biblijny sens płciowości
advertisement
www.trzejtowarzysze.pl ks. Marek Dziewiecki BIBLIJNY SENS PŁCIOWOŚCI Płciowość przypomina nam o tym, że nie jesteśmy pełnią i że do pełnego rozwoju potrzebujemy wsparcia osoby drugiej płci. Ciało się nie liczy? Według ideologii gender równość płci polega na identyczności, czyli na przekonaniu, że płeć nie jest ważna, że różnice cielesne – neurologiczne, hormonalne, anatomiczne - można ignorować czy chirurgicznie modyfikować. Według tej ideologii ważne jest jedynie subiektywne przekonanie danej osoby co do własnej płci. Nawet wtedy, gdy osoba ta odrzuca własne ciało z zapisaną w nim płciowością. W tej sytuacji warto przypomnieć biblijną prawdę o tym, że Bóg stworzył ludzi z podziałem na płeć – jako mężczyznę lub jako kobietę. Nikt z nas nie istnieje po prostu jako człowiek. Bycie kobietą lub bycie mężczyzną to nie tylko kwestia odmienności w aspekcie chromosomów, hormonów czy narządów seksualnych. To coś znacznie więcej! Kobieta i mężczyzna różnią się od siebie każdą komórką ciała Bycie kobietą lub mężczyzną to specyficzny dla danej płci sposób istnienia, przeżywania i wyrażania człowieczeństwa. Nikt z nas nie jest pełnią Płciowość przypomina o tym, że nikt z ludzi nie jest pełnią. Jednym z warunków harmonijnego rozwoju człowieka jest kontakt z osobami płci odmiennej. Bóg nie jest mężczyzną ani kobietą właśnie dlatego, że jest pełnią. Swoją miłość, jaką nam okazuje, porównuje zarówno do miłości mężczyzny (kocha nas jak Abba – serdeczny tatuś), jak i do miłości kobiety: "Jak kogo pociesza własna matka, tak Ja was pocieszać będę" (Iz 66, 13). Płciowość, czyli fakt bycia mężczyzną lub kobietą, pomaga człowiekowi uświadomić sobie swoje ograniczenia. Cieleśnie uwarunkowane istnienie na sposób jednej z płci sprawia, że nie dysponuję tymi zdolnościami czy predyspozycjami, które są specyficzne dla osób drugiej płci. Płciowość przypomina nie tylko o naszej ograniczoności. Pomaga też wychodzić na spotkanie z osobami drugiej płci. Kobiety i mężczyźni pociągają i intrygują siebie nawzajem właśnie dlatego, że w wielu aspektach różnią się od siebie diametralnie, pomimo posiadania tej samej ludzkiej natury oraz identycznej godności dziecka Bożego. Zarówno mężczyzna jak i kobieta stworzeni są na "na obraz i podobieństwo Boga" (Rdz 1,26). Pierwszy w historii ludzkości hymn mężczyzny na cześć kobiety wyśpiewuje Adam w obliczu piękna Ewy: „Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała!” (Rdz 2, 23). Strona 1/8 www.trzejtowarzysze.pl Spotkanie z osobą drugiej płci Bóg stwarza Ewę po to, by pomogła ona Adamowi uwolnić się z samotności i doświadczyć radości, jaka płynie z relacji międzyludzkich. Pierwszym poleceniem Boga było to, żeby Adam i Ewa pokochali siebie wzajemnie aż tak bardzo, by chcieli przebywać ze sobą na zawsze (małżeństwo) i by pragnęli mieć ze sobą dzieci (rodzina). Właśnie dlatego pierwsze polecenie, jakie Stwórca kieruje do Adama i Ewy, brzmi: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” (por. Rdz 1, 28). W świetle Biblii płodność fizyczna jest błogosławiona jedynie w małżeństwie i dlatego pierwszą formą płodności kobiety i mężczyzny są narodziny ich wzajemnej miłości. Doświadczenie potwierdza, że do miłości najłatwiej dorasta się parami, czyli poprzez spotkania kobiety i mężczyzny. Dobrze wiedzą o tym zakochani, którzy dzień i noc tęsknią za wielką miłością, a także ci, którzy poprzez spotkania z osobami drugiej płci dorośli już do miłości małżeńskiej - wiernej, czystej, ofiarnej, czułej i płodnej – czyli do największej miłości, jaka jest możliwa między kobietą a mężczyzną. Wspólne dorastanie do miłości Każdy człowiek przyjmuje i komunikuje miłość na sposób właściwy swojej płci. Dorastanie do miłości - lub oddalanie się od niej - zależy najbardziej od tego, co dzieje się między mężczyzną a kobietą. Nic tak nie cieszy, jak miłość, która rodzi się między kobietą a mężczyzną i nic tak nie boli, jak brak miłości między nim a nią. Feministki postulują walkę kobiet z mężczyznami, aktywiści gejowscy proponują izolację kobiet i mężczyzn, ludzie wyuzdani postulują seksualne bawienie się osobami drugiej płci, a Bóg proponuje kobiecie i mężczyźnie płodną i wierną miłość aż do śmierci Biblia wyjaśnia, że kobieta została stworzona jako pomoc dla mężczyzny. To nie znaczy, że ma być jego służącą. Przeciwnie, to znaczy, że mężczyzna potrzebuje pomocy i że kobieta jest mu w stanie tej pomocy udzielić. Chodzi tu zwłaszcza o pomoc w tym, co najważniejsze i co rozstrzyga o losie człowieka, czyli o pomoc w uczeniu się miłości i w mądrym, a jednocześnie serdecznym jej komunikowaniu. Podstawowa różnica między mężczyznami a kobietami wynika z faktu, że kobiety są bardziej wrażliwe na świat osób i mają zwykle znacznie większe predyspozycje w zakresie budowania relacji międzyludzkich, a także w zakresie empatii i troski o człowieka. Mężczyznom natomiast z reguły łatwiej jest funkcjonować w świecie przedmiotów, produkcji, czynienia sobie ziemi poddaną. Mężczyźni czasem nawet osoby traktują jak przedmioty. Wszystko, co jest w kobiecie - ciało, narządy zmysłów, sposób postrzegania rzeczywistości, emocje, sposób komunikowania i budowania więzi - ułatwia wrażliwość na świat osób oraz pomaga nawiązywać relacje międzyosobowe. Dziewczynki bawią się najchętniej lalkami, jeśli w danej chwili nie są w kontakcie z osobami. Potrafią zwierzać się swoim lalkom czy poduszeczkom, w które Strona 2/8 www.trzejtowarzysze.pl wypłakują łzy, gdy są smutne albo czują się samotne. Z kolei chłopcy koncentrują się na klockach, grze w piłce, rywalizacji, wspinaniu się na drzewa. Kryterium doboru kolegów jest przydatność we wspólnym działaniu. Dla chłopców koledzy są cenni na tyle, na ile w danym momencie czy w danej sytuacji są użyteczni. Różnice są wrodzone Różnice między chłopcami a dziewczynkami, czy między mężczyznami a kobietami nie wynikają z odmiennego wychowania czy stereotypów społecznych. Przeciwnie, to odmienne wychowanie i odmienne role społeczne wynikają z wrodzonych predyspozycji – innych w przypadku każdej z płci. Kobiety oceniają siebie głównie na podstawie sukcesów w świecie osób: na ile kochają i na ile są kochane przez swoich bliskich, na ile tworzą harmonijne więzi z Bogiem i ludźmi, a zwłaszcza z rodzicami, z rodzeństwem, z małżonkiem i dziećmi, z krewnymi i znajomymi. Natomiast mężczyźni oceniają siebie głównie na podstawie sprawności w kontakcie z przedmiotami. „Równościowe” wychowanie nie zmieni faktu, że kobiety i mężczyźni działają pod wpływem różnych hormonów. Jeśli w trakcie zabawy damy lalki dzieciom, to dziewczynki będą je ubierać, karmić i się nimi opiekować, a chłopcy zaczną nimi strzelać bramki, traktując je jako zastępcze piłki. Różnice w sferze cielesnej W sferze cielesnej różnice między kobietą a mężczyzną nie ograniczają się do różnic anatomicznych. Aktywność w świecie osób wiąże się z innymi cechami fizycznymi niż aktywność w świecie przedmiotów. Osoby wymagają od nas stałej obecności, stałej troski, nieustannych rozmów, ciągłej pomocy. W odniesieniu do osób trzeba być zawsze na dyżurze. Nie jest natomiast konieczne dysponowanie dużą siłą fizyczną. Ważniejsza jest w tutaj siła moralna i duchowa. To właśnie dlatego kobieta jest zwykle słabsza fizycznie od mężczyzny, ale okazuje się silniejsza wtedy, gdy chodzi o zdolność do ciągłego bycia przy drugiej osobie. Natomiast mężczyzna dąży do tego, by jego wysiłek był ograniczony w czasie. Po powrocie z kopalni, po ciężkiej pracy przy remoncie domu czy po intensywnej grze w hokeja, potrzebuje co najmniej kilku godzin odpoczynku. Wtedy najchętniej zamyka się w swoim pokoju i izoluje się nawet od najbliższych osób. Różnice między kobietą a mężczyzną dotyczą nie tylko innego rodzaju siły, jaką dysponują osoby odmiennej płci. Wyraźnie różne jest również funkcjonowanie narządów zmysłów. Statystycznie rzecz biorąc, wszystkie narządy zmysłów okazują się wrażliwsze u kobiet niż u mężczyzn, gdyż w relacjach międzyludzkich trzeba znacznie więcej widzieć, słyszeć i czuć niż w kontakcie z przedmiotami. Gdy chodzi o wzrok, to kobieta widzi więcej, barwniej, dokładnej, jaśniej. Jest to związane z tym, że w siatkówce gałki ocznej kobiety znajduje się więcej światłoczułych pręcików niż u mężczyzn. Z tego względu kobiety łatwiej dostrzegają szczegóły, które uchodzą uwadze mężczyzn. Kobieta łatwiej niż mężczyzna. zauważa to, co jest niewidoczne Strona 3/8 www.trzejtowarzysze.pl dla oczu, na przykład zmiany w mimice twarzy czy w spojrzeniu drugiej osoby, a także stan ducha jej ducha. Kobiety dysponują zwykle wyraźnie lepszym słuchem niż mężczyźni. Statystycznie chętniej i lepiej śpiewają. Z reguły żona łatwiej niż mąż usłyszy w nocy cichy płacz dziecka. Ponadto, kobiety dysponują lepszym powonieniem i wyczuciem smaku. To właśnie dlatego dla kobiet tak ważne są kosmetyki, a także smaczne przyrządzanie potraw. Jeszcze większe różnice występują w dotyku. Badania potwierdzają, że w tej dziedzinie skale między mężczyznami a kobietami na siebie nie zachodzą. Oznacza to, że statystycznie najmniej wrażliwa w dotyku kobieta jest i tak bardziej wrażliwa niż najbardziej wrażliwy mężczyzna. Kąpanie dziecka czy okazywanie czułości wymaga większej delikatności dotykowej niż trzymanie kierownicy samochodu czy wnoszenie szafy do mieszkania. Mózg ma płeć Ważne różnice anatomiczne między kobietami a mężczyznami dotyczą także budowy oraz funkcjonowania mózgu. Lewa półkula mózgu u kobiet i mężczyzn odpowiada głównie za sprawności werbalne i myślenie logiczne. Natomiast prawa półkula odpowiada bardziej za wyobraźnię przestrzenną i za sposób przeżywania emocjonalnego. Na tym jednak kończą się podobieństwa. Mózg mężczyzny charakteryzuje się większą specjalizacją poszczególnych ośrodków kory mózgowej, podczas gdy mózg kobiety jest bardziej zintegrowany. Dzieje się tak dlatego, że u kobiet obie półkule mózgowe są ze sobą lepiej powiązane dzięki bardziej rozwiniętemu ciału modzelowatemu, czyli zespołowi połączeń neurologicznych u podstaw półkul mózgowych. W konsekwencji mózg kobiet lepiej sobie radzi ze złożonymi informacjami intelektualno-emocjonalnymi. Tutaj właśnie tkwi źródło kobiecej intuicji. Kobietom łatwiej jest rozpoznawać złożone informacje, zawarte w tonie głosu drugiej osoby, w mimice twarzy, w komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Z kolei mężczyznom łatwiej jest precyzyjnie analizować prostsze jednostki informacji. Powyższe różnice w budowie mózgu wynikają z tego, że dobre funkcjonowanie w odniesieniu do osób wymaga, by te osoby rozumieć i jednocześnie wczuwać się w ich przeżycia. Takich wymagań nie stawiają nam przedmioty. Praca przy komputerze wymaga skupienia się na myśleniu z wyłączeniem emocji, a kibicowanie ulubionej drużynie to sprawa emocji, a nie myślenia. Różnice psychiczne Konsekwencją bardziej rozwiniętego u kobiet systemu połączeń neurologicznych między półkulami mózgowymi (ciało modzelowate), są różnice między osobami odmiennej płci, gdy chodzi o relację między myśleniem a emocjami. Kobiecie zdecydowanie trudniej jest oddzielić emocje od myślenia, gdyż oba te aspekty jej psychiki są ze sobą mocno powiązane. Natomiast mężczyzna łatwiej oddziela myślenie od emocji, a także emocje od myślenia. W kontakcie z osobami Strona 4/8 www.trzejtowarzysze.pl cenne jest jednoczesne branie pod uwagę informacji logicznych i emocjonalnych. Tymczasem przedmioty nie reagują na nasze emocje, ani na naszą zdolność empatycznego wczuwania się w czyjeś stany emocjonalne. Wyobraźmy sobie, że w pewnym zakładzie pracy dyrektor musi zwolnić część załogi. Jeśli dyrektorem jest mężczyzna, to skupi się on na analizie ekonomicznej i zlikwiduje te miejsca pracy, które przynoszą największe straty. Dla kobiety-dyrektora sprawa będzie o wiele bardziej złożona. Kobieta w o wiele większym stopniu uwzględni fakt, że zwolnienia to nie tylko redukcja miejsc pracy, ale także wpływanie na losy konkretnych osób i ich rodzin. Z tego względu kobiecie trudniej będzie podjąć decyzję o zwolnieniach, a jeśli już ją podejmie, to zapłaci za to wyższą cenę emocjonalną niż mężczyzna. Gdy kobieta przeżywa lęk, rozgoryczenie czy depresję, to takie stany prowokują pojawienie się bolesnych myśli i przekonań typu: "nikt mnie nie kocha, nie jestem nikomu potrzebna, nie potrafię kochać, a życie nie ma sensu." Bolesne nastroje prowadzą więc do bolesnych przekonań, a te z kolei powodują popadanie w jeszcze bardziej bolesne przeżycia. Gdy poprawia się nastrój kobiety, wtedy także jej sposób myślenia o sobie i świecie zaczyna być pozytywny. Stąd typowa jest dla kobiet nie tylko większa niż u mężczyzn zmienność nastrojów, lecz także większa zmienność przekonań. Mężczyznom łatwiej jest zachować większą stabilność w sposobach myślenia. Problem pojawia się wtedy, gdy mężczyzna przeżywa intensywne stany emocjonalne, bo wtedy może "wyłączyć" logiczne myślenie. To właśnie dlatego wielu jest takich mężczyzn, którzy zupełnie „tracą głowę” wtedy, gdy się zakochują czy gdy przeżywają agresję. Uzależnienia i samobójstwa Większa skłonność mężczyzn do oddzielania emocji od myślenia stanowi wyjaśnienie faktu, że mężczyźni znacznie częściej niż kobiety popadają w uzależnienia psychotropowe. Teoretycznie można byłoby się spodziewać tendencji odwrotnej. Logicznym byłoby założenie, że po substancje „poprawiające” nastrój będą częściej sięgać kobiety, skoro one doświadczają znacznie większej niż mężczyźni zmienności emocjonalnej i skoro w tej sferze panie są znacznie bardziej wrażliwe niż panowie. Tymczasem to wśród mężczyzn mamy zdecydowanie większy odsetek alkoholików i narkomanów. Dzieje się tak dlatego, że nawet w obliczu wyjątkowo bolesnych i niepokojących emocji kobiety potrafią jeszcze myśleć, a mężczyźni mają wtedy skłonność do wyłączenia myślenia i do podporządkowania się własnym przeżyciom. W konsekwencji „zapominają” o tym, że sięganie po alkohol czy narkotyk może jedynie pogorszyć, a nie polepszyć sytuację, w której się znajdują. Również próby samobójcze mają odmienne znaczenie dla kobiet i mężczyzn. Kobiety cztery razy częściej niż mężczyźni targają się na własne życie, jednak trzy razy więcej mężczyzn umiera śmiercią samobójczą. Powyższa różnica w efektach prób samobójczych wynika z faktu, że dla kobiet takie zachowania są wołaniem Strona 5/8 www.trzejtowarzysze.pl o pomoc, podczas gdy dla mężczyzn są one wołaniem o śmierć. Z tego względu kobiety decydują się na próby samobójcze wcześniej - gdy ich sytuacja nie jest jeszcze skrajnie trudna. Mężczyźni natomiast decydują się na próby samobójcze z reguły wtedy, gdy nie widzą już dla siebie innego rozwiązania niż śmierć. Tak wyraźnie odmienne podejście kobiet i mężczyzn do dramatycznego kryzysu życia wynika z dwóch powodów. Po pierwsze, mężczyznom trudniej jest niż kobietom zwierzać się ze swoich problemów i prosić o pomoc. Po drugie, kobiety bardziej interesują się trudnościami innych osób i są bardziej skłonne do udzielania im pomocy z własnej inicjatywy. W konsekwencji jest dla nich rzeczą naturalną szukanie wsparcia u innych ludzi wtedy, gdy same znajdą się w trudnej sytuacji. Odmienne sposoby komunikowania Istotna różnica między kobietami a mężczyznami ma miejsce także w sposobach komunikowania i porozumiewania. Z reguły kobiety mówią zdecydowanie więcej i chętniej niż mężczyźni. Mają skłonność do mówienia głównie o świecie osób, gdyż ten świat jest dla nich wyjątkowo ważny. Z kolei mężczyźni mówią łatwiej i chętniej o świecie nieosobowym, na przykład o ekonomii, polityce, sporcie, pracy zawodowej. Z perspektywy mężczyzn kobiety są postrzegane jako gaduły i plotkarki. Tymczasem obiektywne kryterium oceny powinno stanowić nie to, jak dużo i o czym ktoś mówi, lecz w jaki sposób to czyni. Małomówność nie jest ideałem. To prawda, że są sytuacje, w których lepiej jest milczeć. Prawdą jest jednak i to, że są takie sytuacje, w których rozmawianie może komuś dosłownie ratować życie. Fakt, że kobiety mówią więcej o osobach niż o przedmiotach, nie stanowi podstawy do oceny. Wprawdzie mniejsze szkody wyrządza błędne czy powierzchowne wypowiadanie się na temat rzeczy niż na temat ludzi, to z drugiej strony mądre i życzliwe rozmawianie o ludziach jest ważniejsze niż najbardziej nawet kompetentne mówienie o przedmiotach. Przyjaźń, wychowanie, życie rodzinne, trwałe i szczęśliwe więzi opierają się głównie na rozmowach o ludziach: o ich przeżyciach, potrzebach, ideałach, marzeniach, a także o ich błędach, słabościach, lękach czy niepokojach. W tej dziedzinie kobiety są bardziej predysponowane niż mężczyźni. Różnice duchowe i moralne Biblia wyjaśnia, że kobiety i mężczyźni mają tę samą naturę oraz identyczną godność osoby ludzkiej i dziecka Bożego. Nic zatem dziwnego, że im wyżej wspinamy się ku tym sferom człowieczeństwa, które są specyficzne dla człowieka i które nie występują w świecie zwierząt, tym mniej widoczne stają się różnice między osobami odmiennej płci. W sferze moralnej, duchowej i religijnej podobieństwa między kobietami a mężczyznami są bardziej widoczne niż różnice. Istota duchowości jest niezależna od płci. Duchowość to bowiem zdolność człowieka do zrozumienia samego siebie, a natura człowieka, jego pochodzenie, a także sens Strona 6/8 www.trzejtowarzysze.pl jego istnienia są identyczne w przypadku kobiet i mężczyzn. Ona i on mają pełny udział w byciu człowiekiem oraz identyczną godność. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni powinni respektować te same wartości oraz postępować zgodnie z takimi samymi normami moralnymi. Jeśli ktoś z mężczyzn stawia kobietom większe wymagania moralne czy ostrzej ocenia ich słabości lub grzechy, to tym samym niedocenia mężczyzn i traktuje ich tak, jakby byli niższą wersją człowieczeństwa. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni powołani są przez Boga do kierowania się Dekalogiem, do życia w miłości, prawdzie, odpowiedzialności i świętości. Różnica polega na tym, że kobiety są zwykle bardziej niż mężczyźni wrażliwe na sferę duchową i moralną. Wynika to z faktu, że na co dzień żyją w bliskiej więzi z ludźmi i w konsekwencji częściej niż mężczyźni stają w obliczu tajemnicy człowieka, a zwłaszcza z tajemnicą cierpienia, ze słabościami i lękami dzieci, młodzieży i dorosłych, a także z ich marzeniami, pragnieniami, aspiracjami czy ideałami. W konsekwencji kobiety bardziej niż mężczyźni rozumieją wagę sfery duchowej oraz potrzebę respektowania zasad moralnych. Na co dzień doświadczają tego, że przykazania i normy moralne chronią człowieka przed jego własną słabością, a także przed słabością czy złą wolą innych ludzi. Z tego samego powodu kobiety mają zwykle bardziej wyczulone sumienie, trafniej odróżniają dobro od zła oraz rzadziej niż mężczyźni wyrządzają krzywdę sobie i bliźnim. Z kolei mężczyźni są z reguły mniej wrażliwi na sferę duchową i religijną, gdyż w świecie przedmiotów, którymi się na co dzień zajmują, nie występuje ani duchowość, ani moralność. Spora grupa mężczyzn odkrywa potrzebę duchowości dopiero po wielu latach, na przykład na skutek tragicznego wypadku, choroby czy śmierci kogoś z bliskich. Różnice w postawie wobec Boga Kobiety są bardziej niż mężczyźni wrażliwe nie tylko na sferę duchową i moralną, lecz także na sferę religijną. Istotą religijności jest przyjaźń z osobowym Bogiem, a przedstawicielki płci pięknej z definicji są specjalistkami w budowaniu więzi międzyosobowych. To właśnie dlatego kobiety chętniej się modlą, częściej uczestniczą w Eucharystii, częściej korzystają z sakramentu pokuty i pojednania, są bardziej aktywne we wspólnotach religijnych i grupach modlitewnych. Zwykle bardziej niż mężczyźni są świadome tego, jak ważna jest dla nich bliska więź z Bogiem, modlitwa oraz inne praktyki religijne. Częściej niż mężczyźni rozmawiają z bliskimi o Bogu, czytają Pismo Święte, prowadzą do kościoła, uczą dojrzałej religijności, formują sumienia. To właśnie dlatego my, mężczyźni - jako synowie, mężowie, ojcowie, bracia - mamy powody do tego, by dziękować Bogu za "tajemnicę kobiety i za każdą kobietę - za to, co stanowi odwieczną miarę jej godności kobiecej, za wielkie dzieła Boże, jakie w niej i przez nią dokonały się w historii ludzkości" (Jan Paweł II, List do Kobiet, 1). Największą radością dla mężczyzny powinno być towarzyszenie kobietom w tym, by stawały się najpiękniejszą wersją samych siebie. Strona 7/8 www.trzejtowarzysze.pl Kobieta potrzebuje wsparcia mężczyzny - ojca, męża, brata, księdza - by stawać się podobną do Maryi, najpiękniejszej i najszlachetniejszej kobiety w dziejach ludzkości. Wszyscy jesteśmy powołani przez Boga do miłości, radości i świętości, a to powołanie najłatwiej jest nam realizować wtedy, gdy mężczyźni i kobiety odnoszą się do siebie z szacunkiem i miłością, jakiej uczy nas Jezus. Strona 8/8
