FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOTERAPIA I ROK

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOTERAPIA
I ROK SEMESTR II
Stacjonarne studia pierwszego stopnia
Tematyka ćwiczeń ( 2 godz. tygodniowo)
Ćwiczenie 1
Fizjologia układu krążenia cz. 1
Właściwości mięśnia sercowego. Charakterystyka czynności elektrycznej serca. Zjawiska mechaniczne zachodzące
podczas pracy serca (cykl pracy serca, tony serca). Regulacja czynności serca. Wskaźniki sprawności serca (objętość
wyrzutowa i pojemność minutowa serca). Pojęcie i cechy tętna. Ciśnienie tętnicze. Czynniki wpływające na wielkość
ciśnienia tętniczego.
Część praktyczna:
- Rejestracja EKG
- Osłuchiwanie tonów serca
- Badanie spoczynkowej częstości skurczów serca przy użyciu sportestera
- Zapisywanie fali tętna
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową
- Oglądanie filmu: Fizjologia mięśnia sercowego u żaby.
Ćwiczenie 2
Fizjologia układu krążenia cz. 2
Zróżnicowanie strukturalne i czynnościowe układu naczyniowego. Podstawowe prawa hemodynamiki. Ośrodkowa i
miejscowa regulacja układu krążenia. Reakcja ortostatyczna.
Część praktyczna:
- Rejestracja zmian częstości skurczów serca podczas działania lokalnego czynnika termicznego: „zanurzanie twarzy do
zimnej wody”, „ zanurzanie kończyn w zimnej wodzie”.
- Badanie wpływu podwyższonego ciśnienia w śródpiersiu na częstotliwość pracy serca - próba Valsalvy.
- Badanie wpływu siły ciążenia na czynność układu krążenia - próba ortostatyczna.
Ćwiczenie 3
Fizjologia układu oddechowego.
Budowa układu oddechowego i jego podstawowe funkcje. Mechanika oddychania. Spirometria. Zasady wymiany
gazowej w płucach. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Hipoksja.
Część praktyczna:
- Demonstracja modelu obrazującego mechanikę oddychania –model Dondersa
- Badanie sprawności układu oddechowego: wyznaczanie statycznych i dynamicznych objętości i pojemności płuc:
pojemności życiowej płuc i jej składowych (objętości oddechowej, zapasowej objętości wdechowej i zapasowej
objętości wydechowej) oraz natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej.
- Określanie czasu dowolnego bezdechu po wykonaniu : maksymalnego wydechu maksymalnego wdechu, 10
sekundowej hiperwentylacji
- Określanie wielkości wentylacji minutowej płuc – spoczynkowej oraz maksymalnej dowolnej.
Ćwiczenie 4
Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych.
Podstawy klasyfikacji wysiłków fizycznych. Pobór tlenu podczas wysiłków fizycznych. Pojęcie równowagi
czynnościowej, deficytu i długu tlenowego.
Część praktyczna:
- Badanie wybranych wskaźników czynności układu krążenia i oddychania (częstości skurczów serca, wentylacji
minutowej płuc, poboru tlenu) podczas wysiłku dynamicznego wykonywanego w stanie równowagi czynnościowej.
Ćwiczenie 5
Reakcje układu krążenia i oddychania na wysiłki fizyczne.
Reakcje układu krążenia na wysiłki dynamiczne i statyczne. Zmiany przystosowawcze w czynności układu
oddechowego podczas wysiłków fizycznych.
Część praktyczna:
- Badanie zmian częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi podczas
wysiłku statycznego typu „handgrip”.
-Analiza zmian częstości skurczów serca, ciśnienia tętniczego krwi, wentylacji
minutowej płuc i poboru tlenu podczas wysiłku dynamicznego o narastającej
intensywności.
Ćwiczenie 6 - Repetytorium 1
Ćwiczenie 7
Przemiana materii wysiłkowa.
Energetyka wysiłków fizycznych. Neurohormonalna kontrola metabolizmu wysiłkowego. Metody oceny metabolizmu
wysiłkowego. Wydatek energetyczny różnych form aktywności fizycznej. Wydolność beztlenowa.
Część praktyczna:
- Wyznaczanie całkowitego kosztu energetycznego wysiłku submaksymalnego.
- Analiza wielkości współczynnika oddechowego podczas wysiłku dynamicznego o narastającej intensywności.
- Analiza wskaźników wydolności beztlenowej określanych w teście Wingate – oglądanie filmu.
Ćwiczenie 8
Zmęczenie jako fizjologiczne następstwo wysiłku fizycznego. Fizjologiczna charakterystyka procesów
wypoczynku.
Pojęcie, rodzaje objawy i przyczyny zmęczenia. Zespół wyczerpania. Powysiłkowa restytucja czynności układu
krążenia i oddychania. Spłata długu tlenowego. Odczucie ciężkość wysiłków fizycznych.
Część praktyczna:
- Ocena subiektywnej ciężkości wysiłku – skala Borga.
- Określanie zmian częstości skurczów serca oraz ciśnienia tętniczego krwi w okresie restytucji powysiłkowej.
- Analiza wskaźnika zmęczenia określanego w teście Wingate
Ćwiczenie 9
Pojęcie i czynniki determinujące wydolność fizyczną.
Fizjologiczne podłoże wydolności fizycznej. Pułap tlenowy jako uniwersalny wskaźnik wydolności fizycznej. Zasada
wyznaczania pułapu tlenowego metodą bezpośrednią. Zasady wykonywania testów wysiłkowych służących ocenie
wydolności fizycznej. Pośrednie metody wyznaczania pułapu tlenowego.
Część praktyczna:
- Pośrednie wyznaczanie pułapu tlenowego:
- test Astranda-Ryhming.
- test Margarii
Ćwiczenie 10
Wydolność fizyczna a wiek i płeć człowieka.
Fizjologiczna charakterystyka organizmu w wieku rozwojowym. Reakcje na wysiłek fizyczny u dzieci i młodzieży.
Zmiany wydolności fizycznej wraz z wiekiem.
Część praktyczna:
- Test PWC 170.
- Test harwardzki i jego modyfikacje dla dzieci i młodzieży wg WHO.
Ćwiczenie 11
Trening fizyczny jako proces doskonalenia wydolności fizycznej.
Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Pojęcie superkompensacji.
Zmiany treningowe w układzie mięśniowym. Wpływ treningu na czynność układu krążenia, oddychania i krew.
Część praktyczna:
- Wyznaczanie pułapu metodą bezpośrednią – oglądanie filmu.
Ćwiczenie 12
Repetytorium.
Ćwiczenie 13
Zaliczenie.
WYKŁADY:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Właściwości i skurcz mięśnia sercowego. Funkcje układu naczyniowego.
Regulacja układu krążenia.
Mechanika oddychania. Zasady wymiany gazowej.
Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Rodzaje hipoksji.
Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pobieranie tlenu podczas wysiłków fizycznych.
Adaptacja układu krążenia do wysiłków fizycznych.
Adaptacja układu oddychania do wysiłków fizycznych.
Energetyka pracy mięśniowej.
Termoregulacja podczas wysiłków fizycznych.
Mechanizmy powstawania zmęczenia. Przebieg procesów wypoczynkowych.
Pojęcie wydolności fizycznej i czynniki ją warunkujące.
Fizjologiczne uwarunkowania zmian wydolności wraz z wiekiem.
Trening fizyczny jako proces podnoszenia wydolności fizycznej.
Piśmiennictwo:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Birch K., Mac Laren, K. George „Fizjologia sportu” PWN, Warszawa 2008
Bullock , Boyle , Wang „Fizjologia” Urban&Partner, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1997
Ganong „Podstawy fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1994
Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001
Górski „Fizjologia człowieka” PZWL, Warszawa 2010
Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego” Skrypt
AWF Warszawa 1996
7. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław, 2005.
8. Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007
9. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
10. Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej”.
PZWL Warszawa 1989
11. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wyd.Sport i Turystyka Warszawa 1989
12. Kubica R.: Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej. Skrypt AWF Kraków 1995
13. Mc Laughlin D., Stamford J., White D. „Fizjologia człowieka” PWN , Warszawa 2008
14. Pilis W., Zarzeczny R., Langfort J.: Próg przemian beztlenowych. Wyd. AWF Katowice 1996
15. Pilis W.: Fizjologiczne i biochemiczne uwarunkowania oraz kryteria oceny
wydolności beztlenowej człowieka. Wyd. WSP Częstochowa 1989
16. Ronikier A. Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji.
Centralny Ośrodek Sportu Warszawa 2008
17. Szczepańska-Sadowska E. Fizjologia stosowana i kliniczna. Wydawnictwo Warszawskiej Akademii
Medycznej Warszawa 1991