Znaczenie wyciągów roślinnych w ochronie roślin przed szkodnikami

Znaczenie wyciągów roślinnych
w ochronie roślin przed szkodnikami
Uniwersytet
Rolniczy
im. Hugona Kołłątaja
w Krakowie
Barbara Biniaś
Katedra Ochrony Środowiska
Rolniczego
Naturalne środki ochrony roślin mogą stać się podstawą rolnictwa ekologicznego XXI wieku i powrócić do
masowego użytku w gospodarstwach rolnych. Niewątpliwymi zaletami stosowania naturalnych, roślinnych
środków ochrony roślin (m.in.
wyciągów roślinnych) jest
bezpieczeństwo stosowania,
przystępność
przygotowania oraz bardzo niski koszt produkcji.
Do sporządzenia wodnych wyciągów roślinnych, możemy użyć suszu, jak i świeżego materiału roślinnego
pobranego z wybranych partii rośliny (liści, młodych pędów, kwiatów). Rośliny zielne wykazują silne działanie
pomagające chronić rośliny uprawne przed agrofagami. Odznacza je toksyczność działania,
zniechęcanie
szkodników do żerowania, bądź też przywabianie entomofauny pożytecznej na chroniony obszar.
Cel badań
Celem badań było określenie
wpływu wodnych wyciągów
z
szałwii
lekarskiej
na
żerowanie
i
śmiertelność
wybranych szkodników roślin
uprawnych:
oprzędzika
pręgowanego
(Sitona lineatus L.)
I mszycy burakowej (Aphis
fabae Scop.) na bobie (Vicia
faba L.)
Śmiertelność larw [%]
1
60
1 Obiekt
50
K
S2
40
S5
30
S10
10
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h 10 112 12
4h
h 0h
K
*a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
S2
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
ab
ab
ab
a
S5
a
ab
ab
b
b
b
b
b
b
b
b
ab
ab
bc
ab
a
S10
a
c
c
c
c
c
c
b
c
bc
bc
cd
c
c
c
SW20
SW10
a
ab
ab
b
b
b
b
b
bc
bc
b
bc
bc
bc
bc
SW30
SW20
a
ab
bc
bc
bc
b
bc
b
c
c
c
cd
c
c
c
SW30
a
b
c
c
c
c
c
c
c
c
c
d
c
c
c
SW10
20
0
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h 104h112h120h
2
2 Obiekt
45
40
Śmiertelność samic [%]
E-mail:
[email protected]
Janina Gospodarek
K
35
S2
30
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h 10 112 12
4h
h 0h
K
*a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
S2
a
a
a
ab
ab
ab
ab
ab
ab
ab
ab
a
a
a
a
S5
a
a
a
c
bc
bc
abc
bc
b
ab
ab
ab
ab
a
25
S5
20
S10
15
SW10
S10
a
b
b
d
c
d
c
c
c
c
c
c
c
c
c
10
SW20
SW10
a
a
a
ab
ab
ab
bc
bc
bc
c
c
bc
bc
bc
bc
SW30
SW20
a
a
a
a
a
a
ab
abc
c
c
c
c
c
c
c
SW30
a
a
a
bc
bc
cd
c
bc
bc
c
c
bc
bc
bc
c
5
0
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h 104h 112h 120h
abc bc
Ryc.1 i 2. Śmiertelność larw oraz samic bezskrzydłych mszycy burakowej (Aphis fabae Scop.), żerujących na liściach bobu w cyklu 15 obserwacji w odstępach czasowych 8-godzinnych, po zastosowaniu wodnego wyciągu z suszu szałwii lekarskiej w stężeniach 2% (S2), 5% (S5) i 10% (S10) oraz świeżych fragmentów rośliny w stężeniach 10% (SW10), 20% (SW20) oraz 30% (SW30) w odniesieniu
do obiektu kontrolnego (K).
3
W badaniach wykorzystano
świeże liście bobu (Vicia
faba L.), pobrane z drugiego
piętra poniżej wierzchołka
rośliny. Potraktowano
wyciągami wodnymi z
szałwii lekarskiej (Salvia
officinalis L.),
sporządzonymi z suszu oraz
świeżych części rośliny,
a następnie umieszczano w
szalkach Petriego.
W celu przygotowania
wyciągów, odważono
odpowiednio 2 g, 5 g i 10 g
suszu szałwii (przyjęte
umownie jako stężenie 2%,
5% oraz 10% ) oraz 10 g,
20 g i 30 g świeżych
fragmentów tej rośliny
(stężenie 10%, 20% i 30%),
a nastepnie zalewano 100
ml zimnej wody
redestylowanej i odstawiano
na okres 24 godzin. Wyciągi
przechowywano w
ciemności, w temperaturze
pokojowej. Po upływie doby
gotowe wyciągi
przesączono przez sączek
bibułowy i natychmiast
użyto do przeprowadzenia
doświadczenia.
3 Obiekt
4
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h
10 112 12
4h
h 0h
K
*b
b
f
g
f
f
g
g
g
g
g
f
g
g
g
S2
a
a
d
e
c
g
e
e
e
d
e
d
e
e
d
S5
a
a
a
d
d
e
f
f
f
f
f
e
f
f
f
S10
d
d
e
f
e
d
d
d
d
e
d
c
b
d
e
SW10
c
c
c
c
b
c
c
c
b
c
b
b
d
c
c
SW20
a
a
b
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
SW30
a
a
a
b
ab
b
b
b
c
b
c
b
c
b
b
4 Obiekt
8h 16h 24h 32h 40h 48h 56h 64h 72h 80h 88h 96h
10 112 12
4h
h 0h
K
*d
d
e
e
e
c
f
d
f
f
f
f
e
e
S2
c
c
b
c
d
c
d
c
d
d
e
e
f
f
f
S5
b
b
c
f
e
c
e
e
e
e
d
c
c
c
c
e
S10
ab
a
a
a
a
a
b
a
a
a
a
a
a
a
a
SW10
a
c
b
g
f
d
g
f
g
g
g
g
g
g
g
SW20
a
a
d
d
c
a
a
a
b
b
b
b
b
b
b
SW30
a
a
a
b
b
b
c
b
c
c
c
d
d
d
d
*Średnie oznaczone takimi samymi literami w kolumnach nie różnią się od siebie
Ryc. 3 i 4. Dynamika żerowania samic (3) i samców (4) chrząszczy Sitona lineatus L. na liściach bobu, w cyklu 15 obserwacji w odstępach czasowych 8-godzinnych, po zastosowaniu wodnego
wyciągu z suszu szałwii lekarskiej w stężeniach 2% (S2), 5% (S5) i 10% (S10) oraz świeżych fragmentów rośliny w stężeniach 10% (SW10) , 20% (SW20) oraz 30% (SW30) w odniesieniu do obiektu
kontrolnego (K).

WNIOSKI
Śmiertelność samic i larw mszycy burakowej (Aphis fabae Scop.) pod wpływem wyciągów z szałwii
lekarskiej była podwyższona. Zazwyczaj wzrastała ona wraz ze wzrostem stężenia wyciągu, przy czym
wyciąg ze świeżych fragmentów rośliny wykazywał nieco silniejsze działanie niż ekstrakt przygotowany z suszu.

Wodny wyciąg ze świeżych fragmentów szałwii lekarskiej o stężeniu 10%, 20% i 30 % w największym
stopniu ograniczał żerowanie samic oprzędzika pręgowanego (Sitona lineatus L.) Na ograniczenie
żerowania samców tego gatunku najsilniej wpływał 10% wyciąg z suszu szałwii lekarskiej.