Zakład Bioetyki, Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych

Jednostka prowadząca kierunek: Zakład Bioetyki, Międzyuczelniana Katedra Nauk
Humanistycznych
Nazwa kierunku: Studia Doktoranckie niestacjonarne
Nazwa przedmiotu: Filozofia poszerzona o etykę, 2 rok.
Liczba godzin: 20 h zajęć w grupach łączonych
Liczba punktów ECTS:
Założenie i cele nauczania przedmiotu:
Założeniem usprawiedliwiającym potrzebę nauczania filozofii jest sięgające
Sokratesa przekonanie, głęboko zakorzenione w zachodniej kulturze, o pozytywnym
wpływie wiedzy i umiejętności filozoficznych na postępowanie człowieka, jego
samoświadomość i dojrzałość moralną. Jej kształtowaniu służy przede wszystkim
etyka normatywna jako dyscyplina filozoficzna. Zgodnie z tym przekonaniem,
zapoznanie studentów z systemami etycznymi odbije się korzystnie na późniejszym
wykonywaniu zawodów medycznych.
Cele nauczania przedmiotu
Dotyczące wiedzy:
1. Zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi elementami filozoficznej, moralnej i
kulturowej tradycji Zachodu mającymi wpływ na współczesną medycynę.
2. Zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi dylematami moralnymi współczesnej
medycyny.
3. Zapoznanie studentów z paradygmatycznymi kazusami bioetyczno-prawnymi.
Dotyczące umiejętności:
1. Rozwinięcie nabytych podczas studiów umiejętności rozumienia i interpretacji
tekstów filozoficznych.
2. Rozwinięcie umiejętności komunikowania i obrony własnych poglądów
filozoficznych i stanowiska etycznego.
3. Rozwijanie u słuchaczy wrażliwości moralnej niezbędnej do dostrzegania i
właściwego rozstrzygania dylematów etycznych związanych z medycyną.
4. Wyrabianie u studentów zdolności łączenia uzyskiwanej wiedzy teoretycznej z
praktyką moralną zawodów medycznych
Metody dydaktyczne:
Zajęcia poprzedza krótkie wprowadzenie w omawiane zagadnienia i sprawdzające
stopień ich zrozumienia przez słuchaczy. Podstawą zajęć jest dyskusja
przewidzianych programem problemów filozoficznych i dylematów (bio)etycznych).
Część zajęć ilustrowana jest materiałami ikonograficznymi.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy pisemnej.
Treści programowe:
Definicja, podział i funkcje filozofii. Filozofia i filozofia medycyny. Etyka ogólna, etyka
lekarska jako etyka zawodowa, bioetyka i jej zakresowe ujęcia. Filozofia grecka i
medycyna hipokratesowa. Bóg i świat w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza: nauka
o grzechu pierworodnym i jej wpływ na kulturę, łącznie z medycyną. Kartezjusz i jego
wpływ na medycynę: redukcjonizm w medycznie, antropologiczna problematyka
transplantologii. Rewolucja kodeksowa w medycynie: powstanie kliniki, kodeksy etyki
lekarskiej i ich związek z tradycją hipokratyczną. Zagadnienie medykalizacji kultury.
Metamorfozy cielesności w kulturze Zachodu: ciało piękne – ciało grzeszne – ciało
chore. Wprowadzenie do tanatologii: wzorce umierania, desakralizacja i
medykalizacja śmierci, syndrom „napiętnowanej ofiary”. Rewolucja bioetyczna:
determinanty powstania bioetyki, stosunek bioetyki do tradycji hipokratycznej,
bioetyka i etyka medyczna, bioetyka jako dyscyplina połowiczna. Pacjent jako osoba:
etyka zgody. Bioetyczna problematyka początków ludzkiego życia: normatywne i
opisowe
definicje
człowieka,
kryteria
człowieczeństwa,
diagnostyka
przedurodzeniowa, problematyka aborcji. Bioetyczna problematyka końca ludzkiego
życia: pojęcie „spokojnej śmierci”, etyczne zasady opieki paliatywnej, problematyka
eutanazji.
Wykaz literatury podstawowej:
1. L. Stevenson, D. Haberman, Dziesięć koncepcji natury ludzkiej, Ossolineum,
Wrocław 2001.
2. K. Szewczyk, Dobro, zło i medycyna. Filozoficzne podstawy bioetyki kulturowej,
PWN, Warszawa 2001.
3. K. Szewczyk, Bioetyka, t. 1, Medycyna na granicach życia, t.2, Pacjent w systemie
opieki zdrowotnej, PWN, Warszawa 2009.
Wykaz literatury uzupełniającej:
1. T.L. Beauchamp, J.F. Childress, Zasady etyki medycznej, KiW, Warszawa
1996.
2. M. Gałuszka, K. Szewczyk, red. Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki
kulturowej, PWN, Warszawa 1996.
3. M. Gałuszka, K. Szewczyk, red. Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa
wobec stanów granicznych życia ludzkiego, PWN, Warszawa 2002.
4. P. Ramsey, Pacjent jest osobą, PAX, Warszawa 1977.
Odpowiedzialny za przedmiot: prof. Kazimierz Szewczyk
Osoba prowadząca przedmiot: Kazimierz Szewczyk