nauki pedagogiczne
advertisement
SPOSOBY ROZUMIENIA POJĘCIA „WYCHOWANIE” A. W języku opinii publicznej, gdy mówimy o wychowaniu, najczęściej odnosimy się do jakiegoś „systemu” lub całości struktur, instytucji, procesów społecznych… W ten sposób mówimy o: wychowaniu zróżnicowanym przestrzennie i kulturowo (wych. amerykańskie, europejskie, azjatyckie, chrześcijańskie, buddyjskie, wychowanie miejskie i wiejskie itp.) wychowaniu zróżnicowanym historycznie (wych. starożytne, średniowieczne, komunistyczne, ponowoczesne itp.) wychowaniu realizowanym przez różne instytucje lub w różnych sytuacjach (wych. rodzinne, szkolne, kościelne, podwórkowe, wych. na ulicy, w grupach rówieśniczych, w grupach nieformalnych, w chwilach zabawy, w czasie wolnym, przez lekturę czasopism, książek, komiksów, na dyskotekach, w kinie, teatrze, w pubach, przez radio, telewizję, Internet, sport itp.) wychowaniu zróżnicowanym przez sposoby postępowania, struktury, zasady stosowane (wych. prywatne i publiczne, wych. świeckie i wyznaniowe, scentralizowane i zdecentralizowane) B. Wychowanie rozumiane jako oddziaływanie wychowawców – „wywierających wpływ” (definicja prakseologiczna wg S. Kunowskiego) ważne jest wychowawców, tu przede wpływanie wszystkim na działanie wychowanków i urabianie ich wychowanie jako interwencja wychowawcza, która obecnie nie sprowadza się tylko do intencjonalnej/nieintencjonalnej działalności i obecności „tradycyjnych wychowawców” nauczycieli, duszpasterzy większego znaczenia itp.); nabierają (wychowawców, obok nich grupy, coraz bohater (bohaterzy) komiksu, gry komputerowej, filmu, gwiazdy kina lub piosenki, charyzmatyczni przywódcy ruchów (np. o charakterze sekty), mistrzowie sportu itd. C. Wychowanie rozumiane jako proces rozwoju osobowego (wzrostu) (definicja ewolucyjna wg S. Kunowskiego) np. I. Doughton; „Wychowanie jest procesem rozwoju, który zachodzi w indywidualnej jednostce jako rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na to środowisko.” definicje te mają zazwyczaj charakter pajdocentryczny- przedstawianie dziecka w centrum rozwoju i przez zwrócenie uwagi na jego swobodny wzrost i dojrzewanie obok przyswojenia sobie norm i wartości społecznych, podkreśla się dzisiaj aspekt aktywny i kreatywny jednostki – wychowanek nabiera coraz większego znaczenia jako aktywny twórca swojego wychowania D. Wychowanie rozumiane jako relacja interpersonalna między wychowawcą i wychowankiem coraz częściej są one widziane w swojej złożoności jako wypadkowe struktur kulturowych, społecznych, ekonomicznych, politycznych, religijnych (psychicznych), które w różny sposób je warunkują. E. Wychowanie pojmowane jako efekt (rezultat) „Działanie, które zmierza do wywołania i rozwinięcia w dziecku pewnej liczby stanów fizycznych, umysłowych i moralnych, jakich domagają się od niego i społeczeństwo polityczne jako całość i środowisko specjalne, do którego jest ono szczególnie przeznaczone /…/” (E. Durkheim) obecnie dąży się do wieloaspektowego wymiaru wychowania jako pewnej (podstawowej) właściwości człowieka, określanej mianem człowieczeństwa; poza sferą duchową, intelektualną i pamięcią, uwzględnia się wrażliwość, zmysłowość, cielesność, społeczność, polityczność, aktywność manualną i techniczną, na rzecz globalnej (holistycznej) edukacji osoby, wpisaną w konkretną historyczną egzystencję wspólnotową WYCHOWANIE TO: Dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych Społecznie uznawany system działania pokoleń starszych na dorastające dla przygotowania według określonego ideału nowego człowieka do przyszłego życia Działania zmierzające do trwałej modyfikacji, ukształtowania lub rozwinięcia dyspozycji wolicjonalno-emocjonalnych w osobowości jednostki./H. Muszyński/ System działań zmierzających do określonych rezultatów wychowawczych Proces zdobywania przez jednostkę doświadczeń Proces wrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku/ J. Dewey/ „Dorastanie” do zadań lub „rozwijanie podmiotu” za sprawą jego uczestnictwa w świecie NAUKI PEDAGOGICZNE Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej 1. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności) Pedagogika ogólna Pedagogiki szczegółowe 2. Według celów czynności wychowawczych Dydaktyka Teoria wychowania 3. Według kryterium wieku Pedagogika przedszkolna Pedagogika młodszego wieku szkolnego Pedagogika szkolna Pedagogika dorosłych – andragogika 4. Według kryterium rodzaju działalności Pedagogika obronna Pedagogika rekreacji Pedagogika działalności kulturowej Pedagogika sportu Pedagogika opiekuńcza Pedagogika pracy Pedagogika czasu wolnego Pedagogika zdrowia 5. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji Pedagogika resocjalizacyjna Pedagogika rewalidacyjna Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe) Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota) Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi) 6. Według podejmowanych problemów badawczych Politologia oświaty Pedagogika społeczna Pedagogika kształcenia zawodowego Pedagogika specjalna Pedagogika porównawcza Pedagogika systemów oświatowych Pedeutologia i inne. NAUKI PEDAGOGICZNE Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej 2. Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności) Pedagogika ogólna Pedagogiki szczegółowe 3. Według celów czynności wychowawczych Dydaktyka Teoria wychowania 4. Według kryterium wieku Pedagogika przedszkolna Pedagogika młodszego wieku szkolnego Pedagogika szkolna Pedagogika dorosłych – andragogika 5. Według kryterium rodzaju działalności Pedagogika obronna Pedagogika rekreacji Pedagogika działalności kulturowej Pedagogika sportu Pedagogika opiekuńcza Pedagogika pracy Pedagogika czasu wolnego Pedagogika zdrowia 6. Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji Pedagogika resocjalizacyjna Pedagogika rewalidacyjna Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe) Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota) Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi) 7. Według podejmowanych problemów badawczych Politologia oświaty Pedagogika społeczna Pedagogika kształcenia zawodowego Pedagogika specjalna Pedagogika porównawcza Pedagogika systemów oświatowych Pedeutologia i inne. RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA Teorie wychowania autorytarnego: - pedagogika behawiorystyczna - pedagogika konserwatywna Cel wychowania: - rozwój wychowanka jako adaptacja do zastanych warunków - tożsamość konwencjonalna – tożsamość roli Zadanie wychowania: - kształtowanie wychowanka wg pożądanych i nienaruszalnych społecznie wzorców osobowych – kierowanie rozwojem, urabianie określonych cech Istota zmian edukacyjnych: - udoskonalać, ulepszać świat wg ustalonej już jego definicji Istota oddziaływań pedagogicznych: - bezpośredni wpływ na wychowanka - przekazywanie gotowej wiedzy i gotowych wzorców zachowań - zdyscyplinowany wysiłek - podporządkowanie się woli wychowawcy i odgórnie ustalonym zasadom wychowawczym Metody, środki i formy wychowania: - system kar i nagród oraz rywalizacja między wychowankami - rygorystycznie określona formuła organizacyjna – system klasowolekcyjny Edukacja: - ceni się pewność wiedzy, jej stabilność i bezpośrednią użyteczność RACJONALNOŚĆ EMANCYPACYJNA Teorie wychowania antyautorytarego: - pedagogika humanistyczna - pedagogika liberalna Cel wychowania: - rozwój wychowanka rozumiany jako samorealizacja – samowychowanie - tożsamość postkonwencjonalnatożsamość osoby Zadanie wychowania: - promowanie szeroko ujętej zmiany człowieka i świata – bezinteresowne wspieranie swobodnego rozwoju wychowanka Istota zmian edukacyjnych: - rewizja obowiązujących definicji świata, wykraczanie poza dotychczasowe wyobrażenia o tym, co możliwe i pożądane Istota oddziaływań wychowawczych: - pośredni wpływ na wychowanka – organizowanie sytuacji (okazji, warunków) sprzyjających rozwojowi (samorozwojowi) - umożliwienie wychowankom samopoznania - akceptacja autonomii, indywidualności wychowanka i wychowawcy Metody, środki i formy wychowania: - współdziałanie, partnerstwo, nieoceniające nastawienie do wychowanka - odformalizowanie wychowania, „elastyczna edukacja” Edukacja: - ceni się takie stosowanie wiedzy, która wymaga samodzielnego przełożenia jej na reguły osobistego działania Pomoc jako sterowanie: Pomoc jako oferowanie: - poza wychowankiem przesądza się - prawo do ingerowania w świat o tym, co jest cenne, wartościowe czy drugiego człowieka może przyznać on użyteczne, a co tym nie jest sam, prosząc wychowawcę o pomoc - steruje się innym człowiekiem w imię - pomagający sam decyduje o formie jego dobra i treści ofert, traktując je jako - żąda się od niego postępowania wypowiadane we własnym imieniu zgodnie z radami i zaleceniami (punkty widzenia, odczuć, wrażeń - wskazuje się mu właściwe sposoby itp.), aniżeli jako rady i zalecenia postępowania - nie narusza się autonomii wychowanka W poszukiwaniu definicji pedagogiki ogólnej? Pedagogika ogólna i jej główne zadania – dawniej i dziś Pedagogika ogólna jako „ogólna nauka o wychowaniu /… spójna wiedza o wychowaniu człowieka…/ musi wspierać się na znajomości nauk o człowieku, lecz równocześnie musi pamiętać o własnym specyficznym spojrzeniu na człowieka. Najogólniej można powiedzieć, że ujmuje ona człowieka jako funkcjonalną całość i jego wyspecjalizowane funkcje głównie pod kątem stawania się, realizacji (czy samorealizacji), zwłaszcza w łączności z życiem społecznym, światem kultury i oddziaływaniem wychowawczym. W ten sposób pedagogika – wychodząc od zastanej, a projektując nową, pożądaną rzeczywistość wychowawczą – w pewnym sensie sama ‘stwarza’ swój przedmiot badań (sformułowanie Bogdana Suchodolskiego) Wychowanie jako fakt – jeden z podstawowych składników życia człowieka Wychowanie jako zadanie – intencjonalne zadanie zmierzające do… A jak jest dziś? „/…/ konieczna jest inna teoria – teoria opisująca świat pozoru, analizująca, a nie projektująca realność. Tak pojmowana pedagogika (czy to słowo jest tu jeszcze adekwatne?), stawiająca sobie za zadanie opis realności i pozoru wychowania, jest na pewno możliwa. /…/” (Tomasz Szkudlarek, Bogusław Śliwerski) CELE WYCHOWANIA PRZEZ TURYSTYKĘ A/ POZNANIE OBCEJ ZBIOROWOŚCI I JEJ ZROZUMIENIE POPRZEZ: - WZAJEMNE POZNAWANIE SIĘ – ZBLIŻENIE DO SIEBIE „OBCYCH” ŚRODOWISK - POPRZEZ ZBLIŻENIE SIĘ DO SIEBIE „OBCYCH” LUDZI – B/ POZNANIE BEZPOŚREDNIE - OSOBISTY KONTAKT BĄDŹ Z PRZYRODĄ, BĄDŹ Z KULTURĄ (ZARÓWNO KULTURĄ EPOK MINIONYCH, JAK I Z KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ), BĄDŹ Z LUDNOŚCIĄ ODWIEDZANYCH TERENÓW C/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) OKREŚLONYCH POSTAW WOBEC RÓŻNYCH SFER RZECZYWISTOŚCI – NAJSZERZEJ POJĘTE POSTAWY ALTRUISTYCZNE, POSTAWY ŻYCZLIWOŚCI, TOLERANCJI… ORAZ SYMPATII, POSTAWA AKTYWNA – MAMY MOŻLIWOŚĆ UCZENIA SIĘ POKONYWANIA TRUDNOŚCI, RADZENIA SOBIE Z OBAWAMI PRZED WYSIŁKIEM, KSZTAŁTUJE SIĘ POSTAWA ODWAGI, HARTU, SOLIDARNOŚCI (ZASPAKAJANIE W POTRZEBY WYSIŁKU KONTAKTÓW OSOBISTYCH) D/ ROZWIJANIE CIEKAWOŚCI WOBEC ŚWIATA – POSTAWA „OTWARTEGO UMYSŁU” E/ KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI DO ADAPTACJI W NOWYCH WARUNKACH I SYTUACJACH, PRZYZWYCZAJANIE DO ZMIAN (CORAZ CZĘŚCIEJ MUSIMY W CIĄGI ŻYCIA PRZYSTOSOWYWAĆ SIĘ DO NOWEGO OTOCZENIA, ŚRODOWISKA ŻYCIA, DO PEŁNIENIA NOWYCH RÓL SPOŁECZNYCH ITP.) F/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) EMOCJONALNEJ WARSTWY NASZEJ PSYCHIKI – DOSTARCZENIE NIEZAPOMNIANYCH NIERAZ PRZEŻYĆ, (SIĘ) DZIAŁANIA UWRAŻLIWIA NA PIĘKNO G/ KSZTAŁTOWANIE TWÓRCZEGO H/ „POTĘGOWANIE” ZDROWIA Cechy osobowości samorealizującej się wg A. Maslowa - sprawniejsza percepcja rzeczywistości i bardziej zadawalające relacje z nią Wymiary zdrowia psychicznego wg Według. Ellisa Cechy osoby twórczej wg G. Steinera i H. Andersena - myślenie elastyczne – wydajne i oryginalne - umiejętność dbania o własne dobro – postępowanie w zgodzie z własnymi - otwartość na potrzebami problemy i na to, co nieznane - akceptacja siebie, - dobre innych ludzi i przygotowanie spo - niezależność sądu przyrody łeczne i i poczucie towarzyskość odrębności - spontaniczność, prostota, - autonomiczność – - impulsywność naturalność odpowiedzialność i wewnętrzna za własne życie i motywacja - koncentracja na niezależność problemie - orientacja - tolerancja profesjonalna - dystans wobec rzeczywistości, - akceptacja - nieograniczona potrzeba dwuznaczności eksploracja prywatności i niepewności - nierównomierność - autonomia – - giętkość myślenia postępu względna i otwartość na niezależność od zmiany - odraczanie decyzji kultury i środowiska - myślenie naukowe - nonkonformizm – racjonalność - ciągłą świeżość ocen i brak rubrykowania - doznania mistyczne i doświadczenia szczytowe - głębokie, zadawalające stosunki z innymi ludźmi i obiektywizm - tolerowanie dwuznaczności - zaangażowanie – aktywność i - spontaniczność, stawianie sobie bezpośredniość kreatywnych celów - intuicja - podejmowanie ryzyka - zdolności analizy - samoakceptacja pełna i bezwarunkowa - demokratyczna - hedonistyczne struktura charakteru nastawienie do życia - rozróżnianie dobra i zła - brak perfekcjonizmu i - życzliwe poczucie utopijnych humoru poglądów - zdolności kombinatoryczne - oryginalność myślenia - zdolność do zadziwienia się światem - zamiłowanie do pozornego bałaganu - kontakt z podświadomością - wysoka twórczość - odpowiedzialność - wrażliwość za własne porażki estetyczna - uzdolnienia specjalne - łatwość eksperymentowania - zdolność abstrahowania - wyobraźnia twórcza - fascynacja zadaniem - wysoka inteligencja TURYSTO – KIM JESTEŚ? A/ TURYSTA POZNAJĄCYC ŚWIAT – NASTAWIENIE NA KONTAKT Z PRZYRODĄ; INTERESOWANIE SIĘ OBIEKTAMI KULTURĄ KULTURY (ZABYTKAMI WSPÓŁCZESNĄ); DĄŻENIE LUB DO POZNAWANIA ZWYCZAJÓW I OBYCZJÓW LUDZI; NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW OSOBISTYCH Z MIESZKANCAMI B/ TURYSTA POZNAJĄCY KONTEMPLACYJNY) – SIEBIE „WEJŚCIE W (TYP SIEBIE”, PRZEMYŚLENIE WIELU SPRAW, KTÓRYCH NIE MAMY CZASU PRZEMYŚLEĆ „NACODZIEŃ” C/ TURYSTA POSZUKUJĄCY PRZYJACIÓŁ – BYĆ Z INNYMI, MIEĆ PRZY SOBIE LUDZI BLISKICH, ZAWRZEĆ NOWE PRZYJAŹNIE D/ TURYSTA WYPOCZYWAJĄCY – NASTAWIENIE NA PROFILAKTYKĘ ZDROWOTNĄ, NA POPRAWĘ STANU ZDROWIA E/ TURYSTA WYCZYNOWY – NASTAWIENIE NA SPRAWDZENIE SIEBIE, NA WYSIŁEK FIZYCZNY, NA POKONYWANIE PRZESZKÓD F/ TURYSTA BAWIĄCY SIĘ – NA STAWIENIE PRZEDE WSZYSTKIM NA MIŁE SPĘDZENIE CZASU, NA ROZRYWKĘ, PRZYJEMNOŚĆ G/ TURYSTA „SZUKAJĄCY PRZYGÓD” H/ TURYSTA HANDLOWIEC I/ TURYSTA – KONFORMISTA STEREOTYPOM, NP. NALEŻY ZOBACZYĆ TO I TO… – WIERNY PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA GŁÓWNE ZAŁOŻENIE – - NIE CHODZI TYLKO O PORÓWNYWANIE CZY KONFRONTOWANIE RÓŻNYCH KULTUR ZE SOBĄ, ALE - O INSPIROWANIE WZAJEMNYCH SPOTKAŃ I WYMIANĘ DOŚWIADCZEŃ, POZWALAJĄCYCH NA WSPÓŁISTNIENIE, TOLERANCJĘ, ZROZUMIENIE WARTOŚCI, SPOSOBÓW MYŚLENIA I DZIAŁANIA „INNYCH” (POROZUMIENIE), NABYCIE UMIEJĘTNOŚCI I GOTOWOŚCI DO WOLNYCH OD UPRZEDZEŃ SPOTKAŃ MIĘDZY OSOBAMI RÓŻNYCH KULTUR - WYMAGA ONO ZNAJOMOŚCI WŁASNEJ KULTURY – ALE: PROCES DOŚWIADCZANIA OBCEJ KULTURY JEST RÓWNOCZEŚNIE DOŚWIADCZANIA WŁASNEJ KULTURY; PROCESEM EFEKTEM PRZEJŚCIA Z KULTURY DO MOŻE INNEJ OBSZARU BYĆ WŁASNEJ JEDNA Z CZTERECH PONIŻSZYCH FORM REAKCJI: 1. UCIECZKA (KSENOFOBIA) DOZNAWANIE LĘKU, STRACHU PRZED NASTĘPSTWEM OBCOŚCIĄ; ŻADNEJ CZĘSTO BĄDŹ JEST SŁABEJ ZNAJOMOŚCI JĘZYKA INNEJ KULTURY, BĄDŹ NABYTYCH WE WŁASNYM KRAJU NEGATYWNYCH STEREOTYPÓW BĄDŹ UPRZEDZEŃ; 2. DOMINACJA - PRÓBA PODPORZĄDKOWA INNEJ KULTURY NASZEJ WŁASNEJ – ZMUSZANIE DO PRZYJMOWANIA NASZYCH NORM, WARTOŚCI, ZASAD POSTĘPOWANIA, POSTRZEGANIA ŚWIATA – KULTUROWY IMPERIALIZM 3. ADAPTACJA – PRZYSTOSOWANIE SIĘ DO OBCEJ I NOWEJ DLA NAS KULTURY – W EKSTREMALNEJ FORMIE MOŻE WYRAZIĆ SIĘ W BEZGRANICZNYM UWIELBIENIU WSZYSTKIEGO, CO OBCE Z ODRZUCENIEM ZARAZEM WŁASNEJ KULTURY 4. INTEGRACJA – SPROWADZA „TRANSNARODOWEJ EMPATII”, WŁASNEJ Z KULTURY KULTURĄ SIĘ DO SYNTEZY INNEGO CZŁOWIEKA WŁAŚCIWA ZACHODZI EDUKACJA TYLKO W MIĘDZYKULTUROWA OSTATNICH DWÓCH FORMACH REAKCJI NA OBCĄ KULTURĘ. DO PROCESU MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ DOCHODZI WÓWCZAS, - KIEDY ISTNIEJE MOTYWACJA UCZENIA SIĘ (MOTYWY, NASTAWIENIA, OCZEKIWANIA, CELE) DOŚWIADCZENIA, - KIEDY STWORZONE SĄ KU TEMU ODPOWIEDNIE SYTUACJE PROWADZĄCE DO ZMIANY DOTYCHCZASOWYCH POSTAW I ZACHOWAŃ (W EFEKCIE – ROZWIJAMY UMIEJĘTNOŚĆ LEPSZEGO ROZUMIENIA DRUGIEGO CZŁOWIEKA (ALE I NAS SAMYCH) W JEGO SYTUACJI KULTUROWEJ, STARAMY SIĘ WCZUĆ W JEGO STANY EMOCJONALNE, PRZEŻYCIA I JEDNOCZEŚNIE ZROZUMIEĆ JEGO SYTUACJĘ Z TEJ PERSPEKTYWY, ŚWIECIE, Z PRAGNIEMY TEGO „MIEJSCA” ROZPOZNAĆ W W NIEJ PODOBIEŃSTWA LUB RÓŻNICE W STOSUNKU DO WŁASNEJ KULTURY) W PROCESIE MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ G. WINTER WYRÓŻNIA 4 STADIA: 1. STADIUM POSZERZENIA WIEDZY O OBCEJ KULTURZE. NA TYM POZIOMIE CHODZI PRZEDE WSZYSTKIM O UCHWYCENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH OBCEJ KULTURY, NP. ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE, JEGO CECHY SOCJO-STRUKTURALNE, GEOGRAFICZNE ITP. 2. STADIUM ROZPOZNANIA STRUKTUR MYŚLENIA OSOBY Z INNEJ KULTURY. CHODZI TU O UMIEJĘTNOŚĆ UCHWYCENIA POSTAW, WARTOŚCI, NAWYKÓW ZACHOWAŃ, KTÓRE NORM, SĄ CHARAKTERYSTYCZNE DLA DANEJ KULTURY, JEJ MIESZKAŃCÓW CZY OKREŚLONEJ GRYPY SPOŁECZNEJ. 3. STADIUM NABYWANIA KOMPETENCJI MIĘDZYKULTUROWEGO DZIAŁANIA. SPROWADZA SIĘ ONO DO OSIĄGANIA UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁDZIAŁANIA Z PRZEDSTAWICIELAMI ODMIENNEJ KULTURY W ZGODZIE Z TĄ KULTURĄ. 4. STADIUM EDUKACJI MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ. OGÓLNYCH UMIEJĘTNOŚC ZASAD I OPANOWANIA REGUŁ, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ JEDNOSTCE ZORIENTOWANIE SIĘ W BARDZO ZRÓŻNICOWANYCH UWARUNKOWANIACH KULTUROWYCH I PRZYJĘCIE ADEKWATNYCH DLA TEJ KULTURY ZACHOWAŃ. PROCES MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ MOŻNA ZAINICJOWAĆ ORGANIZACJĄ GRANICE WYJAZDU KRAJU, ZNACZĄCĄ ROLĘ W ODPOWIEDNIĄ MŁODZIEŻY TRAKCIE ODGRYWAJĄ POZA KTÓREGO NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI: 1. DYSPOZYCJE UCZESTNIKÓW WYJAZDU PRZED PODRÓŻĄ – DOTYCZĄ POSTAW, SZCZEGÓLNIE ETNICZNO-NARODOWYCH STEREOTYPÓW, WYOBRAŻEŃ, SYSTEMÓW WARTOŚCI ITP. WOBEC KRAJU DOCELOWEJ MIESZKAŃCÓW, A PODRÓŻY TAKŻE I JEGO MOTYWACJI I OCZEKIWAŃ WYJEŻDŻAJĄCEGO ZE WZGLĘDU NA SAMĄ PODRÓŻ. ISTOTNA JEST RÓWNIEŻ WIEDZA PODRÓŻUJĄCEGO O TYM KRAJU ORAZ JEGO KOMPETENCJE JĘZYKOWE CZY KOMUNIKACYJNE. 2. SPECYFICZNE PODRÓŻY INFORMACJE – TO W CZASIE FORMY I TREŚCI PRZEKAZYWANYCH W CZASIE PODRÓŻY INFORMACJI O KRAJU DOCELOWYM 3. PROCES PRZEMIAN W TOKU PODRÓŻY – WYNIKA W Z CZASIE NABYTYCH PODRÓŻY DOŚWIADCZEŃ I WIADOMOŚCI O OBCEJ KULTURZE; ROZMOWY WEWNĄTRZ GRUPY, RODZAJ TEJ GRUPY, JEJ DYNAMIKA ORAZ STOSUNEK JEJ CZŁONKÓW DO DOCELOWEGO KRAJU PODRÓŻY ISTOTNIE WPŁYWAJĄ NA „WEWNĘTRZNE” OPRACOWANIE INFORMACJI 4. RODZIME REAKCJE PO PODRÓŻY – POJAWIĆ SIĘ MOŻE WÓWCZAS DYLEMAT, CZY ZMIANY, JAKIE ZASZŁY POD WPŁYWEM PODRÓŻY SĄ W ZGODZIE CZY TEŻ SPRZECZNE Z TENDENCYJNYMI POSTAWAMI OSÓB ZNACZĄCYCH LUB NAWET CAŁEGO SPOŁECZEŃSTWA? 5. OGÓLNE UWARUNKOWANIA PODRÓŻY – FORMA PODRÓŻOWANIA, ŚRODKI TRANSPORTU, CZAS TRWANIA PODRÓŻY, DOŚWIADCZENIA Z PODRÓŻY, POZIOM ZADOWOLENIA Z FORMALNEJ STRONY ORGANIZACJI. PODSUMOWANIE: TRZY GŁÓWNE ZADANIA WYCHOWANIA MIĘDZYKULTUROWEGO: 1. PRZYGOTOWANIE KRYTYCZNEJ CYWILIZACJI; SPOŁECZEŃSTW ANALIZY DO WSPÓŁCZESNEJ WPROWADZENIE DO DIALOGU MIĘDZY KULTURAMI; PODJĘCIE REFLEKSJI NAD PROBLEMEM JAKOŚCI ŻYCIA W SKALI ŚWIATOWEJ I W PERSPEKTYWIE TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ. 2. WYCHOWANIE DUCHOWO PEŁNEGO, CZŁOWIEKA; WYKSZTAŁCENIE BOGATEGO CHODZI TU O WRAŻLIWOŚCI I KULTURY UCZUĆ, O SYMPATIĘ I EMPATIĘ W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH, ZDOLNOŚC DO SAMOREALIZACJI. 3. INTEGROWANIE CZŁOWIEKA ZE ŚWIATEM LUDZKIEJ WSPÓLNOTY; POCZUCIE WIĘZI MIĘDZY LUDŹMI POWINNO KONKRETNYCH W JEGO KONTEKŚCIE. ROZBUDZAĆ KSZTAŁTOWAC SIĘ WARUNKACH MATERIALNYM W TYM I W ŻYCIA, DUCHOWYM SENSIE POWINNO SIĘ ZAINTERESOWANIE INNYMI KRAJAMI, NARODAMI, LIKWIDOWAĆ WZAJEMNE I JEDNOSTRONNE UPRZEDZENIA I STEREOTYPY, ZNAJDOWAĆ RÓŻNICE I CECHY WSPÓLNE, DĄŻYĆ DO ZROZUMIENIA I AKCEPTACJI ODMIENNOŚCI W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH. „CZŁOWIECZEŃSTWO JEST REALIZACJĄ TEGO WŁAŚNIE W LUDZKIEJ WOLNOŚCI OSADZONEGO, WŁAŚNIE DLA TEJ WOLNOŚCI KONIECZNEGO BYCIA CZŁOWIEKA Z CZŁOWIEKIEM.” KARL BARTH „DOPIERO W DIALOGU, W SPORZE, OPOZYCJI, A TAKŻE W DĄŻENIU DO NOWEJ WSPÓLNOTY TWORZY SIĘ ŚWIADOMOŚĆ ‘MOJEGO JA’ JAKO ‘ISTOTY SAMOISTNEJ’, ODRĘBNEJ OD DRUGIEGO. WIEM, ŻE JESTEM, BO WIEM, ŻE DRUGI JEST.” JÓZEF TISCHNER
