. Poziom
komórek An+PI+ był podobny zarówno po inkubacji z surowicą pacjentów z
NS o etiologii niedokrwiennej, jak i innej niż niedokrwienna (7,06% vs
7,0%, p=NS).
Wnioski: Surowica pacjentów z NS wywiera działanie proapoptotyczne na
śródbłonkową linię komórkową. Wpływ ten nie zależy od etiologii NS.
Nasilona apoptoza śródbłonka w NS może być przyczyną jego dysfunkcji i
odpowiadać za progresję kliniczną i gorsze rokowanie.
[06] Zmiany czynności śródbłonka zależnej od NO i PGI2 w
izolowanych sercach myszy apoE/LDLR-/- w toku rozwoju miażdżycy.
Paweł Gwóźdź, Stefan Chłopicki
Zakład Farmakologii Doświadczalnej, Collegium Medium, Uniwersytet
Jagielloński, Kraków
Wstęp: Upośledzenie zależnej od śródbłonka czynności rozkurczowej
towarzyszy hipercholesterolemii oraz miażdżycy u ludzi i dotyczy zarówno
dużych tętnic jak i tętnic oporowych. Nie wszystkie wyniki
dotychczasowych badań nad występowaniem dysfunkcji śródbłonka w
mysich modelach hipercholesterolemii i miażdżycy potwierdzają te
obserwacje.
Cel: Celem pracy było opisanie zmian czynności śródbłonka zależnej od
tlenku azotu (NO) i prostacykliny (PGI2) w krążeniu wieńcowym w toku
rozwoju miażdżycy u myszy z hipercholesterolemią (myszy apoE/LDLR -/-).
Metody: Czynność śródbłonka oporowych tętnic wieńcowych była badana
w modelu izolowanego serca wg Langendorffa u myszy apoE/LDLR -/- w 3
punktach czasowych: przed rozwojem miażdżycy (1 miesiąc), w obecności
zmian miażdżycowych o niewielkim i umiarkowanym nasileniu (2 do 4
miesiące), w obecności zaawansowanych zmian miażdżycowych (6
miesięcy) oraz u odpowiadających wiekiem myszy kontrolnych. Oceniano
udział NO (stopień hamowania przez L-NAME) i PGI2 (stopień hamowania
przez indometacynę) w naczyniorozszerzającej odpowiedzi wywołanej
odpowiednio przez bradykininę (Bk) i acetylocholinę (Ach) . Wielkość
odpowiedzi na Bk i Ach pokrywała się z aktywnością biologiczną
odpowiednio NO i PGI2.
Wyniki: W krążeniu wieńcowym myszy apoE/LDLR-/- w wieku 1 miesiąca
(przed rozwojem miażdżycy) wazorelaksacja wywołana przez Bk i Ach
była większa niż u odpowiednich myszy kontrolnych oraz większa niż u
starszych myszy z rozwiniętą miażdżycą. U myszy apoE/LDLR -/- 2-4 oraz
6-miesięcznych, odpowiedzi na Bk i Ach nie różniły się znamiennie od
odpowiedzi u myszy kontrolnych w tym samym wieku. U 6-miesięcznych
myszy apoE/LDLR-/- odpowiedź na Ach była większa niż u myszy 2-4
miesięcznych, natomiast odpowiedź na Bk była zbliżona w obu grupach
wiekowych.
Wnioski: W krążeniu wieńcowym myszy apoE/LDLR-/- biologiczna
aktywność NO i PGI2 wydaje się być zwiększona przed rozwojem
miażdżycy. U myszy apoE/LDLR-/- z rozwiniętą miażdżycą biologiczna
aktywność NO wciąż nie wydaje się być upośledzona, podczas gdy
aktywność PGI2 jest zwiększona Można wiec sądzić, że w krążeniu
wieńcowym u myszy ApoE/LDLR-/- pomimo rozwoju miażdżycy istnieją
mechanizmy kompensacyjne utrzymujące prawidłową czynność
śródbłonkowego NO, które mogą również przeciwdziałać rozwojowi
miażdżycy.
[07] Okołonaczyniowa tkanka tętnicy piersiowej wewnętrznej wydziela
czynnik przeciwkurczowy niezależny od tlenku azotu i prostacykliny.
Marcin Malinowski1, Marek Deja1, Krzysztof Gołba2, Tomasz
Roleder2, Jolanta Biernat2, Stanisław Woś1. 1 II Klinika Kardiochirurgii, 2
Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice
Sugeruje się, że tkanka okołonaczyniowa wydziela tłuszczopochodny
czynnik rozkurczający (ADRF - adipocyte derived relaxing factor). Celem
pracy była ocena właściwości przeciwskurczowych okołonaczyniowej
tkanki tłuszczowej pochodzącej z ludzkiej tętnicy piersiowej wewnętrznej
(ITA) oraz jej zależności od tlenku azotu (NO) i prostacykliny (PGI).
Materiał i Metody: Badano izolowane fragmenty ludzkiej ITA w
warunkach in-vitro. Wyznaczano krzywe dawka-efekt na serotoninę (10-910-4M) i angiotensynę (10-9-10-5.5M), a następnie z analizy regresji
wyliczano odpowiedź maksymalną (Emax) oraz pD2=-logEC50.W pierwszym
doświadczeniu porównywano reaktywność tętnicy piersiowej
szkieletowanej oraz pobieranej w pęczku (n=10). W kolejnym
doświadczeniu fragment ITA od jednego pacjenta szkieletowano i dzielono
na dwa kawałki. Pierwszy inkubowano samodzielnie, drugi wraz z
okołonaczyniową tkanką tłuszczową pozostałą ze szkieletowania. Oba
fragmenty poddawano działaniu serotoniny i angiotensyny. Następnie
tkankę tłuszczową przenoszono z jednej kąpieli tkankowej do drugiej i
powtarzano protokół oceny odpowiedzi na serotoninę i angiotensynę. W
następnym doświadczeniu (n=13) wykorzystano ten sam protokół
przenoszenia tkanki okołonaczyniowej. Tym razem odpowiedź na
substancje skurczowe oceniano po zablokowaniu syntazy NO i
cyklooksygenazy przy pomocy odpowiednio L-NMMA (10-4M) i
indometacyny (10-5M).
Wyniki: Szkieletowanie ITA istotnie wzmocniło siłę skurczu tętnicy w
odpowiedzi na serotoninę (Emax 16±2 vs.42±4mN, odpowiednio ITA
nieszkieletowana i szkieletowana; p<0.001); bez wpływu na pD 2 :
(6.07±0.23 vs. 6.41±0.24; p=0.33, odpowiednio). W drugim doświadczeniu
obecność tkanki okłonaczyniowej w kąpieli powodowało istotny spadek
Emax: z 40±5 do 20±3 mN; p=0.04 oraz z 31±5 do 12±2mN; p=0.002
(odpowiednio; serotonina i angiotensyna). Obecność tkanki
okołonaczyniowej w kąpieli nie zmieniła wrażliwości naczynia (EC50) na
serotoninę i angiotensynę. Zablokowanie NO i PGI nie wpłynęło na
właściwości przeciwskurczowe tkanki okołonaczyniowej. W tym
przypadku obecność tkanki spowodowało spadek E max z 45±3 do 27±4mN,
p<0.001 dla serotoniny oraz z 32±4 do19±2mN, p=0.01; dla angiotensyny.
Wnioski: Okołonaczyniowa tkanka tłuszczowa wydziela działający
niezależnie od NO i PGI czynnik przeciwskurczowy. Zachowanie tkanki
okołonaczyniowej może, więc zapobiegać w warunkach klinicznych
spazmowi tętnicy piersiowej wewnętrznej. Konieczne są dalsze badania
celem oceny dokładnych mechanizmów działania ADRF.
[08] Ocena zależności między poziomem czynnika angiogenezy VEGF a
frakcją wyrzutową lewej komory i tętnicą odpowiedzialną za zawał u
pacjentów z pierwszym zawałem serca z uniesieniem ST.
Anna Hrynkiewicz1, Edyta Cudna1, Renata Główczyńska1, Filip
Szymański1, Anna M. Budaj1, Maksymilian Opolski1, Agnieszka
Kondracka2, Marcin Grabowski1, Krzysztof J. Filipiak1, Grzegorz Opolski1
1
I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie,
Warszawa
2
Akademia Medyczna w Warszawie, Warszawa
Założenia:Naczyniowy czynnik wzrostu śródbłonka (Vascular endothelial
growth factor, VEGF) jest zwiazany z procesem angiogenezy naczyń
wieńcowych w przypadku obecności choroby wieńcowej. Pojedyncze prace
wykazały jego podwyższone wartości w przypadku świeżego zawału serca.
Cel:Celem badania było określenie zależności pomiędzy stężeniami VEGF
a a frakcją wyrzutową lewej komory i tętnicą odpowiedzialną za zawału
pacjentów z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST.
Metodyka: Do badania włączono 50 mężczyzn w wieku < 65 lat
hospitalizowanych z powodu pierwszego w życiu zawału zawału serca z
uniesieniem odcinka ST leczonych pierwotną angioplastyką wieńcową.
Średnia wieku wynosiła 52,2 +/- 6,3 lat. W pierwszej dobie zawału
pobierano próbkę krwi, a oznaczenia VEGF wykonywano metodą ELISA.
U każdego pacjenta w ostrej fazie zawału serca wykonywano badanie
echokardiograficzne na aparacie Philips iE33 i dokonywano pomiaru frakcji
wyrzutowej lewej komory (Ejection Fraction, EF) metodą Simpson’a.
Wyniki: Średni poziom VEGF wyniósł 315,1+/- 292,2 pg/mL (zakres 23,4
– 1270,4 pg/mL). Średnia wartość EF wyniosła 48,8 +/- 7%. Grupę badaną
podzielono względem mediany EF=50%. W grupie mężczyzn z EF<50%
stwierdzono wyższe poziomy VEGF w porównaniu do pacjentów z
EF>=50% (337,6 +/- 284,2 vs. 254,5 +/- 280 pg/mL; p<0,05). Za tętnicę
odpowiedzialną za zawał serca uznano prawą tętnicę wieńcową (PTW) u
46,2% pacjentów, gałąź przednią zstępującą (GPZ) u 34,6% a gałąź
okalającą lub tętnicę marginalną (GO) u 19,2% pacjentów. W przypadku
zwężenia PTW, GPZ i GO stężenia VEGF wyniosły odpowiednio 434,8 +/406,3 pg/mL, 266,2 +/- 147,5 pg/mL, 263,7+/- 186,7 pg/mL.
Wnioski:W pierwszej dobie zawału serca z uniesieniem ST stężenia VEGF
były podwyższone. Stężenie VEGF było wyższe u pacjentów z niższą
frakcją wyrzutową lewej komory. Poziom VEGF był najwyższy u
pacjentów z istotnym zwężeniem lub okluzją PTW
[09] Ocena zależności między poziomem czynnika angiogenezy VEGF a
parametrami antropometrycznymi pacjentów z zawałem serca z
uniesieniem ST.
Anna Hrynkiewicz1, Edyta Cudna1, Renata Główczyńska1, Filip
Szymański1, Anna M. Budaj1, Maksymilian Opolski1, Agnieszka
Kondracka2, Marcin Grabowski1, Krzysztof J. Filipiak1, Grzegorz Opolski1
1
I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie,
Warszawa
2
Akademia Medyczna w Warszawie, Warszawa
Założenia: Naczyniowy czynnik wzrostu śródbłonka (Vascular endothelial
growth factor, VEGF) jest czynnikiem, który odpowiada za proces
angiogenezy, szczególnie w przypadku okluzji naczyń wieńcowych.
Cel: Celem badania było określenie zależności pomiędzy stężeniami VEGF
a parametrami antropometrycznymi pacjentów z zawałem serca z
uniesieniem odcinka ST.
Metodyka: Do badania włączono 50 mężczyzn w wieku < 65 lat
hospitalizowanych z powodu pierwszego w życiu zawału zawału serca z
uniesieniem odcinka ST. Średnia wieku wynosiła 52,2 +/- 6,3 lat. W
pierwszej dobie zawału pobierano próbkę krwi, a oznaczenia VEGF
wykonywano metodą ELISA.
Wyniki: Dane antropometryczne: średnia. masa ciała wyniosła 82,8 +/13,9 kg, średni wzrost 174 +/- 6,2 cm, średni wskaźnik masy ciała (Body
Mass Index, BMI) 27,3 +/- 4,3 kg/m2, średni wskaźnik talia-biodra (Waist
to Hip Ratio, WHR)1 +/- 0,06, średni obwód szyi 41,4 +/- 2,7 cm. Otyłość
(definiowana jako BMI>=30 kg/m2) stwierdzono u 25,7% mężczyzn a
nadwagę (BMI 25-29,9 kg/m2) u 34,3%. Średni poziom VEGF wyniósł
315,1+/- 292,2 pg/mL (zakres 23,4 – 1270,4 pg/mL). W porównaniu do
pacjentów z prawidłowym BMI, pacjenci z nadwagą i otyli wykazywali
wyższe stężenia VEGF (223,5+/-156,5 vs. 369,6 +/- 322,6 pg/mL; p<0,05).
U mężczyzn z WHR >= 1 stężenie VEGF było wyższe niż u mężczyzn z
WHR <1 (422,3 +/- 366,7 vs. 235,6 +/- 148,8 pg/mL; p< 0,01).
Wnioski:W pierwszej dobie zawału serca z uniesieniem ST stężenia VEGF
były podwyższone. U mężczyzn z nieprawidłowymi wartościami BMI
stężenia VEGF osiągały wyższe poziomy. Stężenia VEGF były związane z
zaburzeniami rozmieszczenia tkanki tłuszczowej i otyłością centralną.
[10] Limfangiogeneza w sercach płodowych myszy.
Michał Juszyński1, Bogdan Ciszek2, Anna Jabłońska1, Anna Ratajska3
Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej, 2Zakład Anatomii, Akademia
Medyczna,
3
Akademia Medyczna, Warszawa
1
Rozmieszczenie i przebieg naczyń limfatycznych w sercu różnych
gatunków zwierząt było przedmiotem wielu badań. Wiedza na temat ich
embriogenezy jest bardzo skąpa. Badania nad limfangiogenezą stały się
możliwe dopiero w ostatnich latach, dzięki odkryciu specyficznych
markerów znakujących ścianę naczyń limfatycznych.
Cel:Przedmiotem niniejszej pracy jest zbadanie powstawania naczyń
limfatycznych podczas rozwoju embrionalnego i wczesnego postnatalnego
oraz analiza ich rozmieszczenia w sercach dorosłych osobników myszy.
Metodyka: Badania prowadzono na sercach płodowych począwszy od 11
doby życia płodowego do 8 doby po urodzeniu oraz na sercach dorosłych
osobników.
Serca pobierano po uśmierceniu myszy, zamrażano, krojono seryjnie i
barwiono przy użyciu przeciwciał anty-LYVE. Część serc barwiono
podwójnie przeciwciałami anty –LYVE i anty-SMA (smooth muscle actin).
Inne serca utrwalano w paraformaldehydzie i barwiono w całości
przeciwciałami anty-LYVE. Serca dorosłych osobników nastrzykiwano
podnasierdziowo tuszem z żelatyną lub lateksem.
Wyniki: W 11 dobie życia płodowego istnieją już rozproszone ogniska
składające się ze skupień komórek o bardzo słabym odczynie LYVE.
Lokalizują się one w beleczkach myocardium obu komór oraz na terenie
przedsionków, jednak ilość tych skupień jest znikoma. W następnych
etapach rozwojowych grupy komórek LYVE+ występują pod nasierdziem
tworząc skupiska układające się w sznury oraz pierwotne tuby zawierające
światło. Odczyn podnasierdziowy ma charakter rozproszony, nasila się on
w bruździe przedsionkowo-komorowej dorsalnej, gdzie komórki LYVE(+)
tworzą duże skupiska.
Komórki LYVE(+) zaczynają układać się w siatkę naczyń, niewykazującą
jeszcze na tym etapie pełnej ciągłości. W niektórych miejscach tuby z
komórek LYVE(+) tworzą wypustki w głąb myocardum.
W dobie 15 można już rozróżnić główne naczynia limfatyczne: na
powierzchniach bruzd międzykomorowych grzbietowej i brzusznej, bruzdy
przedsionkowo-komorowej, na tylnej powierzchni przedsionka lewego i
komory lewej. Średnica tych naczyń jest znaczna, ale brak jeszcze w ich
ścianie błony środkowej. Obok naczyń lub tub naczyniowych rozróżnia się
komórki LYVE(+), pojedyncze lub w skupiskach po kilka nie tworzące
światła. Ponadto na terenie beleczek komórki LYVE(+) tworzą lokalnie
siatkę naczyń.
W sercach postnatalnych siatka naczyń limfatycznych rozrasta się
docierając do myocardium i lokalizując się w pobliżu tętnic wieńcowych i
na grzbietowej powierzchni stożka. Obecne są również w dużej liczbie pod
nasierdziem.
Podobne rozmieszczenie wykazują naczynia limfatyczne serc dorosłych
osobników.
Podsumowanie: Naczynia limfatyczne w sercu powstają z rozproszonych
zawiązków, które początkowo tworzą ciągi (szeregi) komórek bez światła;
dojrzewanie zawiązków polega na rozrastaniu się w coraz gęstszą sieć
tworzącą światło oraz powiększaniu się ich średnicy. Skupienia głównych
naczyń limnfatycznych zarysowuja się już w 15 dobie życia płodowego i
odpowiadaja położeniu ich odpowiedników w sercach dorosłych
osobników.
[11] Dieta wysokocholesterolowa nasila przebudowę lewej komory po
zawale serca u szczura: rola receptorów angiotensyny II typu 1
Michał Mączewski
Zakład Fizjologii Klinicznej, Centrum Medycznego Kształcenia
Podyplomowego, Warszawa
Wstęp: Dieta wysokocholesterolowa nasila przebudowę lewej komory i
niewydolność serca po zawale serca. Mechanizm tego zjawiska jest
nieznany. W tym badaniu ocenialiśmy, czy nasilenie pozawałowej
przebudowy jest związane ze zwiększeniem gęstości receptorów
angiotensyny II typu 1 (AT 1R) w sercu szczura.
Materiał i Metody: U szczurów karmionych normalną lub
wysokocholesterolową karmą wywoływano zawał serca, następnie dzielono
je na grupy: kontrolną (nie otrzymującą leków), otrzymującą atorwastatynę,
losartan oraz atorwastatynę plus losartan przez 8 tygodni po zawale serca.
Czynność lewej komory serca oceniano echokardiograficznie, ciśnienia w
lewej komorze mierzono cewnikiem Millara, mierzono zależność ciśnienie
rozkurczowe-objętość w izolowanych sercach a gęstość AT 1R mierzono na
błonach komórkowych z lewej komory serc techniką radioizotopową.
Wyniki: Pozawałowa rozstrzeń lewej komory była bardziej nasilona a
czynność skurczowa bardziej upośledzona w grupie otrzymującej karmę
wysokocholesterolową. Atorwastatyna i losartan zapobiegły tym efektom
hipercholesterolemii, natomiast ich połączenie nie było bardziej skuteczne.
Gęstość AT1R 8 tygodni po zawale była zwiększona w kontrolnej grupie
zawałowej, wzrost ten był nasilony w grupie otrzymującej karmę
wysokocholesterolową, natomiast atorwastatyna zmniejszała gęstość AT 1R
do wartości przedzawałowych, zarówno w grupie normo-, jak i
hipercholesterolowej.
Wnioski: Dieta wysokocholesterolowa nasila przebudowę i dysfukcję lewej
komory w modelu zawału serca u szczura. Wydaje się, że zjawisko to
przynajmniej częściowo zależy od większej aktywności układu reninaangiotensyna-aldosteron wtórnej do zwiększonej gęstości receptorów AT 1R,
czemu zapobiega atorwastatyna.
[12] Metoprolol i iwabradyna w podobnym stopniu poprawiają funkcję
skurczową lewej komory po zawale serca u szczura, pomimo
odmiennego wpływu na morfologię lewej komory i
wewnątrzkomórkowy obieg Ca2+.
Urszula Mackiewicz, Michał Mączewski
Zakład Fizjologii Klinicznej, Centrum Medycznego Kształcenia
Podyplomowego, Warszawa
Wstęp: -blokery zmniejszają śmiertelność u chorych z niewydolnością
serca. Ich korzystne działanie jest często tłumaczone zwolnieniem rytmu
serca. Jednak nie wiadomo, czy samo zwolnienie rytmu jest tak samo
korzystne jak -blokada. Celem pracy było więc zbadanie czy korzystne
działanie -blokerów wynika wyłącznie ze zwolnienia rytmu.
Materiał i Metody: -bloker (metoprolol - METO) i wybiórczo
zwalniający rytm bloker kanałów F w komórkach węzła zatokowoprzedsionkowego (iwabradyna - IWA) podawano szczurom po indukcji
rozległego zawału lewej komory (LV) lub po operacji pozornej w dawkach
powodujących podobne zwolnienie (o ok. 20%) rytmu serca. Podawanie
METO i IWA rozpoczynano 24h po operacji i kontynuowano przez 8
tygodni. 48h przed uśmierceniem zwierząt i dokonaniem pomiarów
przerywano podawanie METO i IWA, aby uzyskane wyniki
odzwierciedlały wpływ długotrwałego podawania leków na proces rozwoju
niewydolności serca, a nie ostre efekty ich działania. Po 8 tygodniach
echokardiograficznie określano wymiary oraz grubość ściany LV i
mierzono ciśnienia w LV przy użyciu cewnika wewnątrzsercowego.
Obliczano frakcję wyrzutu i naprężenie w ścianie LV (wall stress).
Następnie izolowano kardiomiocyty z LV i dokonywano w nich pomiaru
sygnału wapniowego, mierzono transport Ca2+ przez ATP-azę wapniową
siateczki sarkoplazmatycznej (SERCA) i wymiennik Na +/Ca2+ (NCX) oraz
zawartość Ca2+ w siateczce sarkoplazmatycznej (SR).
Wyniki: METO i IWA w podobny sposób częściowo zapobiegały
spadkowi frakcji wyrzutu LV, zmniejszały wall stress i obniżały ciśnienie
końcoworozkurczowe w LV. Mechanizm tej poprawy był jednak dla każdej
z tych substancji odmienny. METO zmniejszał pozawałową rozstrzeń LV,
IWA natomiast zwiększała przerost lecz nie hamowała rozstrzeni. W
izolowanych komórkach po zawale dochodziło do spadku funkcji
transportowej SERCA o 35% i wzrostu funkcji NCX o 58%. Prowadziło to
do spadku szybkości opadania sygnału wapniowego o 24%. Zawał nie
prowadził do zmiany amplitudy sygnału wapniowego. METO znosił
pozawałowy wzrost aktywność NCX, obniżając ją do poziomu niższego niż
z u zwierząt operowanych pozornie, zwiększał amplitudę sygnału
wapniowego o 92% i zawartość Ca2+ w SR o 89%, nie wywierał natomiast
wpływu na funkcję SERCA i tempo rozkurczu. IWA nie miała wpływu na
funkcję NCX, poprawiała natomiast o 19% funkcję SERCA, normalizowała
szybkość opadania sygnału wapniowego oraz w niewielkim stopniu (o
25%) zwiększała amplitudę sygnału wapniowego, nie wpływając na
zawartość Ca2+ w SR. METO i IWA nie wywierały wpływu na badane
parametry u zwierząt operowanych pozornie.
Wnioski: Pomimo podobnego zwolnienia rytmu serca METO i IWA
wywierały odmienny wpływ na pozawałową przebudowę LV i na
zmieniony po zawale obieg Ca2+. Tylko METO normalizował względny
udział transporterów Ca2+ w rozkurczu i w znacznie większym stopniu niż
IWA zwiększał kurczliwość kardiomocytów. Działanie korzystne blokerów na obieg Ca2+ wynika nie tylko ze zwolnienia przez nie rytmu
serca.
[13] Metylonikotynamid zmienia strukturę białek
zewnątrzkomórkowych oraz redukuje sztywność rozkurczową w
sercach szczurów podczas pozawałowego remodelingu.
Tomasz Borkowski1, Ewa M Słomińska1, Marcin Lipiński2, Ada H
Yuen3, Ryszard T Smoleński1
1
Katedra i Zakład Biochemii, 2 Katedra i Zakład Biochemii
Farmaceutycznej Akademia Medyczna, Gdańsk, 3 Heart Science Centre,
Imperial College London, U.K., London
Metylonikotynamid (MNA) jest kationowym metabolitem nikotynamidu
wiążącym się z ujemnie naładowanymi siarczanami glikozaminoglikanów
znajdujacymi się na powierzchni komórek. To wiązanie może wpływać na
zmiany w pozakomórkowej macierzy w procesie pozawałowego
remodelingu. Celem badań była ocena wpływu MNA na czynność
mechaniczną serca oraz zawartość i strukturę kolagenu i elastyny w sercach
szczurów po podwiązaniu tętnicy wieńcowej.
Szczury rasy Sprague-Dawley zostały poddane torakotomii i podwiązaniu
tętnicy wieńcowej. Po 2 tygodniach od zabiegu podzielono szczury na dwie
grupy: grupa traktowana MNA p.o. w dawce 100 mg/kg m.c. (n=20) oraz
grupa kontrolna (n=21). Badanie echokardiograficzne zostało wykonane po
2, 4 i 8 tygodniach od dnia zabiegu. Po 8 tygodniach serca zostały pobrane i
poddane perfuzjii w układzie Langendorffa w celu oznaczenia funkcji
mechanicznej serca przy użyciu balonika umieszczonego w lewej komorze.
Profil nukleotydów adeninowych i ich metabolitów został oznaczony przy
użyciu HPLC. Zawartość białek zewnatrzkomórkowych i ich struktura
została określona poprzez pomiar stężenia hydroksyproliny, pirydynoliny i
desmozyny w hydrolizatach przy użyciu HPLC z detekcją masową.
Zabieg podwiązania tętnicy więcowej spowodował rozwój niewydolności
serca z frakcją wyrzutową w grupie kontrolnej 26.2±2.5 % oraz 25.3±1.7%
w grupie traktowanej MNA. Pomimo braku różnicy we frakcji wyrzutowej,
ocena funkcji serca ex vivo wykazała istotną poprawę rozkurczowej funkcji
serca po zastosowaniu MNA: obniżenie krzywej w układzie
ciśnienie/objętość do 7.9±2.1 mm Hg/ml w grupie traktowanej MNA z
14.3±3.9 w grupie kontrolnej (p<0.05). -dP/dt zostało również poprawione
po traktowaniu MNA. Zgodnie z brakiem różnicy we frakcji wyrzutowej w
badaniu echokardiograficznym, parametry czynności skurczowej serca w
pomiarze ex vivo nie wykazały różnic pomiędzy badanymi grupami.
Analiza biochemiczna wykazała zmniejszony stosunek
pirydynolina/hydroksyprolina w sercach traktowanych MNA do 5.9±0.2
nmol/mmol z 7.6±0.6 w grupie kontrolnej (p<0.05) podczas gdy zawartość
hydroksyproliny pozostała niezmieniona. Podobna różnica została
zaobserwowana dla desmozyny. Nie zaobserwowano różnic pomiędzy
grupami w stężeniach sercowego ATP czy puli NAD.
Podawanie metylonikotynamidu szczurom w czasie pozawałowego
remodelingu spowodowało zmodyfikowanie pozakomórkowej macierzy w
sercu, skutkujące zmniejszeniem ilości mostków kolagenowych i
elastynowych. Efekt ten przełożył się na zwiększenie podatności lewej
komory i poprawę czynności rozkurczowej.
[14] PPAR-alpha expression in patients with myocarditis and dilated
cardiomyopathy.
Magdalena Brudek, Elżbieta Czarnowska, Bożena Cukrowska, Lidia
Ziółkowska, Wanda Kawalec
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa
To characterize the metabolic program in human dilated cardiomyopathy
developed as outcome of myocarditis, we studied PPAR and its coactivator PGC-1 expression in the right ventricular biopsies samples from
patients with myocarditis stratified into two groups with preserved LV
function and DCM. We addressed the hypothesis that expression of PPAR
assessed and quantified by morphometric measurements could be feature of
adverse remodeling of cardiomyocytes in myocarditis with poor prognosis.
Material and methods. Two EMBs obtained at the beginning (Ist biopsy)
and at disease outcome (IInd biopsy) from 12 young patients (7M, 5F, mean
age 11,5 yrs) with clinical and histopathological in I biopsy sample features
of myocarditis were analysed. 5 patients with myocarditis developed DCM.
In routine serial paraffin sections PPAR-alpha, PGC-1, smooth muscle actin (SMA) and desmin were stained immunohistochemically and
glycogen histochemically (PAS and PAS diastase). In frozen sections
activity of succinic dehydrogenase (SDH) and cytochrome oxidase (COX)
were histochemically analysed. Additionally, ultrastructural studies were
performed.
Results. Pts with DCM showed impaired LV hemodynamic. In these pts. in
both Ist and IInd EMBs samples were area in which cardiocytes exhibited in
the nuclei an intensive, homogenous expression of PPAR and PGC-1 and
increased as referred to entire section and presence in the cytoplasm an
abundant PAS(+) material. Intensive staining of desmin was characteristic
feature of these PAS(+) cardiomyocytes. In myocardial samples of pts. with
myocarditis and preserved LV function PPAR and PGC-1 were expressed
in most cardiocytes only in area beneath of nuclei membrane and only
sporadic cardiomyocytes were PAS(+). Ultrastructural investigations
confirmed presence of numerous glycogen particles in pts with DCM. In
both groups increased number of mitochondria and normal SDH and COX
expression were observed. Significantly, in pts with myocarditis and
preserved LV function a numerous cardiomyocytes exhibited expression of
SMA.
Summary. PPAR and PGC-1 expression and glycogen number increased
in myocardium with DCM. From literature is known that increased activity
of PPAR effects enhances FA oxidation. While the presence of SMA in
cardiomyocytes of pts. with preserved LV function could be a feature of
phenotypic activation foetal program protecting cardiomyocytes. In
conclusion, our findings suggest that analysis of PPAR in EMBs might be
a novel diagnostic and/or prognostic tool for cardiomyocytes remodelling
during myocarditis. However, further studies on higher number of pts with
myocarditis with preserved or impaired LV function and other
cardiomyopathies are required to identify metabolic programs involved in
pathogenesis of the diseases. Knowledge about these programs could
provide a method detecting early adverse cardiomyocyte remodeling which
could be a target for therapy.
[15] Eksperymentalna hipotyreoza powoduje wzrost zawartości
kolagenu i glikozoaminoglikanów w sercu.
Jacek Drobnik, Donata Słotwińska, Alicja Szczepanowska, Bożena
Stępniak, Andrzej Marczyński, Lucjusz Jakubowski, Ryszard Dąbrowski
Uniwersytet Medyczny, Łódź
Tkanka łączna stanowi podporę mechaniczną dla komórek mięśnia
sercowego oraz zapewnia koordynacje ich czynności mechanicznej.
Elementy łącznotkankowe wiążą komórki mięśniowe zapobiegając ich
ześlizgiwaniu się podczas skurczu. Wcześniejsze badania przy pomocy
technik histochemicznych sugerują wzrost zawartości tkanki łącznej w
sercu zwierząt z niedoczynnością tarczycy.
Celem obecnych badań jest sprawdzenie czy w niedoczynności tarczycy
dochodzi do wzrostu zawartości kolagenu i glikozoaminoglikanów (GAG)
w sercu oraz odpowiedź na pytanie czy TSH jest odpowiedzialny za opisane
zjawisko.
Metoda. Badania przeprowadzono na szczurach szczepu Wistar.
Niedoczynność tarczycy wywołano przy pomocy tyreoidektomii (Tx) lub
podawania w wodzie pitnej 0.1% roztworu metylotiouracylu (MTU).
Kontrolę stanowiły grupy: zwierząt nie operowanych (C) oraz szczurów
poddanych operacji pozorowanej tyreoidektomii (SO). W obydwu grupach
z indukowaną eksperymentalni hipotyreozą stwierdzono znaczący spadek
hormonów tarczycy T3 i T4 oraz wzrost poziomu TSH (Poziom hormonów
oznaczono metodą radioimmunologiczną). Uzyskane wyniki potwierdziły
obecność w obu badanych grupach (Tx i MTU) pierwotnej niedoczynności
tarczycy. W mięśniu prawej i lewej komory stwierdzono wzrost zawartości
kolagenu (określanego przy pomocy metody Woessnera) oraz GAG
(badanych metodą Farndala) u zwierząt z niedoczynnością tarczycy (Tx i
MTU). W drugiej części badań fibroblasty wyizolowane z serc młodych
szczurów zostały poddane działaniu TSH stosowanego w stężeniach od
0.002mIU/ml do 20mIU/ml. Do założenia hodowli użyto 103 komórek/cm2.
Stwierdzono znaczny wzrost liczby komórek w hodowli (TSH=2mIU/ml i
20mIU/ml) oraz zawartości glikozoaminoglikanów (TSH=2mIU/ml).
Badany hormon nie zmieniał zawartości kolagenu w całej hodowli oraz
migracji fibroblastów.
Wnioski: Niedoczynność tarczycy prowadzi do wzrostu zawartości
kolagenu i glikozoaminoglikanów w sercu. TSH w warunkach in vitro
zwiększa ilość fibroblastów i powoduje wzrost zawartości
glikozoaminoglikanów w hodowli. Zjawisko to może wyjaśnić mechanizm
zwiększonej akumulacji GAG w sercu w warunkach pierwotnej
niedoczynności tarczycy, której towarzyszy wysoki poziom TSH.
Prawdopodobnym czynnikiem odpowiedzialnym za wzrost zawartości
GAG w sercu jest następujący pod wpływem TSH wzrost liczby komórek
odpowiedzialnych za ich syntezę.
[16] Mitochondria jako dyrygent reakcji wolno-rodnikowych w sercu
poddanym działaniu endoteliny, estrów forbolu i diazoksydu.
Anna Konior, Emilia Klemenska, Andrzej Beręsewicz
Zakład Fizjologii Klinicznej, Centrum Medycznego Kształcenia
Podyplomowego, Warszawa
Nadprodukcja endoteliny 1 (ET-1) i wywołany nią stres oksydacyjny
powodują uszkodzenie śródbłonka towarzyszące różnym stanom
chorobowym. Wykazaliśmy poprzednio w izolowanym sercu świnki
morskiej, że ET-1 wywołuje dysfunkcję śródbłonkową poprzez stymulację
sercowej produkcji anionorodnika ponadtlenkowego (O 2-). Komórkowy
mechanizm tego procesu nie jest znany.
Metoda. Izolowane serca świnki morskiej perfundowane metodą
Langendorffa poddawano 10-min perfuzji z 20 nM ET-1 w obecności lub
nieobecności różnych inhibitorów. Mierzono: (i) zmiany przepływu
wieńcowego pod wpływem acetylocholiny (ACh), które były miarą funkcji
śródbłonka; (ii) sercową produkcję O2-, metodą z cytochromem c oraz (iii)
aktywność oksydazy NADPH (NOX) i oksydazy ksantynowej (XO) w
homogenatach serca.
Wyniki. Infuzja ET-1 powodowała wzrost aktywności NOX (370%) i XO
(44%), wzrost sercowej produkcji O2- (400%) oraz upośledzenie
odpowiedzi na ACh (68%). Dysmutaza ponadtlenkowa zapobiegała dwóm
ostatnim efektom. W sercach perfundowanych z ET-1: inhibitor NOX
(apocynina) hamował aktywność NOX i zapobiegał aktywacji XO,
nadprodukcji O2- i dysfunkcji śródbłonka, natomiast inhibitor XO,
allopurinol, hamował aktywność XO i produkcję O2- i zapobiegał
dysfunkcji śródbłonka i nie wpływał na aktywność NOX. Dane te sugerują,
że NOX reguluje aktywność XO (enzymy te działają w kaskadzie) i że O 2produkowany przez XO powoduje dysfunkcję śródbłonka.
Wywołany przez ET-1 wzrost aktywności kaskady NOX-XO hamowały
inhibitory: PKC (chelerytryna), mitochondrialnego kanału potasowego
ATP-zależnego (mKATP) (5-HD, glibenklamid) i mitochondrialnego
kompleksu II (TTFA) oraz tempol (wymiatacz O2-, penetrujący do
komórek). Aktywatory PKC (forbol) i mK ATP (diazoksyd) zwiększały
aktywność kaskady NOX-XO. Efekt ten był blokowany przez 5-HD,
glibenklamid, TTFA i tempol.
Wyniki sugerują, że w sercu świnki morskiej ET-1 wywołuje dysfunkcję
śródbłonkową poprzez następującą sekwencję procesów: ET-1, aktywacja
PKC, aktywacja mitochondrialnej produkcji O2- (via mKATP i/lub
mitochondrialny kompleks II) aktywacja kaskady NOX-XO, produkcja O2przez XO, dysfunkcja śródbłonka.
[17] Złożony profil działania drobnocząsteczkowego antyoksydanta o
właściwościach dysmutazy ponadtlenkowej w układzie krążenia u
szczura.
Tomasz H. Wierzba, Juliusz Chorążewicz, Łukasz Gawiński, Łukasz
Nowakowski, Krzysztof Malinowski
Katedra i Zakład Fizjologii Akademii Medycznej, Gdańsk
Reaktywne postaci tlenu (ROS) są postrzegane jako jeden z czynników
nadciśnienia tętniczego. Badania eksperymentalne wskazują, że tempol,
drobnocząsteczkowy antyoksydant o właściwościach dysmutazy
ponadtlenkowej, wywołuje działanie hipotensyjne.
Celem badań wykonanych na szczurach samcach szczepu Wistar i na
preparatach tętnic krezkowych wyizolowanych ze szczurów, była ocena
wpływu tempola na napięcie mięśniówki gładkiej naczyń (AVT) i na
odruchową regulację częstości akcji serca (HR).
Metoda. Doświadczenia in vivo wykonywano w warunkach bez narkozy na
szczurach uprzednio zainstrumentowanych chirurgicznie, które były
zaadaptowane do warunków eksperymentalnych. Rejestrowano w sposób
ciągły ciśnienie tętnicze (BP) i HR. Testowano spontaniczną aktywność
odruchu z baroreceptorów tętniczych (BRS), odpowiedzi sercowe (ΔHR) na
farmakologicznie indukowane zmiany ciśnienia tętniczego: przez
fenylefrynę (PE) i nitroprusydek sodowy (SNP) oraz odpowiedzi sercowe
(ΔHR) na kontrolowaną hipoksję hipobaryczną. W preparatach izolowanej
krezki rejestrowano ciśnienie perfuzyjne, które przy stałej szybkości
perfuzji było wykładnikiem AVT. Dla oceny komponenty neurogennej,
włókna nerwowe okołonaczyniowe były poddawane stymulacji
elektrycznej.
Wyniki. Tempol nie wpływał w sposób bezpośredni na AVT, natomiast
zwiększał próg pobudliwości naczyń krezkowych na stymulację
elektryczną, przesuwał w prawo krzywą napięcie bodźca – odpowiedź
naczyniokurcząca oraz nieznacznie zmniejszał amplitudę odpowiedzi
naczyniokurczących na egzogenną noradrenalinę (NE). Tempol w istotnym
stopniu wydłużał czas odpowiedzi naczyniokurczących, spowalniając zanik
odpowiedzi. W rezultacie, przy zmniejszonej amplitudzie odpowiedzi
naczyniokurczącej, obciążenie ciśnieniowe ściany naczyniowej,
wyznaczone przez pole powierzchni odpowiedzi ciśnieniowej w czasie, nie
było zmniejszone. Podczas hipoksji obserwowano zwolnienie HR, co przy
zmniejszeniu współczynnika LF/HF, co świadczyło o zmniejszeniu udziału
komponenty współczulnej w regulacji rytmu serca. Tempol ograniczał
odpowiedź sercową na hipoksję, zwiększał udział komponenty
współczulnej w regulacji rytmu serca podczas hipoksji i bezpośrednio po jej
zakończeniu, zwiększał wydajność BRS, przy równoczesnym zmniejszeniu
wrażliwości odruchu z baroreceptorów tętniczych (zmniejszenie
ΔHR/ΔBP), indukowanego PE i SNP oraz analizowanego z samoistnych
sekwencji zmian BP.
Posumowanie. W świetle przeprowadzonych badań nie wydaje się, aby
bezpośredni wpływ tempola na mięśniówkę gładką naczyń tętniczych typu
oporowego, reprezentowanych przez preparat tętnic krezkowych wyjaśniał
hipotensyjne działanie tempola. Złożone interakcje antyoksydanta w
mechanizmy odruchowej regulacji częstości akcji serca sugerują, że
nieselektywne wyłączenie mechanizmów wolnorodnikowych może, obok
ewidentnie korzystnego działania hipotensyjnego, przyczyniać się
wystąpienia objawów ubocznych, związanych z przesterowaniem
odruchowych mechanizmów regulacji rytmu serca.
[18] Porównanie siły działania ochronnego kontrolowanej
reoksygenacji (postconditioning) i modulatorów aktywności układu
tlenkowo-azotowego oraz opioidowego niedotlenionego ludzkiego
mięśnia sercowego w okresie reoksygenacji.
Tomasz Roleder1, Krzysztof S. Gołba1, Marek A. Deja2, Marcin
Malinowski2, Jolanta Biernat1, Stanisław Woś2
1
Katedra i Klinika Kardiologii, 2 II Klinika Kardiochirurgii, Śląski
Uniwersytet Medyczny, Katowice
Cel: Celem badania była ocena wpływu donora tlenku azotu (S-nitroso-Nacetyl-penicillaminy, SNAP), nieselektywnego inhibitora syntazy tlenku
azotu (NG-monomethylo L-argininy, LNMMA) nieselektywnego agonisty
receptorów opioidowych (morfiny) i selektywnego agonisty receptora δ1opioidowego (d-Ala2 d-Leu5 enkefaliny, DADLE) na czynność
niedokrwionych fragmentów ludzkiego mięśnia sercowego.
Materiały i metoda: Badanie prowadzono na fragmentach mięśniówki
prawego przedsionka, pobranych w czasie zabiegu pomostowania naczyń
wieńcowych u pacjentów bez cech niewydolności serca. Fragmenty
poddawano hipoksji (60’) i reoksygenacji (60’). Na początku reoksygenacji
beleczki poddawano protokołowi kontrolowanej reoksygenacji ( trzykrotnie
1’ reoksygenacji z następczą 1’ hipoksją) lub modyfikowano przebieg
reoksygenacji podaniem w poszczególnych grupach: 100 μmol SNAP,
1mmol SNAP, 100 μmol LNMMA, 1μmol DADLE lub 100 μmol morfiny.
Badanie przeprowadzano jednocześnie na 2 beleczkach, z których jedna
stanowiła kontrolę. W kolejnej grupie beleczki poddawano (120’)
stymulacji w warunkach tlenowych (Sham).W okresie przed
niedotlenieniem i w czasie reoksygenacji rejestrowano parametry czynności
skurczowej: amplituda (Amax), prędkość i czas narastania skurczu (+dV/dT i
Tr) oraz parametry czynności rozkurczowej: prędkość i czas relaksacji (dV/dT, Tf) oraz czas do 20% i 50% relaksacji (Tpk20, Tpk50,). Wyniki
przedstawiano za pomocą procentowej wartości względem poziomu
wyjściowego.
Wyniki. Podanie 100uM SNAP, LNMMA i morfiny ochraniało funkcję
skurczową i rozkurczową niedotlenionego miokardium. (Sham: Amax 62.0
± 2%# * +dV/dT 69.2 ± 2%#* -dV/dT 70.0 ± 2%#; kontrola: Amax 35.8 ±
1%* +dV/dT 41.1 ± 1%*-dV/dT 48.0 ± 1%; Kontrolowana reoksygenacja:
Amax 57.0 ± 2%# +dV/dT 64.0 ± 3%# -dV/dT 69.0 ± 2%#*; SNAP
100μmol: Amax 56.3 ± 2%# +dV/dT 63.0 ± 2%# -dV/dT 65.4 ± 2%#;
LNMMA: Amax 52.8 ± 2%# +dV/dT 51.2 ± 2%#* -dV/dT 66.0 ± 2%#;
Morfina: Amax 45.5 ± 2%# * +dV/dT 50.1 ± 2%#* -dV/dT 53.5 ± 2%#*;
#p<0.05 vs. kontrola, *p<0.05 vs. kontrolowana reoksygenacja). Podanie
1mM SNAP w okresie reoksygenacji nie miało wpływu na funkcją
niedokrwionego miokardium a podanie DADLE pogarszało jego czynność
skurczową i rozkurczową (SNAP 1 mmol Amax 34.6 ± 2%* +dV/dT 40.0 ±
2% -dV/dT 44.0 ± 2%*; DADLE 1 μmol Amax 24.0 ± 2%# * +dV/dT 29.5
+ 2%#*-dV/dT 37.5 ± 2%#*).
Podsumowanie wyników i wnioski: Siła ochronnego działania LNMMA i
100 μmol SNAP w okresie reoksygenacji ludzkiego mięśnia sercowego jest
zbliżona do efektu kontrolowanej reoksygenacji. Morfina wykazuje
działanie ochronne istotnie słabsze. Aktywacja receptora δ1-opioidowego
nasila uszkodzenie w tym okresie.
[19] Nowy polimorfizm R1221H genu dla ABCC6, związany z
wczesnym wystąpieniem zawału mięśnia serca u nastoletniego chłopca z
pseudoxanthoma elasticum. Raport kliniczny.
Beata M. Kieć-Wilk1 Andrzej Surdacki2 Joanna Michałowska2 Aldona
Dembińska-Kieć1 Maria Stachura –Dereń2 Jacek S. Dubiel2 Dariusz Dudek2
Charalampos Aslanidis3 Gerd Schmitz3
1
Zakład Biochemii Klinicznej, 2II Klinika Kardiologii Collegium Medium,
Uniwersytet Jagielloński, 3Zakład Chemii Klinicznej i Medycyny
Laboratoryjnej, Uniwersytet w Regensburgu
Pseudoxanthoma elasticum (PXE) jest schorzeniem wrodzonym z
manifestacją wielonarządową. Różnorodność symptomów tej choroby
sugeruje jej heterogenność alleliczną dla dwóch form dominującej i
recesywnej PXE. Znane mutacje powodujące powstanie PXE są
zlokalizowane w genie kodującym transporter należący do grupy ATPbinding cassette (ABC) z podrodziny C.
Celem pracy było poszukiwanie nowych polimorfizmów u pacjenta z PXE.
Metody. W badaniu brał udział 17-sto letni chłopiec, z rozpoznanym w
wieku dziecięcym PXE, a także rodzina pacjenta. Wykonano podstawowe
badania biochemiczne, badanie koronarograficzne (Siemens), analizę
genetyczną wykonano na DNA izolowanym z leukocytów krwi obwodowej
(Qiagen) a następnie metodą analizy sekwencji (Applied Biosystems).
W wieku 17-stu lat u pacjenta wystąpił zawal serca z zatrzymaniem
krążenia; badanie koronarograficzne wykazało krytyczne zwężenie we
wszystkich głównych tętnicach wieńcowych. W analizie genetycznej u
badanego wykazano obecność znanych mutacji R1141X a także R1268Q
dla których istnieje udokumentowany związek z patogenezą PXE. Nie
wykazano obecności uprzednio opisanych, znanych delecji w obrębie genu
dla ABCC6. Badany pacjent był nosicielem heterozygotycznym mutacji
R1141X w eksonie 24 oraz nowej, nie opisanej uprzednio, mutacji w
eksonie 26 powodującej zamianę argininy na histydynę (c.3662G>A,
R1221H). Wykonano również analizę genotypową zdrowych członków
rodziny pacjenta z PXE a także 50-ciu zdrowych ochotników (grupa
kontrolna).
Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników wydaje się że wczesna
manifestacja choroby w naczyniach wieńcowych u pacjenta z PXE, wydaje
się być związana z mutacją w eksonie 26, genu dla ABCC6.
[20] Endokannabinoidy wydzielane pod wpływem niedokrwienia
mięśnia sercowego modulują aktywność układu współczulnego
unerwiającego serce szczura odrdzenionego.
Radosław Rudź1, Eberhard Schlicker2, Barbara Malinowska1
1
Akademia Medyczna w Białymstoku, Zakład Fizjologii Doświadczalnej,
Białystok, 2 Zakład Farmakologii i Toksykologii, Uniwersytet w Bonn,
Niemcy, Bonn
Kannabinoidy, będące pochodnymi konopii indyjskich, działają za
pośrednictwem receptorów kannabinoidowych CB 1, CB2, waniloidowych
TRPV1 oraz hipotetycznych receptorów śródbłonkowych. Jak wykazano,
we wstrząsie septycznym, krwotocznym, zaawansowanej marskości
wątroby oraz niedokrwieniu mięśnia sercowego dochodzi do uwalniania
endokannabinoidów, które działając za pośrednictwem postsynaptycznych
receptorów CB1, prowadzą do nasilonej hipotensji (praca poglądowa –
Mendizabal i Adler-Graschinsky 2007). Ponadto udowodniono, że w
hamowaniu neurogennej odpowiedzi presyjnej w początkowej fazie
wstrząsu septycznego pośredniczą presynaptyczne receptory CB1,
zlokalizowane na zakończeniach włókien współczulnych unerwiających
oporowe naczynia krwionośne (Godlewski i wsp., 2004). Receptory te są
obecne również na zakończeniach nerwów współczulnych unerwiających
serce szczura. Stąd, celem naszych badań była ocena wpływu niedokrwienia
mięśnia sercowego na neurogenną tachykardię u szczura w warunkach in
vivo oraz określenie potencjalnego udziału receptorów kannabinoidowych
w powyższym efekcie.
Doświadczenia przeprowadzono na szczurach odrdzenionych i poddanych
obustronnej wagotomii, co umożliwiło ocenę wyłącznie obwodowych
mechanizmów działania kannabinoidów. Wzrost częstości akcji serca
wywoływano przez elektryczną stymulację (50V, 0.75Hz, 1ms przez 6s)
przedzwojowych włókien współczulnych unerwiających serce oraz dożylną
iniekcję egzogennego agonisty receptorów β-adrenergicznych izoprenaliny
(0,10 nmol/kg). W obydwu przypadkach wynosił on w warunkach
kontrolnych ok. 50-60 uderzeń/min. Niedokrwienie mięśnia sercowego,
indukowane przez podwiązanie lewej tętnicy wieńcowej, prowadziło do
zahamowania neurogennej tachykardii o około 40 – 50% w 10, 20 i 30 min
po wykonaniu operacji. Efekt ten był blokowany jedynie przez antagonistę
receptorów CB1 – rimonabant (100 nmol/kg), a nie przez antagonistów
receptorów CB2 (SR144528 – 3 µmol/kg), TRPV1 (kapsazepina 1 µmol/kg)
i śródbłonkowego receptora kannabinoidowego (O-1918 – 3 µmol/kg).
Niedokrwienie mięśnia sercowego nie modyfikowało wzrostu częstości
akcji serca stymulowanego za pomocą izoprenaliny.
Podsumowując, powyższe wyniki wskazują, iż niedokrwienie mięśnia
sercowego prowadzi do uwolnienia endokannabinoidów, które pobudzając
presynaptyczne receptory CB1 zlokalizowane na zakończeniach nerwów
współczulnych unerwiających serce szczura, prowadzą do zahamowania
neurogennej tachykardii.
[21] Wpływ obecności Allela 192pz w rejonie promotorowym P1 genu
IGF-1 na ogólnoustrojowy poziom IGF-1 oraz stopień zaawansowania
miażdżycy naczyń wieńcowych.
Paweł Burchardt1, Anna Goździcka-Józefiak2, Witold Nowak3, Rafał Link4,
Tomasz Grotowki4, Maciej Wołoszyn4, Tomasz Siminiak5
1
Uniwersytet Medyczny, Oddział Kardiologiczno-Internistyczny Szpitala
Wojewódzkiego, 2Zakład Wirusologii Molekularnej, 3Wydziałowa
Pracownia Technik Molekularnych, Uniwersytet im. Adam Mickiewicza
,Poznań, 4Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny, Kowanówek, 5 Szpital
Rehabilitacyjno-Kardiologiczny, Uniwersytet Medyczny, Poznań,
Wstęp: Hipotezy dotyczące roli insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF1) w procesie miażdżycy naczyń wieńcowych nie są jednoznaczne. Dane
literaturowe sugerują związek zarówno niskich jak i wysokich poziomów
IGF-1 z ryzykiem nasilenia miażdżycy naczyń wieńcowych. Zróżnicowanie
surowiczych (lub osoczowych) poziomów IGF-1 może być spowodowane
zmianami w sekwencji samego genu i/lub jego promotorze. Jednym z
badanych polimorfizmów jest allel 192pz, różna liczba powtórzeń
dinukleotydu CA. Do tej pory nie oceniano jego wpływu na
ogólnoustrojowy poziom IGF-1, podobnie jak nie badano wpływu różnych
poziomów samego IGF-1 na stopień zaawansowania miażdżycy naczyń
wieńcowych w grupie pacjentów poddawanych rutynowej angiografii
naczyń wieńcowych.
Cel: Ocena wpływu allela 192pz promotora P1 genu IGF-1 na osoczowy
poziom IGF-1 oraz wpływ IGF-1 na stopień zaawansowania miażdżycy
naczyń wieńcowych w grupie pacjentów poddawanych rutynowej
angiografii naczyń wieńcowych ze stabilną chorobą wieńcową.
Metoda i grupa badana: Od 101 kolejnych pacjentów poddanych planowej
koronarografii przeprowadzono izolację DNA z komórek krwi obwodowej
i analizę rejonu promotorowego genu IGF-1 poprzez: amplifikację
otrzymanego DNA metodą PCR, ocenę polimorfizmu konformacyjnego
pojedynczej nici DNA (SSCP) i sekwencjonowanie. Przyjęto, że pacjenci u
których wynik sekwencjonowania badanego fragmentu promotora P1 genu
IGF-1 był zgodny z sekwencją wzorcową, a obraz SSCP odbiegał od
prawidłowego, przynależą do grupy z obecnością amplikonu 192a, w
którym analizowano allel 192pz. Część krwi była odwirowywana celem
izolacji osocza do oznaczeń IGF-1.
Wyniki: W grupie pacjentów z zaawansowaną miażdżycą naczyń
wieńcowych-choroba 3 naczyń- poziomy osoczowe białka IGF-1 były
wyższe niż w grupie pacjentów bez zmian w obrazie angiograficznym
215,0±71,3 vs 176,7± 34,2 ng/ml p=0,04, podobnie jak w grupie pacjentów
z zawansowaną miażdżycą według skali Gensiniego -powyżej 95 centylawzględem pacjentów z 0 punktów tej skali 231,4±59,3 vs 181,0±37,8 ng/ml
p=0,01. Obserwowano trend w kierunku podwyższonych stężeń IGF u
pacjentów z allelem 192pz. Zawał serca w wywiadzie, oraz obciążony pod
kątem choroby niedokrwiennej serca (CNS) wywiad rodzinny występowały
rzadziej u pacjentów z allelem 192pz w porównaniu do pacjentów bez tych
obciążeń, kolejno p=0,007 i p=0,006. W grupie osób bez allela 192pz nie
było różnic w częstotliwości występowania rodzinnych obciążeń pod
kątem CNS oraz pod kątem przebytego zawału serca.
Wnioski: U pacjentów z zaawansowaną miażdżycą naczyń wieńcowych,
poddawanych planowej koronaroangiografii, występują statystycznie
wyższe ogólnoustrojowe stężenia IGF-1. Rzadsze występowanie
obciążonego wywiadu rodzinnego pod kątem CNS oraz zawału mięśnia
sercowego w wywiadzie, w grupie badanych osób z allelem 192pz w
promotorze P1 genu IGF-1 być może przemawiają za pozytywnym
wpływem allela na naczynia wieńcowe, co wymaga dalszych badań na
dużej populacji osób.
[22] Wpływ zahamowania deaminazy AMP na metabolizm i żywotność
kardiomiocytów szczura.
Tomasz Borkowski1, Marcin Lipiński2, Ewa M Słomińska1, Ada H
Yuen3, Czesława Orlewska4, Ryszard T Smoleński1
1
Katedra i Zakład Biochemii, 2 Katedra i Zakład Biochemii
Farmaceutycznej, Akademia Medyczna, Gdańsk, 3 Heart Science Centre,
Imperial College London, U.K., London, 4 Katerda i Zakład Chemii
Organicznej, Akademia Medyczna, Gdańsk
Wstęp: Badania kliniczne i eksperymentalne ostatnich lat wykazały, że
zmniejszenie aktywności deaminazy AMP (AMPD) w sercu może mieć
korzystny wpływ na funkcję tego narządu. Wnioski te wyciągnięto na
podstawie analizy wpływu mutacji genu AMPD 1. Związki dla których
wykazano efekt hamujący AMPD nie zostały dotychczas zbadane w
układach biologicznych.
Celem pracy była ocena wpływu specyficznego inhibitora AMPD 3-[2-(3carboksy-4-bromo-5,6,7,8-tetrahydronaphthyl)ethyl]-3,6,7,8tetrahydroimidazo [4,5-d][1,3]diazepin-8-olu (AMPDI) na drogi
katabolizmu nukleotydów adeninowych w szczurzych kardiomiocytach.
Metodyka: AMPD została wyizolowana z ludzkiego mięśnia
szkieletowego. Ocena aktywności AMPD w obecności oraz bez AMPDI
została dokonana na podstawie pomiaru przemiany AMP do IMP przy
użyciu HPLC. Wyizolowane kardiomiocyty szczura były preinkubowane z
oraz bez AMPDI w czasie od 30 min do 5 godz. a następnie poddane
działaniu oligomycyny i deoksyglukozy w celu stymulacji katabolizmu
nukleotydów adeninowych. W celu zróżnicowania dróg katabolizmu
dodawano selektywny inhibitor kinazy adenozyny - 5'-iodotubercydynę
(ITU) oraz selektywny inhibitor deaminazy adenozyny - erytro-9-(2hydroksy-3-nonyl)adeninę (EHNA). Pomiar stężeń nukleotydów
adeninowych i ich katabolitów dokonano przy użyciu HPLC.
Wyniki: AMPDI skutecznie zahamował wyizolowaną ludzką AMPD
(IC50=0.5 µM, IC90=5 µM). Niestety AMPDI był dużo mniej efektywny w
wyizolowanych kardiomiocytach (IC50=300 µM i IC90=3 mM).
Szczegółowa analiza katabolizmu nukleotydów w wyizolowanych
komórkach wykazała, że stosunek drogi rozpadu przez 5’nukleotydazę
(adenozyna) do drogi rozpadu przez AMPD (IMP+inozyna) wzrósł w
kardiomiocytach z 1.83±0.17 bez AMPDI do 2.73±0.05, 4.12±0.08,
9.14±0.29, 10.54±0.32 w kardiomiocytach preinkubowanych z kolejno 0.1,
0.3, 1.0 i 3 mM AMPDI. Analiza wpływu czasu preinkubacji z AMPDI na
skuteczność jego działania wykazała, że 100 µM stężenie AMPDI zmienia
stosunek ADO/INO+IMP z poziomu kontrolnego 1.72 do 3.40, 2.76 i 2.52
w kardiomiocytach preinkubowanych z AMPDI odpowiednio przez 30 min,
2 h and 5 h.. Nie stwierdzono różnic w ilości ATP, NAD czy poziomu
katabolitów pomiędzy inkubacjami kontrolnymi a prowadzonymi w
obecności AMPDI w wyizolowanych kardiomiocytach.
Wnioski: Badania te wykazały, że AMPDI jest skutecznym inhibitorem
wyizolowanego enzymu AMPD. Dla osiągnięcia podobnego efektu w
wyizolowanych kardiomiocytach konieczne jest jednak zastosowanie 300
razy większego stężenia AMPDI, co nie wydaje się być wynikiem
utrudnionego przenikania AMPDI do komórki. W zastosowanych
stężeniach AMPDI nie wykazywał właściwości cytotoksycznych.
[23] Wpływ poprzedzającego niedokrwienia przedramienia na
dynamikę odpowiedzi sercowej i progi metaboliczne przy
stopniowanym wysiłku na ergometrze rowerowym.
Paweł Musiał1, Tomasz Wierzba
Katedra i Zakład Fizjologii, Akademia Medyczna, Gdańsk
Wstęp: Badania doświadczalne ostatniej dekady wykazują, że krótkotrwałe
epizody niedokrwienia narządu (tkanki) mogą skutecznie zapobiegać
niekorzystnym zmianom późniejszego niedokrwienia innych narządów np.
serca, co zostało określone jako heterogenne krótkotrwałe niedokrwienie.
Celem badań wykonanych u zdrowych kobiet (20 – 24 lata) była ocena
wpływu krótkotrwałego niedokrwienia przedramienia, spowodowanego
uciskiem mankietu na odpowiedź sercową (ΔHR) podczas submaksymalnej,
stopniowanej próby wysiłkowej na ergometrze rowerowym oraz na próg
mleczanowy (LT) i próg niewyrównanej kwasicy metabolicznej (TDMA).
Wyniki doświadczeń wskazują, że poprzedzające wysiłek heterogenne
hartowanie poprzez niedokrwienie:
1.
zwiększa dynamikę początkowej fazy wzrostu HR podczas
wysiłku oraz przyczynia się do szybkiego ustabilizowania HR podczas
wysiłku.
2.
przyczynia się do podwyższenia LT i TDMA
Profil obserwowanych zmian czynnościowych i metabolicznych jest
zdecydowanie korzystny i w perspektywie można rozważyć włączenie
elementów hartowania niedokrwieniem np. w rehabilitacji kardiologicznej.
[24] Differences in substrate oxidation patterns and insulin sensitivity
of the isolated working rat heart after exercise training or chronic
pressure overload.
Gracjan Pytel, Christian Riehle, Vitalij Maks, Michael Schwarzer, Torsten
Doenst
Department of Cardiac Surgery, University of Leipzig, Heart Center,
Leipzig
Hypothesis: We compared substrate oxidation patterns and the effect of
insulin in isolated working rat hearts with physiological or pathological
hypertrophy. Methods: Physiological hypertrophy was induced by treadmill
running of male Sprague Dawley rats for 10 weeks (TR). Pathological
hypertrophy was induced by titanium clip aortic banding for 10 weeks
(AoB). We also compared following pathological hypertrophy models: 6
weeks after AoB and 2 weeks after thread aortic banding over 20G canule
in adult rats (study in progress). Contractile function and hypertrophy grade
was assessed by echocardiography. Glucose and fatty acid oxidation with or
without insulin stimulation were assessed in the isolated working heart with
radioactive tracers. In addition we performed Real-Time-PCR for mRNA
analysis on selected genes.
Results: Both interventions caused significant hypertrophy (LVPWD +28%
TR, +68% AoB, both p≤0,01). Ejection fraction was lowest after AoB
(70±0,11%) and highest after TR (82±0,06%) but there was no difference to
control. Isolated heart had lower cardiac power after TR but dramatically
reduced after AoB (mW/gdry: 10,51±4,76 vs. 41,53±2,22 in Control,
p≤0.01). Decreased cardiac power after AoB was associated with the lowest
fatty acid oxidation rates (μmolOleat/min/gdry AoB:0,26±0,09,
TR:0,91±0,28, Control:0,98±0,24 p≤0,01). Glucose oxidation was
decreased in both hypertrophy groups (μmol/min/gdry: AoB:0,28±0,07,
TR:0,20±0,12, Control:0,47±0,19, p≤0,014). Insulin stimulation increased
glucose oxidation (μmol/min/gdry: AoB to 0,65±0,21, TR: to 0,79±0,39,
Control: to 1,46±0,41). The relative increase was greatest in TR (+406%)
and smallest in AoB (+137%). Insulin caused a reduction in fatty acid
oxidation, which was similar in all groups (AoB:-56%, TR:-49%, Control:50%). In mRNA analysis in TR there was a significant increase in PPARα
and PDH-Phosphatase, the expression of neither PGC-1 nor the main fatty
acids oxidation genes was altered. After AoB expression of PGC-1α and β
were significantly reduced, PDK4 increased and there was a trend for lower
expression of all the fatty acids oxidation genes.
Conclusions: Physiological hypertrophy is associated with an unexpected
decrease in basal glucose oxidation, normal fatty acid oxidation but an
increased or normal responsiveness towards insulin and minor changes in
mRNA expression. Pathological hypertrophy demonstrates decreased
substrate oxidation rates in the isolated heart associated with reduced
function, insulin sensitivity and decreased PGC-1α and fatty acid gene
expression.
[25] Względny wskaźnik insulinowy (WWI) jako nowe narzędzie do
oceny wpływu diety na rozwój insulinooporności w genetycznie
uwarunkowanej otyłości.
Iwona Wybrańska, Małgorzata Malczewska-Malec, Iwona LeszczyńskaGołąbek, Łukasz Partyka, Beata Kieć-Wilk, Magdalena Szopa, Aldona
Dembińska-Kieć
Zakład Biochemii Klinicznej, Collegium Medium, Uniwersytet Jagielloński,
Kraków
Wstęp. Na rozwój otyłości wpływają indywidualne cechy genetyczne i
czynniki środowiskowe, wśród których dieta i aktywność fizyczna
odgrywają podstawową rolę. Celem pracy była ocena, czy indywidualna
podatność na rozwój insulinooporności zależna od stosowanej diety może
być określona w oparciu o nowy, względny wskaźnik insulinowy (WWI).
Metody. U 176 pacjentów Poradni Leczenia Otyłości i Zaburzeń
Lipidowych przeprowadzono standardowy doustny test tolerancji glukozy
(DTTG) (75g glukozy), standardowy test tolerancji lipidów (DTTL) (po
standardowo przygotowanym posiłku zawierającym 40% tłuszczu) (wg
Coudrec 1998), oraz genotypowanie 18-stu powszechnie występujących w
populacji europejskiej polimorfizmów genetycznych sprzyjających
rozwojowi otyłości. W przebiegu obydwu testów oznaczano wyrzut
insuliny (pole pod krzywą).
Wyniki. Wyrzut insuliny w obydwu testach był silnie skorelowany ze sobą
zarówno w grupie mężczyzn jak i kobiet. Na wydzielanie insuliny wpływał
istotnie stopień otyłości mierzony wskaźnikiem BMI i procentową
zawartością tkanki tłuszczowej. W podgrupach różniących się genotypowo
wydzielanie insuliny różniło się w zależności od rodzaju zastosowanego
testu. Celem ilościowej weryfikacji różnic, wprowadzono nowy wskaźnik –
względny wskaźnik insulinowy WWI obliczany jako stosunek wyrzutu
insuliny (AUC Ins) po DTTL do wyrzutu insuliny po DTTG . WWI istotnie
różnił się w różnych genotypowo grupach. Wartość współczynnika
pozwalała określić wyrzut insuliny po spożyciu standardowego posiłku o
dużej zawartości lipidów w porównaniu z posiłkiem zawierającym glukozę.
Współczynnik WWI dla całej grupy badanych wynosił 1,66 0,71. Nie
stwierdzono wpływu płci lub wieku na jego wartość.. Natomiast wykazywał
on istotna zależność (p= 0,013 w teście t-Studenta) od stopnia otyłości.
Na podstawie otrzymanych wyników wyodrębniono podgrupy o genotypie
reagującym większym wyrzutem insuliny na posiłek zwierający lipidy i o
genotypie bardziej wrażliwym na węglowodany proste.
Podsumowanie. Zastosowany współczynnik WWI wydaje się spełniać
kryteria narzędzia pozwalającego w stosunkowo prosty sposób, przy
zastosowaniu testów doustnego obciążenia posiłkiem lipidowym lub
węglowodanowym rozróżnić rodzaj diety u pacjenta , która nasila objawy
insulinooporności (wyrzut insuliny). Może to w przyszłości znaleźć
zastosowanie w postępowaniu profilaktycznym przez dobór prawidłowej
diety dla danego genotypu.
[26] Zespół metaboliczny i polimorfizm genetyczny adiponektyny w
populacji Polski Południowej
Malgorzata Malczewska-Malec1, Magdalena Szopa1, Iwona
Wybrańska1, Maciej Małecki2, Łukasz Partyka1, Aldona Dembińska-Kieć1
1
Zakład Biochemii Klinicznej, 2 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych,
Collegium Medium, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Adipokiny uwalniane z tkanki tłuszczowej stanowią prawdopodobnie
łącznik pomiędzy zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej i zaburzeniami
metabolicznymi. Adiponektyna zwiększa wrażliwości tkanek na insulinę i
wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe. Zróżnicowane etnicznie
polimorfizmy genetyczne mogą prowadzić do zmian w uwalnianiu i
działaniu adiponektyny i do fenotypu zespołu metabolicznego (ZM).
Celem badania była ocena związków pomiędzy 3 polimorfizmami
pojedynczego nukleotydu (SNPs) 455>G, 276G>T i 11391G>A genu dla
adiponektyny a fenotypem ZM wśród populacji Polski Południowej.
Metody: Przebadano 100 pacjentów z ZM bez cukrzycy (według kryteriów
ATPIII), 550 z cukrzycą typu 2 i 494 zdrowych (grupa kontrolna).U
wszystkich pacjentów przeprowadzono badania antropometryczne i badania
laboratoryjne : lipidogram (cholesterol c., triglicerydy, LDL, HDL),
stężenie w surowicy wolnych kwasów tłuszczowych, glukozy, insuliny
(IRMA), leptyny (ELISA) i adiponektyny (ELISA). Polimorfizmy genu dla
adiponektyny metodą RFLP (restricted fragment length polymorphism).
Wyniki: Wykazano wyższą częstość występowania allelu T w pozycji 276
wśród pacjentów bez cukrzycy (20%) w porównaniu do pacjentów z
cukrzycą (15%). Obecność allelu A w pozycji 11391 była związana z
większą wrażliwością na insulinę (p<0,05). Stosunek leptyny do
adiponektyny był wyższy wśród nosicieli allelu G w pozycji 45 (p<0,05). U
kobiet z ZM HDL był wyższy u nosicieli allelu G w pozycji 276 (p<0,05).
Wnioski: Wstępne wyniki wskazują na istnienie związków pomiędzy
zespołem metabolicznym a polimorfizmami genu dla adiponektyny w
populacji Polski Południowej.
[27] Mechanizm prozakrzepowego działania aldosteronu w modelu
doświadczalnej zakrzepicy żylnej.
Anna Gromotowicz1, Janusz Szemraj2, Przemysław Skrzypkowski1, Adrian
Stankiewicz1, Anna Grądzka1, Ewa Chabielska1
1
Samodzielna Pracownia Biofarmacji, Akademia Medyczna, Białystok, 2
Zakład Biochemii Lekarskiej, Uniwersytet Medyczny, Łódź
Wiadomym jest, iż stężenie aldosteronu we krwi wykazuje wahania
dobowe, przy czym największe stężenie tego hormonu występuje w
godzinach rannych, kiedy to również stwierdzono znaczny wzrost częstości
zawałów serca i udarów mózgu. Powyższe obserwacje mogą sugerować
udział aldosteronu w porannych incydentach sercowo-naczyniowych.
Wykazano wcześniej, iż chroniczny wzrost stężenia aldosteronu promuje
rozwój zakrzepicy eksperymentalnej.
Celem naszej pracy było zbadanie wpływu krótko trwającego wzrostu
stężenia aldosteronu na hemostazę w modelu zwierzęcym.
Metodyka: Badania wykonano na szczurach, samcach szczepu Wistar
(300-350g; n=12-15). Infuzję aldosteronu (ALDO; 10, 30, 100 g/kg/h) lub
0,4% etanolu (VEH; 2ml/kg/h) do żyły udowej rozpoczęto na 5 min. przed
indukcją zakrzepicy żylnej i kontynuowano przez 1h. Zakrzepicę żylną
indukowano poprzez podwiązanie żyły głównej dolnej. Eplerenon (EP),
selektywnego antagonistę receptora mineralokortykoidowego, podawano w
dawce 100 mg/kg p.o. na 30 min. przed infuzją ALDO. Parametry
hemostatyczne: tkankowy aktywator plazminogenu (t-PA), inhibitor
tkankowego aktywatora plazminogenu (PAI-1), czynnik tkankowy (TF)
oraz inhibitor fibrynolizy aktywowany trombiną (TAFI), oznaczano w
osoczu metodami immunoenzymatycznymi. Stężenie tlenku azotu (NO)
oznaczano kolorymetrycznie, metodą pośrednią na podstawie pomiaru
stężenia metabolitów NO w osoczu. Zmierzono również ekspresję syntazy
NO w aorcie. Oznaczano ponadto parametry stresu oksydacyjnego: stężenie
nadtlenku wodoru (H2O2) w osoczu oraz ekspresję dysmutazy
ponadtlenkowej i oksydazy NADPH w aorcie. Stężenie ALDO w surowicy
oznaczano metodą radioimmunologiczną.
Wyniki: Zaobserwowano, iż godzinna infuzja ALDO powodowała zależny
od dawki, 2-3 krotny wzrost stężenia tego hormonu w porównaniu z VEH.
Wykazano, iż krótko trwający wzrost stężenia ALDO zwiększał istotnie
masę zakrzepu żylnego, któremu towarzyszył znaczny wzrost stężenia w
osoczu PAI-1, TF i TAFI oraz spadek stężenia t-PA. Obserwowano
ponadto, iż ALDO obniżał poziom NO i zmniejszał ekspresję syntazy NO w
aorcie. Jednocześnie obserwowano, iż podanie ALDO nasilało stres
oksydacyjny, odnotowano wzrost stężenia w osoczu H2O2 oraz wzrost
ekspresji dysmutazy ponadtlenkowej i oksydazy NADPH w aorcie. EP
podany z ALDO odwracał częściowo te efekty.
Podsumowując, aldosteron podany w ostrej infuzji wykazuje działanie
prozakrzepowe poprzez osłabienie procesu fibrynolizy i aktywację kaskady
krzepnięcia oraz zmniejszenie biodostępności tlenku azotu i nasilenie stresu
oksydacyjnego. Mechanizm prozakrzepowego działania aldosteronu
zachodzi przynajmniej częściowo za pośrednictwem receptora
mineralokortykoidowego.
[28] Wpływ inhibitorów metaloproteinaz macierzy
zewnątrzkomórkowej na powstawanie agregatów płytkowo
leukocytarnych.
Adam Sokal1, Piotr Wilczek2, Wiktor Kuliczkowski1, Radosław
Kosiak1, Marek Radomski1
1
Śląskie Centrum Chorób Serca, 2 Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii,
Zabrze
Wstęp: Aktywacja płytek w obecności niestabilnej blaszki miażdżycowej
odgrywa kluczową rolę w patologii ostrych epizodów wieńcowych.
Metalloproteinazy macierzy zewnątrzkomórkowej (MMPs) są istotnymi
mediatorami zapalnym zaangażowanymi w proces destabilizacji blaszki
miażdżycowej. Wykazano również, że ogrywają one rolę regulatorową
procesu agregacji płytek oraz powstawania agregatów płytkowoleukocytarnych.
Cel badania: Celem naszego badania była ocena wpływu trzech
chemicznie niespokrewnionych inhibitorów MMPs na powstawanie
agregatów płytkowo-leukocytarnych
Materiały i metody: Płytki i leukocyty izolowano z krwi zdrowych
ochotników. Do oceny wpływu następujących inhibitorów MMPs:
doksycykliny, fenantroliny i GM6001 wykorzystano metodę agreometrii
optycznej z użyciem agregometru Chronolog oraz metodę dwukolorowej
cytometrii przepływowej. Agregację mieszniny płytek i leukocytów w
stosunku ilościowym 60:1 inicjowano w obecności wybranego inhibitora za
pomocą peptydu aktywującego receptor trombinowy (TRAP). Celem oceny
ilościowej agregatów płytkowo-leukocytranych wykorzystano
dwukolorową cytometrie przepływową z przeciwciałami anty CD45
(marker leukocytarny) znakowanymi fluoresceiną (anty-CD45-FITC)i
przeciwciałami anty CD62P (marker płytkowy znakowanymi fikoerytryną
(anty-CD62P-PE). W celu oceny aktywności metalloproteinaz w
supernatancie z mieszaniny poagregacyjnej zastosowano metodę oceny
szybkości rozpadu substratów chromogennych.
Wyniki: Wszystkie zastosowane inhibitory hamowały agregację płytek i
leukocytów w sposób zależny od stężenia. W każdym przypadku uzyskane
krzywe zależności stężenie-efekt charakteryzowały się kinetyka
nasyceniową. Maksymalne poziomy hamowania wynosiły odpowiednio
80.49.2% dla doksycykliny (stężenie 500 M), 70.419.6% dla
fenantroliny (stężenie 400 M) oraz 56.430.9% dla GM6001 (stężenie
100M). Hamowaniu agregacji towarzyszyło zmniejszenie aktywności
metalloproteinazowej w supernatancie mieszaniny poagregacyjnej oraz
istotny spadek liczby agregatów płytkowo-leukocytarnych ocenianej
techniką cytometrii przepływowej.
Wnioski: Wszystkie zastosowane związki mimo różnic w budowie
chemicznej hamowały powstawanie agregatów płytkowo-leukocytrnych ze
zbliżonym maksymalnym nasileniem. Uzyskane wyniki sugerują istotny
udział MMPs w regulacji powstawania agregatów płytkowo leukocytarnych
i czynią z nich potencjalny cel ingerencji farmakologicznej w przyszłości.
[29] Wpływ migotania przedsionków na aktywację i reaktywność
płytek krwi.
Marcin Makowski1, Ireneusz Smorąg2, Andrzej Bissinger1, Włodzimierz
Grabowicz1, Tomasz Grycewicz1, Konrad Masiarek1, Zbigniew Baj2
1
Klinika Kardiologii Interwnencyjnej, Kardiodiabetologii i Rehabilitacji
Kardiologicznej I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii, 2 Zakład
Patofizjologii i Immunologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny, Łódź
Migotanie przedsionków jest najczęstszą arytmią wymagającą leczenia.
Wiąże się z dwukrotnie większą śmiertelnością z przyczyn sercowonaczyniowych i 4-6 krotnym wzrostem częstości incydentów zakrzepowozatorowych. Jest najczęstszą patologią predysponującą do zatoru,
stwierdzaną u około połowy chorych z zatorowością tętniczą. Rola płytek
krwi w powstawaniu powikłań zatorowych w przebiegu migotania
przedsionków jest przedmiotem licznych badań.
Celem badania jest ocena wpływu migotania przedsionków oraz jego
umiarowienia na aktywację płytek krwi ocenianą metodą cytometrii
przepływowej.
Metoda. Do badania zakwalifikowano grupę 16 pacjentów leczonych z
powodu migotania przedsionków w Klinice Kardiologi Interwencyjnej,
Kardiodiabetologii i Rehabilitacji Kardiologicznej w Uniwersyteckim
Szpitalu Klinicznym nr 2 w Łodzi. Pacjenci w wieku od 21 do 60 lat byli
poddawani kardiowersji elektrycznej zgodnie z obowiązującymi
standardami leczenia Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Krew
pobierano z żyły obwodowej w trzech punktach czasowych: w trakcie
migotania przedsionków, pół godziny po skutecznej kardiowersji oraz po 4
tygodniach od umiarowienia. Ocenę aktywacji płytek krwi, tworzenie
agregatów płytkowych i płytkowo-leukocytarnych została przeprowadzona
z użyciem cytometru przepływowego w Zakładzie Patofizjologii i
Immunologii Klinicznej UM w Łodzi. Oceniano aktywację i reaktywność
płytek krwi pełnej aktywowanych trombiną. Analizie poddano odsetek
mikropłytek, agregatów płytkowych i płytkowo-leukocytarnych, ekspresję
składowej receptora dla fibrynogenu – CD41, aktywnego kompleksu
receptora dla fibrynogenu – PAC, składowej receptora dla czynnika
vWillebranta – CD42b, markera reakcji uwalniania CD62P.
Wyniki. W migotaniu przedsionków obserwuje się wzrost aktywacji płytek
wyrażonej obniżeniem ekspresji Rc dla czynnika vWF oraz wzrost
reaktywności po stymulacji trombiną. Kardiowersja elektryczna nasila
reakcję uwalniania w płytkach (wzrost CD62P+), natomiast normalizuje
obniżoną ekspresję Rc (CD42b+) dla vWF.
Wnioski. Zaburzenia aktywacji płytek obserwowane u pacjentów z
migotaniem przedsionków mogą być jednym z czynników sprzyjających
trombogenezie i powikłaniom zatorowym.
[30] Badanie wpływu chromania przestankowego na wybrane funkcje
neutrofilów u chorych z miażdżycą zarostową kończyn dolnych
Renata Westrych1, Wojciech Leo1, Andrzej Bissinger2, Jerzy
Okraszewski3, Zbigniew Baj4
1
NZOZ MULTIMED, 2 Klinika Kardiologii Interwencyjnej Szpital
Kliniczny nr 2 im.WAM,
3
Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej Szpitala im. Pirogowa, 4 Zakład
Patofizjologii i Immunologii Uniwersytet Medyczny, Łódź
Neutrofile odgrywają istotną rolę w inicjacji miażdżycy jak i w
powstawaniu ostrych incydentów naczyniowych. Ostre niedokrwienie
tkanek z następową reperfuzją prowadzi do zmian biochemicznych i
wydzielenia czynników prozapalnych aktywujących neutrofile.W związku z
częstym występowaniem powtarzalnych epizodów niedokrwienia i
reperfuzji kończyn dolnych u pacjentów z AO powstaje pytanie czy zmiany
te są korzystne dla stanu naczyń.
Celem pracy była ocena aktywności neutrofilów krwi obwodowej u
chorych z AO i zmiany tej aktywności po wysiłku prowadzącym do
chromania przestankowego.
Metodyka: Przebadano 15 pacjentów z II stadium AO według Fontaine'a i
12 osób zdrowych. Osoby badane poddano próbie wysiłkowej wg
zmodyfikowanego protokołu Brucea. Krew do badań pobierano przed oraz
bezpośrednio po wysiłku prowadzącym do chromania u osób z AO i po
submaksymalnym u zdrowych.Metodą chemiluminescencji oceniano
zdolność do wybuchu tlenowego neutrofilów spoczynkowych oraz
stymulowanych receptorowo i pozareceptorowo. W osoczu oceniano
metodą ELISA stężenie rozpuszczalnych adhezyn sL-selektyny i sPselektyny.
Wyniki: Neutrofile osób chorych prezentowały znacząco wyższą
aktywność chemiluminescencyjną spoczynkową i stymulowaną w
porównaniu do grupy zdrowych. Stężenie rozpuszczalnych adhezyn było
również znacząco podwyższone. Wysiłek prowadzący do chromania
wyrażnie podwyższał zdol ność chemiluminescencyjną neutrofilów
stymulowanych oraz stężenie osoczowe sL-selektyn.
Podsumowanie: Wyniki sugerują, że wysiłek prowadzący do chromania
przestankowego powoduje niekorzystne dla śródbłonka naczyń pobudzenie
wybuchu tlenowego neutrofilów.
[31] Charakterystyka molekularna macierzystych komórek
mięśniowych izolowanych z mięśni szkieletowych.
Natalia Rozwadowska1, Zbigniew Czyż1, Małgorzata Białas1, Marek
Ruciński2, Tomasz Miętkiewski2, Maciej Kurpisz1
1
Instytut Genetyki Człowieka PAN, 2 Oddział Urazowo-Ortopedyczny
Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu, Poznań
Mioblasty (komórki rezerwuaru mięśni szkieletowych) znajdują się od kilku
lat w centrum zainteresowań klinicystów ze względu na swoje właściwości
predestynujące je do funkcjonowania w wielu tkankach i narządach. Jak
dotąd mioblasty testowano w regeneracji mięśnia sercowego, próbach
leczenia dystrofii mięśniowych, jak również naprawy funkcji zwieraczy.
Badania ostatnich lat ujawniły iż komórki macierzyste znajdowane w
mięśniach gryzoni szkieletowych zawierają co najmniej kilka populacji
komórek o zróżnicowanym potencjale proliferacyjnym, zdolnościach
regeneracyjnych czy możliwości do transdyferencjacji(np. komórki
populacji SP (ang. side population), czy MDSC (ang. muscle derived stem
cells).
Metoda: Izolację oraz hodowlę komórek prowadzono in vitro, stosując
selekcję w oparciu o różnice w czasie adhezji do naczyń hodowlanych w
dniach 2, 7 oraz 14. Jednocześnie prowadzono hodowlę in vitro przez 14 i
28 dni dla każdej uzyskanej populacji. Frakcję komórkową uzyskaną w dniu
2 umownie nazwano fibroblastami, w dniu 7 – mioblastami, a w dniu 14
komórkami MDSC. Reakcja PCR w czasie rzeczywistym umożliwiła ocenę
ekspresji wybranych genów zarówno w poszczególnych populacjach
komórek jak i w różnych punktach czasowych prowadzonej hodowli.
Analizie poddano następujące geny: MyHC (myosin heavy chain), desmina
– charakterystycznych dla komórek mięśniowych, N-CAM (CD56) markera
komórek biorących udział w procesie fuzji i przylegania oraz c-kit i CD 34
umownie charakteryzujących populacje komórek macierzystych.
Wyniki: W populacji fibroblastów zaobserwowano wzrost ekspresji
desminy oraz MHC wraz z przedłużaniem długości hodowli, ta sama
tendencja była widoczna dla genów CD 34 i CD 56. Mioblasty wykazywały
tendencję do zwiększania ekspresji jedynie genu miozyny, zaś mRNA dla
pozostałych genów utrzymywane były na stałym poziomie. W populacji
MDSC analizowane geny wykazywały stabilność ekspresji oraz
statystycznie znamienne obniżenie ekspresji CD 34 wraz z czasem
prowadzenia hodowli. Porównując profil genowy badanych populacji
zaobserwowano najwyższe poziomy genów c-kit i CD 34 w populacji
MDSC zaś najniższe poziomy tych genów obserwowano w mioblastach.
Uzyskane wyniki są wstępem do optymalizacji warunków izolacji i
hodowli komórek stosowanych zarówno w doświadczeniach
transplantacyjnych jak i próbach klinicznych.
[32] Ocena przydatności oznaczeń hsCRP, albuminy zmodyfikowanej
niedokrwieniem (IMA) i przeciwciał dla Chlamydophila pneumoniae w
prospektywnej ocenie stresu oksydacyjnego u mężczyzn z
zaawansowaną miażdżycą naczyń obwodowych.
Jadwiga Helena Hartwich1, Joanna Góralska2, Barbara
Zawilińska3, Włodzimierz Drożdż4, Marcin Dolecki4, Aldona DembińskaKieć2
1
Zakład Biochemii Klinicznej, 2 Zakład Biochemii Klinicznej 3 Zakład
Wirusologii4 II Klinika Chirurgii, Collegium Medium, Uniwersytet
Jagielloński, Kraków
Wstęp. U ponad 50% pacjentów z potwierdzonym ostrym incydentem
wieńcowym nie wykryto klasycznych czynników ryzyka miażdżycy, w
wyniku czego pozostawali oni poza zasięgiem działań zapobiegawczych.
Celem badania było ustalenie relacji wyników testu hsCRP, IMA i miana
przeciwciał anty-C.p. z parametrami stresu oksydacyjnego/ potencjału
antyoksydacyjnego u zdrowych mężczyzn: grupy kontrolnej (K), i z
potwierdzoną miażdżycą naczyń obwodowych (M)
Pacjenci i metody. Do badania zakwalifikowano 109 mężczyzn po
wyłączeniu osób z rozpoznaniem przebytych incydentów wieńcowych,
hsCRP>8mg/l i cukrzycą. Oszacowano nadciśnienie, antropometryczne
wskaźniki otyłości (BMI, WHR, %tk.tłuszczowej), insulinowrażliwości
(QUICKI IS) insulinooporności (HOMA-IR), oznaczono hsCRP, IMA/alb,
lipidogram i osoczowe parametry stresu oksydacyjnego (TBARS, LOOH,
podatność LDL na oksydację/AUC LDL/) oraz potencjału
antyoksydacyjnego (FRAP, wit.E/g lipidów i wit.C w osoczu, oporność
LDL na oksydację, grupy SH albuminy (SH/alb), wskaźnik kompensacji
redox RCI. Oznaczano przeciwciała anty-C.pneumoniae w klasie IgG, IgM,
IgA (EIA). Po roku w grupie M dokonano oceny ilości klinicznie
udokumentowanych incydentów sercowo-naczyniowych i skorelowano z
wynikami wstępnej analizy biochemicznej
Wyniki. 1/ Stwierdzono przeciwciała IgG w grupie Ki M odpowiednio u
59%, i 92% badanych. 2/ Stwierdzono w grupie M dominację czynnych
palaczy tytoniu, nadciśnienia i dyslipidemii. 3/ W kontroli stwierdzono
najniższe wartości parametrów stresu oksydacyjnego po wyłączeniu osób
seropozytywnych 4/ hsCRP było znamiennie wyższe dla M wobec średniej
dla kontroli 5/ Wartości IMA skorygowane względem albuminy (IMA/alb)
osiągnęły podwojoną wartość dla kontroli w grupie M. 6/ hsCRP koreluje
dodatnio z IMA/alb, Tg, logTg/HDLchol (wyznacznikiem ilości sdLDL)
oraz wskaźnikami otyłości. Ujemne współczynniki korelacji z hsCRP
stwierdzono dla parametrów potencjału antyoksydacyjnego takich jak:
FRAP, wit.C, witE/g lipidów, SH/alb 7/ IMA/alb korelowała dodatnio z
wiekiem, mianem przeciwciał anty-C.p., %tk.tł., wartościami skurczowego i
rozkurczowego CTK, hsCRP oraz AUC LDL. Ujemną korelację
stwierdzono ze stężeniem witaminy E, SH/alb, FRAP i RCI. 8/ Ilość
incydentów naczyniowo-sercowych oszacowana po roku od wstępnej
analizy biochemicznej korelowała z % tk.tłuszczowej, hsCRP, oraz mianem
przeciwciał anty-C.pneumoniae w klasie IgG, i IgA
Wnioski. Stężenie hsCRP, IMA/alb i wartość miana przeciwciał anty-C.p.
znamiennie wzrasta przy wzroście zagrożenia miażdżycą w powiązaniu ze
stresem oksydacyjnym i/lub szczególnym rodzajem dyslipidemii,
nadciśnieniem oraz zawartością tkanki tłuszczowej Procent tkanki
tłuszczowej, stężenie hsCRP oraz miano przeciwciał anty-C.p. mogą być
potencjalnym markerem stresu oksydacyjnego i stanowić motywację osób
„zdrowych” i pacjentów do zmiany stylu życia w prewencji chorób układu
krążenia.
[33] Wpływ położenia elektrody defibrylującej icd na próg defibrylacji
i stymulacji.
Przemysław Stolarz, Artur Oręziak, Marcin Grabowski, Roman
Steckiewicz1
I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej, Warszawa
Od lokalizacji elektrody defibrylująco-stymulującej ICD może zależeć
wartość progu stymulacji i defibrylacji. W przypadku położenia
koniuszkowego pole elektryczne może obejmować lewą komorę w
większym stopniu, niż przy umieszczeniu w drodze odpływu, a impuls
sterujący ma wyższą amplitudę i niższy jest próg stymulacji. Niedogodności
tej lokalizacji to niefizjologiczna propagacja impulsu stymulującego oraz
większy nacisk na zastawkę trójdzielną.
Cel i metoda: Badano wpływ położenia elektrody defibrylującej na próg
defibrylacji i stymulacji w grupie kolejnych 120 chorych poddanych
implantacji ICD z elektrodami endokawitarnymi. U 101 osób test progu
defibrylacji wykonano dla elektrody położonej w okolicy wierzchołka
prawej komory (RV), a u 22 chorych z elektrodą w drodze odpływu RV (3
spośród nich wymagało repozycji elektrody do wierzchołka z powodu
progu >30J i kolejnych testów). Najmniejszym testowanym impulsem było
10J. Wybór lokalizacji był podyktowany możliwościami sprzętowymi i
wskazaniami do stymulacji: w latach 2003-2005 preferowano położenie
wierzchołkowe, a w latach 2006-2007 w drodze odpływu.
Wyniki: Porównywane grupy nie różniły się LV-EF (32,1+7,8 vs
31,9+9,2%, NS), udziałem chorych z prewencją pierwotną (11,1 vs 10,2%),
etiologią wieńcową, metodą znieczulenia i farmakoterapią antyarytmiczną,
oraz sposobem indukcji migotania komór, jednak średni wiek był bardziej
zaawansowany w podgrupie z lokalizacją wierzchołkową (64,2+11,8 vs
55,0+12,1, p<0,01). Próg defibrylacji był o ok. 3J wyższy w razie położenia
elektrody w RVOT (15,2+6,9 vs 12,1+4,1J, p=0,045 ). Nie wykazano
różnic w zakresie progu stymulacji (0,62+0,24+0,58+0,22V, NS) ani
amplitudy elektrogramu komorowego (11,0+7,2 vs 10,4+5,4mV, NS) W
obserwacji długoterminowej przedstawianej grupy chorych nie stwierdzono
korelacji między położeniem elektrody i śmiertelnością (rs=-0,034) oraz
między progiem defibrylacji i śmiertelnością (r=-0,106, NS), jak również
między progiem stymulacji i zgonami (r=-0.002).
Wnioski: W badanej grupie próg defibrylacji w drodze odpływu był
statystycznie znamiennie wyższy, niż w okolicy wierzchołka, co u
niektórych chorych może wymagać zmiany docelowego położenia
elektrody lub zastosowania ICD o podwyższonej energii impulsu. Położenie
elektrody nie wpływało na parametry stymulacji.
[34] Gammadelta T cells enhance the expression of experimental
autoimmune myocarditis in mice.
Tomasz Rudziński1, Artur Odyniec2, Magdalena Kłosińska1, Jarosław D.
Kasprzak1, Maria Krzemińska-pakuła1, Krzysztof Selmaj2
1
II Katedra i Klinika Kardiologii, 2 Katedra Neurologii Uniwersytetu
Medycznego, Łódź
Purpose: To evaluate the role of gammadelta T cells in experimental
autoimmune myocarditis induced by adoptive transfer of lymph node cells
in mice.
Methods: Experimental autoimmune myocarditis (EAM) was induced in
A/J mice by adoptive transfer of lymph node cells from mice previously
immunized with cardiac myosin. In the first group of mice (LNC-gd),
gammadelta T cells were depleted from the culture with a magnetic cell
sorting system. In the second group (LNC-/+gd), the depleted gammadelta
cells were replaced by the same number of gammadelta T cells isolated
from naive mice. The positive control group (LNC) received the whole
population of lymph node cells. Healthy mice served as negative control.
Expression of EAM was assessed in all groups by serial echocardiography
and histopathology.
Results: Echocardiographic (decreased fractional shortening and ejection
fraction, increased left ventricular diastolic diameter) and histopathological
(increased left ventricular mass to body mass ratio, higher inflammation
grade) signs of EAM were noted in all three groups of mice which received
lymph node cells. The expression of EAM was significantly lower in the
LNC-gd group as compared both to LNC-/+gd and LNC. No intergroup
differences were noticed between groups LNC-/+gd and LNC.
Conclusions: Depletion of gammadelta T cells from lymph node cells
before adoptive transfer of EAM decreases the expression of the disease in
recipient mice, which indicates an important role of these T cells in
mechanisms of EAM. Since reconstitution of gamma delta cells derived
from naive mice abolishes this effect, gammadelta T cells contribute to
EAM development by an antigen independent mechanism.
[35] Heterotopowy alloprzeszczep serca u szczurów jako model
doświadczalny procesu odrzucania narządów.
Joanna Łoś1, Anna Dołoszyńska2, Mirosław Tyrpień2, Adam Sokal3, Alfred
Kocher4
1
Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii SUM,
2
Pracownia Kardiologii Doświadczalnej, 3 I Katedra i Oddział Kliniczny
Kardiologii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze 4 Medical
University Innsbruck, Department of Cardiac Surgery, Innsbruck
Transplantacja serca jest uznawaną metodą postępowania w krańcowym
stadium kardiomiopatii o różnej etiologii, niewydolności oraz
nieoperacyjnych wad wrodzonych serca. Około 30% śmiertelność po
przeszczepie związana jest z procesem odrzucania tego narządu w różnym
mechanizmie, zarówno u dorosłych jak i dzieci.
Zastosowanie eksperymentalnego modelu zwierzęcego umożliwia poznanie
mechanizmów oraz przebiegu tego zjawiska, a przede wszystkim
wprowadzanie nowych metod farmakologicznego hamowania zarówno
ostrego jak i przewlekłego procesu odrzucania.
Metoda:
Przeszczepy serca wykonywano u szczurów wsobnych rasy Wistar.
Biorcom-samcom 48h przed zabiegiem ograniczono dostęp do pokarmu.
Dawcom-samicom na 30min przed pobraniem serca dożylnie podano 1ml
heparyny. Zwierzęta znieczulano przy użyciu Vetbutalu dootrzewnowo.
Zabiegi wykonywano pod mikroskopem operacyjnym Wild M691 (Leica).
Do zatrzymania serca w rozkurczu użyto 30 ml zimnej kardioplegii.
Po odpreparowaniu u biorcy aorty brzusznej oraz żyły głównej dolnej
wykonano zespolenia naczyniowe szwem ciągłym: aorta dawcy koniec do
boku aorty biorcy poniżej odejścia tętnic nerkowych, tętnica płucna dawcy
koniec do boku żyły głównej dolnej biorcy.
Całkowity czas niedokrwienia serca wynosił 20-30min. Zwierzęta nie
otrzymywały leków immunosupresyjnych. Wykonano 60 zabiegów.
Czynność przeszczepionych serc oceniano palpacyjnie. Przeżycie
allogenicznego przeszczepu wynosiło 8-12 tygodni. Dokonano również
oceny histopatologicznej, uwzględniając obecność waskulopatii, atrofii
mięśnia sercowego, nacieków limfocytarnych oraz migrację komórek
biorcy.
Wnioski:
Odpowiednio przygotowany protokół badawczy umożliwia wykorzystanie
eksperymentalnego modelu przeszczepu serca u szczurów, np. do
wprowadzania nowych leków immunosupresyjnych czy badania
skuteczności i zasadności wprowadzania określonej kardioprotekcji w
odpowiednich punktach czasowych przed reperfuzją.
[36] Wpływ wazopresyny na odpowiedź izolowanej tętnicy środkowej
mózgu na doświadczalną hiponatremię in vitro.
Katarzyna Romaniuk, Ewa Koźniewska
Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego
PAN, Warszawa
Wazopresyna (AVP) należy do substancji pobudzających mięśnie gładkie
ściany naczyniowej do skurczu. Posiada ona również receptory w
komórkach śródbłonka naczyń. Pobudzenie tych receptorów w warunkach
fizjologicznych prowadzi do zwiększenia uwalniania tlenku azotu (NO),
który antagonizując bezpośrednie działanie wazopresyny na mięśnie gładkie
może spowodować zmniejszenie napięcia i rozkurcz ściany naczyniowej. W
badaniach in vitro na izolowanych komórkach śródbłonka stwierdzono, że
wazopresyna może również pobudzać uwalnianie z tych komórek
endoteliny –1 substancji o działaniu naczyniozwężającym. Wazopresyna
wzbudziła nasze zainteresowanie w kontekście hiponatremii – zaburzenia
gospodarki wodno-elektrolitowej powstającego w warunkach klinicznych
często w związku z nadmiernym wydzielaniem wazopresyny. Hiponatremia
jest szczególnie niebezpieczna u pacjentów w stanach po urazach mózgu
czy krwawieniu podpajęczynówkowym ponieważ zwiększa ryzyko
nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i zgonu. W poprzednich badaniach
prowadzonych na izolowanej środkowej tętnicy mózgu szczura (MCA)
stwierdziliśmy, że krótkotrwała hiponatremia prowadzi do rozszerzenia
MCA, w którym pośredniczą komórki śródbłonka, NO i ścieżka sygnałowa
NO/cGMP. Przedstawione tu badania mają odpowiedzieć na pytanie czy i
jak obecność wazopresyny wpływa na odpowiedź MCA na hiponatremię.
Izolowana MCA była umieszszana w komorze arteriografu wypełnionej
odpowiednim buforem i perfundowana pod ciśnieniem 80 mm Hg w
temperaturze 37şC. Skład buforu można było dowolnie zmieniać. Napięcie
MCA było rejestrowane za pomocą toru wizyjnego złożonego z kamery i
monitora. Obniżenie poziomu jonów sodu do 120 mM wewnątrz i na
zewnątrz MCA spowodowało statystycznie istotne obniżenie jej napięcia o
17% (p<0.05). Zewnątrznaczyniowe podanie wazopresyny w stężeniu 15
pg/ml (dawka dobrana na podstawie badań poziomu AVP w płynie
mózgowo-rdzeniowym u pacjentów po krwawieniu podpajęczynówkowym)
w normonatremii spowodowało znamienne obniżenie napięcia MCA o 13%
(p<0.05). Natomiast wywołanie hiponatremii na tle wazopresyny
spowodowało statystycznie istotny wzrost napięcia MCA o 17% (p<0.05).
Efekt ten był związany z pobudzeniem receptorów V1a wazopresyny, gdyż
podanie V1a -selektywnego antagonisty tych receptorów znosiło
naczyniozwężający wpływ hiponatremii na tle wazopresyny. Podobne
działanie – zniesienie skurczu MCA w hiponatremii na tle wazopresynymiał nieselektywny antagonista receptorów edoteliny.Uzyskane wyniki
wskazują, że wazopresyna zmienia w istotny sposób odpowiedź MCA na
hiponatremię. Sugerują także, że w warunkach hiponatremii wazopresyna
pobudza wydzielanie endoteliny przez komórki śródbłonka co może
prowadzić do skurczu naczyń krwionośnych. Jeżeli jest to stan po
krwawieniu podpajęczynówkowym takie działanie wazopresyny i
hiponatremii może nasilać skurcz naczyniowy a tym samym zwiększać
niedotlenienie i ryzyko uszkodzenia mózgu.
[37] Poszukiwanie zmian epigenetycznych w rejonie promotora genu
receptora LDL i apolipoproteiny B100 oraz określenie ich wpływu na
poziom ekspresji obu genów.
Magdalena Piechota1, Robert Plewa1, Rafał Link2, Kazimierz
Ziemnicki1, Tomasz Siminiak2
1
Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań 2 Akademia Medyczna w
Poznaniu, Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny, Kolanówko
Metylacja DNA stanowi podstawowy rodzaj modyfikacji epigenetycznych
obecnych w genomie organizmów żywych. Zmiany w zaprogramowanym
wzorze metylacji obecne w DNA mogą prowadzić do zaburzeń ekspresji
genów, a w rezultacie stać się powodem rozwoju chorób metabolicznych,
takich jak miażdżyca.
Celem pracy była analiza wzoru metylacji genów receptora LDL i
ApoB100 w DNA pacjentów z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca i
odniesienie stopnia metylacji DNA do poziomu ekspresji tych genów.
Na pracę składały się takie etapy jak: izolacja DNA i RNA z krwi
obwodowej, reakcja real-time PCR do określania poziomu ekspresji genu,
modyfikacja dwusiarczkiem materiału badawczego, wykonanie
sekwencjonowania modyfikowanego materiału i porównanie wyniku z
sekwencją pochodzącą z baz danych.
Metoda: Do badań włączono 65 pacjentów zakwalifikowanych do zabiegu
angioplastyki wieńcowej. W badanej grupie było 35 mężczyzn i 30 kobiet w
wieku od 39 do 78 lat, średnia wieku wynosiła 62 lata. Wszyscy pacjenci
mieli rozpoznaną chorobę niedokrwienną serca, prezentowali objawy w
postaci dławicy piersiowej w klasie I - III wg CCS (Canadian
Cardiovascular Society). Spośród nich 42 przebyło wcześniej zawał mięśnia
sercowego. U wszystkich chorych w badaniu koronarograficznym
stwierdzono przynajmniej jedno istotne zwężenie (co najmniej 70%
średnicy światła naczynia) przynajmniej jednej z głównych tętnic
wieńcowych. W badanej grupie 34 pacjentów chorowało na nadciśnienie
tętnicze, 9 na cukrzycę. U 43 pacjentów wykonano już wcześniej zabiegi
angioplastyki wieńcowej.
Spośród badanej grupy pacjentów 8 było leczonych statynami z powodu
uprzednio rozpoznanej hipercholesterolemii. Średnie stężenie cholesterolu
całkowitego w badanej grupie wynosiło 212mg/dl, średnie stężenie frakcji
HDL-cholesterolu 46mg/dl, średnie stężenie frakcji LDL-cholesterolu
121,4mg/dl, średnie stężenie triglicerydów 170,9mg/dl. Średnia masa ciała
w badanej grupie wynosiła 78,7kg.
Wyniki: Analiza grupy 34 pacjentów i 8 prób kontrolnych wykazała
obniżenie poziomu ekspresji mRNA genu receptora LDL u 9 pacjentów do
wartości 60,4%-85,23% w stosunku do grupy kontrolnej. Wzór metylacji w
obrębie promotra i egzonu 1 genu receptora LDL i apolipoproteiny B100
określono na podstawie analizy wyników sekwencjonowania, po
wcześniejszym porównaniu ich ze spodziewaną sekwencją DNA
modyfikowanego dwusiarczkiem. Badanie promotora genu apolipoproteiny
B100 wykazało zmiany wzoru metylacji u 6 pacjentów. Dla wszystkich
prób, wynik sekwencjonowania genu LDLR stanowiła sekwencja DNA, w
obrębie której wszystkie cytozyny uległy deaminacji i zostały odczytane
jako tyminy. Pozwala to wnioskować, że w przypadku receptora LDL
metylacje nie stanowią bezpośredniego czynnika odpowiedzialnego za
zaburzenia ekspresji tego genu.