Eutanazja - SuperHost.pl
advertisement
WARTOŚĆ I JAKOŚĆ ŻYCIA ETYKA LECZENIA PRZECIWBÓLOWEGO ETYKA KOŃCA ŻYCIA ANNA OROŃSKA katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej terapii AM we Wrocławiu EUTANAZJA Prof. dr habil. Andrzej Kübler dr med. Anna Orońska Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii AM we Wrocławiu EUTANAZJA Przedmiot publicznych debat charakteryzujących się: dużym ładunkiem emocjonalnym powszechnym stosowaniem sloganów wykorzystywaniem technik manipulacji w debatach medialnych EUTANAZJA W przebiegu publicznych debat powszechnie występuje: pomijanie pewnych subtelnych bardzo istotnych rozróżnień ale pomijanie istotnych argumentów brak rozróżnienia między obszarem zgody oraz niezgody w argumentacji DZIAŁANIA MEDYCZNE MOŻLIWE PRZY KOŃCU ŻYCIA NIEULECZALNIE CHOREGO PACJENTA 1. Podawanie środków przeciwbólowych w wzras2. 3. 4. 5. tających dawkach Rezygnacja z pewnych metod leczenia oraz resuscytacji Odłączenie urządzeń sztucznie podtrzymujących życie Pomoc lub towarzyszenie przy samobójstwie Podanie uśmiercającej substancji Każde z tych działań może być dobrowolne, bez wyrażenia woli lub niezgodnie z wolą pacjenta EUTANAZJA Na nazwę tę zasługuje tylko eutanazja czynna, bezpośrednia, w tym także wspomagane samobójstwo eutanatyczne Inne czynności związane z końcem życia nie są przejawem eutanazji EUTANAZJA DEFINICJA 1. Czyn, którego intencją jest spowodowanie śmierci nieuleczalnie chorego człowieka, w celu oszczędzenia mu cierpień 2. Czyn ten dokonywany jest na żądanie chorego, zdolnego do świadomego wyrażenia woli lub motywowany współczuciem dla pacjenta niezdolnego do podejmowania decyzji 3. Sprawca czynu jest lekarz EUTANAZJA DEFINICJA ENCYKLOPEDYCZNA „Eutanazja – powodowane współczuciem zabicie nieuleczalnie chorego człowieka na jego żądanie: Wielka Encyklopedia PWN 2002 „Eutanazja – podjęte celem zakończenia czyjegoś cierpienia działanie lub zaniechanie, które przez swoją naturę lub świadomy zamiar powodują śmierć” Deklaracja o eutanazji, Kongregacja d/s Wiary. Watykan 1980 SAMOBÓJSTWA EUTANATYCZNE Samobójstwo wspomagane (AS – assisted suicide) Wspomagane przez lekarza (PAS) Wspomagane PAS) przez nielekarza (N- Inaczej: „pomocnictwo do samobójstwa” (dyskusyjna różnica miedzy eutanazja czynną a AS) EUTANAZJA CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST ZAINTERESOWANIA EUTANAZJĄ DARWINIZM SPOŁECZNY Powszechna akceptacja logiki biznesu – kontrakt, opłacalność, zysk, sukces Kryzys wartości tradycyjnych rodzinne, społeczne, autorytet Choroba i starość jednostki i rodziny Lekarz rzemieślnikiem organizmu – więzi zagrożeniem bytu od optymalizacji EUTANAZJA ARGUMENTY ZA Autonomia jednostki Współczesne społeczeństwa gwarantują jednostce autonomie poprzez prawo własnego wyboru sposobu życia Taka autonomia powinna uwzględniać prawo do indywidualnego wyboru nie tylko wykształcenia, zawodu, małżonka itd. ale też czasu i rodzaju śmierci Jeśli uznajemy, ze istnieje prawo do indywidualnej odmowy leczenia nawet z konsekwencja śmierci jednostki, to należy pozwolić na możliwość zakończenia życia przez eutanazję EUTANAZJA ARGUMENTY PRZECIW Autonomia nie usprawiedliwia eutanazji Nie wszystko jest dozwolone pod hasłem autonomii jednostki. Np. społeczeństwo współczesne zabrania niewolnictwa lub pojedynkowania się Eutanazja to nie to samo, co odmowa leczenia. Wymaga ona czynnego udziału drugiej osoby Eutanazja to nie to samo co samobójstwo. Jest to „medykalizacja śmierci” poprzez usankcjonowanie udziału lekarza jako elementu aktu samobójczego EUTANAZJA ARGUMENTY PRZECIW Rozróżnienie etyczne miedzy działaniem aktywnym, zmierzającym do spowodowania śmierci, a wstrzymaniem się od wprowadzenia lub wyłączeniem agresywnej interwencji medycznej jest prawdziwe i uzasadnione W eutanazji intencja postępowania jest spowodowanie śmierci pacjenta Przy rezygnacji z określonego sposobu postępowania terapeutycznego lub jego wstrzymaniu intencją postępowania jest eliminacja leczenia uznanego za nieproporcjonalne do potrzeb pacjenta Życie pacjenta może w konsekwencji zakończyć się lub nie w zależności od podstawowego schorzenia ROLA LEKARZA A EUTANAZJA Lekarz jest terapeutą i od leczenia może odejść jedynie w celu sprawowania opieki nad osobą, której nie może leczyć. Trudno sobie wyobrazić, że człowiek, którego zadaniem jest leczyć, może być tym, który okazjonalnie zabija. Zabijać i leczyć są to powołania zbyt sprzeczne aby można zaakceptować ich współistnienia Cerruti FR. 1996 EUTANAZJA CZYNNA A USTAWODAWSTWO Eutanazja jako zwykły typ zabójstwa Francja Kanada Wielka Brytania USA Szwecja Izrael Czechy Eutanazja jako uprzywilejowany typ zabójstwa Niemcy Japonia Włochy Austria Portugalia Szwajcaria Polska Eutanazja legalna Holandia Belgia EUTANAZJA CZYNNA PRAWODAWSTWO POLSKIE art. 150 k.k. §1 kto zabija człowieka na żądanie i pod wpływem współczucia dla niego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat §2 w szczególnych okolicznościach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia Przy braku żądania ze strony pacjenta odpowiedzialność jak za zwykłe zabójstwo – art. 148 §1 k.k. Stanowisko Rady Europy (26.03 2002) Comm. Ministers of Europe adopted a recommendation against euthanasia (1999) To respect and protect the dignity of terminally ill or dying persons… by upholding the prohibition against intentionally taking the life of terminally ill or dying persons Right to life… is guaranteed by the member states… Recogn. That a terminally or dying person’s wish to die cannot of itself constitute a legal justification to carry out actions intended to bring about death. EUTANAZJA A POGLĄDY RELIGIJNE Eutanazja czynna Zaprzestanie leczenia „Zaciekłość terapeutyczna” Kościół katolicki zakazana może być uprawnione niewłaściwa Islam zakazana bez konkretnych zasad niedozwolona dopuszczane niewłaściwa Kościół niedopuszczalna protestancki ale z wyjątkami Kościół prawosławny zakazana dopuszczane niewłaściwa Judaizm zakazana dopuszczane oprócz wyjątków niewłaściwa Buddyzm niedopuszczalne możliwe niewłaściwa Hinduizm możliwe niewłaściwa możliwe niewłaściwa niewłaściwe Konfucjanizm niedopuszczalne KOŚCIÓŁ KATOLICKI A EUTANAZJA Deklaracja Piusa XII Mowa o problemach reanimacji 24.11.1957 Rozróżnienie między środkami zwyczajnymi a nadzwyczajnymi. Lekarz ma prawo zastosować sztuczne oddychanie a także je przerwać. Zaprzestanie postępowania podtrzymującego życie nie jest eutanazją ponieważ „przerwanie próby reanimacji jest tylko niebezpośrednią przyczyną ustania życia” Kościół katolicki a eutanazja – „Evangelium vitae” JP II Przez eutanazję w ścisłym i właściwym sensie należy rozumieć czyn lub zaniedbanie,które ze swej natury lub w intencji działającego powoduje śmierć w celu usuniecia wszelkiego cierpienia. Eutanazję należy zatem rozpatrywać w kontekście intencji oraz zastosowanych metod. Od eutanazji należy odróżnić decyzję o rezygnacji z tzw. <uporczywej terapii>… Poczyniwszy te rozroznienia, potwierdzam, że eutanazja jest poważnym naruszeniem Prawa Bożego jako moralnie niedopuszczalne dobrowolne zabójstwo osoby ludzkiej. Eutanazja – Katechizm Kościoła Katolickiego 2277. Eutanazja bezpośrednia, niezależnie od motywów i środkow ,polega na położeniu kresu życiu osób upośledzonych,chorych lub umierających. Jest ona moralnie niedopuszczalna. W ten sposób działanie lub zaniechanie działania,które samo w sobie lub w zamierzeniu zadaje śmierć, by zlikwidować ból,stanowi zabojstwo głeboko sprzeczne z godnością osoby ludzkiej i z poszanowaniem Boga żywego, jej Stwórcy.Bład w ocenie, w który można popaść w dobrej wierze, nie zmienia natury tego zbrodniczego czynu, który zawsze należy potepić i wykluczyć. KOŚCIÓŁ KATOLICKI A EUTANAZJA pontyfikat Jana Pawła II „Prawa sprzyjające eutanazji i zezwalające na nią sprzeciwiają się dobru jednostki i dobru wspólnemu. Nie tylko nie są wiążące dla sumienia ale stawiają człowieka wobec „poważnej i konkretnej powinności przeciwstawienia się im poprzez sprzeciw sumienia” Evangelium vitae 1995 Postawy wobec eutanazji i wsp. samobójstwa (JAMA, 3 marzec 2001) Badano: 988 nieuleczalnie chorych pacjentów i 893 opiekunów. Poparcie hipotetyczne dla eutanazji - 60,2% chorych, we własnym przypadku – 10,6% Nie dla eutanazji: uwaga i szacunek poświęcane choremu, wiek >65 lat, rasa czarna Tak: depresja pacjenta lub opiekuna, znaczne zapotrzebowanie na lepsza opiekę 50% zmieniło zdanie w ciągu 1 mies. 5,6% rozmawiało o ewent. eutanazji z opiekunem 1,6% z lekarzem. 1 chory z badanej grupy poddał się wspomaganemu samobójstwu: cechy: bez bólu, bez ograniczonej aktywności, występowała depresja u opiekuna. Nie są eutanazją: Nie wdrożenie leczenia nie rokującego wyzdrowienia Zaprzestanie leczenia nie rokującego poprawy Tzw. „terminalna” (lepiej – paliatywna) sedacja” Terminy: „eutanazja bierna” „eutanazja niedobrowolna” nie powinne być używane TERMINALNA (PALIATYWNA) SEDACJA - POWOLNA EUTANAZJA Eutanazja: Sedacja: Intencja lekarza Śmierć pacjen- Opanowanie trudnych objawów ta Dobór i dawka leku Aby spowodować śmierć Wynik działania Aby spowodo- Brak dowodów że bez sedacji pacwać śmierć jent żyłby dłużej Kontrola obja- wów, komfort pacjenta Dwanaście praw umierającego W.Bołoz wg D.Kesslera 1. Prawo do traktowania należnego żywemu człowiekowi i do posiadania nadziei, niezależnie od przesłanek, na których się ona opiera 2. Prawo do wyrażania na swój sposób myśli i uczuć na temat śmierci 3. Prawo do udziału we wszystkich decyzjach dotyczących własnej opieki medycznej 4. Prawo do opieki sprawowanej przez osoby współczujące, wrażliwe i kompetentne, które się starają rozumieć potrzeby chorego. 5. Prawo do rozumienia procesu umierania i uczciwych, pełnych odpowiedzi na wszystkie pytania Dwanaście praw umierającego cd. 6. Prawo do szukania pociechy duchowej religijnej 7. Prawo do wolności od bólu fizycznego i 8. Prawo do pomocy od rodziny i dla rodziny w przyjęciu własnej śmierci 9. Prawo do śmierci 10. Prawo do spokojnej i godnej śmierci 11. Prawo, aby nie umierać w samotności 12. Prawo do oczekiwania, że będzie uszanowana nienaruszalność ciała po śmierci
