klucz

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2015/2016
KONKURS HISTORYCZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
KLUCZ ODPOWIEDZI ETAP SZKOLNY
Zadanie 1.
max. 6 p.
Wielkie odkrycia geograficzne
Uzupełnij zdania.
a) Bartłomiej
Diaz
żeglarz w służbie króla
Portugalii
dotarł jako pierwszy do
( nazwa państwa )
( nazwisko )
południowych krańców Afryki, które nazwano Przylądkiem Dobrej Nadziei.
b) W tym samym czasie, gdy Ferdynand
Cortes (Kortez) podbijał cywilizację Azteków,
(nazwisko konkwistadora)
(nazwa ludu indiańskiego)
wyprawa dowodzona przez Ferdynanda Magellana opłynęła kulę ziemską.
( nazwisko )
Zadanie 2.
max. 6 p.
Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych
Wymień sześć konsekwencji wielkich odkryć geograficznych
dla mieszkańców Europy i nowo odkrytych lądów
m.in.
rozwój handlu
zmiana szlaków handlowych: Ocean Indyjski
i Atlantycki w miejsce Morza Śródziemnego
zagłada cywilizacji – m.in. Azteków, Inków
wyniszczenie ludów tubylczych,
( m.in. w wyniku chorób europejskich )
rozwój handlu niewolnikami /
rozwój niewolnictwa
napływ kruszców / złota i srebra
powstanie kolonii / narodziny imperiów
kolonialnych – m.in. Hiszpanii, Portugalii, …
rozwój gospodarczy i wzrost zamożności
mieszkańców Europy
pojawienie się w Europie nowych owoców, warzyw,
m.in. pomidorów, papryki, kukurydzy
wzrost cen towarów (napływ kruszców),
większy na produkty rolnicze (rozwój miast)
rozwój wiedzy o świecie,
m.in. potwierdzenie teorii o kulistości ziemi
rozwój miast, rzemiosła zwłaszcza
w zachodniej Europie
upowszechnienie / dominacja chrześcijaństwa
na odkrytych kontynentach: Ameryce, Australii
rozwój gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej na
wschód od Łaby, m.in. w Polsce (wzrost
zapotrzebowania na żywność i jej cen)
dominacja Europejczyków / białej rasy
na świecie
itd. …
Strona 1 z 5
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2015/2016
Zadanie 3.
max. 5 p.
Narodziny i rozwój reformacji w Europie
Zaznacz w tabeli (wpisując w odpowiednią rubrykę literę „P” lub „F”), czy poniższe zdania są
prawdziwe czy fałszywe.
zdanie
P/F
a) Za początek reformacji uważa się spalenie w 1517 r. przez Marcina Lutra bulli
papieskiej.
F
b) Bezpośrednim powodem zerwania przez króla Anglii Henryka VIII z Rzymem
i narodzin Kościoła anglikańskiego była odmowa papieża unieważnienia małżeństwa
króla z Katarzyną Aragońską.
P
c) Kalwinizm, którego twórcą był Jan Kalwin, narodził się we Francji.
F
d) Protestanci (zwolennicy reformacji) za najwyższy autorytet i jedyne źródło wiary,
zamiast papieża i Kościoła instytucjonalnego, uznali Pismo Święto.
P
e) Pokój augsburski w 1555 r. zakończył wojny religijne w Cesarstwie Niemieckim.
(Do nowego konfliktu zbrojnego, m.in. o podłożu religijnym, doszło dopiero w XVII w.)
P
Zadanie 4.
max. 5 p.
Pojęcia / terminy związane z XVI w.
Wyjaśnij - pełnym zadaniem - pojęcia dotyczące XVI w:
akt supremacji, symonia, predestynacja, Indeks ksiąg zakazanych,
hołd pruski
Akt supremacji – np. ustawa uchwalona przez parlament angielski w 1534 r. / po zerwaniu z
papiestwem, przyznająca władcy Anglii zwierzchnictwo nad Kościołem anglikańskim
Utopia
– np. miejsce, którego nie ma; wizja idealnego państwa i społeczeństwa, niemająca
szans urzeczywistnienia; w dziele „Utopia” wizję
idealnego ustroju przedstawił
angielski humanista / pisarz i myśliciel Tomasz Morus
Symonia – np. (świętokupstwo) - występująca w Kościele katolickim i krytykowana przez
zwolenników reformacji praktyka handlu urzędami i godnościami kościelnymi wraz ze
związanymi z nimi dobrami materialnymi
Predestynacja – np. koncepcja religijna, zgodnie z którą los człowieka (jego zbawienie lub
potępienie) są z góry określone przez Boga; przekonanie charakterystyczne dla
kalwinizmu
Indeks ksiąg zakazanych – np. ogłaszany przez Kościół katolicki oficjalny spis dzieł, których
czytanie a nawet posiadanie było katolikom zakazane; umieszczano na indeksie
książki uznane za niezgodne z nauką Kościoła bądź niemoralne
Hołd pruski – np. hołd lenny złożony w 1525 r. (na Rynku w Krakowie) królowi Polski
(Zygmuntowi Staremu) przez dotychczasowego wielkiego mistrza krzyżackiego /
obecnie księcia w Prusach (Albrechta Hohenzollerna). W jego wyniku Księstwo
Pruskie stawało się lennem Polski.
Strona 2 z 5
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2015/2016
Zadanie 5.
max. 5 p.
Rzeczpospolita w XVI w.
Połącz związane ze sobą postacie historyczne
Zygmunt Stary
Albrecht Hohenzollern
Zygmunt August
Anna Jagiellonka
Stefan Batory
Iwan IV Groźny
Jan Zamoyski
Zadanie 6.
Rzeczpospolita w XVI w
max. 6 p.
Ponumeruj w kolejności chronologicznej ( „1 …” – najstarsze wydarzenie )
a)
zawarcie unii… – powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów
1569
3
sekularyzacja Państwa Zakonnego – powstanie Prus Książęcych
1525
2
1572 , 1573
4
1505
1
śmierć Zygmunta Augusta i pierwsza wolna elekcja
uchwalenie konstytucji Nihil novi
0p. lub 3p.
b)
ostatnia wojna z Zakonem Krzyżackim
1519-21
2
1526
3
zwycięstwo wojsk polsko-litewskich w bitwie z wojskami moskiewskimi pod Orszą 1514
1
zwycięska wojna Stefana Batorego z Moskwą o Inflanty
4
śmierć Ludwika Jagiellończyka w bitwie pod Mohaczem
1579-82
0p. lub 3p.
Uczeń otrzymuje trzy punkty za każdą w pełni poprawnie zaznaczoną kolejność.
W przypadku błędu uczeń nie otrzymuje punktów.
Łącznie uczeń otrzymuje maksymalnie – 6 p.
Strona 3 z 5
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2015/2016
Zadanie 7.
max. 4 p.
Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVI w.
Zaznacz literą „X” poprawne odpowiedzi.
Po zawarciu unii Rzeczpospolita Obojga Narodów:
obejmowała powierzchnię (tysięcy km2 )
400
600
800
X
liczyła… milionów mieszkańców
4
8
16
X
poza jej granicami znajdowały się
Pomorze
Gdańskie
Pomorze
Zachodnie
Śląsk
X
X
Mazowsze
Zadanie 8.
max. 8 p.
Państwo polsko-litewskie za Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta i Henryka Walezego
Określ, za panowania jakiego władcy miały miejsce wymienione wydarzenia – wpisz
odpowiednią literę:
za Zygmunta Starego
S
za Zygmunta Augusta
A
za Henryka Walezego
H
pierwsze wydanie dzieła „O obrotach sfer niebieskich”
A
małżeństwo króla z księżniczką Boną Sforzą
S
hołd pruski
S
oddanie się wielkiego mistrza zakonu inflanckiego pod opiekę króla Polski,
sekularyzacja Inflant
A
Strona 4 z 5
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2015/2016
sobór trydencki
A
ogłoszenie przez Lutra 95 tez
S
wynalezienie przez Gutenberga druku (ruchomych czcionek drukarskich)
A
powstanie Kościoła anglikańskiego
(obwołanie Henryka VIII głową Kościoła w Anglii i ogłoszenie aktu supremacji)
S
Zadanie 9.
max. 5 p.
Narodziny demokracji szlacheckiej
Podaj nazwę dokumentu, z którego pochodzi cytat. Kiedy, gdzie, przez kogo został on uchwalony, za
panowania jakiego władcy?
„… postanowiliśmy, iż odtąd na potomne czasy nic nowego stanowionym być nie ma przez nas
i naszych następców bez wspólnego zezwolenia senatorów i posłów ziemskich, coby było z ujmą i ku
uciążeniu Rzeczypospolitej, oraz ze szkodą i krzywdą czyjąkolwiek, tudzież zmierzało ku zmianie
prawa ogólnego i wolności publicznej.”
nazwa dokumentu
data
gdzie
przez kogo
za panowania króla
Konstytucja nihil novi
1505
Radom
Sejm (senat, izba poselska, król)
Aleksandra Jagiellończyka
PUNKTÓW: max.
50
Strona 5 z 5