TURYSTYKA I REKREACJA3-LETNIE STUDIA LICENCJACKIEI

TURYSTYKA I REKREACJA3-LETNIE STUDIA
LICENCJACKIEI ROK, SEMESTR IISTUDIA STACJONARNEI
NIESTACJONARNE WIECZOROWE
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Treści kształcenia (zagadnienia do kolokwium oraz egzaminu)
Układ wewnątrzwydzielniczy – wydzielanie i transport hormonów. Budowa i czynność układu
nerwowego. Komórki glejowe, neuron, rodzaje włókien i ich właściwości morfo-funkcjonalne,
Ośrodkowy układ nerwowy – organizacja OUN jako regulatora czynności poszczególnych narządów i
tkanek oraz łącznika ustroju z otaczającym środowiskiem. Receptory i ich podział. Synapsy i
neuroprzekaźniki. Odruchy i ich podział. Nerwowa organizacja sterowania ruchami dowolnymi.
Autonomiczny układ nerwowy – budowa i czynność. Nawyk ruchowy – fazy kształtowania. Kora
mózgowa – lokalizacja ważniejszych ośrodków. Ból jako zjawisko fizjologiczne. Podział tkanek
mięśniowych – różnice morfologiczne i fizjologiczne. Mechanizm skurczu mięśniowego. Podział
skurczów. Czynniki decydujące o sile mięśniowej. Jednostka motoryczna. Energetyka skurczu
mięśniowego. Źródła energii do pracy mięśniowej i ich wykorzystanie. Zmęczenie, lokalizacja oraz
przyczyny, objawy i rodzaje zmęczenia. Wypoczynek (czynny i bierny) i sposoby jego aktywacji. Rola
krwi w organizmie. Skład, właściwości fizyczne i chemiczne. Hemoglobina i jej połączenia z O2, CO i
CO2. Pojemność tlenowa krwi. Układy buforowe i parametry równowagi kwasowo-zasadowej. Białka
osocza i ich rola w organizmie. Podstawowe grupy krwi i konflikt serologiczny. Hemostaza. Objętość
krwi i jej rozmieszczenie w poszczególnych obszarach naczyniowych. Obrona ustroju przed
patogenami – mechanizmy odporności swoistej i nieswoistej. Serce i jego budowa.
Elektrokardiografia. Podstawowe właściwości fizjologiczne mięśnia sercowego: pobudliwość,
kurczliwość, prawo „wszystko, albo nic”. Automatyzm serca. Cykl pracy serca. Duży i mały obieg krwi,
Regulacja ciśnienia tętniczego krwi na drodze nerwowej i humoralnej. Parametry układu krążenia (SV,
Q, HR i BP) w spoczynku i podczas wysiłków. Budowa i funkcje układu oddechowego. Przestrzeń
martwa. Mechanizm oddychania (wdech i wydech). Rola jamy opłucnej w mechanice oddychania.
Wentylacja minutowa płuc. Nerwowa i odruchowa regulacja oddychania. Istota wymiany gazowej
(oddychanie zewnętrzne i wewnętrzne). Spirometria – objętości i pojemności (TV, IRV, ERV, RV, TLC,
VC). Pojęcie anoksji, hiperkapnii i akapnii. Choroba kesonowa (nurków). Wpływ środowiska
zewnętrznego na organizm człowieka. Wydolność fizyczna i czynniki decydujące o jej poziomie.
Wykłady (I rok, semestr II, 15 wykładów po 2 godz.)
1
Wprowadzenie do przedmiotu. Fizjologia człowieka jako nauka – rys historyczny.
Wewnątrzwydzielniczy układ – wydzielanie i transport hormonów. Mechanizmy regulacji wydzielania i
działania wybranych hormonów.
2
Budowa i czynność układu nerwowego. Komórki glejowe, neuron, rodzaje włókien i ich
właściwości morfo-funkcjonalne, zjawiska elektryczne, pompa sodowo-potasowa, potencjał
czynnościowy, przewodnictwo nerwowe, synapsy i neuroprzekaźniki.
3
Ośrodkowy układ nerwowy – organizacja OUN jako regulatora czynności poszczególnych
narządów i tkanek oraz łącznika ustroju z otaczającym środowiskiem. Receptory i ich podział.
4
Odruchy i ich podział. Nerwowa organizacja sterowania ruchami dowolnymi. Autonomiczny
układ nerwowy – budowa i czynność. Odruchy autonomiczne z chemo– i baroreceptorów. Adaptacja
układu nerwowego w procesie treningu fizycznego.
5
Nawyk ruchowy – fazy kształtowania. Połączenia nerwowo-nerwowe i nerwowo-mięśniowe.
Kora mózgowa – lokalizacja ważniejszych ośrodków. Ból jako zjawisko fizjologiczne.
6
Typy tkanek mięśniowych – różnice morfologiczne i fizjologiczne. Ultrastruktura mięśni
szkieletowych, typy włókien mięśniowych (typ I i II – IIa i IIx). Unerwienie i struktura czynnościowa
mięśni. Receptory mięśniowe. Mechanizm skurczu mięśniowego. Podział skurczów mięśniowych.
Czynniki decydujące o sile mięśniowej. Jednostka motoryczna.
7
Energetyka skurczu mięśniowego. Źródła energii do pracy mięśniowej i ich wykorzystanie.
Zmienność składu mięśni pod wpływem aktywności fizycznej. Adaptacja mięśni szkieletowych do
wysiłków fizycznych o charakterze wytrzymałościowym i szybkościowo siłowym.
8
Zmęczenie, lokalizacja oraz przyczyny, objawy i rodzaje zmęczenia. Wypoczynek (czynny i
bierny) i sposoby jego aktywacji.
9
Rola krwi w organizmie. Skład, właściwości fizyczne i chemiczne. Hemoglobina i jej połączenia z
O2, CO i CO2. Pojemność tlenowa krwi i sposoby jej zwiększania.
10. Układy buforowe i parametry równowagi kwasowo-zasadowej. Białka osocza i ich rola w
organizmie. Podstawowe grupy krwi i konflikt serologiczny. Hemostaza. Objętość krwi i jej
rozmieszczenie w poszczególnych obszarach naczyniowych. Obrona ustroju przed patogenami
– mechanizmy odporności swoistej i nieswoistej. Zmiany w obrazie krwi po wysiłkach o różnej
intensywności i o odmiennym czasie trwania (ΔPV, Hct). Anemia sportowa.
10
Serce i jego budowa. Elektrokardiografia. Podstawowe właściwości fizjologiczne mięśnia
sercowego: pobudliwość, kurczliwość, prawo „wszystko albo nic”. Automatyzm serca. Cykl pracy
serca.
11
Duży i mały obieg krwi, mikrokrążenie, zmiany ciśnienia w układzie krążenia. Reakcja
ortostatyczna. Regulacja ciśnienia tętniczego krwi na drodze nerwowej i humoralnej. Parametry
układu krążenia (SV, Q, HR i BP) w spoczynku i podczas wysiłków. Adaptacja układu krążenia do
wysiłków fizycznych o charakterze dynamicznym i statycznym.
12
Budowa i funkcje układu oddechowego. Przestrzeń martwa. Mechanizm oddychania (wdech i
wydech). Rola jamy opłucnej w mechanice oddychania. Wentylacja minutowa płuc. Nerwowa i
odruchowa regulacja oddychania.
13
Istota wymiany gazowej (oddychanie zewnętrzne i wewnętrzne). Spirometria – objętości i
pojemności (TV, IRV, ERV, RV, TLC, VC). Różnica tętniczo-żylna tlenu. Pojęcie hipoksji, anoksji,
hiperkapnii i akapnii. Choroba kesonowa (nurków).
14
Wpływ środowiska zewnętrznego na organizm człowieka. Wydolność fizyczna i czynniki
decydujące o jej poziomie.
Ćwiczenia (I rok, semestr II, 15 zajęć po 2 godz.)
1
Organizacja zajęć laboratoryjnych – wprowadzenie, przepisy BHP na zajęciach z fizjologii
2
Obserwacja odruchów rdzeniowych u żaby. Irradiacja pobudzenia w rdzeniu kręgowym.
Zależność czasu reakcji od siły bodźca. Hamowanie i torowanie odruchów.
3
Badanie niektórych odruchów u człowieka: odruch kolanowy, podeszwowy, rogówkowy,
źreniczny. Fazy kształtowania nawyku ruchowego.
4
Badanie skurczów mięśniowych w warunkach laboratoryjnych. Skurcz pojedynczy i jego fazy,
oraz skurcze tężcowe (zupełny i niezupełny). Podział skurczów ze względu na zmianę długości i
napięcia mięśnia (izotoniczny, izometryczny, auksotoniczny). Podział ze względu na odmienny
kierunek ruchu (skurcze koncentryczny i ekscentryczny).
5
Oznaczanie pracy mięśniowej zbieraczem pracy Ficka. Zmęczenie izolowanego mięśnia.
Zapisywanie krzywej zmęczenia mięśni ludzkich aparatem Mosso’a.
6
Kolokwium (fizjologia układu nerwowego i mięśniowego).
7
Obserwacja gotowych rozmazów krwi. Liczenie krwinek czerwonych i białych. Grupy krwi.
Konflikt serologiczny.
8
Zmiany strukturalne płynnej tkanki w różnych stanach organizmu (w spoczynku i po wysiłkach).
Oznaczenia liczby hematokrytowej (Hct) i stężenia hemoglobiny (Hb) w arterializowanej krwi.
Zachowanie się erytrocytów w roztworach o różnym stężeniu związków osmotycznie czynnych.
9
Metody pomiaru podstawowych parametrów hemodynamicznych układu krążenia – częstości
skurczów serca (HR) skurczów serca i ciśnienia tętniczego (BP) w spoczynku, podczas wysiłków i po ich
zakończeniu.
10
Określanie objętości wyrzutowej serca (SV) wzorem Starra. Obliczanie pojemności minutowej
serca (Q). Wpływ wysiłku fizycznego o różnej intensywności na kształtowanie się parametrów
hemodynamicznych (SV i Q).
11
Próba ortostatyczna. Próba Cramptona.
12
Metody diagnozowania reakcji układu krążenia na standardowe wysiłki – próby Ruffiera i
Martineta (typy reakcji układu krążenia na standardowy wysiłek).
13
Ocena reakcji układu krążenia na standardowy wysiłek fizyczny na podstawie tempa restytucji
(HR) – step-test harwardzki. Pomiar wydolności fizycznej testem PWC170 i jego zmodyfikowanymi
wersjami (PWC130, PWC150).
14
Metody diagnozowania sprawności układu oddechowego (spirometria, próba duszności,
pojemność odruchowa płuc).
15
Kolokwium (krew, krążenie, układ oddechowy oraz elementy fizjologii wysiłku).