Reformacja w Europie w świetle źródeł

Reformacja w Europie w świetle źródeł
– scenariusz lekcji historii w II klasie liceum ogólnokształcącego
1. Cele lekcji
a). Wiadomości
Po zakończeniu lekcji uczeń zna:
− daty: wystąpienia Lutra – 1517, pokoju w Augsburgu – 1555; edyktu nantejskiego – 1598,
− pojęcia: reformacja, protestantyzm, wojna religijna, luteranizm, kalwinizm;
− postacie i ich rolę w tworzeniu nowych kościołów: Marcin Luter, Jan Kalwin;
− nazwy miejsc związanych z najważniejszymi wydarzeniami reformacji: Wittenberga, Augsburg,
Genewa, Paryż.
b). Umiejętności
Po zakończeniu lekcji uczeń potrafi:
− wyjaśnić rolę wielkich indywidualności w historii;
− stosować poznane pojęcia historyczne;
− poszukiwać odpowiedzi na zadane pytania na podstawie tekstów źródłowych;
− pokazać na mapie główne ogniska reformacji;
− przedstawić przyczyny i skutki reformacji;
2. Metoda i forma pracy:
- praca z tekstem źródłowym.
3. Środki dydaktyczne:
- przygotowane kserokopie tekstów źródłowych,
- mapa Europy w XVI wieku,
- karty pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a). Faza przygotowawcza
Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cele lekcji. Pyta też o idee renesansu oraz wynalazek, który
zrewolucjonizował naukę.
Podczas odpowiedzi uczniowie powinni nawiązać do humanizmu i przedstawić znaczenia wynalezienia
druku.
Nauczyciel zaznacza, że u podstaw reformacji, ruchu społecznego i religijnego mającego na celu
odnowę kościoła musiało leżeć nowe spojrzenie na człowieka i sprawy wiary.
b). Faza realizacyjna
Nauczyciel rozdaje tekst źródłowy – “Tezy Marcina Lutra” – a uczniowie na jego podstawie odnajdują
bezpośrednie przyczyny reformacji w Europie (zob. karta pracy ucznia).
Uczniowie prezentują wynik swojej pracy.
Nauczyciel przybliża sylwetki Marcina Lutra i Jana Kalwina. Nastęnie dzieli klasę na dwie grupy.
Uczniowie na podstawie tekstów źródłowych ustalają zasady religijne luteranizmu i kalwinizmu (zob.
karta pracy ucznia), grupa I – luteranizm, grupa II – kalwinizm.
Uczniowie prezentują wynik swojej pracy.
Nauczyciel przy pomocy teksu źródłowego – “Noc św. Barłomieja” – przedstawia obraz konfliktów
religijnych w czasach reformacji.
Grupy otrzymują kolejne teksty źródłowe i na ich podstawie przedstawiają zakończenie wojen i
konfliktów na terenie Niemiec i Francji. Nauczyciel wyjaśnia zasadę “czyj kraj, tego religia”.
Uczniowie prezentują wynik swojej pracy.
c). Faza podsumowująca
Nauczyciel na mapie przedstawia zasięg reformacji w XVI w.
5. Bibliografia
K. Błachowska, Teksty źródłowe. Źródła i wyjątki ze źródeł pisanych przeznaczone do
wykorzystania w edukacji szkolnej, [w:] Współczesna dydaktyka historii. Zarys encyklopedyczny
dla nauczycieli i studentów, pod red. J. Maternickiego, Wydawnictwo JUKA, Warszawa 2004, s. 385386.
N. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
K. Dumanowska, J. Dumasowski, Historia 2. Zakres podstawowy i rozszerzony. Czasy nowożytne
w tekstach źródłowych, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, Gdynia 2003.
M. Kamiński, R. Śniegocki, Historia od renesansu do czasów napoleońskich, Podręcznik dla II klasy
liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, cz. 1, Wydawnictwo Nowa Era,
Warszawa 2005.
T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 2, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE,
Rzeszów 2000
Odrodzenie i reformacja. Teksty źródłowe do nauki lustańi w szkole średniej, opr. L. Finkel, W.
Pociecha, Kraków 1923.
L. Szczucki, J. Tazbir, Reformacja, Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 13,
Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1960.
R. Śniegocki, Historia. Od renesansu do czasów napoleońskich. Poradnik dla nauczyciela
historii w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum, klasa II, cz. 1,
Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003.
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia
b) Zadanie domowe
Na podstawie podręcznika, encyklopedii i internetu przedstaw wpływ wystąpień Marcina Lutra na
decyzję króla Anglii Henryka VIII o ogłoszeniu aktu supremacji. Omów skutki powstania
anglikanizmu.