WYKŁAD NEUROLOGIA I PIELĘGNIARSTWO NEUROLOGICZNE

WYKŁAD
NEUROLOGIA I PIELĘGNIARSTWO NEUROLOGICZNE
Temat: Zaburzenia podstawowych funkcji życiowych- krążenia, oddychania
oraz zaburzenia świadomości, ich wpływ na funkcje układu nerwowego.
U podłoża często gwałtownie narastających objawów neurologicznych
stanowiących zagrożenie życia leżą między innymi uwarunkowania wynikające z
budowy i funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Mózg znajduje się wewnątrz
sztywnej czaszki, natomiast sam stosunkowo łatwo ulega odkształceniu. Uszkodzenie
tkanki mózgowej, a w istocie złożonej struktury ośrodkowego układu nerwowego,
niezależnie od przyczyny przejawia się wystąpieniem objawów deficytu funkcji
zarówno percepcyjnych, jak i wykonawczych. Zwiększenie objętości tkanki
mózgowej, płynu mózgowo-rdzeniowego lub krwi prowadzi w zamkniętej czaszce do
wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i ucisku mózgu.
ZABURZENIA PRZYTOMNOŚCI:
Definicja i etiopatogeneza: Przytomność, czyli stan czuwania, oznacza
zachowanie prostych funkcji mózgu, takich jak postrzeganie, orientacja w otaczającej
rzeczywistości i proste reakcje odruchowe związane z czynnością części
pobudzającej istoty siatkowatej znajdującej się w pni mózgu. Śpiączka i zaburzenia
przytomności są zaburzeniami czynności układu nerwowego, które przez różne
stopnie dysfunkcji w krańcowej postaci prowadzą do niewystępowania reakcji na
jakiekolwiek bodźce. Oceny głębokości występujących zaburzeń można dokonać za
pomocą skali punktowej Glasgow. Za śpiączkę uważa się stan, w którym liczba
uzyskanych punktów wynosi 8 lub mniej.
Zaburzenia funkcji mózgu mogą być związane zarówno z pierwotnym
uszkodzeniem układu nerwowego, jak i wtórnym towarzyszącym takim stanom, jak
zaburzenia krążenia, zaburzenia drożności dróg oddechowych, zachłystowe zapalenie
płuc, odleżyny, odwodnienie czy nieprawidłowa czynność nerek.
Pacjent z zaburzeniami przytomności wymaga intensywnego nadzoru i
zdecydowanego postępowania diagnostycznego. Szczególnie istotne jest, aby
rozpoznać i następnie leczyć te przyczyny, które są potencjalnie odwracalne.
Suma punktów uzyskanych w skali Glasgow wynosi od 3 (całkowity brak
odpowiedzi) do 15 (stan prawidłowy). Jako bodźce bólowe stosuje się ucisk na
paznokcie, na gałki oczne lub na mostek. W dokumentacji powinno się notować
wyniki szczegółowe i wynik ogólny. Przykładowo, pacjent, który otwiera oczy i
jedynie jęczy, gdy się do niego mówi, lokalizuje mostkowy bodziec bólowy lewą
kończyną górną, ale nie wykonuje ruchów kończyną prawą, może być następująco
opisany w skali Glasgow: 10015 (oczy 3, ruchy 5, odpowiedź słowna 2).
Rozpoznanie i leczenie: w każdym przypadku chorego w stanie zagrożenia życia, z
zaburzeniami przytomności, należy dokonać szybkiej oceny podstawowych funkcji
życiowych: A – (airway) – drożności dróg oddechowych, B – (breathing) –
oddychania, C – (circulation) – krążenia.
A – drożność dróg oddechowych. Zaburzenia drożności dróg oddechowych prowadzą
do niedotlenienia i śpiączki, a śpiączka zwiększa ryzyko wystąpienia niedrożności
dróg oddechowych. W każdym przypadku zaburzeń przytomności należy zbadać
drożność dróg oddechowych (sprawdzić, czy w jamie ustnej i w gardle nie znajdują
się ciała obce oraz osłuchać płuca) i w razie stwierdzenia zaburzeń doprowadzić do
ich pełnej drożności.
B – oddychanie. Jeśli pacjent nie oddycha, odpowiednio do posiadanego
wyposażenia należy rozpocząć wentylację usta-maska lub za pomocą worka
samorozprężalnego. Jeśli występują zaburzenia oddychania, należy odessać
zalegającą wydzielinę, założyć
rurkę językowo-gardłową, wykonać badanie
gazometryczne krwi tętniczej i podać tlen przez maskę. Chorego należy ułożyć na
boku, tak by umożliwić odpływ wydzieliny z jamy ustnej.
C – krążenie. Przyczyną utraty przytomności może być wstrząs. Należy ocenić
czynność serca i układu krążenia, a przede wszystkim wykluczyć zatrzymanie akcji
serca. W celu zabezpieczenia dalszego postepowania należy założyć wenflon do
żyły.
Stan przytomności. Należy dokonać szybkiej oceny stanu przytomności, posługując
sie skalą Glasgow. Ustalić, czy i jak pacjent reaguje na głos i ból oraz czy porusza
kończynami. Uzyskane dane policzyć i zapisać w dokumentacji.
Stężenie glukozy we krwi. Możliwie szybko należy ocenić stężenie glukozy we krwi,
używając pasków testowych lub innej metody. W przypadku hipoglikemii (< 2,5
mmol/l) należy podać dożylnie 50 ml 40% glukozy. Nie należy rutynowo podawać
glukozy u chorych nieprzytomnych. Warto pamiętać, że wynik pomiaru stężenia
glukozy we krwi za pomocą pasków testowych uzyskuje się w ciągu 30 sekund.
Hiperglikemia jest niekorzystna w przypadkach niedotlenienia mózgu oraz
niedoborów związanych z alkoholizmem lub na podłożu anoreksji.