Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007

Załącznik
do Uchwały Rady Powiatu
w Skierniewicach
Nr ………………….
z dnia ……..……….
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO
POWIATU SKIERNIEWICKIEGO
NA LATA 2007 - 2015
pod hasłem
„Powiat Skierniewicki źródłem zielonej energii w Polsce”
Skierniewice, kwiecień 2009
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
SPIS TREŚCI
I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU
SKIERNIEWICKIEGO .....................................................................................................................6
II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE POWIATU
SKIERNIEWICKIEGO, OBJĘTEGO WDRAŻANIEM PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ......8
2.1.POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ................................................................................................8
2.2. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................................10
2.2.1. Obszary i obiekty prawnie chronione. .......................................................................................... 10
2.2.2. Lasy. .................................................................................................................................................. 12
2.2.3. Hałas .................................................................................................................................................. 13
2.2.4. Pola elektromagnetyczne ................................................................................................................ 13
2.2.5. Zasoby wód podziemnych .............................................................................................................. 14
2.2.6. Jakość wód podziemnych ............................................................................................................... 16
2.2.7. Wody powierzchniowe. Zasoby i stan czystości. ........................................................................ 17
2.2.8. Rzeka Łupia – Skierniewka ............................................................................................................ 18
2.2.9. Rzeka Rawka .................................................................................................................................... 19
2.2.10. Rzeki: Chojnatka, Białka, Korabiewka, Uchanka, Zwierzyniec ............................................. 19
2.2.11.Gospodarka kopalinami ................................................................................................................. 20
2.3. STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA HISTORYCZNEGO I KULTUROWEGO .................23
2.3.1. Zabytki miasta Skierniewice .......................................................................................................... 24
2.3.2. Zabytki powiatu skierniewickiego ................................................................................................. 25
2.3.3. Kultura ............................................................................................................................................... 27
2.3.4. Organizacje i stowarzyszenia społeczne ....................................................................................... 29
2.4. TURYSTYKA I REKREACJA ................................................................................................30
2.5. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE .........................................................................32
2.5.1. Powierzchnia i użytkowanie terenu ............................................................................................... 32
2.6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ....................................................................................32
2.6.1. Sieć drogowa .................................................................................................................................... 33
2.6.2. Transport i komunikacja ................................................................................................................. 41
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
2
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.6.3. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna oraz oczyszczalnie ścieków ............................................... 42
2.6.3.1. Sieć wodociągowa ...............................................................................................................42
2.6.3.2. Gospodarka wodna. .............................................................................................................42
2.6.3.3. Gospodarka ściekowa ..........................................................................................................43
2.6.4. Sieć energetyczna, gazowa, i ciepłownicza.................................................................................. 46
2.6.4.1. Energetyka ...........................................................................................................................46
2.6.4.2. Gazownictwo. ......................................................................................................................47
2.6.4.3. Sieć ciepłownicza. ...............................................................................................................47
2.6.5. Telekomunikacja .............................................................................................................................. 48
2.6.6. Gospodarka odpadami ..................................................................................................................... 49
2.7. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW INFRASTRUKTURALNYCH. .....................................54
2.8. CHARAKTERYSTYKA PODSTAWOWYCH BRANŻ NA TERENIE POWIATU
SKIERNIEWICKIEGO ...................................................................................................................56
2.8.1. Gospodarka ....................................................................................................................................... 56
2.8.2. Usługi ................................................................................................................................................ 57
2.9. STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH .............................................................58
2.10. ROLNICTWO .........................................................................................................................63
2.10.1. Powierzchnia ziemi ....................................................................................................................... 63
2.11. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW GOSPODARCZYCH. ..................................................69
2.12.CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA......................................................................72
2.13 WYKSZTAŁCENIE ................................................................................................................74
2.14. STRUKTURA ZATRUDNIENIA ..........................................................................................75
2.15.BEZROBOCIE .........................................................................................................................76
2.16. AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA .........................................................................................79
2.17. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ .................................................................82
2.17.1. Szkolnictwo podstawowe ............................................................................................................. 82
2.17.2. Szkolnictwo gimnazjalne .............................................................................................................. 84
2.17.3 Szkolnictwo ponadgimnazjalne .................................................................................................... 86
2.17.4. Ochrona zdrowia ............................................................................................................................ 88
2.17.5 Pomoc społeczna i inne instytucje publiczne .............................................................................. 90
2.18. JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ......................................................................................92
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
3
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.18.1. Zasoby mieszkaniowe ................................................................................................................... 92
2.18.2. Bezpieczeństwo.............................................................................................................................. 93
2.19. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ........................................................95
III. CHARAKTERYSTYKA GMIN POWIATU SKIERNIEWICKIEGO. ..................................98
IV. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI SPOŁECZNO- GOSPODARCZEJ
W POWIECIE SKIERNIEWICKIM .............................................................................................110
4.1. LISTA ZADAŃ .......................................................................................................................110
4.1.1.Zaangażowanie Powiatu Skierniewickiego w rozwój klastra owocowo - warzywnego oraz
klastra „Bioenergia dla Regionu” ........................................................................................................... 115
4.1.2.Utworzenie podstrefy ekonomicznej Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej na terenie
jednego z byłych poligonów ................................................................................................................... 117
4.1.3.Przyciągnięcie inwestorów polskich i zagranicznych z branży przemysłów przetwórstwa
rolno- spożywczego i związanych z bioenergetyką (producenci solarów, wiatraków, linii
technologicznych do przetwórstwa biomasy) do ew. podstrefy ekonomicznej ............................... 119
4.1.4.Rozwój infrastruktury drogowej ze szczególnym uwzględnieniem przebudowy dróg
powiatowych wraz z obiektami inżynierskim (mosty, przepusty) na terenie Gmin: Bolimów,
Skierniewice, Maków, Godzianów, Kowiesy, Lipce Reymontowskie, Słupia, Głuchów i Nowy
Kawęczyn oraz dróg gminnych na terenie Gminy Skierniewice, Maków i Nowy Kawęczyn ...... 119
4.1.5. Rozbudowa i modernizacja Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Głuchowie oraz
termomodernizacja Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Bolimowie. .......................................... 123
4.1.6. Rewitalizacja i termomodernizacja budynku Starostwa Powiatowego w Skierniewicach,
przy ul. Konstytucji 3- go Maja 6 ........................................................................................................... 124
V . REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW ................................................................................126
VI. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA
TERENIE POWIATU SKIERNIEWICKIEGO I WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO .................130
VII. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PROGRAMU ROZWOJU LOKALNEGO
DLA POWIATU SKIERNIEWICKIEGO .....................................................................................132
VIII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2008 – 2013 Z UWZGLĘDNIENIEM ŚRODKÓW
POMOCOWYCH...........................................................................................................................136
8.1. ANALIZA BUDŻETU POWIATU SKIERNIEWICKIEGO .................................................136
8.2. ANALIZA ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA PROGRAMU ROZWOJU
LOKALNEGO ...............................................................................................................................137
IX. SYSTEM WDRAŻANIA ........................................................................................................143
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
4
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
X. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY ORAZ KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ...........144
10.1. SPOSOBY MONITOROWANIA WDRAŻANIA PLANU .................................................144
10.1.1. Wskaźniki monitorowania infrastruktury drogowej, przedsiębiorczości i ochrony
środowiska ................................................................................................................................................. 145
10.1.2. Wskaźniki dotyczące edukacji, ochrony zdrowia, pomocy społecznej ................................ 146
10.2. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM,
PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI .....................................................147
10.3. PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO .............................................147
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
5
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
I.
OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO POWIATU
SKIERNIEWICKIEGO
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007-2015 jest dokumentem,
w którym zostały zapisane kierunki działań władz powiatu w celu osiągnięcia zrównoważonego
rozwoju powiatu w aspektach społecznym, gospodarczym, infrastrukturalnym, energetycznym.
Niniejszy Plan, obok „Strategii Rozwoju Powiatu Skierniewickiego na lata 2000 - 2006” oraz
Planów Rozwoju Lokalnego Gmin, jest dokumentem o kluczowym znaczeniu strategicznym
i planistycznym dla powiatu.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007 – 2015 w założeniach jest
kontynuacją Strategii Rozwoju Powiatu Skierniewickiego na lata 2000 -2006, uwzględniając w
swej treści cel nadrzędny Strategii, czyli cyt: „Podnoszenie konkurencyjności Powiatu
Ziemskiego Skierniewickiego oraz tworzenie warunków dla stabilnego i dynamicznego rozwoju
społeczno – gospodarczego” oraz cele strategiczne tj.:
I.
Rozwój infrastruktury technicznej;
II.
Pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych przy wykorzystaniu walorów położenia oraz
mobilizacji kapitału lokalnego;
III.
Wykorzystanie czystego i atrakcyjnego środowiska naturalnego oraz lokalizacji w paśmie
Łódź – Warszawa dla rozwoju gospodarczego powiatu;
IV.
Działania na rzecz restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa;
V.
Poprawa ładu przestrzennego, funkcjonalności oraz stopnia zintegrowania wewnętrznego
i zewnętrznego powiatu;
VI.
Podnoszenie jakości kapitału ludzkiego powiatu;
VII.
Poprawa warunków życia mieszkańców powiatu;
VIII. Tworzenie pozytywnego wizerunku władz powiatu wśród społeczeństwa i na zewnątrz
oraz budowa integracji i samoidentyfikacji ludności władz samorządowych i ludności
gmin z powiatem.
(źródło Strategia Rozwoju Powiatu Skierniewickiego na lata 2000 – 2006.)
Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2007 – 2015 odpowiada trosce lokalnego samorządu o rozwój
powiatu w szybko zmieniającym się i coraz bardziej konkurencyjnym otoczeniu.
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
6
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Obszar, dla jakiego został opracowany Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2007 – 2015 dotyczy
terenu powiatu skierniewickiego, który jest jednym z 24 powiatów województwa łódzkiego.
Powiat skierniewicki jest powiatem ziemskim i tworzy go 9 gmin: Bolimów, Głuchów,
Godzianów, Kowiesy, Lipce Reymontowskie, Maków, Nowy Kawęczyn, Skierniewice i Słupia.
Siedzibą władz powiatu jest miasto Skierniewice, które jest również siedzibą Starostwa
Powiatowego.
Horyzont czasowy Planu Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Skierniewickiego obejmuje lata 2007 –
2015. Okres ten odpowiada okresom programowania w Polsce funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej. Zapisy zawarte w niniejszym dokumencie, dotyczące zwłaszcza planów
inwestycyjnych oraz możliwości budżetowych powiatu w zakresie realizacji tych przedsięwzięć
zostały opracowane z uwzględnieniem perspektywy czasowej do roku 2015.
Dokument jest zbudowany na bazie dokumentów diagnostycznych, przygotowanych przez
powiatowy zespół zadaniowy ds. rozwoju lokalnego oraz społeczności lokalnej. Przystępując do
pracy wykorzystano zapisy z istniejących dokumentów, jakie posiada powiat skierniewicki,
zwłaszcza Strategię Rozwoju Powiatu Skierniewickiego na lata 2000 – 2006 oraz Plany Rozwoju
Lokalnego gmin: Bolimów, Godzianów, Kowiesy, Lipce Reymontowskie, Nowy Kawęczyn
i Skierniewice na lata 2007- 2015, a także informacje i materiały udostępniane przez Powiatowy
Urząd Pracy, Urząd Statystyczny i inne wyspecjalizowane jednostki.
Prace nad PRL Powiatu Skierniewickiego koordynował Pan Zbigniew Sawicki,
Kierownik
Wydziału
Rozwoju,
Promocji
i
Współpracy
w
Starostwie
Powiatowym
w Skierniewicach.
Ze strony Stowarzyszenia Doradców Gospodarczych Pro-Akademia (Wykonawcy)
w pracach nad opracowaniem Planu Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Skierniewickiego na lata
2007 - 2015 uczestniczył zespół konsultantów w składzie:

dr Ewa Kochańska - ekspert w zakresie zarządzania strategicznego,

Wiesław Kaczmarek - ekspert w zakresie inwestycji w obszarze infrastruktury drogowej
i rewitalizacji,

Beata Bartoszewska - ekspert w zakresie finansów i zamówień publicznych,

Agnieszka Gutkowska - sekretarz.
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
7
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE POWIATU
SKIERNIEWICKIEGO, OBJĘTEGO WDRAŻANIEM PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
II.
S F E R A
P R Z E S T R Z E N N A
2.1.POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
Powiat skierniewicki leży w centralnej Polsce, w pobliżu aglomeracji warszawskiej
i łódzkiej. Administracyjnie należy do województwa łódzkiego. Graniczy z powiatami łódzkimi:
łowickim, brzezińskim, tomaszowskim i rawskim oraz mazowieckimi: sochaczewskim
i żyrardowskim.
W jego skład wchodzą następujące gminy: Bolimów, Maków, Lipce Reymontowskie,
Godzianów, Słupia, Głuchów, Nowy Kawęczyn, Kowiesy, Skierniewice. W centralnej części
powiatu usytuowane jest miasto Skierniewice – miasto na prawach powiatu.
Powierzchnia powiatu wynosi: 755,11km2 (75 511ha), co daje mu 13 miejsce wśród 21 powiatów
ziemskich województwa łódzkiego. Pod względem powierzchni największą gminą powiatu
skierniewickiego jest gmina Skierniewice - 131,67km2, a najmniejszą, gmina Słupia - 41,16 km2.
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
8
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Mapa 1. Lokalizacja powiatu skierniewickiego na tle województwa łódzkiego.
Źródło: Portal Województwa Łódzkiego: www.lodzkie.pl
Powiat Ziemski Skierniewicki
Powierzchnia ogółem: 756 km2
Liczba mieszkańców: 38,600
Liczba gmin:
9
Liczba miejscowości: 170
Liczba sołectw:
144
Mapa 2. Powiat skierniewicki
z podziałem administracyjnym na gminy.
Źródło: Portal Województwa Łódzkiego: www.lodzkie.pl
___________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
9
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Powiat skierniewicki to obszar o wysokim nasłonecznieniu i najmniejszej w regionie ilości
opadów. Położony w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, na granicy wpływów
atlantyckich. Jako wyznaczniki można przyjąć następujące wartości:
- średnia temperatura roczna – 7- 8 oC
- średnia temperatura najcieplejszego miesiąca (lipiec) – 18 oC
- średnia temperatura najzimniejszego miesiąca (luty) – -3,5 oC
- długość okresu bezprzymrozkowego wynosi ok. 260 dni w roku
- długość okresu wegetacyjnego wynosi średnio 215 dni w roku
- średnia długość zalegania pokrywy śnieżnej wynosi około 50 dni w roku
- liczba godzin nasłonecznienia 1680
- suma opadów wynosi 520 mm.
W południowej części powiatu znajdują się tereny najwyżej położone. Rzeźba terenu jest
tam bardzo zróżnicowana, a to za sprawą licznie występujących dolin, parowów i wąwozów.
Z kolei północna część powiatu to teren równinny, płaski, pocięty dolinami rzecznymi.
Wszystko to sprawia, że krajobraz powiatu jest niezwykle malowniczy i zachęca do korzystania
z darów natury.
Powiat ma charakter rolniczy. Przeważającą część obszaru powiatu, bo aż 60 % zajmują gleby
III i IV klasy bonitacyjnej, a pozostałe 40 % to gleby V i VI klasy. Około 74 % ogólnej
powierzchni powiatu stanowią użytki rolne, w tym grunty orne 74 %. Lasy zajmują 21,58 %
ogólnej powierzchni, 5,5 % sady, a 6, 8 % użytki zielone.
2.2. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.2.1. Obszary i obiekty prawnie chronione.
Najbardziej atrakcyjne pod względem przyrodniczym tereny powiatu skierniewickiego
objęte są ochroną w granicach Bolimowskiego Parku Krajobrazowego.
System ochrony przyrody powiatu obejmuje ponadto:
6 rezerwatów przyrody: Kopanicha, Ruda Chlebacz, Rawka, Uroczysko Bażantarnia, Źródła
Borówki, Polana Siwica oraz projektowana Dolina Grabinki.
Obszar Chronionego Krajobrazu Górnej Rawki,
Obszar Chronionego Krajobrazu Bolimowsko - Radziejowickiego z doliną środkowej Rawki;
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Zwierzyniec Królewski".
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
10
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Na terenie powiatu występuje około 200 pomników przyrody. Stanowią je okazałe drzewa (m.in.
dęby szypułkowe i lipy drobnolistne), oraz głazy narzutowe i 3 aleje zabytkowe.
Bolimowski Park Krajobrazowy (uchwała Nr XIV/93/86 WRN w Skierniewicach Dz. Urz. Woj.
Skierniewickiego Nr 5, poz. 126, zmiana w 1995r. rozporządzeniem Nr 31 Wojewody
Skierniewickiego z dnia 19.06.1995r.).
Park leży na pograniczu Wyżyny Łódzkiej i Niziny Mazowieckiej w dorzeczu rzeki
Rawki. Park zajmuje 15,2% powierzchni powiatu i położony jest na obszarze 4 gmin Kowiesy,
Bolimów, Nowy Kawęczyn i Skierniewice oraz na terenie miasta Skierniewice.
Park
chroni
dobrze
zachowane
fragmenty
Puszczy
Bolimowskiej,
Wiskickiej
i Jaktorowskiej.
W rzeźbie terenu parku występują elementy krajobrazu polodowcowego, takie jak falista
wysoczyzna moreny dennej, stożki napływowe, wydmy oraz doliny rzeczne z tarasami. Osią
hydrograficzną parku oraz ważnym elementem krajobrazu jest rzeka Rawka, której dolina
malowniczo meandruje wśród lasów i łąk parku.
Ze względu na wysokie walory przyrodnicze (stanowiska roślin chronionych w dolinie, miejsca
lęgowe ptaków) i krajobrazowe, od 1983 roku Rawka objęta jest ochroną, jako rezerwat
przyrody. Puszcza Bolimowska wraz z doliną Rawki stanowi ważny węzeł ekologiczny mający
znaczenie krajowe w sieci ECONET – POLSKA, jak również jest obszarem objętym ochroną
w ramach programu NATURA 2000.
Obszar Chronionego Krajobrazu Górnej Rawki (Uchwała nr XIV/93/86 Wojewódzkiej
Rady Narodowej w Skierniewicach, Rozporządzenie Nr 36 Woj. Skierniewickiego z dn.
28.07.1997 Dz. Urz. Nr 18, poz.113). OCHK Górnej Rawki położony jest w gminie Głuchów
przy południowej granicy powiatu. Jest to teren o urozmaiconej rzeźbie, położony w całości
w dorzeczu Rawki i obejmuje jej tereny źródliskowe na terenie Wzniesień Łódzkich. O walorach
krajobrazowych stanowi tu zróżnicowanie rzeźby, korzystna mozaika niewielkich terenów
leśnych, łąk i gruntów rolnych. Największe kompleksy leśne występują w okolicach Głuchowa.
W dolinach rzecznych znajdują się duże kompleksy stawów rybnych.
Obszar Chronionego Krajobrazu Bolimowsko – Radziejowicki z Doliną Środkowej
Rawki (Uchwała nr XIV/93/86 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Skierniewicach, ze zmianami
w 1996 i 2002r.-rozporządzenie Woj. Maz. Nr 39 z dn.19.04. 2002 r. Dz. Urz. Woj. Maz. Nr109,
poz. 2368) obejmuje kompleksy leśne Puszczy Bolimowskiej, które znalazły się poza
Bolimowskim Parkiem Krajobrazowym wraz z doliną środkowej i dolnej Rawki i jej dopływami.
Położony jest na Równinie Łowicko-Błońskiej, ma charakter równiny denudacyjnej pociętej
_________________________________________________________________________ 11
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
dopływami Bzury. W części wschodniej chroni kompleksy leśne dawnych puszcz:
Miedniewskiej, Wiskickiej, Mariańskiej i Jaktorowskiej oraz ciekawe krajobrazowo tereny rolno
- leśne doliny Tucznej.
Na terenie powiatu Bolimowsko-Radziejowicki OCHK położony jest w gminie Kowiesy,
Nowy Kawęczyn, Bolimów i Skierniewice.
Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy Zwierzyniec Królewski (Rozporządzenie nr 22
Woj. Skierniewickiego z dn.23.09.1994 r.) zajmuje powierzchnię 572,32ha w uroczysku leśnym
Zwierzyniec. Największą atrakcją przyrodniczą Zwierzyńca Królewskiego są stare drzewa,
łącznie 430 sztuk. Są to głównie sędziwe dęby szypułkowe, a także buki, graby, jesiony, wiązy
i topole. Najstarsze drzewa osiągają wiek ponad 250 lat.
2.2.2. Lasy.
Powiat Skierniewicki podobnie jak pozostałe powiaty województwa łódzkiego, jako tereny od
dawna zagospodarowane rolniczo jest obszarem o niskiej lesistości (21,8%), zagrożonym erozją
wietrzną i powierzchniową.

Gmina Bolimów: Lasy zajmują 34,45% ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnia lasów
wynosi 3850 ha.

Gmina Głuchów: Lasy obejmują 12,33% ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnia
lasów wynosi 1439 ha.

Gmina Godzianów: Lasy zajmują niewiele - bo jedynie 6,5% powierzchni gminy.
Powierzchnia lasów wynosi 290 ha.

Gmina Kowiesy: Lasy zajmują 23,42% powierzchni gminy, co na terenie gminy wynosi
2039 ha

Gmina Lipce Reymontowskie: Lasy obejmują 17,43% powierzchni gminy tj. 748 ha

Gmina Maków: Lasy zajmują 26,54 % powierzchni gminy tj.2207ha

Gmina Nowy Kawęczyn: Tereny zajmowane przez lasy to 17,65% powierzchni ogólnej
gminy tj. 1840 ha

Gmina Słupia : Lasy zajmują niewiele bo 2,5 % powierzchni gminy tj. 106ha

Gmina Skierniewice: w strukturze gruntów nierolniczych lasy mają najwyższy udział,
bo 28,99 % powierzchni ogólnej tj. 3813 ha
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
12
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.2.3. Hałas
Na terenie powiatu skierniewickiego nie jest prowadzony monitoring hałasu.
W 2001 roku pomiary poziomu hałasu komunikacyjnego przeprowadzone zostały wzdłuż
drogi krajowej Nr 8 łączącej Warszawę z Piotrkowem Trybunalskim i Katowicami, na terenie
powiatu przebiegającej przez gminę Kowiesy. Punkty pomiarowe zlokalizowane były m.in. w
Raduckim Folwarku, Wieluniu, Pieczyskach i Wieruszowie.
Ponieważ na terenie powiatu nie zlokalizowano żadnego punktu pomiarowego, do oceny
zagrożenia hałasem oparto się na wynikach badań z wyżej wymienionych punktów zakładając,
że hałas pochodzi głównie od pojazdów w ruchu tranzytowym.
Wyniki pomiarów stanowią równoważny poziom dźwięku z pięciu rejestracji w dzień
i trzech w nocy oraz średnie wielkości natężenia ruchu. Wyniki odnoszą się do
reprezentatywnego szesnasto - godzinnego w dzień i ośmio - godzinnego w nocy okresu badań.
Poziom dźwięku przekraczał 72 dB, a w nocy 68 dB.
Porównując uzyskane w pomiarach wartości poziomu hałasu z obecnie obowiązującymi
wartościami progowymi, wynoszącymi dla terenów zabudowy mieszkaniowej w porze dziennej
75dB (szesnastogodzinny przedział odniesienia) i w porze nocnej 67 dB (ośmiogodzinny
przedział odniesienia) można stwierdzić, że obszar wzdłuż drogi nr 8 należy zaliczyć do terenów
zagrożonych hałasem.
2.2.4. Pola elektromagnetyczne
Na terenie powiatu skierniewickiego źródłem pól elektromagnetycznych są stacje bazowe
telefonii komórkowej zlokalizowane w Żelaznej, Głuchowie, Kolonii Starorawskiej (gm. Nowy
Kawęczyn), Julkowie (gm. Skierniewice) i Kowiesach , w Lipcach Reymontowskich (trzy stacje)
i w Łasiecznikach i Podsokołowie (gm. Bolimów) oraz w Godzianowie. Podstacja trakcyjna w
Zawadach (gm. Kowiesy). Anteny sektorowe oraz anteny radiolinii i mikrolinii, znajdujące się
na terenie stacji bazowych, emitują fale o częstotliwościach od 870 do 960 MHz i od 21,2 do
23 GHz odpowiednio.
Urządzenia elektromagnetyczne o napięciu 110 kV, znajdujące się na terenie podstacji
trakcyjnej, które emitują promieniowanie elektromagnetyczne to sieć, urządzenia rozdzielcze
i transformatory oraz linia wysokiego napięcia 220 kV przechodząca przez teren gminy
Bolimów.
W trakcie prac nad Planem Rozwoju Lokalnego brak jest obowiązujących przepisów
_________________________________________________________________________ 13
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
wykonawczych, istnieje jedynie projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów.
W przypadku emisji promieniowania elektromagnetycznego ze stacji bazowych telefonii
komórkowej granice obszarów, w których strumień energii pola elektromagnetycznego
przekracza dopuszczalną gęstość 0,1W/m2 wynoszą dla anten sektorowych:
46,3 m w poziomie na wysokości 47,5 ÷ 51,5 n.p.t. w Julkowie,
15,9 m w poziomie na wysokości 42,3 ÷ 43,9 n.p.t. w Kolonii Starorawskiej,
14,1 m w poziomie na wysokości 47,2 ÷ 50,8 m n.p.t. w Kowiesach,
Dla anten parabolicznych radiolinii:
26,7 m w poziomie na wysokości 48,5 ÷ 49,5 n.p.t. w Julkowie,
20,3 m w poziomie na wysokości 45,4 ÷ 46,6 m n.p.t. w Kowiesach.
Dla anteny parabolicznej mikrolinii 44, m w poziomie na wysokości: 48,8 ÷ 50,2 n.p.t.
w Kolonii Starorawskiej. Na żadnym z obszarów, w których gęstość strumienia energii pola
elektromagnetycznego przekracza wartość 0,1W/m2 nie są zlokalizowane obiekty, w których
mogliby przebywać ludzie. Ze względu na sposób lokalizacji anten i zagospodarowanie terenu,
są to obszary pozostające z dala od zabudowań i gospodarstw domowych. Również podstacja
trakcyjna usytuowana jest na obszarze bez zabudowy mieszkaniowej. Teren obiektu jest
ogrodzony i niedostępny dla osób postronnych, oznakowany stosownie do wymagań i przepisów
o ochronie przeciwpożarowej. Przedmiotowe urządzenia są urządzeniami nowymi, w dobrym
stanie technicznym.
Dotychczas (ani po wybudowaniu w latach 1995 – 1996, ani po modernizacji zasilania
obiektu w roku 1999) nie były przeprowadzone pomiary kontrolne elektromagnetycznego
promieniowania
niejonizującego,
wytwarzanego
przez
urządzenia
będące
źródłami
promieniowania, jednak spodziewany poziom pola elektromagnetycznego powinien być niski
i
nie powinien przekraczać dopuszczalnych poziomów promieniowania określonych
w projekcie rozporządzenia.
2.2.5. Zasoby wód podziemnych
Obszar powiatu leży w obrębie dwóch dużych jednostek hydrogeologicznych. Północno –
wschodnia część znajduje się w obrębie regionu mazowieckiego, zaś część południowo –
zachodnia znajduje się w obrębie regionu kutnowskiego. W obu wymienionych regionach
dominującą rolę odgrywają wody podziemne w utworach czwartorzędowych. Występowanie
_________________________________________________________________________ 14
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
warstw wodonośnych w utworach czwartorzędowych wykazuje duże zróżnicowanie zarówno
w ułożeniu poziomym warstw jak też w profilu pionowym. Najkorzystniejsze warunki
hydrogeologiczne w utworach czwartorzędowych występują w południowej części powiatu,
istnieją tu dwie lub trzy warstwy wodonośne o znacznych miąższościach i dużej wodonośności.
Na terenie powiatu, tak jak na terenie całego województwa łódzkiego wyróżnia się kilka
poziomów wodonośnych, w tym czwartorzędowy, trzeciorzędowy, kredowy i jurajski, z tym, że
głównym poziomem użytkowym jest poziom czwartorzędu.
Poziomy
wodonośne
w
utworach
czwartorzędowych
stanowią
osady
interglacjalne,
wykształcone w postaci piasków różnoziarnistych z licznymi żwirami i otoczakami,
w stropie często z namułami piaszczystymi. Powszechnie występują utwory gliniaste
w postaci glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego, szczególnie na wysoczyźnie,
tworząc zwarte powierzchnie o miąższości od kilku do kilkudziesięciu metrów. Miejscami
zalegają osady zastoiskowe w postaci iłów warstwowych. Obecność tych iłów oraz glin sprawia,
że zwierciadło wody podziemnej jest z reguły napięte.
Wody podziemne w utworach trzeciorzędowych mają mniejsze znaczenie, gdyż
ujmowane są wówczas, gdy poziom czwartorzędowy nie rokuje pokrycia zapotrzebowania na
wodę. Wody te związane są głównie z osadami mioceńskimi w strefie krawędziowej niecki
mazowieckiej (gminy Kowiesy, Nowy Kawęczyn, Skierniewice).
Wody w utworach kredowych związane są również ze strefą krawędziową niecki mazowieckiej.
Stwierdza się tu występowanie wód słodkich w utworach dolno - kredowych oraz górno kredowych. Dolno - kredowy poziom wodonośny związany jest z piaskami i słabo zwięzłymi
piaskowcami, które w rejonie Skierniewic występują na głębokości ok. 420m. Wodonośność
tych utworów jest znaczna. Wydajności eksploatacyjne studzien osiągają 200– 300 m3/h. Wody
górno - kredowe, związane z osadami marglisto - wapiennymi, mają znaczenie użytkowe tylko
lokalnie (rejon Bolimowa i Łasiecznik).
Poziomy użytkowe systemu jurajskiego wykorzystywane są obok czwartorzędu w rejonie wału
kutnowskiego (gminy Głuchów i Lipce Reymontowskie).
Szacunkowe zasoby dyspozycyjne wód podziemnych dla terenu powiatu, wg „Atlasu
zasobów wód podziemnych i ich wykorzystanie w Polsce” - PIG, Warszawa 1976, wynoszą
4 252 m3/h, co kwalifikuje rejon powiatu do przeciętnie zasobnych w wodę w skali kraju.
Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne dla ujęć wód podziemnych dla wszystkich ujęć na
terenie powiatu wynoszą łącznie 3 730 m3/h. Użytkowanie wód podziemnych wyrażone
wysokością zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych ujęć w poszczególnych gminach powiatu
_________________________________________________________________________ 15
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
obrazuje poniższa tabela.
Użytkowanie wód podziemnych w poszczególnych gminach powiatu.
Gmina
Ilość
ujęć
Ilość
studni
Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne
w m3/h w ujęciu stratygraficznym
Q
Trz
K
Bolimów
10
14
238,0
-
69,0
Głuchów
17
25
374,8
-
Godzianów
7
10
251,0
Kowiesy
23
25
Lipce Reymont.
9
Maków
Razem
(m3/h)
J
-
307,0
-
244,6
619,4
-
-
-
251,0
355,8
39,8
-
-
395,6
13
272,6
-
-
57,0
329,6
16
21
412,4
60,0
-
-
472,4
Nowy Kawęczyn
18
23
347,8
75,0
-
-
422,8
Słupia
5
7
107,8
-
-
-
107,8
Skierniewice
41
46
598,1
226,3
-
-
824,4
Ogółem:
146
184
2958,3
401,1
69,0
301,6
3730,0
Źródło: Starostwo Powiatowe w Skierniewicach rok 2006
Dokonując porównania
wielkości
zasobów
dyspozycyjnych
wód
podziemnych
z wielkością zasobów eksploatacyjnych można stwierdzić, że powiat skierniewicki posiada
jeszcze dość znaczne rezerwy dobrych jakościowo wód podziemnych.
Zaopatrzenie w wodę w powiecie odbywa się głównie z ujęć wód podziemnych z formacji
czwartorzędowej. Wody podziemne są najważniejszym zasobem w gospodarce wodnej powiatu,
wody powierzchniowe użytkowane są tylko w rolnictwie i rybactwie. Potrzeby bytowo gospodarcze mieszkańców są zapewniane wyłącznie poprzez ujęcia wód podziemnych.
2.2.6. Jakość wód podziemnych
Wody podziemne na terenie powiatu charakteryzują się dobrą jakością. Lokalnie
w wodach systemu trzeciorzędowego obserwuje się podwyższona barwę, co jest związane
z zawartością pyłów węgla brunatnego w utworach mioceńskich. Wody w utworach kredowych
okolic Bolimowa wykazują podwyższoną mineralizację i niewielkie zasolenie.
Jakość wód podziemnych i stan ich czystości uzależniony jest głównie od stopnia izolacji
pierwszego użytkowego poziomu wodonośnego. Generalnie należy stwierdzić, iż na
przeważającej części powiatu warstwa wodonośna jest dobrze izolowana od powierzchni terenu
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
16
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
utworami trudno przepuszczalnymi.
Słabą izolację lub jej brak obserwuje się w rejonie dolin rzecznych oraz w rejonach
płytkiego występowania zwierciadła wód podziemnych. Wody te ujmowane są z reguły przez
studnie kopane indywidualnych użytkowników i wykazują często podwyższoną zawartość
związków azotowych, siarczanów i chlorków, co wiąże się z niewłaściwą gospodarką ściekową
i złym stanem sanitarno-technicznym studzien. Z badań przeprowadzonych przez Państwową
Inspekcję Sanitarną, w latach ubiegłych wynika, że na 2514 przebadanych studzien
przydomowych na terenie powiatu, tylko 366 studzien spełniało wymagania sanitarne tj. 14,5%.
Do miejscowości, w których stwierdzono duży odsetek studzien z wodą złej jakości należą
między innymi: Słupia, Pszczonów i Słomków.
Wody podziemne stanowią jeden z elementów naturalnego obiegu wody w przyrodzie.
Stan wód podziemnych zależy od całokształtu wpływów gospodarki, a skutki tych działań
widoczne są w postaci ilościowych i jakościowych zmian tych wód. Dlatego istotne jest
śledzenie zmian jakości wód podziemnych pod wpływem stwierdzonych lub potencjalnych
źródeł zanieczyszczeń oraz przeciwdziałanie ewentualnym skutkom ich zanieczyszczenia, które
są znacznie trudniejsze do zneutralizowania niż w przypadku wód powierzchniowych.
Badania jakości wód podziemnych są prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG)
w Warszawie w ramach krajowego monitoringu wód podziemnych oraz przez Wojewódzkie
Inspektoraty Ochrony Środowiska w sieci monitoringu regionalnego. PIG prowadzi badania wód
podziemnych w punkcie obserwacyjnym należącym do sieci monitoringu krajowego
w Kowiesach. Wskaźnikiem decydującym o zakwalifikowaniu wody do właściwej klasy
czystości
jest
elektryczne
przewodnictwo
właściwe.
Lokalnie
w
wodach
systemu
trzeciorzędowego obserwuje się zmienioną barwę, co jest związane z zawartością pyłów węgla
brunatnego w utworach mioceńskich.
2.2.7. Wody powierzchniowe. Zasoby i stan czystości.
Wody powierzchniowe płynące i stojące mają duże znaczenie jako źródła zaopatrzenia
rolnictwa i ludności w wodę użytkową. Są one również wykorzystywane do celów
rekreacyjnych.
Wody
powierzchniowe
są
szczególnie
wrażliwe
na
zanieczyszczenia
antropogeniczne. Może być ono powodowane działalnością rolniczą, osadnictwem oraz przez
przemysł. Również czynniki atmosferyczne jak na przykład gwałtowne roztopy, burze stwarzają
zagrożenia dla ich jakości. Dlatego istotne jest systematyczne śledzenie zmian jakości wód
powierzchniowych w powiązaniu ze stwierdzonymi lub potencjalnymi źródłami zanieczyszczeń.
_________________________________________________________________________ 17
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
W dłuższej perspektywie czasowej takie działania powinny skutkować zapobieganiem
ewentualnym ujemnym skutkom działalności człowieka.
Wszystkie rzeki przepływające przez teren powiatu skierniewickiego należą do zlewni
Bzury - lewobrzeżnego dopływu Wisły i podlegają Regionalnemu Zarządowi Gospodarki
Wodnej w Warszawie. W roku 2007 badania powierzchniowych wód płynących były
prowadzone w jednym profilu pomiarowo kontrolnym: Rawka – Budy Grabskie na terenie
powiatu skierniewickiego, a w roku 2008 dołączono drugi profil pomiarowo – kontrolny na rzece
Rawce w Kęszycach. W latach następnych, a więc do roku 2013 przewiduje się jeszcze jeden
profil na rzece Łupi – Skierniewce w Żelaznej. Ze względu na to, iż przez teren powiatu
przepływają również rzeki Zwierzyniec i Uchanka oraz kończą swój bieg rzeki Białka (na
granicy powiatu rawskiego i skierniewickiego) i Korabiewka, w skrócie ujęto również stan
jakości wyżej wymienionych rzek.
W opracowaniu klasyfikację stanu wód powierzchniowych podano zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004r, w którym określono:
Klasa I – wody o bardzo dobrej jakości
Klasa II – wody dobrej jakości
Klasa III – wody zadowalającej czystości
Klasa IV – wody niezadowalającej czystości
Klasa V – wody złej jakości
2.2.8. Rzeka Łupia – Skierniewka
Rzeka jest jednym z większych dopływów Bzury, uchodzącym na 52,6 km w okolicach.
Łowicza. Długość Skierniewki wynosi 61,2km.
Badania jakości wody prowadzone były w pięciu profilach kontrolnych:
Borysław
-
44,5 km jakość wody odpowiada IV klasie czystości,
Żelazna
-
40,8 km jakość wody odpowiada IV klasie czystości,
Skierniewice
-
28,5 km jakość wody odpowiada IV klasie czystości,
Mokra – Sierakowice
-
19,8 km jakość wody odpowiada V klasie czystości,
Arkadia (powiat łowicki)
-
3,7 km jakość wody odpowiada IV klasie czystości.
W Borysławiu stan czystości wód powierzchniowych uległ pogorszeniu, w Arkadii nastąpiło
polepszenie, natomiast w pozostałych punktach nie odnotowano zmian w klasie czystości wody.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
18
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.2.9. Rzeka Rawka
Rawka jest największym prawostronnym dopływem Bzury, uchodzącym na 43,0 km jej biegu.
Całkowita długość rzeki wynosi 89,8 km. W roku 1983 rzeka Rawka wraz z dolnymi odcinkami
dopływów: Korabiewki, Grabinki i Krzemionki została ustanowiona rezerwatem przyrody. Na
rzece Rawce na dzień dzisiejszy funkcjonują dwie małe elektrownie wodne w Suliszewie
i Bolimowskiej Wsi, istnieje możliwość budowy kolejnych małych elektrowni wodnych
w Dolecku, Budach Grabskich i Rudzie. Pomimo wybitnych walorów przyrodniczo krajobrazowych rzeki, do tego cieku odprowadzane są ścieki zarówno komunalne jak
i przemysłowe, są one jednak najczęściej oczyszczane. Rzeka badana była w pięciu profilach
pomiarowo kontrolnych, z których trzy zlokalizowane są terenie powiatu skierniewickiego:
Doleck
–
40,5 km jakość wody odpowiada IV klasie czystości
Bolimów
– 11,1 km jakość wody odpowiada III klasie czystości
Kęszyce
–
2,0 km jakość wody odpowiada III klasie czystości
Poza terenem powiatu skierniewickiego na rzece Rawce woda badana jest w dwóch
profilach na terenie powiatu rawskiego:
w Boguszycach
65,5 km – jakość wody odpowiada III klasie czystości,
w Żydomicach
56,6 km – jakość wody odpowiada IV klasie czystości
2.2.10. Rzeki: Chojnatka, Białka, Korabiewka, Uchanka, Zwierzyniec
Rzeka Chojnatka jest prawostronnym dopływem Rawki, o całkowitej długości 13,4km. Do
Rawki uchodzi na 38,2km. Rzeka przepływa przez tereny leśne i rolnicze. Na rzece usytuowane
są hodowlane stawy rybackie. Jakość wód kontrolowana była w punkcie pomiarowo kontrolnym w miejscowości Jeruzal - 4,0 km, oraz Paplin 8,0km. Badania próbek wody
wykazują, że większość wskaźników mieści się w IV klasie czystości wód.
Na
terenie
powiatu
skierniewickiego
do
rzeki
Rawki
uchodzą
rzeki:
Białka
i Korabiewka, których stan przedstawia się następująco:
Rzeka Białka jest największym prawobrzeżnym dopływem Rawki. Całkowita długość rzeki
wynosi 25,5km. Jakość wód kontrolowana była w trzech punktach:
Podsędkowie……………….20,3km – jakość wody odpowiada IV klasie czystości
Wólka Lesiewska…………….9,5km – jakość wody odpowiada IV klasie czystości
Julianów Raducki…………….2,6km – jakość wody odpowiada III klasie czystości
Na stan jakości wody mają wpływ zanieczyszczenia odprowadzane z terenu miasta Biała
_________________________________________________________________________ 19
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Rawska i jej okolic. Są to zanieczyszczenia obszarowe, rolnicze oraz zanieczyszczenia
wynikające z prowadzonej działalności rybackiej. (na rzece i jej dopływach w okolicach Białej
Rawskiej usytuowane są liczne stawy rybackie.)
Rzeka
Korabiewka
jest
średniej
wielkości
prawostronnym
dopływem
Rawki
o całkowitej długości 27,1km. Do Rawki uchodzi na terenie powiatu skierniewickiego na
20,4km.. Rzeka przepływa przez tereny rolnicze mijając w swym biegu miejscowości takie jak:
Puszcza Mariańska i Radziwiłłów Mazowiecki, w których są usytuowane oczyszczalnie ścieków.
W dolnym biegu rzeka płynie przez tereny leśne Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Ścieki
odprowadzane z ww. oczyszczalni wraz z zanieczyszczeniami, pochodzącymi z obszarów
użytkowanych rolniczo decydują o jakości wody w rzece Korabiewce. Rzeka była badana
w punkcie pomiarowo - kontrolnym w miejscowości Bartniki - 4,1km na terenie powiatu
żyrardowskiego.
Rzekami przepływającymi przez teren powiatu są również Uchanka i Zwierzyniec badane
w przyujściowych punktach kontrolnych na terenie powiatu łowickiego. Należy dodać, że jakość
wody w tych profilach odzwierciedla raczej stan dla odcinka dolnego niż środkowego (na terenie
powiatu skierniewickiego).
Uchanka jest niewielkim prawostronnym dopływem Bzury uchodzącym na 58,3km jej
biegu. Długość cieku wynosi 25,5km. Największym dopływem Uchanki jest rzeka Borówka.
Rzeka na terenie powiatu skierniewickiego przepływa przez gminy Lipce Reymontowskie
i Maków.
Zwierzyniec (zwany również Pisią lub Zwierzynką) jest prawostronnym dopływem
Bzury, uchodzącym na 55,1km jej biegu. Długość cieku wynosi 33,2km. Do rzeki są
odprowadzane ścieki z miejscowości Maków (za pośrednictwem dopływu Ruczajka) oraz
z oczyszczalni osiedla mieszkaniowego Nadleśnictwa Skierniewice z siedzibą w Makowie.
Na terenie powiatu skierniewickiego w gminie Lipce Reymontowskie w Woli
Drzewieckiej projektowany jest zbiornik retencyjny, dolinowy o powierzchni zalewu 8,9 ha,
średniej głębokości 1,5 m i pojemności 130 00 m3. Teren przewidziany pod budowę zbiornika
położony jest w dolinie rzeki Uchanki, w jej górnym odcinku. Istniejący teren to podmokłe
grunty w dużej części porośnięte krzakami i olchami oraz użytki zielone – łąki klas IV i V.
Grunty te są odłogowane. Zbiornik będzie służył jako obiekt zabezpieczający teren przed
skutkami suszy. Będzie też ważnym źródłem wody dla celów przeciwpożarowych. Będzie pełnił
funkcję przeciwpowodziową. Budowa zbiornika zapobiegać będzie degradacji środowiska
poprzez podniesienie i ustabilizowanie wód gruntowych na korzystnym poziomie, a tym samym
_________________________________________________________________________ 20
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
nastąpi poprawa stosunków wilgotnościowych oraz zwiększy się retencja gruntowa. Zbiornik
będzie zaspokajał potrzeby przyrodnicze lasu, roślinności leśnej, zwierzyny, ptactwa, stworzy
nowe siedliska wodne i habitaty.
Zbiornik retencyjny wpisany jest w „Wojewódzki Program Małej Retencji” dla województwa
łódzkiego przyjęty uchwałą nr LIII/887/2006 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia
28.03.2006 roku.
Na rzece Rawce na terenie gminy Bolimów pomiędzy wsiami Joachimów-Mogiły, a Ziemiary
znajduje się zbiornik retencyjny o powierzchni około 30 ha, który wykorzystywany jest przede
wszystkim w celach rekreacyjnych.
W Programie Ochrony Środowiska Gminy Skierniewice istnieje zapis o budowie zbiornika
retencyjnego Żelazna II na rzece Łupia – Skierniewka o powierzchni 4,6 ha.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
21
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.2.11.Gospodarka kopalinami
Na terenie powiatu występują niewielkie złoża kruszyw naturalnych ( piaski, żwiry i piaski ze
żwirem) oraz złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej (glinki zwałowej).
Wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” – PIG, Warszawa 2006r. na terenie
powiatu skierniewickiego znajdują się następujące złoża kopalin
Kruszywo naturalne
Lp
1.
Nazwa złoża
Gmina
Bolimów
Bolimów II
Zasoby stan
31.12.2005
[tys.Mg]
1 134
Wydobycie
roczne
[tys.Mg}
83
UWAGI:
2.
Zapady
60
-
złoże nieeksploatowane
3.
Zapady I
12
-
złoże nieeksploatowane
Zapady II – Pole A
45
-
5.
Zapady II – Pole B
62
-
6.
Zapady III
79
11
4.
Godzianów
7.
Kowiesy
Paplin I
635
27
8.
Lipce Reymont.
Wola Drzewiecka
58
-
złoże nieeksploatowane
9.
Maków
Krężce
137
-
10.
Rzędków Stary
228
-
złoże do wykreślenia z
bilansu
złoże nieeksploatowane
11.
Marianka
433
-
złoże nieeksploatowane
12.
Nowy
Marianka II
76
-
13.
Kawęczyn
Marianka III
196
69
14.
Marianka IV
280
12
15.
Marianka V
307
9
16.
Podłęcze
246
-
złoże nieeksploatowane
Winna Góra
105
-
złoże nieeksploatowane
18.
Nowy Ludwików
151
-
19.
Zalesie I
164
23
20.
Zalesie VI
1482
6
Zalesie V
945
1
22.
Pruszków
119
-
23.
Zalesie RZD
58
-
złoże nieeksploatowane
24.
Wola Wysoka
207
-
złoże nieeksploatowane
7219
241
17.
21.
Słupia
Skierniewice
RAZEM:
Źródło: Starostwo Powiatowe w Skierniewicach rok 2007
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
22
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
W Skierniewicach występują następujące złoża surowców ilastych – gliny zwałowe w okolicach
Dębowej Góry i Rowisk, a w Godzianowie- złoże Byczki II. Na dzień dzisiejszy żadne z tych
złóż nie jest eksploatowane.
2.3. STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA HISTORYCZNEGO I KULTUROWEGO
Skierniewice są miastem na prawach powiatu grodzkiego oraz stolicą powiatu
ziemskiego, które położone jest nad rzeką Skierniewką, na Równinie Łowicko - Błońskiej i liczy
49,3 tys. mieszkańców (2007).
Osada wzmiankowana była po raz pierwszy w 1359 r. jako wieś należąca
do arcybiskupów gnieźnieńskich. Prawa miejskie Skierniewice otrzymały w 1457 r. za sprawą
króla Kazimierza Jagiellończyka. Od XVI stulecia miasto było siedzibą sądów arcybiskupich.
W latach 1610 - 1619 wybudowano tu pałac prymasowski, stanowiący letnią rezydencję
arcybiskupów gnieźnieńskich. Już w XIV stuleciu Skierniewice stały się ośrodkiem
sukiennictwa.
W 1786 r. powstała tu pierwsza manufaktura sukiennicza. Od 1814 r. Skierniewice
stanowiły własność wielkiego księcia Konstantego i jego żony J. Grudzińskiej. W okresie od
1814 do 1838 roku mieściła się tu siedziba zarządu Księstwa Łowickiego, później letnia
rezydencja carów rosyjskich. W 1884 r. odbył się w Skierniewicach zjazd cesarzy 3 mocarstw
zaborczych a w 1905 r. miał miejsce strajk szkolny.
W czasie I wojny światowej miasto zostało zniszczone w trakcie walk pozycyjnych na
linii rzeki Rawki. Po wojnie, w 1920 r. w dawnej osadzie pałacowej powstało gospodarstwo
doświadczalne Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - obecnie Instytut
Sadownictwa i Kwiaciarstwa.
W czasie II wojny światowej Skierniewice i ich okolice były rejonem walk armii Poznań
i Pomorze (1939), później mieściły się tu: obóz dla jeńców polskich, a następnie obóz pracy
przymusowej i getto.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
23
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.3.1. Zabytki miasta Skierniewice
Do najciekawszych zabytków Skierniewic należą:
pałac arcybiskupów gnieźnieńskich, wzniesiony w latach 1610 - 1619 rozbudowany
w stylu barokowo- klasycystycznym z kaplicą wzniesioną w latach 1761- 1765 przez Efraima
Szregera, przebudowany w XIX stuleciu, z klasycystyczną bramą (E. Szreger, ok. 1780 r.)
i otaczającym go XIX - wiecznym parkiem typu krajobrazowego;
kościół cmentarny p.w. św. Stanisława wzniesiony w 1720 r. w stylu barokowym,
z fundacji prymasa Stanisława Szembeka. Jest to obecnie najstarsza, zachowana świątynia
w Skierniewicach;
kościół p.w. św. Jakuba - barokowo - klasycystyczna świątynia wzniesiona według projektu
Efraima Szregera w latach 1780 -1781, z wykorzystaniem fragmentów wcześniejszej gotyckiej
wieży z 1480 r. z ciekawą polichromią i wystrojem wnętrza;
kościół garnizonowy (dawna cerkiew) - wzniesiony w latach 1909 - 1911 jako cerkiew
wojskowa dla potrzeb stacjonujących w Skierniewicach pułków wojsk carskich. Świątynię
przebudowano i rozbudowano w 1936 r.;
ratusz miejski - wzniesiony w 1847 r. według projektu Henryka Marconiego, w stylu
neorenesansowym, w miejscu starszego, drewnianego budynku pełniącego funkcję siedziby
władz miasta, częściowo przebudowany w 1918 r., podczas II wojny światowej mieściło się tu
więzienie;
dworzec kolei warszawsko - wiedeńskiej - wzniesiony w 1875 r. według projektu Jana
Heuricha - ojca, pod nadzorem E. Kaplińskiego, nawiązuje swą architekturą do modnych
w 2. połowie XIX stulecia neogotyckich form architektury obronnej, w tym gotyku angielskiego
i form nawiązujących do gotyku ceglanego północnych rejonów Europy;
budynek dawnego Sejmiku Skierniewickiego obecnie siedziba Starostwa Powiatowego
w Skierniewicach, wybudowany w latach 1922 – 1926, a zaprojektowany przez architekta
Konrada Kłosa.
dawna bóżnica z połowy XIX w.;
stary i nowy cmentarz żydowski przy ulicy Strobowskiej;
domy mieszczańskie z XVIII-XIX stulecia w Rynku.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
24
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.3.2. Zabytki powiatu skierniewickiego
Obiekty zabytkowe na terenie powiatu skierniewickiego:
Bolimów
Kościół p.w. Św. Anny
Kościół p.w. .Św. Trójcy
Dom z XVIII-XIXw budownictwo drewniane
Bolimowska Wieś
Klasycystyczny dwór z pocz. XX wieku
Wola Szydłowiecka
Dwór XIX/XX w klasycystyczny
Głuchów
Kościół p.w. Św. Wacława z 1786r. późny barok
Dzwonnica z 1821r. neogotyk
Plebania z 1824r. styl klasycystyczny
Białynin
Kościół p.w. Św. Wawrzyńca
Kaplica cmentarna XIX w. budownictwo drewniane
Plebania XX w styl eklektyczny
Janisławice
Kościół p.w. Św. Małgorzaty pocz. XVI w budownictwo drewniane
Dzwonnica XVIII w. budownictwo drewniane
Prusy
Dwór pocz. XIX w drewniany
Spichlerz poł. XIX w. Styl klasycystyczny
Wysoknice
Dzwonnica II poł. XVIII w. budownictwo drewniane
Kowiesy
Chojnata
Kościół p.w. Św. Marcina XIV , XVII , XIX w. gotyk
Dzwonnica XVIII/XIX w. budownictwo drewniane
Dwór I poł. XIX w. klasycystyczny
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
25
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Jeruzal
Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Św. Z 1798r. barokowo – klasycystyczny
Dzwonnica I poł. XIX w. budownictwo drewniane
Turowa Wola
Dwór XVII/XIX w. styl klasycystyczny
Wola Pękoszewska
Dwór z 1823r. styl klasycystyczny
Spichlerz I poł. XIX w. styl klasycystyczny
Obora I poł. XIX w. styl klasycystyczny
Parniak I poł. XIX w. styl klasycystyczny
Lipce Reymontowskie
Kaplica cmentarna p.w. Św. Józefa k. XVII w. budownictwo drewniane
Manufaktura włókiennicza z końca XIX wieku założona przez rodzinę Winklów
Domek dróżnika w którym w latach 1888 – 1893 mieszkał i pracował Władysław St. Reymont.
Maków
Kościół p.w. Św. Wojciecha z 1770-1777r. późnobarokowy
Pałacyk Łowczego z 1820-1830r. neogotyk
Pszczonów
Kościół p.w. Wszystkich Świętych II poł. XV w. gotyk
Nowy Kawęczyn
Nowy Dwór
Dwór I ćw. XX w styl eklektyczny
Budynek dla służby, budynek d. pralni, kurnik, budynek gospodarczy I ćw. XX w. bezstylowe
Stara Rawa
Kościół p.w. Św. Szymona i Judy I poł. XVIII w. budownictwo drewniane
Dzwonnica I poł. XVIII w. budownictwo drewniane
Kaplica cmentarna XVIII/XIX w. barok
Trzcianna
Dwór ok. 1820r. klasycyzm
Słupia
Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego i Św. Mikołaja z 1763r budownictwo drewniane
Dzwonnica z 1763r. budownictwo drewniane
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
26
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Skierniewice
Dębowa Góra
Dwór XVIII-XIX w. styl neoklasycystyczny
Pamiętna
Dwór k. XIX pocz. XX w. neoklasycystyczny
Strobów
Dwór 1907r. klasycyzm
Żelazna
Kościół p. w. Wszystkich Świętych 1785-1790 styl klasycyzujący
Dzwonnica II poł. XVIII w. barok
Dwór pocz. XX w. klasycyzujący
2.3.3. Kultura
Kultura odgrywa wielką rolę w budowaniu tożsamości i samoidentyfikacji mieszkańców.
Dzięki niej następuje integracja ludzi z miejscem zamieszkania. Pełni również rolę promocji
regionu pokazując przyjezdnym różne obrzędy i obyczaje niespotykane w innych częściach
kraju. W powiecie skierniewickim działa wiele ośrodków kultury oraz Świetlice Wiejskie na
terenie gminy Maków w miejscowościach Krężce, Święte, Sielce, Słomków. Najczęściej
spotykane są koła plastyczne, teatrzyki dziecięce, zespoły tańca, kapele ludowe, ogniska
muzyczne, kluby seniora oraz strażackie i młodzieżowe orkiestry dęte.
Istnieje 5 Domów Kultury zlokalizowanych po jednym w gminach: Bolimów, Głuchów,
Godzianów, Lipce Reymontowskie i Słupia.
Muzea: w Lipcach im. Władysława Stanisława Reymonta i Muzeum Czynu Zbrojnego.
Zarejestrowanych jest 36 Kół Gospodyń Wiejskich i 75 Ochotniczych Straży Pożarnych w tym
15 Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. Przy OSP w gminach Bolimów, Głuchów, Godzianów
i Maków działają orkiestry strażackie.
Największą sławę i popularyzację powiatu przyniosła powieść Wł. St. Reymonta „Chłopi”, za
którą autor otrzymał nagrodę Nobla. W Lipcach Reymontowskich powstał w 1932 roku i działa
do dziś Amatorski Zespół Regionalny im. Władysława Stanisława Reymonta, ponad to działają
zespoły ”Lipconki” i kapela ludowa „Borynioki”.
Do znanych i pielęgnujących tradycje ludowe należą: działający od dwunastu lat folklorystyczny
Zespól Pieśni i Tańca „Sierakowice”, Zespół Pieśni i Tańca „Makowiacy” oraz Zespół
_________________________________________________________________________ 27
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
„Głuchowiacy” z Głuchowa. Duży wkład w kultywowanie i krzewinie tradycji ludowej mają
znani twórcy ludowi z terenu powiatu tacy jak Adam Głuszek – rzeźbiarz, rodzina
Konopczyńskich – garncarstwo, hafciarki z gminy Słupia oraz kapela ludowa Jana
Szczechowicza.
W gminie Skierniewice działa Gminna Biblioteka Publiczna w Skierniewicach z siedzibą
w Dębowej Górze. Posiada cztery filie (Miedniewice, Mokra Prawa, Sierakowice Prawe,
Żelazna), które są usytuowane w budynkach placówek oświatowych. Biblioteka organizuje:
spotkania autorskie z pisarzami,
włączyła się w akcję czytania pt. ,,Cała Polska czyta dzieciom”,
przeprowadza konkursy czytelnicze.
Obecnie przystąpiła do 2 nowych programów:

,,Jedna Firma jedna książka”,

,,Gmina przyjazna bibliotekom”.
Wykaz imprez kulturalnych odbywających się na terenie powiatu skierniewickiego:
Makowski Karnawał organizatorzy: Urząd Gminy Maków oraz Starostwo Powiatowe
w Skierniewicach;
„Spotkania Rodzinne” organizatorzy: Powiatowa Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna
w Skierniewicach. Starostwo Powiatowe
Makowska
Majówka
organizatorzy:
Gmina
Maków,
Starostwo
Powiatowe
w Skierniewicach
„Dzień Reymonta” impreza plenerowa odbywająca się na terenie Łodzi i Lipiec
Reymontowskich, organizatorzy: Wójt Gminy Lipce Reymontowskie. GOKSiR Lipce
Reymontowskie. Studio Teatralne „Słup” z Łodzi. Starostwo Powiatowe w Skierniewicach.
Muzeum Mazowsza Zachodniego w Lipcach Reymontowskich.
Turniej Gmin Reymontowskich organizatorzy: Wójt Gminy Lipce Reymontowskie i GOKSiR
Spotkania Weselne organizatorzy: Wójt Gminy Lipce Reymontowskie i GOKSiR
„Jabłuszko” organizatorzy Urząd Gminy Kowiesy. Starostwo Powiatowe w Skierniewicach.
Dożynki Powiatowe organizatorzy: Starostwo Powiatowe w Skierniewicach. Urzędy Gmin
z terenu Powiatu Skierniewickiego,
Powiatowy
Dzień
Edukacji
Narodowej
organizator:
Starostwo
Powiatowe
w Skierniewicach,
Dni Bolimowa organizator: Urząd Gminy Bolimów,
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
28
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
„Wigilia Polska” organizatorzy: Urząd Gminy w Kowiesach, Starostwo Powiatowe
w Skierniewicach.
„Spotkanie wigilijne” organizatorzy: Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna
w Skierniewicach. Starostwo Powiatowe w Skierniewicach.
„Niedziela na przydrożu” organizator: Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji
w Głuchowie. Starostwo Powiatowe w Skierniewicach.
„Z kolędą i dobrym słowem” organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji
Głuchów. Starostwo Powiatowe w Skierniewicach
2.3.4. Organizacje i stowarzyszenia społeczne
W powiecie skierniewickim działają następujące organizacje i stowarzyszenia społeczne:
Polski Komitet Pomocy Społecznej,
Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych,
Liga Obrony Kraju,
Liga Ochrony Przyrody,
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci,
Ochotnicze Straże Pożarne.
Towarzystwo Kultury Świeckiej,
Związek Kombatantów RP i byłych więźniów politycznych,
Ludowe Zespoły Sportowe,
Szkolny Związek Sportowy Powiatu Skierniewickiego Ziemskiego
Koła Gospodyń Wiejskich,
Lokalna Grupa Działania „Gniazdo”
Oprócz ww. stowarzyszeń działają w powiecie organizacje o charakterze lokalnym, takie jak:
Fundacja im. Władysława St. Reymonta,
Stowarzyszenie Twórców Ludowych oddział w Łodzi,
Stowarzyszenie „Wspólna Troska”,
Stowarzyszenie „Dziecięca Inicjatywa”
Stowarzyszenie „Dziecięcy Uśmiech”
Stowarzyszenie „Ptasi Raj”
Oddział PTTK „Samice”
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
29
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Towarzystwo Przyjaciół Bolimowa,
Towarzystwo Przyjaciół Lipiec Reymontowskich,
Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi,
Lokalna Grupa Działania „Kraina Rawki”
Polski Komitet Katolicko-Społeczny,
Organizacje te mają szczególne znaczenie, gdyż kultywują i kontynuują tradycje danego
obszaru, podkreślając jego
odmienność. Przyczyniają
się
do propagowania wiedzy
o historii i kulturze. Natomiast Ochotnicze Straże Pożarne, oprócz działalności na rzecz
bezpieczeństwa pożarowego, uczestniczą aktywnie w organizacji imprez kulturalnych,
sportowych i charytatywnych.
Wszystkie stowarzyszenia i organizacje społeczne działające w gminach stanowią formę
samoorganizacji społeczeństwa. Są one źródłem inicjatyw nie tylko na rzecz propagowania
kultury i tradycji, ale także, w wielu przypadkach, przyczyniają się do mobilizowania lokalnych
społeczeństw do realizacji inwestycji użytecznych dla mieszkańców tak gmin, jak i powiatu.
Współpraca administracji lokalnej z organizacjami pozarządowymi jest bardzo ważna i pozwala
na budowanie społeczeństwa obywatelskiego, integrowania lokalnych środowisk wokół ważnych
celów i problemów. Ponadto lokalne organizacje pozarządowe (NGO) stanowią forum
opiniotwórcze, bowiem są wyrazicielem opinii miejscowych środowisk i ważnym partnerem
społecznym dla lokalnych władz.
2.4. TURYSTYKA I REKREACJA
Powiat skierniewicki posiada liczne walory turystyczne i rekreacyjne. Dla zachowania
walorów przyrodniczych i ochrony środowiska wyodrębniono i utworzono Bolimowski Park
Krajobrazowy z dobrze oznakowanymi szlakami turystycznymi do wędrówek pieszych,
rowerowych i konnych. Istnieje też możliwość wędkowania, kajakowania na rzece Rawce oraz
polowania w lasach Puszczy Bolimowskiej.
Odzwierciedleniem bogatej historii ziemi skierniewickiej jest wiele cennych, często unikalnych
zabytków. W zdecydowanej większości są to obiekty sakralne, przydrożne kapliczki i dawne
budynki podworskie. Powiat cechuje dobra dostępność komunikacyjna: kolejowa i drogowa,
co ma duże znaczenie w ruchu turystycznym.
Największą ilość miejsc noclegowych posiada gmina Bolimów. W gminie Maków 14
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
30
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
miejsc noclegowych powstało w Świetlicy Wiejskiej OSP Maków. Ważnym przedsięwzięciem
między innymi dla ruchu turystycznego będzie budowa autostrady A-2 „wschód- zachód”
przebiegającej przez gminę Bolimów.
Budy Grabskie i Ruda położone w kompleksie Bolimowskiego Parku Krajobrazowego stają się
obszarami
penetracji
turystycznej
i
rekreacji
mieszkańców
Skierniewic,
Łodzi
i Warszawy. Tu również zlokalizowana jest większość bazy turystycznej powiatu, a w planach są
następne inwestycje związane z obsługą ruchu turystycznego. W Budach Grabskich mieści się
Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej oraz dwie szkoły jazdy konnej. Placówki te
posiadają
nowoczesną
bazę
dydaktyczną
(sala
seminaryjna,
biblioteka,
pracownie:
komputerowa, plastyczna, przyrodnicza) opracowane konspekty zajęć zarówno dla dzieci, jak
i dorosłych oraz modernizującą się część socjalną (domki kempingowe, stołówka z częścią
restauracyjną, bazą hotelową). Zainteresowanie Budami Grabskimi i Rudą związane jest z ich
ogromną atrakcyjnością przyrodniczą. Położone w kompleksie leśnym, przeciętym rzeką Rawką
o łagodnych brzegach z licznymi miejscami zwyczajowych kąpielisk są głównym miejscem
wypoczynku rodzinnego w miesiącach wakacyjnych.
Większość ścieżek przyrodniczych opisanych w wydawnictwach bierze początek
w Budach Grabskich. Miejscowość ta spełnia wszystkie przesłanki do rozwoju funkcji
turystycznej o znaczeniu ponadregionalnym i jest ulubionym miejscem uprawiania czynnej
turystyki (jazda konna, wędrówki piesze, spływy kajakowe, rajdy rowerowe, narciarstwo
biegowe itp.).
Podstawą zachowania jakości warunków do rozwoju funkcji jest ograniczenie do
niezbędnego minimum zabudowy letniskowej budowy tzw. „drugich domów”, dopuszczając ich
lokalizację wyłącznie jako uzupełnienie istniejącej zabudowy wsi.
W zakresie sportu masowego przodują gminy Bolimów, Głuchów, Godzianów i Skierniewice
gdzie bardzo dobrze działają LZS–y, dysponujące boiskami do piłki nożnej oraz rozwiniętą
infrastrukturą sportową.
Do najpopularniejszych dyscyplin sportu chętnie uprawianych przez młodzież szkolną
i osoby dorosłe należą: piłka nożna, tenis stołowy, judo.
Największe potrzeby występują w zakresie budowy hal sportowych i sal gimnastycznych.
Władze Powiatowe oraz samorządy terytorialne w gminach mają ograniczone środki na
bezpośrednie wspieranie działalności w zakresie kultury, sportu i turystyki.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
31
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
2.5. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE
2.5.1. Powierzchnia i użytkowanie terenu
Powiat skierniewicki to obszar o niskiej lesistości, zagrożony erozją wietrzną i powierzchniową,
obszar przestrzennie zróżnicowanego deficytu wody, o dużym rozdrobnieniu kompleksów
leśnych.
Przeważającą część powiatu zajmuje obszar o średnich i słabych warunkach dla rozwoju
rolnictwa. Nie mniej jednak produkcja wytwarzana na glebach lekkich stanowi w dalszym ciągu
duży udział całej produkcji rolnej w powiecie, co obrazuje poniższa tabela:
GMINA
Powierzchnia Użytki rolne
[ha]
[%]
Nieużytki
rolne [ha]
Lasy ogółem
[ha]
Lesistość
[%]
Bolimów
11171
60
52
3850
34,5
Głuchów
11073
84
45
1439
12,33
Godzianów
4406
86
34
290
6,58
Kowiesy
8581
73
46
2039
23,42
Lipce
Reymontowskie
4290
76
21
748
17,43
Maków
8305
67
32
2207
26,54
Nowy Kawęczyn
10425
78
67
1840
17,65
Skierniewice
13151
64
87
3813
28,99
Słupia
4109
91
17
106
2,58
75 511
-
401
16 332
-
R a z e m
Źródło: Starostwo Powiatowe w Skierniewicach na rok 2007.
2.6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Poziom rozwoju infrastruktury technicznej, uznawany jest powszechnie za jeden
z najistotniejszych czynników wpływających na podejmowanie decyzji lokalizacyjnych przez
inwestorów. Jednocześnie, stopień rozwoju infrastruktury technicznej, wpływa w sposób istotny
na kształtowanie warunków bytowych ludności. Dla rozwoju zarówno na szczeblu powiatu jak
i lokalnym (gmin i miast) ważnym jest istnienie tzw. twardych czynników lokalizacyjnych.
Jednym z nich jest infrastruktura techniczna.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
32
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Najważniejszymi elementami oceny stopnia rozwoju infrastruktury technicznej są:
•
długość, gęstość i stan techniczny dróg na danym obszarze,
•
rozwój sieci energetycznej, w zakresie długości linii NN, ŚN i WN oraz posiadanych rezerw
dla
potrzeb
przyszłego
rozwoju (inwestycji jednostek gospodarczych, budownictwa
mieszkaniowego i bezpieczeństwa energetycznego),
•
stan telekomunikacji,
•
stopień zgazyfikowania,
•
stan rozwoju gospodarki wodno-kanalizacyjnej.
Poprzez pryzmat ww. elementów oceniony zostanie stopień rozwoju infrastruktury technicznej
w powiecie skierniewickim.
2.6.1. Sieć drogowa
W powiecie skierniewickim występuje przewaga długości dróg pozostających w gestii gmin
nad drogami w gestii władz powiatowych:
•
262,0 km dróg powiatowych.
•
398,9 km dróg gminnych,
W powiecie ok. 55% dróg gminnych posiada nawierzchnię utwardzoną, podczas gdy
w ogólnej długości dróg powiatowych ok. 96,79%, to drogi o nawierzchni bitumicznej. Drogi
powiatowe spełniają inną rolę niż drogi gminne. Stanowią one system łączący cały obszar
z siecią dróg krajowych oraz stanowią korytarze tranzytowe. Drogi pozostające w zarządzie
gmin, pełnią rolę ciągów komunikacyjnych, decydujących zarówno o zintegrowaniu układu
terytorialnego gmin i jego funkcjonowaniu jak i otwartości na zewnątrz. Decydują też o stopniu
skomunikowania wewnętrznego gminy, który w sposób znaczący wpływa na warunki bytowe
ludności. Należy przy tym zauważyć, iż drogi powiatowe w gminach stanowią podstawowy
„szkielet” komunikacyjny, na którym oparta jest sieć wewnętrznej komunikacji, jak i system
połączeń gmin z komunikacją o zasięgu krajowym. Dlatego polityka, w zakresie budowy
i utrzymania dróg powiatowych w gminach, ma ważne znaczenie zarówno dla funkcjonowania
gmin (zaspokajanie potrzeb ludności i jednostek gospodarczych), jak i obszaru całego powiatu.
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
33
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Długość dróg powiatowych w podziale na gminy oraz rodzaj nawierzchni
Bolimów
Długość dróg
powiatowych
39,8
Nawierzchnia
bitumiczna
39,3
Nawierzchnia
gruntowa
0,5
Głuchów
37,9
37,9
-
Godzianów
15,4
15,4
-
Nowy Kawęczyn
34,9
34,9
-
Lipce Reymontowskie
17,7
17,7
-
Słupia
18,1
18,1
-
Kowiesy
30,,3
30,3
-
Maków
41,3
33,5
7,8
Skierniewice
26,6
26,6
-
262,0
253,6
8,3
Gmina
R A Z E M
Źródło: Starostwo Powiatowe w Skierniewicach, Wydział Dróg – ewidencja 2007
Najdłuższą sieć dróg gminnych posiada gmina o największej powierzchni tj. Skierniewice,
na drugim miejscu pod względem dróg gminnych plasuje się gmina Nowy Kawęczy, zajmująca
czwarte miejsce pod względem obszaru, na trzecim miejscu jest gmina Bolimów, druga pod
względem
wielkości.
Natomiast
próba
korelacji
długości
dróg
powiatowych
z powierzchnią gmin nie jest tak jednoznaczna, bowiem najdłuższa sieć dróg powiatowych
występuje w gminie Bolimów i Maków, które w klasyfikacji wg powierzchni zajmują
odpowiednio 2 i 6 miejsce. Należy nadmienić, iż pod pojęciem dróg gminnych wymieniane są
w tym opracowaniu drogi publiczne tj. zaliczone do kategorii dróg gminnych. Oprócz dróg
gminnych przez obszar gmin przebiegają drogi o zróżnicowanej nawierzchni, często bitumicznej,
nieposiadające nadanej kategorii tzw. drogi wewnętrzne, niebędące drogami publicznymi.
Zarządcami tych dróg w przeważającej części są gminy.
Próba korelacji gęstości zaludnienia poszczególnych gmin z długością dróg gminnych
i powiatowych, nie wskazuje na związek wprost proporcjonalny. Oznacza to, iż nie są to
czynniki warunkujące zarówno budowę dróg, jak i kształtowanie ich stanu technicznego
(utwardzone i gruntowe).
Należy wobec tego doszukiwać się
innych kryteriów, tak ekonomicznych (np. stopień
nasycenia obszaru jednostkami gospodarczymi), jak i poza
ekonomicznych - aktywność władz
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
34
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
gminnych, istnienie lobby politycznych i gospodarczych, położenia w stosunku do aglomeracji
warszawskiej i łódzkiej).
Dla potrzeb polityki w zakresie drogownictwa w powiecie skierniewickim należy
uwzględnić zarówno dysproporcje w rozwoju sieci drogowej w poszczególnych gminach jak
i stworzenie szans rozwojowych oraz umożliwienie dyskontowania istniejących potencjałów,
wynikających m.in. z położenia), poszczególnych obszarów.
Wydaje się, że w obecnej sytuacji, należy skoncentrować środki, przeznaczone na budowę
i poprawę stanu technicznego dróg i skierować je na inwestycje drogowe w obszarach
posiadających potencjał rozwojowy. Atrakcyjność inwestycyjna poszczególnych gmin będzie
wyznaczać wielkość zasobów finansowych i zaangażowania powiatu w konkretne inwestycje
drogowe. Z punktu widzenia wspierania rozwoju gospodarczego, należy popierać rozbudowę
dróg we wszystkich gminach powiatu. Natomiast z punktu widzenia przebiegu dróg krajowych
oraz międzynarodowych, powinien nastąpić rozwój dróg w gminach: Bolimów, Kowiesy,
Skierniewice i Głuchów.
Podkreślić należy fakt, iż opracowanie programu rozwoju, utrzymania i modernizacji
dróg powiatowych, powinno nastąpić w konsultacji z władzami gminnymi. Władze te, posiadają
wiedzę o znaczeniu poszczególnych dróg powiatowych dla funkcjonowania gminy. Niemniej
jednak, to władze powiatu muszą podejmować decyzje uwzględniające zarówno partykularne
interesy poszczególnych gmin jak i nadrzędny interes rozwoju powiatu, jako zwartej jednostki
terytorialnej i administracyjnej.
Sieć drogowa gminy Bolimów.
Gmina Bolimów posiada dobrze rozwiniętą zewnętrzną sieć komunikacyjną. Przez
Gminę przebiega trasa kolejowa E - 20 Rzepin – Poznań –Warszawa- Terespol, łącząca wschód
Europy z zachodem. Na jej odcinku położonym w gminie Bolimów znajdują się dwa przystanki
kolejowe w Kęszycach i Jasionnie. Przez Gminę będzie przebiegać również planowana
autostrada A -2 z węzłem w sąsiedniej gminie,
w miejscowości
Nieborów, z MOP
w Bolimowie oraz węzłem w Wiskitkach powiat żyrardowski.
Istniejący na terenie gminy układ dróg zabezpiecza komunikację gminy w sposób bardzo dobry.
Ruch kołowy na terenie gminy odbywa się za pośrednictwem następujących dróg:
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
35
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Droga wojewódzka :
Śladów – Sochaczew – Skierniewice – Jeżów
nr 705
(długość w granicach gminy: 13,84km)
Drogi powiatowe :
1.Bolimów – Nieborów
nr 1322E
2.Joachimów Mogiły – Kolonia Bolimowska
nr 1325E
3 Miedniewice – .Bolimów
nr 1326E
4. Aleksandrów – Bolimów
nr 1327E
5.Mysłaków – Janowice – Bednary – Bolimów
nr 2700E
6.Karolew – Łasieczniki – Nieborów
nr 2705E
7.Humin – Kurabka – Kęszyce –(Kozłów Szlachecki)
nr 1328E
Drogi gminne :
Posiadają w przeważającej części nawierzchnie bitumiczne. Na fragmentach systemu dróg
gminnych występują nawierzchnie utwardzone tłuczniem i żwirem. Na nielicznych występuje
nawierzchnia gruntowa. Łączna długość dróg gminnych w Bolimowie wynosi 53,95km.
Sieć drogowa gminy Głuchów.
Przez obszar gminy przebiega droga krajowa nr 72 relacji Łódź - Rawa Mazowiecka o długości
w granicach gminy 13,76 km.
Drogi powiatowe
37,9 km
Drogi gminne
25,9 km
Drogi powiatowe przebiegające przez obszar gminy Głuchów posiadają nawierzchnię
bitumiczną. Natomiast drogi gminne w przeważającej większości posiadają nawierzchnię
gruntową, tłuczniową i żużlową, a tylko w niewielkim zakresie bitumiczną. Jedyną drogą
gminną w całości posiadającą nawierzchnię bitumiczną jest droga:
Skoczykłody – Witoldów do granicy z gminą Rawa Mazowiecka o długości: 1,7km, (droga o
średniej jakości nawierzchni)
Sieć drogowa gminy Godzianów.
Droga wojewódzka :
1.Śladów – Sochaczew – Skierniewice – Jeżów
nr 705
(długość drogi w granicach gminy 7,11km)
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
36
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
Przez obszar gminy przebiega sieć dróg powiatowych o łącznej długości 15,5km. Wszystkie te
drogi posiadają nawierzchnię bitumiczną. Łączna długość dróg gminnych to 17,53km, w tym
15km to drogi o nawierzchni twardej ulepszonej, a 2,53km posiada nawierzchnię gruntową.
Sieć drogowa gminy Kowiesy.
Przez teren gminy przebiega trasa szybkiego ruchu Warszawa – Katowice.
Drogi krajowe:
1.Warszawa-Rawa Mazowiecka-Piotrków Tryb. – Wrocław
nr 8
(długość drogi w granicach gminy – 10,39km)
2.Łowicz – Skierniewice – Huta Zawadzka
nr 70
(długość drogi w granicach gminy – 7,27km)
Drogi powiatowe:
Na obszarze gminy zlokalizowanych jest 7 dróg powiatowych o łącznej długości 30,3km. Drogi
te stanowią podstawowe ciągi komunikacyjne dla ruchu wewnętrznego w obrębie gminy, jak
również stanowią połączenie z drogami krajowymi nr 8 i nr 70.
1.Zawady – Biała Rawska
nr 1334E
2.Kowiesy – Zakrzew
nr 1321E
3.Chojnata – Grzymkowice
nr 1333E
4.Wola Pękoszewska – Kowiesy
nr 1335E
5.Droga przez Wędrogów
nr 1331E
6.Nowy Kawęczyn – Jeruzal – Kowiesy
nr 1330E
7.Pod Borem – Wilkowice – Kwasowiec – Raducz – Jeruzal – Wola Polska
nr 1316E
Drogi gminne :
Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych
kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem
dróg wewnętrznych. W obszarze administracyjnym gminy zlokalizowanych jest 7 dróg
gminnych, o całkowitej długości 19,2km.
Większość tych dróg posiada jezdnie o nawierzchniach utwardzonych – gruntowych ok. 96%,
a zaledwie 4% posiada nawierzchnię bitumiczną. Ponadto na terenie gminy zlokalizowanych jest
wiele dróg nie ustanowionych jako drogi publiczne (wewnętrznych) tj. dróg wiejskich,
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
37
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
gospodarczych, dojazdowych do pól itp. o różnych nawierzchniach jezdni, w tym również
utwardzonych.
Sieć drogowa gminy Lipce Reymontowskie.
Gmina Lipce Reymontowskie posiada powiązania zewnętrzne poprzez układ dróg
powiatowych, które w obszarze gminy tworzą 3 drogi powiatowe o następujących relacjach:
1.Słupia – Pszczonów
nr 1319E
2.Teresin – Lipce Reymontowskie – Godzianów – Zapady
nr 2933E
3.Grodzisk – Zawady – Trzcianka – Chlebów – Maków
nr 2935E
Drogi powiatowe posiadają nawierzchnię twardą – bitumiczną, często jednak w złym lub
niezadowalającym stanie technicznym – (poza 4,5km odcinkiem drogi 1319E zmodernizowanym
w 2005 roku), oraz słabe parametry techniczne, szczególnie w zakresie nie normatywnej
szerokości jezdni i łuków poziomych. Łączna długość dróg powiatowych w obrębie gminy
wynosi 17,7km.
Drogi gminne :
Drogi o łącznej długości 24,1km posiadają różnorodne nawierzchnie, od twardych ulepszonych
do gruntowych naturalnych. Również szerokości jezdni są zróżnicowane – przeważają jednak
drogi o niskich parametrach. Większość dróg powiatowych i dróg gminnych wymaga
przebudowy bądź modernizacji, szczególnie w zakresie szerokości jezdni i rodzaju nawierzchni.
Sieć drogowa gminy Maków.
Położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie Skierniewic.
Najdłuższa, 41,3km sieć dróg powiatowych, przebiega przez obszar gminy Maków.
1.Skierniewice – Pszczonów – Łyszkowice
nr 1310E
2.Niesułków – Kołacin – Jeżów – Byczki – Maków – Mokra Lewa
nr 5103E
3.Maków – Dębowa Góra – Trzcianna – Kamion – Ruda
nr 1318E
4.Skierniewice – Wola Makowska – Łyszkowice
nr 1304E
5.Słupia – Pszczonów
nr 1319E
6. Grodzisk – Zawady –Trzcianka – Chlebów – Maków
nr 2935 E
7. Łowicz – Polesie – Stara Wieś
nr 2752 E
_________________________________________________________________________
Stowarzyszenie Doradców Gospodarczych Pro-Akademia,
90-360 Łódź, ul. Piotrkowska 238, tel. 42-636-12-59, fax 42-636-12-26
e-mail: [email protected], www.proakademia.eu
38
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Skierniewickiego na lata 2007- 2015
__________________________________________________________________________________________________________________
z czego 7,8km odcinek drogi 1304E posiada jeszcze nawierzchnię gruntową. Na terenie gminy
Maków znajduje się 19 dróg o kategorii dróg gminnych o łącznej długości 53,6km. Przeważająca
część dróg gminnych posiada nawierzchnię bitumiczną.
Sieć drogowa gminy Nowy Kawęczyn.
Przez obszar gminy Nowy Kawęczyn przebiegają: droga wojewódzka nr 707 relacji
Skierniewice – Rawa Mazowiecka – Nowe Miasto n. Pilicą o długości 10,67km w granicach
gminy, oraz drogi powiatowe o łącznej długości 34,9km.
Drogi powiatowe :
1.Maków – Dębowa Góra – Trzcianna – Kamion – Ruda
nr 1318E
2.Pod Borem – Wilkowice – Kwasowiec – Raducz – Jeruzal – (Wola Polska)
nr 1316E
3.Nowy Kawęczyn