ekonom pyt (1)

1.P
opyt – ilość dóbr jaka konsumenci chcą nabyć przy danej cenie w danym czasie (ceteris paribus –
przy innych czynnikach stałych).
Zależność ceny (P) od zapotrzebowania (Q)
P Q
0
10
1
9
2
8
3
7
...
...
10
0
Prawo popytu – Wraz ze wzrostem ceny, spada popyt na dane dobro.
Rodzaje popytu:
a)funkcjonalny – Uwzględnia rzeczywistą wartość towaru. Przyjmuje racjonalne zachowanie
konsumentów.
b)niefunkcjonalny – Konsumenci postępują nieracjonalnie pod wpływem jakiegoś czynnika.
Możliwe czynniki:
-efekt owczego pędu (naśladownictwo) – linia popytu znajduje się powyżej linii popytu
funkcjonalnego
-efekt snoba (demonstracja) – linia popytu znajduje się poniżej linii popytu funkcjonalnego
-efekt Veblen'a (paradoks Veblen'a) – pomimo wysokich cen i ich wzrostu konsumenci stale
nabywają dane dobro, efekt ten dotyczy głównie bogaczy i towarów luksusowych. Linia
popytu rośnie.
c)spekulacyjny – Forma nieracjonalnego zachowania w przekonaniu zachowania racjonalnego
(wiemy, że cena będzie rosnąć dalej).
Czynniki poza cenowe wpływające na popyt:
a)ceny innych dóbr:
-dobra substytucyjne – zaspokajają taką samą potrzebę, tzw. zamienniki, np. samochód
wobec skutera.
Cena substytutu ↑ Popyt na towar podstawowy ↑
Cena substytutu ↓ Popyt na towar podstawowy ↓
-dobra komplementarne – uzupełniające się, muszą występować razem, np. samochód i
benzyna
Cena towaru komplementarnego ↑ Popyt na drugi towar ↓
Cena towaru komplementarnego ↓ Popyt na drugi towar ↑
b)dochody konsumentów:
-dobra normalne – wraz ze wzrostem dochodów popyt wzrasta. Powoduje adekwatnie
pozytywny i negatywny szok popytowy.
-dobra niższego rzędu – wraz ze wzrostem dochodów, popyt maleje. Np. wydatki na bilety
komunikacji miejskiej (jeżeli będziemy więcej zarabiać nie będziemy korzystać z
autobusów
ale np. kupimy sobie samochód).
c)gusty i preferencje konsumentów
2.Podaż – ilość towaru jaką producenci są w stanie zaoferować na rynku w danym czasie (ceteris
paribus).
Zależność ceny (P) od ilości towaru na rynku (Q)
P Q
0
0
1
1
2
2
...
...
10 10
Prawo podaży – Wraz ze wzrostem ceny rośnie podaż.
Czynniki poza cenowe wpływające na podaż:
a)koszty produkcji – Spadek cen surowca powoduje pozytywny szok podażowy i odwrotnie
b)technika produkcji – Wzrost kwalifikacji i rozwój technologii powoduje pozytywny szok
podażowy
c)działalność regulacyjna państwa
Połączenie wykresów popytu i podaży powoduje uzyskanie ceny równowagi rynkowej. Jeżeli
ponownie pojawi się na rynku nadwyżka towaru to poprzez konkurencje sytuacja znów powróci do
równowagi rynkowej. Natomiast jeżeli pojawi się niedobór to przyczyni się on do konkurencji
między konsumentami. Wskutek tego sytuacja znów się unormuje.
3.Elastyczność popytu
Elastyczność – wskaźnik pokazujący jak zmiana ceny wpłynie na popyt
a)Elastyczność cenowa popytu – Stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dane dobro do
względnej zmiany jego ceny.
Δ Q /Q
EPD = Δ P /P
EPD = 0 – Popyt doskonale nieelastyczny. Linia popytu jest linią pionową. Dotyczy towarów takich
jak np. sól, trumny, lekarstwa. Brak reakcji na zmianę ceny.
EPD =1 – Elastyczność wzorcowa. Zmiana popytu jest proporcjonalna do zmiany ceny.
0 < EPD < 1 – Popyt mało elastyczny. Zmiana ceny powoduje mniejszą zmianę popytu
EPD > 1 – Popyt elastyczny. Zmiana ceny powoduje większą procentową zmianę popytu
EPD → ∞ - Doskonale elastyczny popyt. Jego wykres jest linią poziomą. Występuje wyłącznie na
rynku doskonałym (wielu producentów oferuje jeden towar). Minimalna zmiana ceny powoduje, że
sprzedamy wszystko albo nic.
b)Elastyczność mieszana cenowa popytu na dobro i względem dobra j to stosunek względnej
zmiany zapotrzebowania na dobro i do względnej zmiany ceny dobra j.
Δ Qi /Qi
EPDij = Δ Pj / Pj
Należy tu rozróżnić dobra substytucyjne i komplementarne.
Jeżeli wskaźnik jest dodatni to mamy do czynienia z dobrami substytucyjnymi.
Jeżeli wskaźnik jest ujemny to są to dobra komplementarne.
c)Elastyczność dochodowa – Stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dane dobro do
względnej zmiany dochodów
Δ Q /Q
EID = Δ I / I
Dobra luksusowe – E > 1
Dobra podstawowe – E<1:
- dobra niższego rzędu E < 0
- dobra normalne 0 < E < 1
Z tą elastycznością związane są prawa Engla:
1)Wraz ze wzrostem dochodów spada udział wydatków na żywność.
2)Wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na odzież i mieszkania pozostaje bez zmian.
3)Wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na samochody, podróże i wypoczynek rośnie
szybciej niż dochody.
4. Elastyczność podaży
Elastyczność cenowa podaży – Stosunek względnej zmiany ilości dobra oferowanego na rynku do
względnej zmiany jego ceny.
Δ Q /Q
EPS = Δ P /P
E = 0 Podaż nieelastyczna
E = 1 Podaż wzorcowa
0 < E <1 Podaż mało elastyczna
E > 1 Podaż elastyczna