Mobbing – czy pracodawca zawsze odpowiada?
advertisement
Mobbing – czy pracodawca zawsze odpowiada? Briefing note 1 listopad 2013 Mobbing – czy pracodawca zawsze odpowiada? W ostatnim czasie obserwujemy rosnącą liczbę spraw o odszkodowanie z tytułu mobbingu. Przedłużający się kryzys i związane z nim redukcje zatrudnienia sprawiają, że tego typu roszczenia stają się coraz częściej orężem pracowników w walce o zachowanie miejsca pracy lub o wyższą odprawę w przypadku rozwiązania z nimi umowy. Dla określenia zakresu odpowiedzialności pracodawcy za mobbing oraz działań, jakie powinny zostać podjęte w zakładzie pracy, aby powyższą odpowiedzialność ograniczyć, a nawet wyłączyć, istotne znaczenie ma wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r. sygn. I PK 35/11. Odpowiedzialność za mobbing odpowiedzialnością kontraktową pracodawcy W powołanym wyroku Sąd Najwyższy ustalił, że obowiązek przeciwdziałania mobbingowi ma charakter kontraktowy, wynika bowiem z obowiązku pracodawcy zapewnienia pracownikowi odpowiednich warunków pracy. Jest to o tyle istotne, że odpowiedzialność tego rodzaju opiera się na zasadzie winy i można się z niej zwolnić wykazując, że dłużnik (w tym przypadku pracodawca) dochował należytej staranności wykonując swoje zobowiązania umowne. Dotychczas dominowało przekonanie, że odpowiedzialność pracodawcy za mobbing ma charakter deliktowy (a zatem jest odpowiedzialnością za czyn niedozwolony), w którym to przypadku zwolnienie się z odpowiedzialności jest możliwe tylko w ściśle określonych w kodeksie cywilnym przypadkach. Przeciwdziałanie mobbingowi obowiązkiem starannego działania W praktyce oznacza to, że jeżeli w trakcie postępowania sądowego pracownik udowodni, że był wobec niego stosowany mobbing i że w jego rezultacie poniósł szkodę (np. rozstrój zdrowia, brak możliwości wykonywania pracy), pracodawca, aby uwolnić się od odpowiedzialności, powinien wykazać, że zachował należytą staranność w wykonaniu swojego zobowiązania. Sąd Najwyższy podkreśla, że miara należytej staranności, czyli dobór właściwych środków prewencyjnych należy do pracodawcy i zależeć będzie od konkretnego środowiska pracy czy ilości i rodzaju interakcji między pracownikami grożących wystąpieniem mobbingu. Jeżeli pracodawca wykaże przed sądem, że podejmowane przez niego działania były realne i obiektywnie mogły zapewnić skuteczną ochronę przed mobbingiem, nie będzie odpowiadał za wyrządzoną mobbingiem szkodę. 2 Mobbing – czy pracodawca zawsze odpowiada? Kto ponosi odpowiedzialność? Środki prewencyjne Jeśli pomimo dochowania przez pracodawcę należytej staranności dojdzie do mobbingu, zdaniem Sądu Najwyższego będzie tak dlatego, że mobbowany nie skorzystał z zapewnionych przez pracodawcę procedur albo mobber naruszył swoje obowiązki pracownicze świadomie naruszając owe procedury lub miały miejsce obie te okoliczności. W tej sytuacji zdaniem Sądu Najwyższego do odpowiedzialności może być pociągnięty jedynie bezpośredni sprawca za naruszenie dóbr osobistych ofiary. Nie znajdzie tu zastosowania odpowiedzialność za mobbing, gdyż ta odnosi się jedynie do pracodawcy. Najczęstszymi działaniami prewencyjnymi będą regularne szkolenia dla pracowników i informowanie ich o niebezpieczeństwie mobbingu, wprowadzenie wewnętrznych procedur umożliwiających wykrycie i zwalczanie mobbingu oraz egzekwowanie ich przestrzegania. W praktyce zalecamy w tym zakresie pracodawcom wprowadzenie szczegółowych polityk antymobbingowych, powołanie komisji antymobbingowych do zbadania zgłoszonych przypadków mobbingu, a w przypadkach zaistnienia szczególnie silnych konfliktów między pracownikami, korzystanie ze wsparcia zewnętrznych mediatorów. Kontakt Anna Hałas - Krawczyk Counsel Aleksandra Lis - Rychlińska Senior Associates T: +48 22 627 11 77 E: [email protected] T: +48 22 627 11 77 E: [email protected] Niniejszy Client Briefing nie omawia wszystkich aspektów przedstawianych zagadnień i nie stanowi porady prawnej ani porady innego rodzaju. Norway House, ul. Lwowska 19, 00-660 Warsaw, Poland © Clifford Chance 2013 Clifford Chance, Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy spółka komandytowa www.cliffordchance.com Abu Dhabi ■ Amsterdam ■ Bangkok ■ Barcelona ■ Beijing ■ Brussels ■ Bucharest ■ Casablanca ■ Doha ■ Dubai ■ Düsseldorf ■ Frankfurt ■ Hong Kong ■ Istanbul ■ Kyiv ■ London ■ Luxembourg ■ Madrid ■ Milan ■ Moscow ■ Munich ■ New York ■ Paris ■ Perth ■ Prague ■ Riyadh* ■ Rome ■ São Paulo ■ Seoul ■ Shanghai ■ Singapore ■ Sydney ■ Tokyo ■ Warsaw ■ Washington, D.C. *Clifford Chance has a co-operation agreement with Al-Jadaan & Partners Law Firm in Riyadh.
