Pytania do tekstu „ABC teatru”

ABC TEATRU
TEST CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM DLA KLASY SZÓSTEJ
Autor:
Zofia Walczak
ABC TEATRU
TEST CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM DLA KLASY SZÓSTEJ
Przeczytaj uważnie tekst „ABC teatru”.
Odpowiedz na poniższe pytania lub zaznacz jedną prawidłową odpowiedź.
Zadania odnoszą się do kolejnych akapitów i w nich szukaj odpowiedzi.
Na wykonanie testu masz 45 minut.
TEST
Akapit I
1.Najważniejszą postacią współczesnego teatru jest
A. aktor.
B. inspicjent.
C. reżyser.
D. dyrygent.
2.Do kogo można porównać rolę reżysera teatru? Odpowiedz pełnym zdaniem.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
3.Jakie są zadania reżysera? Wymień przynajmniej dwa.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
4.Reżyser jest na scenie
A. widoczny.
B. niewidoczny.
5.Tryumf lub porażka widowiska jako całości
A. zależą od reżysera.
B. nie zależą od reżysera.
Akapit II
6.Czy reżyser zawsze odgrywał rolę nadrzędną?
A. tak
B. nie
7.O co dbał reżyser w dawnym teatrze? Wymień dwa elementy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...
.......................................................................................................................................................
8.Związek frazeologiczny w zdaniu: „Dziś już o pozycję reżysera nikt kopii nie kruszy”
można by zastąpić zwrotem:
A. nie łamie broni
B. nie walczy zawzięcie
C. nie zamienia w okruchy
D. nie wykonuje odbitek
Akapit III
9.Co to jest reżyseria? Odpowiedz pełnym zdaniem.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
10.Czym zajmuje się inscenizator? Odpowiedz w dwóch zdaniach.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
11.Reżyser i inscenizator to
A. zawsze są dwie osoby.
B. nigdy nie jest jedna i ta sama osoba.
C. zawsze jest jedna i ta sama osoba.
D. czasem jest jedna i ta sama osoba.
Akapit IV
12.Co jest instrumentem sztuki aktora? Wymień trzy elementy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
13.Grać ekspresyjnie to znaczy
A .powściągliwie.
B. prosto.
C. niewyraziście.
D. z dużą siłą wyrazu.
Akapit V
14. Napisz w dwóch zdaniach, na czym polegają dwie podstawowe metody interpretowania
roli.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Akapit VI
15.Utożsamianie się z kreowaną postacią, przeżywanie swojej roli jest charakterystyczne dla
A. współczesnych aktorów.
B. dawniejszych aktorów.
16.Na czym polega nowoczesne aktorstwo? Odpowiedz w dwóch zdaniach.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
17.Na podstawie całego tekstu napisz, dlaczego nosi on tytuł „ ABC teatru”.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
Bolesław Bartoszewicz, Andrzej Hausbrandt
ABC teatru
I. Najbardziej „ zakulisową”, czyli niewidoczną, choć decydującą i najważniejszą postacią
współczesnego teatru jest reżyser. On tworzy i porusza cały skomplikowany mechanizm spektaklu. Z jego woli dzieje się na scenie tak, jak się dzieje. On jest autorem tryumfu czy porażki widowiska jako całości. On jest interpretatorem, ba, niekiedy adaptatorem dzieła dramatycznego.Bez niego nie dzieje się tutaj nic i nic dziać nie powinno, choć pozostaje niewidoczny,
ukryty i poznawalny jedynie poprzez wynik ostateczny, to jest przedstawienie. Odgrywa rolę
bliską roli dyrygenta orkiestry, tylko jeszcze skromniej ukrytego w czasie występu. Rolę o tyle trudniejszą, że z wejściem aktora na scenę przestaje go prowadzić, gdy tymczasem dyrygent ma przez cały koncert kontakt z orkiestrą, nie wypuszczając batuty z dłoni.
II.Reżyser to osobna sprawa i osobny rozdział w historii teatru. Początkowo odgrywał rolę
całkiem podrzędną. Równą, a niekiedy nawet mniejszą niż dzisiejszy inspicjent. Po prostu reżyser dbał o pewien porządek i ład na scenie, o harmonijny przebieg spektaklu. W epoce wielkich gwiazd, w czasach, gdy najbardziej ceniono tzw. kreacje poszczególnych aktorów, kiedy
ci najwybitniejsi z wybitnych decydowali w teatrze – o wszystkim, poczynając od repertuaru,
a kończąc na kostiumach – reżyser nie miał i nie mógł mieć wiele do powiedzenia.
Odwrotnie dzieje się dziś, w teatrze nowoczesnym. Teatr ten to właśnie teatr inscenizatorski,najczęściej związany z wzrastającą rolą i znaczeniem reżysera nie tylko jako organizatora spektaklu, lecz przede wszystkim jako jego- w pełnym tego słowa znaczeniu- twórcy.
Wiąże się to m.in. ze zjawiskiem zmierzchu gwiazdorstwa, które zastąpiła zasada gry zespołowej. Może bez tak wybitnych kreacji, bez solowych popisów, ale za to przy wyrównanym
na możliwie najwyższym poziomie, całym zespole. Role przestają tu być ważne, bo są wielkie, czy nieważne, bo małe- liczy się ich funkcja artystyczna, interpretacja aktorska, ustawienie w całym spektaklu. Dziś o pozycję reżysera w teatrze nikt już kopii nie kruszy, jest ona
dostatecznie silnie ugruntowana i niekiedy nawet – jak twierdzą aktorzy i autorzy- reżyser
przygniata swoją osobowością innych twórców teatralnych. Natomiast często obok reżysera
pojawia się nowa postać: inscenizator. Któż to taki?
III. Nazwa inscenizacja w odróżnieniu od nazwy reżyseria (a więc i inscenizator w odróżnieniu od reżyser) nie zawsze jest jednoznaczna. Reżyseria jest to po prostu nadawanie wyrazu scenicznego utworowi dramatycznemu. Realizowanie na scenie tekstu literackiego. O inscenizacji mówimy zwykle, gdy reżyser(będący już w tym wypadku inscenizatorem) zmienia
propozycje wprost z utworu wynikające .Staje się on autorem, twórcą pewnego pomysłu
przedstawienia, niekiedy odmiennego niż pomysł autora tekstu, tj. dramaturga. Inscenizator
zawsze jest tym, który ustala założenia treściowe, plastyczne i sytuacyjne przedstawienia. On
nadaje ostateczny kształt tekstowi literackiemu. Nie każda sztuka jest inscenizowana, ale każdą - by ją wystawić-trzeba wyreżyserować. Reżyseruje się, idąc za autorem, za myślą utworu,
za jego tekstem. Inscenizuje się, wprowadzając własne myśli, własne pomysły twórcze, realizowane poprzez cudzy utwór. Inscenizacja stanowi zatem samodzielną twórczość- niekiedy,
jak wspomniano, prowadzoną przeciw utworowi inscenizowanemu, przeciw jego myśli
przewodniej, przeciw poglądom autora, jego widzeniu świata. Zdarza się, że reżyser i inscenizator jest jedną i tą samą osobą, zdarza się, że jest to dwóch ludzi.
IV.Praca z aktorami należy zawsze do obowiązków reżysera.Także inscenizator, przystępując do pracy z aktorem, staje się reżyserem.Praca ta układa się na zasadzie wzajemnego współ
działania, w którym ostateczny głos należy do organizatora całości, to jest do reżysera. Aktor
wysuwa swoje propozycje interpretacyjne roli, reżyser może je przyjąć, odrzucić, poprawić
czy zmienić.Zazwyczaj jednak najważniejsze jest to, co sugeruje aktor. On bowiem-aktor- jest
grającym, a instrumentem jego sztuki jest własne ciało,głos, ruch. Reżyser powiada:Niech pan
gra mniej ekspresyjnie, prościej, bardziej powściągliwie.I aktor wie, że po takiej uwadze nie
powinien rozdzierać z bólu kostiumowych szat, wyrywać sobie sztucznych włosów z peruki
i ryczeć niczym ranny bawół.Co jednak zrobi,jak to pokaże-musi wymyślić sam. Reżyser może mu pomóc,udzielić rady, może powiedzieć:wie pani, niech pani spróbuje powoli i bezwład-
nie opuszczać rękę, tak jakby traciła pani z minuty na minutę siły.Zaakcentuje pani w ten sposób pogłębiającą się rezygnację.Ale aktorka obdarzona taką radą może jej nie przyjąć.Ruch
może jej „ nie leżeć”.Będzie wtedy sama -bądź z pomocą reżysera – szukała dalej jakiegoś
odpowiednika dla odtwarzanego stanu uczuciowego. I będzie to robić tak długo,dopóki jej się
nie uda, dopóki reżyser nie zaakceptuje sytuacji. Zgodzić się powinni obydwoje.Ale zgoda reżysera jest ostateczna i decydująca.
V.Skoro zaś mowa o aktorach i ich możliwościach interpretacyjnych, warto wspomnieć
o jeszcze jednej sprawie .W zasadzie istnieją dwie podstawowe metody interpretowania roli.
Krańcowo różne, wzajemnie przeciwstawne. Jedna z nich polega na podporządkowaniu się
przez aktora postaci scenicznej. Wejściu niejako w jej skórę. Upodobnieniu się do tej postaci,
przejęciu maksymalnej liczby jej cech. Druga metoda prowadzi do podporządkowania
scenicznej postaci osobowości aktora. Jest to jakby narzucenie tej postaci cech interpretatora.
Stąd w pierwszym przypadku mamy sytuację, którą możemy krótko określić: król w wykonaniu aktora XY, druga zaś: aktor XY w roli króla.
VI.Aktorzy dawniejsi dążyli do pokazania publiczności przeżycia. Aktor powinien był tak
wżyć się w rolę, aby dojść do utożsamienia się z kreowaną postacią,przeżycia(autentycznego)
jej stanów uczuciowych, zaobserwowania ich wyrazu i pokazania tego widowni. Praca aktora
nad rolą polegała na osiągnięciu stanów uczuciowych zarówno na próbach, jak i następnie
w czasie spektakli. Takie to jest źródło tego, co niekiedy pogardliwie, a niekiedy z szacunkiem, nazywa się w teatrze „przeżywaniem”. Nowoczesne aktorstwo nie dąży do
odtworzenia na scenie autentycznych stanów uczuciowych postaci. Chodzi o zupełnie coś
innego. O to, by aktor wywołał w publiczności, w widzach, stany uczuciowe postaci. Aby
widownia, a nie on, przeżywała kolejno lęk, nadzieję, radość, smutek, miłość, nienawiść. Sam
aktor zaś pozostaje w pewnym oddaleniu od tych spraw.
Fragment książki Idziemy do teatru
KARTA ODPOWIEDZI I PUNKTACJA
NR
ODPOWIEDZI
PUNKTY
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
C.
Rolę reżysera teatru można porównać do roli dyrygenta orkiestry.
Reżyser tworzy i porusza cały mechanizm spektaklu; od niego zależy to, co
się dzieje na scenie; on jest autorem tryumfu czy porażki widowiska; jest
interpretatorem, a niekiedy adaptatorem dzieła dramatycznego.
B.
A.
B.
Reżyser dbał o porządek i ład na scenie, o harmonijny przebieg spektaklu.
B.
Reżyseria jest to nadawanie wyrazu scenicznego utworowi
dramatycznemu, realizowanie na scenie tekstu literackiego.
Inscenizator ustala założenia treściowe, plastyczne i sytuacyjne
przedstawienia. Nadaje on ostateczny kształt tekstowi literackiemu.
Wprowadza własne myśli, własne pomysły twórcze.
D.
Instrumentem sztuki aktora jest jego własne ciało, głos, ruch.
D.
Pierwsza metoda interpretowania roli polega na podporządkowaniu się
przez aktora postaci scenicznej. Druga metoda prowadzi do podporządkowania scenicznej postaci osobowości aktora.
B.
Nowoczesne aktorstwo polega na wywołaniu w publiczności stanów
uczuciowych postaci. To nie aktor, ale widz ma przeżywać radość, smutek,
miłość, nienawiść itd.
Tekst nosi tytuł „ABC teatru”, ponieważ przedstawia podstawowe,
najważniejsze, elementarne informacje na temat teatru.
1
1
1-2
1
1
1
1-2
1
1
1-2
1
1
1
1-2
1
1-2
1