30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej
advertisement
30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga 1. ANALIZA EKONOMICZNA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA. Analiza - to metoda poznania obiektów i zjawisk złożonych przez ich podział na elementy proste i zbadanie powiązań pomiędzy tymi elementami, szczególnie zależność przyczynowo-skutkowa. Istotą analizy - jest określenie kondycji przedsiębiorstwa, ustalenie czy dotychczasowa działalność dała zamierzone efekty oraz ustalenie kierunków i sposobów doskonalenia dalszej działalności Analiza jest rozumiana jako - dyscyplina naukowa - zajmuje się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem prawidłowości dotyczących zachowania się podmiotów gospodarczych i ich reakcja na bodźce płynące z otoczenia. 2. CELE I KLASYFIKACJE ANALIZY EKONOMICZNEJ W PRZEDSIĘBIORSTWIE. Analiza ekonomiczna jest instrumentem zarządzania, który tworzy podstawy decyzyjne. Jej celem jest: - sporządzenie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność przedsiębiorstwa pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników - ustalenie czynników mających wpływ na realizację podjętych przedsięwzięć gospodarczych - określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników wytwórczych jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w jego otoczeniu - podjęcie decyzji zarządczych, służących efektywności działania firmy i jego rozwoju Analiza ekonomiczna jest to analiza odnosząca się do działalności gospodarczej. Z punktu widzenia przedmiotowego należy wyróżnić w niej przede wszystkim: - analizę makro- i mikroekonomiczną - analizę finansową i techniczno-ekonomiczną Analiza makroekonomiczna – dotyczy badania i oceny wielkości ekonomicznych zagregowanych, a więc ujmowanych głównie dla całej gospodarki narodowej. Analiza mikroekonomiczna – dotyczy badania i oceny działalności takich podmiotów gospodarujących jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe, itp. Analiza finansowa - dotyczy całokształtu finansowanych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa, czyli: - stanu finansowego i majątkowego – wstępna i rozwinięta analiza bilansu, majątek, źródła finansowania, kapitał obrotowy - wyników finansowych – badanie rachunku zysków i strat, rachunki przepływów pieniężnych, różne kategorie wyniku finansowego, zwłaszcza wynik netto, rentowności, przyczynowa analiza wyniku, płynność, analiza wskaźnikowa - zachodzących w nim procesów finansowych – sprzedaż, koszty, ceny, przepływy gotówkowe, kształtowanie się należności środków pieniężnych, zobowiązań, procesów inwestycyjnych. Analiza techniczno-ekonomiczna – koncentruje się na ocenie poszczególnych odcinków działalności gospodarczej przedsiębiorstwa: - ilości i asortymencie produkcji i metodach jej wytwarzania - wyposażeniu w aktywa trwałe i postępie technicznym - zaopatrzeniu materiałowym i stopniu wykorzystania materiałów - analizę wielkości, struktury i kształtowania zapasów towarowych - zarządzaniu zasobami ludzkimi, płacami i wydajnością pracy - itp. Ocenę stopnia wykorzystania poszczególnych czynników produkcji przeprowadza się z punktu widzenia ich wpływu na wyniki ekonomicznofinansowe przedsiębiorstw. Celem analizy finansowej jest przygotowanie i przetworzenie informacji o działalności, wynikach i sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, stanowiących podstawę podejmowania decyzji gospodarczych. Informacje te umożliwiają: - poznanie oraz ocenę faktów i zjawisk gospodarczych - opracowanie sposobów usprawnienia działalności przedsiębiorstwa oraz - określenie stosunków ekonomiczno-finansowych proponowanych decyzji. Analizy ekonomiczne w przedsiębiorstwie można podzielić wg różnorodnych kryteriów. Do kryteriów, które mają istotne znaczenie, należy zaliczyć: - przeznaczenie analiz - czas, którego dotyczą - zastosowane metody badawcze - szczegółowość opracowania W zależności od przeznaczenia analizy możemy podzielić na: - analizę zewnętrzną - analizę wewnętrzną Analiza zewnętrzna – określana często jako raport roczny przeznaczona jest dla akcjonariuszy, udziałowców, przyszłych inwestorów i banków. Skierowana jest do kooperatorów, klientów, dostawców, dziennikarzy ekonomicznych, izb przemysłowych i handlowych oraz przedstawicieli handlowych za granicą. Właściwą jej funkcja jest informowanie opinii publicznej o rozwoju i pozycji przedsiębiorstwa w roku poprzednim. Raport taki prezentuje przedsiębiorstwo, jego wielkość, cele, politykę oraz osoby nim kierujące. Informuje także o oferowanych usługach czy produktach, o pozycji firmy w kraju i za granicą, o systemie sprzedaży. Podstawową strukturę raportu rocznego tworzą: - sprawozdanie finansowe - sprawozdanie o stanie przedsiębiorstwa – jego funkcjonowanie, stan majątkowy, stan finansów - inne dane o firmie Analiza wewnętrzna – jest przygotowana na potrzeby własne przedsiębiorstwa, służy do rozwiązywania pojawiających się problemów decyzyjnych kierownictwa, oceny gospodarowania w różnych przekrojach, jest punktem wyjścia procesów restrukturyzacyjnych. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa jest to najważniejsze przekrój analityczny, tu bowiem znajdują swoje potwierdzenia lub nie – sprawność i efektywność gospodarowania oraz możliwości rozwojowe firmy. Z punktu widzenia czasu, którego analizy dotyczą można wśród nich wyróżnić: - analizę retrospektywną (ex post) - analizę bieżącą (operatywna) - analizę prospektywną (ex ante) Analiza retrospektywna (ex post) – zawiera ocenę zjawisk, procesów i wyników działań podejmowanych w przeszłości. Wnioski wynikające z takiej oceny stanowią punkt wyjścia do koordynowania działań bieżących i przyszłych. Analiza bieżąca (operatywna) – ma na celu bieżącą ocenę przebiegu podjętych zadań i sygnalizowanie o negatywnych skutkach zdarzeń gospodarczych oraz zakłóceniach w realizacji zadań i to w takim czasie, by było jeszcze bardziej możliwe dokonanie niezbędnych korekt zapewniających prawidłowy tok dalszej działalności. Analiza prospektywna (ex ante) – jest skierowana na przyszłość, służy wytyczeniu celów i określeniu środków ich realizacji. Podstawowym narzędziem tej analizy jest rachunek ekonomiczny, traktowany jako sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru możliwych działań w tym zakresie. Przyjmując za kryterium metody badawcze wyróżnia się: - analizę funkcjonalną - analizę kompleksową - analizę decyzyjną Analiza funkcjonalna - polega na badaniu oddzielnych zjawisk, występujących w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, przez osoby lub komórki organizujące funkcjonalnie odpowiedzialne za kształtowanie się i rozwój tych zjawisk. www.wkuwanko.pl Analiza kompleksowa – polega na przeprowadzaniu oceny działalności gospodarczej i stanu ekonomicznego. Z punktu widzenia powiązań i zależności występujących miedzy zjawiskami gospodarczymi. Zawiera ona całościowe spojrzenie na działalność gospodarczą firmy. Analiza decyzyjna – sprowadza się do badań wynikowych, grupujących zjawiska gospodarcze wokół zamierzonej lub zrealizowanej decyzji. Przy rozpatrywaniu zjawisk gospodarczych uwzględnia się wzajemne powiązania i współzależności w obrębie danych decyzji. Biorąc pod uwagę szczegółowość opracowania jako podstawę podziału analiz można wyodrębnić: - analizę ogólną - analizę szczegółową Analiza ogólna – obejmuje całokształt przedsiębiorstwa, wykorzystuje wąską grupę odpowiednio dobranych wskaźników syntetycznych. Jest przydatna głównie do ogólnej oceny działalności gospodarczej, gdyż brak w niej badań wzajemnych zależności występujących miedzy zjawiskami gospodarczymi. Analiza szczegółowa – polega na badaniu określonego odcinka działalności lub określonego problemu w sposób szczegółowy, oparty na szerokim zakresie informacji i wskaźników umożliwiających uchwycenie zależności przyczynowo-skutkowych między badanymi zjawiskami. Analiza to jest bardzo pracochłonna. 3. SPOSOBY I METODY ANALIZY EKONOMICZNEJ Dedukcja - przyjmuje odwrotny kierunek badań. Rozpoczyna się od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od skutków do przyczyn, od wyników do czynników, które na nie wpłynęły. Najpierw określa się więc wyniki finansowe przed. A następnie bada się czynniki kształtujące ich wielkość i stopień zmian. Przy takim sposobie badania wielkości ekonomicznych można analizować tylko te czynniki, które miały zasadniczy wpływ na ostateczne wyniki przed. Analityk powinien przede wszystkim zająć się zjawiskami, które miały negatywny wpływ na wyniki przed. Te bowiem wymagają szybkich decyzji. Dedukcja ma zastosowanie w analizach rocznych i wieloletnich. Redukcja - (weryfikacja) obejmuje 3 kroki na drodze dojścia do celu: 1) sformułowanie wstępnej syntezy charakteryzującej badane zjawisko 2) zweryfikowanie prawidłowych tez i wniosków w toku prac analitycznych 3) podsumowanie ustaleń dokonanych w części drugiej i sformułowanie syntezy końcowej zawierającej ocenę badanego zjawiska wraz z wnioskami co do dalszego postępowania. Sposób ten można zastosować we wszystkich rodzajach analiz. W praktyce metoda ta jest bardzo przydatna, najmniej pracochłonna oraz pozwala na szybkie uzyskanie wirgodnych wyników badań. 4. FORMA PREZENTACJI WYNIKÓW ANALIZ. Wyniki analizy ekonomicznej mogą być przedstawione w formie: - liczbowej, - graficznej, - opisowej. Forma liczbowa - znajduje zastosowanie w odniesieniu do zjawisk gospodarczych w pełni mierzalnych, pozwalających na przeprowadzenie ich charakterystyki oraz określenie wzajemnych związków i oddziaływań za pomocą liczb. Liczby przedstawiające zjawiska gospodarcze prezentuje się za pomocą szeregów czasowych i tablic. Szeregi - to prostsza forma uporządkowania danych liczbowych, uwzględniająca wybór jednej ich cechy. Przy konstruowaniu tablic - szczególną uwagę należy zwrócić na zwięzłość i zrozumiałość treści w główce i boku tablicy. Tablice uwzględniają równocześnie kilka zespołów danych wg jednej cechy. Forma graficzna - polega na przedstawieniu zmian w badanym zjawisku i wzajemnych zależności 1 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga różnych zjawisk za pomocą wykresów ułatwiają one obserwacje przebiegu zjawisk w czasie i przestrzeni. Dobór rodzaju wykresu należy głównie od charakteru prezentowanych zjawisk gospodarczych. Wykorzystuje się wykresy: - liniowe - powierzchniowe - bryłowe - punktowe Jest ona bardzo czytelna, umożliwia syntetyczne przedstawienie tendencji rozwojowej kilku zjawisk gospodarczych. Forma opisowa - służy do: - przedstawienia informacji nie liczbowych - wyrażenia ocen i opinii o zjawiskach zilustrowanych danymi liczbowymi - sformułowania diagnoz wniosków i propozycji dotyczących decyzji usprawniających badane zjawisko gospodarcze. Forma opisowa powinna odznaczać się zwięzłością sformułowań udokumentowaniem oraz konkretnością stwierdzeń ocen wniosków i propozycji. 5. ŹRÓDŁA INFORMACJI W ANALIZIE EKONOMICZNEJ. Materiały źródłowe - służą do badań zjawisk gospodarczych. Materiały te można podzielić na dwie grupy: 1. materiały zewnętrzne zawierające dane o przedsiębiorstwie. 2. materiały zewnętrzne informujące o otoczeniu przedsiębiorstwa. Dane o przedsiębiorstwie mogą mieć charakter: - ewidencyjny - pozaewidencyjny Materiały ewidencyjne - mają znaczenie podstawowe i wynikają z prowadzonej w danym przedsiębiorstwie ewidencji. Źródłem informacji liczbowych są: - rachunkowość - kalkulacja i ewidencja - sprawozdawczość finansowa i rzeczowa - poprzednie analizy ekonomiczne - plany - dokumentacja konstrukcyjno-technologiczna - oraz inna dokumentacja obrazująca działalność przedsiębiorstwa Informacjami pozaewidencyjnymi wykorzystywanymi w analizach są: - protokoły z różnych zebrań w przedsiębiorstwie, - sprawozdania i protokoły z posiedzeń zarządu i rady nadzorczej - protokoły pokontrolne lub informacje uzyskane trakcie prowadzenia rozmów oraz wywiadów z pracownikami przedsiębiorstwa i banku finansującego. Podstawowym źródłem informacji są sprawozdania finansowe - prezentują one przede wszystkim stan majątku przedsiębiorstwa źródła jego finansowania strukturę tworzenia wyniku finansowego oraz przepływy pieniężne. 6. PODMIOTY ZAINTERESOWANIE WYNIKAMI ANALIZY 1) dawcy kapitału 2) analitycy finansowi i doradcy 3) zarządzający 4) firmy konkurencyjne 5) instytucje rządowe i samorządowe 6) pracownicy i związki zawodowe 7. SPRAWOZDANIE FINANSOWE I JEGO ELEMENTY Sprawozdanie finansowe prezentuje one przede wszystkim stan majĄtku przedsiębiorstwa źródła jego finansowania strukturĘ tworzenia jego wyniku finansowego oraz przepływy pieniężne Na sprawozdanie finansowe składają się: - wprowadzenie do sprawozdania finansowego (zawierające opis przyjętych zasad polityki rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedniego - bilans - rachunek zysków i strat (wyników) - dodatkowe informacje i objaśnienia a) do podstawowych sprawozdań za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym b) proponowany podział zysku lub sposób pokrycia strat c) podstawowe informacje dotyczące pracowników i jednostki. Większe jednostki podlegające obowiązkowi badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta działającego z ramienia podmiotu uprawnionego do takiego badania sporządzają dodatkowo: - zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym - rachunek przepływów pieniężnych 8. BILANS JAKO PODSTAWOWY ELEMENT SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO. Bilans oraz rachunek zysków i strat stanowią podstawę do statystycznej i dynamicznej oceny stanu i wyników finansowych przedsiębiorstwa. Rachunek przepływów pieniężnych daje obraz przepływu środków pieniężnych w trzech obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz orientację o kierunkach zagospodarowania tych środków. Bilans stanowi podstawowy element sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa, prezentując stan majątku oraz źródła jego finansowania na moment jego sporządzania. Jest to wiec fotografia przedsiębiorstwa, ukazująca jego statystyczny obraz. Ogół składników majątkowych przedsiębiorstwa zamieszczonych w bilansie w ujęciu wartościowym nazywany jest aktywami. Aktywa są to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych wydarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. W aktywach zostały wyodrębnione dwie grupy: - aktywa trwałe, - aktywa obrotowe. Część aktywów ujętych wartościowo występuje w przedsiębiorstwie w formie rzeczowej: - środki trwałe - nieruchomości - materiały - wyroby gotowe Część natomiast można ująć tylko wartościowo: - środki pieniężne - należności - instrumenty finansowe - itp. W aktywach bilansu ujmuje się dane w wartości księgowej netto (wartości bilansowej), czyli po skorygowaniu ich wartości początkowej o odpisy amortyzacyjne lub aktualizujące, w tym również z tytułu trwałej utraty wartości. Oznacza to, że środki trwałe wykazuje się w bilansie po pomniejszeniu o umorzenie, a zapasy i należności po korekcie o odpisy aktualizacyjne. Po stronie aktywów składniki aktywów uszeregowane są według stopnia płynności, czyli tempa ich zamienialności na gotówkę, przy uwzględnieniu równocześnie rodzaju działalności i cykliczności operacji gospodarczych. Najpierw ujmuje się aktywa trwałe, których cykl obrotowy w przedsiębiorstwie jest dłuższy niż jeden rok, a następnie pozycję majątku odtwarzane w zasadzie w jednym cyklu, czyli aktywa obrotowe. Aktywa przedsiębiorstwa mogą być finansowane z różnych źródeł. W bilansie wyodrębnia się ich dwie grupy: - kapitały własne, - zobowiązania. Źródła finansowania aktywów, nazywane w bilansie pasywami, występują jedynie w ujęciu wartościowym. Wszystkie pasywa muszą znajdować odbicie w aktywach, toteż globalne sumy aktywów i pasywów są zawsze równe. Po stronie pasywów wykazuje się poszczególne pozycje według zapadalności (pilności ich zwrotu). Najpierw podaje się więc kapitały własne, potem rezerwy i zobowiązania długoterminowe z terminem płatności przekraczającym rok, a następnie zobowiązania krótkoterminowe. www.wkuwanko.pl Kapitał własny obrazujący udział właścicieli przedsiębiorstwa w aktywach; wartościowo jest on równy aktywom netto, które ustala się przez odjęcie od aktywów ogółem zobowiązań i rezerw na zobowiązania. Na kapitał własny składa się: - kapitał (fundusz) podstawowy - kapitał (fundusz) zapasowy - kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny - pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe - zysk (strata) z lat ubiegłych - zysk (strata) netto 9. AKTYWA I PASYWA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ogół składników majątkowych przedsiębiorstwa zamieszczonych w bilansie w ujęciu wartościowym nazywany jest aktywami. Aktywa są to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych wydarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. (tabelka z bilansem) W aktywach wyodrębnione zostały 2 grupy: - aktywa trwałe - aktywa obrotowe Część aktywów ujętych wartościowo występuje w przedsiębiorstwie w formie rzeczowej: - środki trwałe - nieruchomości - materiały - wyroby gotowe Część natomiast można ująć tylko wartościowo: - środki pieniężne - należności -inwestycje finansowe itp. W aktywach bilansu ujmuje się dane w wartości księgowej netto (wartości bilansowej), czyli po skorygowaniu ich wartości początkowej o odpisy amortyzacyjne lub aktualizujące, w tym również z tytułu trwałej utraty wartości. Oznacza to że środki trwałe wykazuje się w bilansie po pomniejszeniu o umorzenie a zapasy i należności po korekcie o odpisy aktualizujące. po stronie aktywów składniki majątku uszeregowane są według stopnia płynności, czyli tempa ich zamienialności na gotówkę, przy uwzględnieniu równocześnie rodzaju działalności i cykliczności operacji gospodarczych. Najpierw ujmuję się aktywa trwałe, których cykl obrotowy w przedsiębiorstwie jest dłuższy niż jeden rok, a następnie pozycję majątku odtwarzane w zasadzie w jednym cyklu, czyli aktywa obrotowe. Aktywa: - trwałe, - obrotowe, - suma pionowa aktywów (sposób zaangażowania pasywów) Pasywa: - kapitał własny, - zobowiązania: -długoterminowe -krótkoterminowe, -suma bilansowa pasywów (źródła pochodzenia środków finansujących majątek) Aktywa przede wszystkim mogą być finansowane z różnych źródeł. W bilansie wyodrębnia się dwie grupy: - kapitały własne - zobowiązania Źródła finansowania aktywów nazywamy w bilansie pasywami, występują jedynie w ujęciu wartościowym. Wszystkie pasywa muszą znajdować odbicie w aktywach, toteż globalne sumy aktywów i pasywów są zawsze równe. Po stronie pasywów wykazuje się poszczególne pozycje wg zapadalności (pilności ich zwrotu). Najpierw podaje się kapitały własne, potem rezerwy i zobowiązania długoterminowe z terminem płatności przekraczającym rok, a następnie zobowiązania krótkoterminowe. Kapitał własny obrazujący udział właścicieli przedsiębiorstwa w aktywach; wartościowo jest on równy aktywom nett, które ustala się przez odjęcie od aktywów ogółem zobowiązań i rezerw na zobowiązania. Na kapitał własny składa się: - kapitał (fundusz) podstawowy - kapitał (fundusz) zapasowy - kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe - zysk (stratę) z lat ubiegłych - zysk (stratę) netto. Kapitałem podstawowym dla poszczególnych spółek handlowych jest: - kapitał zakładowy spółek akcyjnych 2 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga - kapitał zakładowy spółek z o.o. - kapitał wspólników (wkłady wspólników)w spółkach osobowych: jawnej, partnerskiej i komandytowej, a w przypadku spółki komandytowoakcyjnej również kapitał zakładowy. Kapitał zapasowy jest warzony: - nadwyżki ceny emisyjnej nad wartością nominalną akcji lub udziałów - z dopłat akcjonariuszy w zamian za przyznanie szczegółowych uprawnień ich akcjami - z dopłat wspólników w sp. z o.o. przewidzianych w umowie spółki - z zysku netto w sposób obligatoryjny (w sp. akcyjnych 8% zysku netto, aż do uzyskania kapitału w wysokości 1/3 poziomu kapitału zakładowego) bądź dobrowolny, - z kapitałów rezerwowych - w wyniku rozliczenia kapitału z aktualizacji wyceny środków trwałych, w przypadku ich zbycia - poprzez obciążenie kapitału zakładowego spółek kapitałowych. W pasywach jednostki (w kapitale własnym) niektóre kategorie mogą przyjmować wartość ujemną. Są to: - należne wpłaty na kapitał podstawowy, - udziały (akcje) własne, - kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, - strata z lat ubiegłych, - strata netto, - strata z zysku netto w ciągu roku obrotowego. 10. WSTĘPNA ANALIZA BILANSU. Analiza bilansu przedsiębiorstwa obejmuje dwa etapy: - wstępną analizę bilansu - wskaźnikową analizę bilansu, która stanowi rozwinięcie analizy wstępnej i oparta jest na badaniu wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy szczególnymi elementami aktywów i pasywów. Analiza wstępna sprawozdań finansowych jest początkowym etapem oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jej celem jest: - ustalenie obszarów, które należy poddać bardziej szczegółowej analizie, aby wyjaśnić istotę zaobserwowanych zjawisk i ich wpływów na funkcjonowanie firmy - sformułowanie wstępnych wniosków, których weryfikacja powinna być poparta dalszym procesem analitycznym. Istotą wstępnej analizy jest: - odnalezienie powiązań pomiędzy różnymi pozycjami zbadanych sprawozdań - ustalenie mniej lub bardziej znaczących pozycji finansowych - dokonanie oceny wzrostów bądź spadków wielkości liczbowych ujętych w sprawozdaniach finansowych. Wstępna analiza, tzw. czytanie sprawozdań polega na dokonaniu: - analizy poziomej (porównawczej) - analizy pionowej (procentowej, strukturalnej) Wstępna analiza bilansu przedsiębiorstwa obejmuje: - analizę poziomą, czyli badanie dynamiki sumy bilansowej oraz ważniejszych pozycji aktywów i pasywów - analizę pionową, czyli badanie struktury aktywów i pasywów oraz wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansowych - analizę pionowo-poziomą sprowadzającą się do badania struktury kapitałowo-majątkowej Analiza pozioma bilansu – badanie dynamiki sumy bilansowej oraz poszczególnych pozycji majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego pokrycia pozwala na ustalenie kierunków jego rozwoju oraz stopnia wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój. Zróżnicowanie tempa zmian poszczególnych elementów aktywów i pasywów bilansu prowadzi do zmian struktury. Analiza dynamiki badanej wielkości bilansowej może obejmować: - zmianę stanu absolutną (bezwzględną), stanowiącą różnicę pomiędzy poziomami badanego zjawiska w okresach: badanym i podstawowym Różnica ta wskazuje, o ile zmienił się (zwiększył, zmniejszył) poziom badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do wielkości bazowej. - tempo zmian (zmianę względną), która określa stosunek zmiany bezwzględnej (zmiany stanu) do poziomu badanego zjawiska w okresie bazowym. Tempo zmian pokazuje, ile razy przyrost absolutny badanego zjawiska jest wyższy lub niższy od poziomu tego zjawiska w okresie podstawowym. Najczęściej wyraża się go w procentach. - wskaźnik dynamiki, który jest relacją poziomu zjawiska w okresie badanym do poziomu tego zjawiska w okresie bazowym. Udział Aob w AO = (Aktywa obrotowe / Aktywa ogółem) * 100 Dynamika i tempo zmian mogą być obliczone w relacji do: - stałej bazy porównań, badaną wielkość porównuje się z wielkością jednego przyjętego do porównań okresu - zmiany bazy porównań, badaną wielkość porównuje się zawsze do wielkości z okresu poprzedniego Badanie w czasie określonej wielkości ekonomicznej pozwala na ustalenie siły i kierunków jej zmian. Udział należności w aktywach ogółem Udział N w AO = (Należności / Aktywa ogółem) * 100 Jednak w praktyce jednoznaczna interpretacja uzyskanych wyników może być trudna, zwłaszcza gdy występują duże wahania w czasie badanych wielkości oraz gdy wielkości te przyjmują wartości ujemne. Kapitał własny Kapitał własny = Aktywa ogółem - zobowiązania ogółem Przy interpretacji dynamiki badanej relacji ekonomicznej należy wziąć pod uwagę: - fazę cyklu koniunkturalnego - specyfikę danej klasy działalności gospodarczej (np. gałęzie wzrostowe, schyłkowe) - zmiany badanej wielkości u konkurentów (analiza przestrzenna) - fazę rozwoju przedsiębiorstwa Analiza pionowa bilansu – badanie struktury majątku i kapitałów. Struktura bilansu dostarcza cennych informacji na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Analizę pionową można rozpatrywać w wersji: - ogólnej - szczegółowej Analiza pionowa w wersji ogólnej polega na procentowym ustaleniu udziału poszczególnych pozycji: - bilansu w sumie bilansowej - rachunku zysków i strat w wielkości przychodów ze sprzedaży W badaniu struktury aktywów podstawowe znaczenie mają wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w określone środki gospodarcze. Najistotniejsze z nich to wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w określone środki gospodarcze. Najistotniejsze z nich to wskaźniki aktywów. Udział aktywów trwałych w aktywach ogółem zależy od: - specyfiki branży - stosowanych w niej technologii - struktury asortymentowej produkcji Im wyższy jest udział aktywów trwałych w aktywach ogółem tym wyższe są koszty stałe związane z ich utrzymaniem i większe ryzyko zmiany cen długoterminowych aktywów finansowych. Strukturę aktywów przedsiębiorstwa można poszerzyć o badanie bardziej szczegółowe, dotyczące struktury wewnętrznej poszczególnych elementów majątku w tych dwóch grupach aktywów. 11. WSKAŹNIKI WYPOSAŻENIA PRZEDSIĘBIORSTWA W ŚRODKI GOSPODARCZE. Udział aktywów trwałych w aktywach ogółem Udział AT w AO = (Aktywa trwałe / Aktywa ogółem) * 100 Udział rzeczowych aktywów trwałych w aktywach ogółem Udział Rz.AT w AO = (Rzeczowe aktywa trwałe / Aktywa ogółem) *100 Udział niematerialnych aktywów trwałych w aktywach ogółem Udział Niem.AT w AO = (Niematerialne aktywa trwałe / Aktywa ogółem) * 100 Udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem www.wkuwanko.pl Udział zapasów w aktywach ogółem Udział Z w AO = (Zapasy ogółem / Aktywa ogółem) *100 Udział środków pieniężnych w aktywach ogółem Udział Śr.pien. w AO = (Środki pieniężne w aktywa ogółem) * 100 Kapitał stały Kapitał stały = Kapitał własny + zobowiązania długoterminowe Kapitał obrotowy Kapitał obrotowy = Kapitał stały - Aktywa trwałe lub Kapitał obrotowy = Aktywa obrotowe zobowiązania krótkookresowe 13. KAPITAŁ OBROTOWY NETTO I JEGO RODZAJE. Kapitałem obrotowym netto (inaczej kapitałem pracującym working capital) będzie w ujęciu bilansowym (księgowym) różnica pomiędzy aktywami obrotowymi (AO), a bieżącymi zobowiązaniami (ZK) KON= AO – ZK W ujęciu finansowym (kapitałowym) kapitał obrotowy netto o różnica pomiędzy kapitałem stałym (Ks) i aktywami trwałymi (AT) KON = Ks-AT = (kapitał własny+kapitł obcy długoterminowy) – AT KON = kapitał stały – aktywa stałe KON = aktywa bieżące – zobowiązania bieżące Zadaniem kapitału obrotowego jest zmniejszenie ryzyka: -wynikającego z unieruchomienia części środków obrotowych (zapasów, należności) – wynikającego ze strat związanych z tymi środkami, np. z trudnością sprzedaży. Stanowi on pewnego rodzaju bufor bezpieczeństwa ułatwiający przedsiębiorstwu zachowanie płynności finansowej. Odpowiednie zarządzanie kapitałem obrotowym będzie prowadzić do wzrostu sprawności działania, który będzie wynikiem zoptymalizowania wielkości i struktury aktywów bieżących ukształtowania najbardziej korzystnej struktury źródeł finansowania a tym samym wzrostu dochodowości i konkurencyjności przedsiębiorstwa. Zbyt niski poziom kapitału obrotowego podnosi ryzyko utraty płynności płatniczej, zas zbyt wysoki może być przyczyna powstawania nieuzasadnionych kosztów pozyskania źródeł finansowania aktywów obrotowych. Im wyższy poziom kapitału obrotowego netto, tym większa jest płynność płatnicza przedsiębiorstwa. Kapitał obrotowy netto może osiągnąć poziom: - dodatni, - zerowy, - ujemny. Dodatni poziom kapitału obrotowego netto oznacza, że część aktywów bieżących przedsiębiorstwa jest finansowana ze źródeł długoterminowych i z tego powodu pozostaje w ciągłej dyspozycji w obrotowej działalności przedsiębiorstwa. Kapitał długoterminowy stanowiący kapitał obrotowy netto może być: - w pełni pokryty kapitałem własnym - być suma kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych - być tylko zobowiązaniami długoterminowymi Zerowy poziom kapitału obrotowego netto gdy przedsiębiorstwo nie posiada kapitału obrotowego a cale aktywa stale sa finansowane 3 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga kapitałami stałymi, aktywa zaś kapitałami krótkoterminowymi, mamy do czynienia z zerowym kapitałem obrotowym netto. Taka sytuacja ma bardziej teoretyczne niż praktyczne znaczenie aczkolwiek okresowo stan kapitału obrotowego może być zbliżony do zera. Ujemny poziom kapitału - w przypadku gdy aktywa stałe są wyższe niż kapitał stały, przedsiębiorstwo nie ma kapitału obrotowego netto, a część aktywów długoterminowych jest finansowana źródłami krótkoterminowymi. Taką sytuację określa się mianem ujemnego kapitału obrotowego netto. Jest to sytuacja poprawna tylko wówczas, gdy część aktywów stałych wiążących na długi okres środki przedsiębiorstwa jest finansowana źródłami elastycznymi, których zwrot można przesuwać w czasie. Do takich źródeł należą rolowane emisje krótkoterminowych papierów dłużnych oraz część kredytów krótkoterminowych, przy których umowa kredytowa z bankiem jest tak podpisana, że istnieje możliwość odraczania spłaty kredytu. KON>0 płynność finansowa przedsiębiorstwa nie zagrożona KON<0 płynność finansowa zagrożona Wyjątek: super i hipermarkety. 14. ANALIZA KAPITAŁU OBROTOWEGO NETTO. Kapitał obrotowy netto może osiągnąć poziom: - dodatni - zerowy - ujemny Dodatni poziom kapitału obrotowego netto oznacza, że część aktywów bieżących przedsiębiorstwa jest finansowana ze źródeł długoterminowych i z tego powodu pozostaje w ciągłe dyspozycji w obrotowej działalności przedsiębiorstwa. Kapitał długoterminowy, stanowiący kapitał obrotowy netto, może być: - w pełni pokryty kapitałem własnym - być sumą kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych - być tylko zobowiązaniami długoterminowymi Zerowy poziom kapitału obrotowego netto Gdy przedsiębiorstwo nie posiada kapitału obrotowego, a całe aktywa trwałe są finansowane kapitałami stałymi, aktywa bieżące zaś kapitałami krótkoterminowymi, mamy do czynienia z zerowym kapitałem obrotowym netto. Taka sytuacja ma bardziej teoretyczne niż praktyczne znaczenie, aczkolwiek okresowo stan kapitału obrotowego może być zbliżony do zera. Ujemny poziom kapitału obrotowego netto Ich zwrot można przesuwać w czasie, tj.: - rolowane emisje krótkoterminowych papierów dłużnych - część kredytów krótkoterminowych przy których istnieje możliwość odraczania spłaty kredytu 15. ZNACZENIE RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT. Rachunek zysków i strat – jest to obok bilansu jednym z najważniejszych elementów sprawozdania finansowego sporządzanym przez wszystkie przedsiębiorstwa. Jest rodzajem filmu, który w miarę upływu czasu i realizacji działalności gospodarczej rejestruje tworzenie się wyniku finansowego (zysku bądź straty) przedsiębiorstwa. Zawiera on wielkości strumieniowe, systematyzując wszystkie przychody i odpowiadające im koszty w grupy i pozwalając na ustalenie wyników cząstkowych z poszczególnych rodzajów działalności. Rachunek ten pozwala więc na ustalenie struktury wyniku finansowego. Przedsiębiorstwo może sporządzić r-k zysków i strat w wariancie: - kalkulacyjnym - porównawczym W obu wariantach r-k ten prezentuje się w układzie pionowym czyli „metoda drobinkową” Rachunek obejmuje 4 poziomy: - operacyjny, - finansowy, - nadzwyczajny, - wstępnego podziału, - wyniku finansowego. Pierwszy poziom r-k zysków i strat jest związany z: - podstawową działalnością operacyjną przedsiębiorstwa, do realizacji której zostało ono powołane; wynik finansowy na poziomie podstawowym pokazuje jaka jest pozycja na rynku produktów wytwarzanych przez przed.; znajdują w nim odzwierciedlenie strategoe kosztowe, produktowe, marketingowe itp. - pozostałą działalnością operacyjna przedsiębiorstwa, do realizacji której zostało ono powołane; wynik finansowy na poziomie podstawowym pokazuje jaka jest pozycja na rynku produktów wytwarzanych przez przed. Znajdują w nim odzwierciedlenie strategie kosztowe, produktowe, marketingowe itp. - pozostałą działalnością operacyjną przed. W której ujmuje się przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną Drugi poziom r-k zysków i strat obejmuje przychody i koszty z działalności finansowej oraz inwestycji finansowych. Na poziomie finansowym odzwierciedlona jest więc strategia zarządu dotycząca doboru źródeł finansowania oraz inwestycji finansowych. Trzeci poziom r-k zysków i strat pokazuje skutki finansowe tzw. zdarzeń nadzwyczajnych czyli trudnych do przewidzenia pozostających poza kontrolą jednostki. Czwarty poziom r-k prezentuje wstępny podział wyniku finansowego przed. Na część przynależną budżetowi, zarówno w roku bieżącym jak i odroczoną, oraz część pozostającą w przedsiębiorstwie do podziału. Wstępny podział wyniku finansowego jest efektem strategii podatkowej prowadzonej przez zarząd. 16. WARIANTY RACHUNKU ZYSKU I STRAT. Rachunek zysków i strat jest obok bilansu jednym z najważniejszych elementów sprawozdania finansowego sporządzonym przez wszystkie przedsiębiorstwa. Sporządzany jest w wariancie: - kalkulacyjnym - porównawczym W obu wariantach rachunek ten prezentuje się w układzie pionowym czyli metoda drabinkowa. Rachunek ten obejmuje 4 poziomy: - poziom operacyjny, - poziom finansowy, - nadzwyczajny, - wstępnego podziału. - wyniku finansowego. Pierwszy poziom rachunku zysków i strat związany jest: - z podstawowa działalnością operacyjna przedsiębiorstwa do realizacji której zostalo ono powołane, wynik finansowy na poziomie podstawowym pokazuje jaka jest pozycja na rynku produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo, znajduje się w nim odzwierciedlenie strategie kosztowe, produktowe marketingowe, - pozostała działalność operacyjna przedsiębiorstwa w której ujmuje się przychody pośrednio związane z działalnością operacyjna. Drugi poziom rachunku zysków i strat obejmuje przychody i koszty z działalności finansowej oraz inwestycji finansowych. Na poziomie finansowym odzwierciedlona jest więc strategia zarządu dotycząca doboru źródeł finansowania oraz inwestycji finansowych. Trzeci poziom rachunku zysków i strat pokazuje skutki finansowe tzw. zdarzeń nadzwyczajnych czyli trudnych do przewidzenia, pozostających poza kontrola jednostki. Ostatni poziom rachunku zysków i start prezentuje wstępny podział wyniku finansowego przedsiębiorstwa na część przynależna budżetowi i zarówno w roku bieżącym jak i odroczona oraz część pozostająca w przedsiębiorstwie do podziału. Wstępny podział wyniku finansowego jest efektem strategii podatkowej prowadzonej przez zarząd. W układzie kalkulacyjnym zestawia się wprost: przychody danego okresu sprawozdawczego z kosztami współmiernymi do tych przychodów. Koszty te ujmuje się w 3 grupy: -koszty wytworzenia sprzedanych produktów –koszty sprzedaży –koszty ogólnego zarządu. W porównawczym rachunku zysków i strat przychody są korygowane o zmianę stanu produktów, a poniesione koszty zaprezentowane SA w układzie rodzajowym. www.wkuwanko.pl Koszty rodzajowe grupowane są wg rodzaju zużytego zasobu bez względu na miejsce powstawania i przedmiot odniesienia. Pozycje kosztowe: amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty wynagrodzenia ubezpieczenia spol i inne świadczenia pozostałe koszty rodzajowe. W wariancie kalkulacyjnym ustala się zysk ze sprzedaży brutto a dopiero później zysk ze sprzedaży. W wariancie porównawczym pierwszym poziomem wyniku jest od razu zysk ze sprzedaży. Pozostałe segmenty rachunku zysków i strat są identyczne w obu wariantach. Wariant kalkulacyjny i porównawczy prowadza do wyznaczenia tej samej kwoty wyniku finansowego. 18. ROLA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH. Rachunek przepływów pieniężnych dostarcza informacji o przepływach pieniężnych, czyli zdarzeniach, które spowodowały w jednostce zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Pozwala on na ustalenie: - wielkości uzyskanych przez przed. Środków pieniężnych i ich ekwiwalentów oraz źródeł pochodzenia tych środków wielkości wydatków tych środków, - wielkości wydatków i kierunków wykorzystania posiadanych środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Rachunek przepływów pieniężnych Sporządzają go następujące jednostki: - spółki akcyjne, banki oraz zakłady ubezpieczeń, - jednostki działające na podstawie przepisów publicznych o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych - jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych - pozostałe jednostki, które w poprzednim roku obrotowym za który sporządzano sprawozdania finansowe, spełniały co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 tys. euro. c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 tys. euro. W odróżnieniu od r-k zysków i strat pokazuje rzeczywiste dopływy i odpływy gotówki a nie tylko zapis księgowy. W zapisie księgowym ukazany jest zysk firmy w momencie sprzedaży, ale nie musi się to wiązać z przepływem gotówki np. sprzedaż produktów z odroczonym terminem płatności powoduje wzrost należności. Gotówka może też być uwięziona” w zapasach. Rachunek przepływów pieniężnych pokazuje przepływy pieniężne w 3 obszarach działalności przed: - operacyjnej, przez którą rozumie się podstawowy rodzaj działalności jednostki, którego zakres został określony w statucie lub mowie półki. - inwestycyjnej, rozumianej jako nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkich z nimi związanych korzyści i kosztów. - finansowej, obejmującej operacje pozyskiwania lub ubytku (utraty) źródeł finansowania, czyli kapitałów (funduszy) własnych oraz obcych źródeł zarówno krótko- jak i długoterminowych. Część operacyjna przepływów może być sporządzana metoda bezpośrednią lub pośrednią. Wyboru metody sporządzania przepływów pieniężnych dokonuje kierownik jednostki. Zgodnie z ustawa o rachunkowości obowiązuje zasada ciągłości stosowania przyjętych zasad rachunkowości, a więc i prezentacji danych. A. działalność operacyjna: 1) Metoda bezpośrednia: - wpływy - wydatki 2) Metoda pośrednia - wynik finansowy netto - korekty = przychody netto z działalności operacyjnej B. działalność inwestycyjna 1) wpływy (wg tytułów) 2) wydatki (wg tytułów) 4 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga = przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej C. działalność finansowa 1) wpływy (wg tytułów) 2) wydatki (wg tytułów) = przepływy pieniężne netto z działalności finansowej RAZEM przepływy pieniężne netto: (A+B+C=X) X=zmiana stanu środków pieniężnych (bilans zamknięcia minus bilans otwarcia) wg definicji środków pieniężnych stosowanych dla potrzeb rachunku przepływów Metoda pośrednia za punkt wyjścia przyjmuje memoriałowy wynik finansowy, który następuje doprowadzony jesy do postaci kasowej poprzez kolejne korekty. - w metodzie bezpośredniej wykazywane są poszczególne wpływy i wydatki wg określonych tytułów, ustalone na podstawie analizy zapisów kont środków pieniężnych, - przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej i finansowej w obu przypadkach ustala się kasowo, - metoda pośrednia jest bardziej rozpowszechniona w praktyce. Metoda pośrednia za punkt wyjścia przyjmuje memoriałowy wynik finansowy, który następnie doprowadzany jest do postaci kasowej poprzez kolejne korekty. W metodzie bezpośredniej wykazywane są poszczególne wpływy i wydatki według określonych tytułów, ustalone na podstawie analizy zapisów kont środków pieniężnych. - przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej i finansowej w obu przypadkach ustala się kasowo. - metoda pośrednia jest bardziej rozpowszechniona w praktyce W metodzie pośredniej przepływy z działalności operacyjnej obejmują 2 części: 1. wynik finansowy ( zysk netto, strata netto), 2. korekty wyniku finansowego netto Polegają one głównie na: - uwzględnieniu kosztów niepieniężnych, które miały wpływ na wynik finansowy netto, lecz nie pociągnęły za sobą wydatków w danym roku obrotowym (amortyzacja, tworzenie i rozwiązywanie rezerw, odpisy aktualizujące); koszty te nie wymagają wydatków na ich pokrycie. - eliminacji tych pozycji, które wpływają na wynik finansowy i zmianę stanu posiadanych środków pieniężnych, a dotyczą działalności inwestycyjnej o finansowej, - uwzględnieniu zmian zaangażowania środków w zapasy, należności, rozliczenia międzyokresowe czynne oraz zmian zobowiązań krótkoterminowych (bez kredytów i emisji krótkoterminowych papierów dłużnych) i rozliczeń międzyokresowych biernych. Wymienione korekty mają na celu doprowadzenie wyniku ‘memoriałowego’ do wyniku „kasowego” poprzez wyeliminowanie skutków zdarzeń powstałych w ramach działalności operacyjnej, takich które nie powodują przepływów środków pieniężnych lub które spowodowały zmianę stanu środków pieniężnych, ale nie zostały ujęte w r-k zysków i strat. Poprzez korekty eliminuje się także operacje które zostały wykazane w ramach zysków i start, ale dotyczą działalności inwestycyjnej i finansowej. 19. METODY SPORZĄDZANIA R-K PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH. Rachunek przepływów pieniężnych daje obraz przepływu środków pieniężnych w trzech obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz orientacje o kierunkach zagospodarowania tych środków. METODA POŚREDNIA Za punkt wyjścia przyjmuje memoriałowy wynik finansowy który następnie doprowadzany jest do postaci kasowej poprzez kolejne korekty. Jest bardziej rozpowszechniona w praktyce. W metodzie pośredniej przepływy z działalności operacyjnej obejmują dwie części: -wynik finansowy (zysk i strata netto) –korekty wyniku finansowego netto. Polegają one głównie na: - uwzględnieniu kosztów niepieniężnych które miały wpływ na wynik finansowy netto, lecz nie pociągnęły za sobą wydatków w danym roku obrotowym (amortyzacja, tworzenie i rozwiązywanie rezerw, odpisy aktualizujące); koszty te nie wymagają wydatków na ich pokrycie. - eliminacja tych pozycji które wpływają na wynik finansowy i zmianę stanu posiadanych środków pieniężnych, a dotyczą działalności inwestycyjnej i finansowej. - uwzględnieniu zmian zaangażowania środków w zapasy, należności, rozliczenia międzyokresowe czynne oraz zmian zobowiązań krótkoterminowych (bez kredytów i emisji krótkoterminowych papierów dłużnych) i rozliczeń międzyokresowych biernych. Wymienione korekty maja na celu doprowadzenie wyniku „memoriałowego” do wyniku „kasowego” poprzez wyeliminowanie skutków zdarzeń powstałych w ramach działalności operacyjnej takich które nie powodują przepływu środków pieniężnych lub które spowodowały zmianę stanu środków pieniężnych, ale nie zostały ujęte w rachunku zysków i strat. Poprzez korekty eliminuje się także operacje które zostały wykazane w rachunku zysków i strat ale dotyczą działalności inwestycyjnej i finansowej. METODA BEZPOŚREDNIA Wykazywane są poszczególne wpływy i wydatki wg określonych tytułów ustalone na podstawie analizy zapisów kont środków pieniężnych 20. WSTĘPNA ANALIZA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH. Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych powinna umożliwić: - identyfikację podstawowych źródeł pozyskiwania środków pieniężnych i sposobów ich zagospodarowania - pozwolić na ustalenie i ocenę poprawności zarządzania w obszarze przypływów pieniężnych - sugerować główne kierunki szczegółowego badania analitycznego rachunku przepływów pieniężnych Wszystkie trzy obszary przepływów pieniężnych: operacyjny, inwestycyjny, finansowy – mogą zarówno generować gotówkę, jak i ja pochłaniać. Każdy strumień środków może być dodatni lub ujemny. Strumień dodatni będzie obrazował poziom środków wygospodarowanych bądź pozyskanych z zewnątrz, ujemny zaś będzie pokazywał niedobór środków bądź strumień wydatków w danym obszarze przepływów. Badanie sprawozdania z przepływu środków pieniężnych Badanie wstępne – polega na „czytaniu” sprawozdania. Celem tej analizy jest określenie podstawowych źródeł pochodzenia środków pieniężnych oraz sposobów ich zaangażowania. Wnioski pochodzące z analizy wstępnej powinny wskazywać główne kierunki dalszych analitycznych badań. W tym etapie analizy należy przykładowo odpowiedzieć na następujące pytania: - czy firma rentowna/deficytowa jest wypłacalna? - z jakich źródeł pochodziły środki pieniężne? - jakie były kierunki wykorzystania środków pieniężnych? - czy następuje rozwój jednostki gospodarczej? - na co zostały przeznaczone kredyty bankowe? Badania pionowe – analiza pionowa sprawozdania o przepływach pieniężnych polega na badaniu wskaźników struktury poszczególnych pozycji tego sprawozdania. Wzrost wartości poznawczej tej analizy osiąga się badając kilka okresów sprawozdawczych, gdzie poprzednie lata stają się zazwyczaj bazą porównań, gdyż brak jest w tym obszarze wypracowanych norm, standardów i wielkości średnich dla branży. Badanie poziome (w czasie) – analiza pozioma polega na badaniu pozycji sprawozdania o przepływach pieniężnych w czasie (analiza dynamiki). Pozwala na ustalenie trendów kształtowania się przepływów i budowania prognoz w zakresie tempa rozwoju firmy i źródeł jego finansowania. Np. malejące wpływy należności, przy wzroście sprzedaży mogą świadczyć o problemach z windykacją należności, angażowanie środków pieniężnych w zapasy może oznaczać trudności ze zbytem produktów, złą gospodarkę materiałami. Przypadek I Charakterystyczny dla podmiotu o wysokiej płynności finansowej. Może być rezultatem przygotowań firmy do podjęcia nowych przedsięwzięć lub przejęcia innej jednostki. W www.wkuwanko.pl praktyce gospodarczej przypadek ten spotykany jest stosunkowo rzadko. Przypadek II Charakteryzuje przedsiębiorstwa dojrzałe, o wysoce rentownej działalności. Zysk wypracowany z działalności operacyjnej jest na tyle wysoki, że pozwala prowadzić działalność inwestycyjną i regulować zobowiązania wobec wierzycieli (spłata kredytów). Przypadek III Dodatnie przepływy netto z działalności operacyjnej i inwestycyjnej, co może oznaczać zarówno procesy restrukturyzacyjne, jak również fakt, że podmiot nie jest w stanie pokryć zobowiązań z wpływów z działalności bieżącej. Przypadek IV Dodatni strumień, pochodzący z działalności operacyjnej, nie wystarcza na pokrycie wydatków inwestycyjnych. Niedobór środków pieniężnych pokrywany jest ze źródeł zewnętrznych. Przypadek ten obrazuje przedsiębiorstwo rozwijające się. Przypadek V Działalność bieżąca jest finansowana z działalności inwestycyjnej i finansowej. Niedobór środków finansowych z tej działalności jednostka pokrywa sprzedażą rzeczowych, bądź finansowych składników majątku trwałego. Może to oznaczać, że firma ma jedynie przejściowe trudności, jeżeli jednostce udaje się pozyskać dodatkowe środki (kredytodawcy udzielają kredytów lub inwestorzy kupują akcje czy udziały). Przypadek VI Sytuacja charakterystyczna dla młodych, rozwijających się firm. Działalność operacyjna i inwestycyjna finansowana jest ze źródeł zewnętrznych: kredytów lub kapitałów właścicieli. Przypadek VII Przepływy typowe dla przedsiębiorstw borykających się z poważnymi trudnościami finansowymi. Sprzedażą rzeczowych bądź finansowych składników majątku trwałego przedsiębiorstwa starają się pokryć narastające zobowiązania, na spłatę których nie wystarcza wpływów z działalności operacyjnej. Przypadek VIII Możliwy jest w jednostkach, które zgromadziły w minionych okresach odpowiednie zasoby pieniężne. Co pozwala im na inwestowanie i spłatę zobowiązań, przy ujemnych przepływach z działalności operacyjnej. W długim okresie taka sytuacja sygnalizuje duże prawdopodobieństwo bankructwa podmiotu. 21. ISTOTA ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ. Analiza wskaźnikowa jest to metoda badań analitycznych polegająca na obliczaniu wskaźników na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych i ich ocenie porównawczej w czasie i przestrzeni Wskaźnik jest to relacja celowo powiązanych wielkości, ustalona dla uzyskania założonych wartości poznawczych. Istnieje pewna liczba wskaźników które można: - określić mianem uniwersalnych, - wykorzystywać praktycznie przy każdym badaniu Do takich wskaźników zalicza się: - wskaźniki płynności - wskaźniki sprawności działania - wskaźniki zdolności do obsługi zadłużenia - wskaźniki rentowności Wskaźniki rynku kapitałowego. Jeżeli we wskaźniku wykorzystywana jest jednocześnie wielkość z bilansu i rachunku zysków i strat, wówczas najczęściej bilansowe wielkości finansowe ujmowane są jako wartości przeciętne. W analizie wskaźnikowej najważniejsze jest skoncentrowanie swojej uwagi na przydatności dobranych wskaźników do opisu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i właściwej interpretacji wyliczonej wielkości. ZALETY ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ: - ukazuje zmiany w badanym zjawisku, będące wynikiem decyzji gospodarczych podejmowanych w ciągu okresu sprawozdawczego; - szybka i efektywna metoda uzyskania wglądu w operacje gospodarcze - dostarcza informacji o funkcjonowaniu firmy - w połączeniu z analizą otoczenia może służyć przewidywaniu warunków działania 5 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga WADY ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ: - wymaga wyważonego doboru wskaźników - powinna być uzupełniona innymi narzędziami analitycznymi - podstawą analizy wskaźnikowej jest wyłącznie przeszłość firmy. 23. Wskaźniki sprawności działania przedsiębiorstwa 1. Wskaźnik produktywności majątku (aktywów) = przychody ogółem / przeciętny stan majątku (aktywów) np. wynosi on 1,6 oznacza to, że 100 zł. majątku w ciągu roku osiągniemy 160 zł. obrotu albo przychodu . Wskaźnik produktywności m określa nam jak efektywnie jest wykorzystywany cały majątek przedsiębiorstwa. Informuje również ile razy przychody w danym roku są większe od aktywów danego przedsiębiorstwa, jest porównywany ze wskaźnikiem uzyskiwanym w danej branży. Niski wskaźnik będzie w branżach o wysokiej kapitałochłonności a wysoki w branży o niskiej kapitachłonności. 2. Wskaźnik produktywności majątku trwałego = przychody ogółem / przeciętny stan majątku trwałego 3. Wskaźnik rotacji zapasów = przychody ogółem / przeciętny stan zapasów np. wynosi on 20 oznacza to, że zapasy średnio w ciągu wykonały 20 obrotów 4. Wskaźnik obrotu zapasów = ( przeciętny stan zapasów / przychody ogółem ) * 365 dni np. wynosi on 20 oznacza to, że co 20 dni średnio w ciągu roku odnawiano stan zapasów Wskaźniki te informują nas ( 3 i 4 ) ile razy w ciągu roku nastąpi odnowienie stanu zapasów, wzrost tego wskaźnika oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży, co odbierane jest jako efekt pozytywny z tego względu, że zmniejszają się koszty magazynowania danego towaru i uwalnia się część kapitału obrotowego. Wskaźnik ten daje nam również informacje o tym, po jakim czasie zainwestowane środki powrócą do przedsiębiorstwa i będą ponownie wykorzystywane. Jeśli wskaźnik ten był w firmie wysoki i nadal wzrasta to odbierane jest jako pogorszenie się sytuacji danej firmy na rynku, z tego względu, że przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb swoich odbiorców, bo nie będzie miało funduszy na wytwarzanie nowych produktów. Ograniczone zapasy mogą doprowadzić do zahamowania rytmiczności w produkcji. 5. Wskaźnik ściągania należności = ( przeciętny stan należności / przychody ogółem ) * 365 dni np. wynosi on 50 dni oznacza on, że co 50 dni ściągane są należności. Wskaźnik ten odzwierciedla kontakty przedsiębiorstwa z odbiorcami, stosunkowo długi cykl inkasowania należności oznacza, że firma w celu pozyskania klientów udziela kredytu kupieckiego, co oznacza wydłużenie okresy spłaty należności (firma stwarza dogodne warunki regulowania płatności albo też firma ma problemy dotyczące z windykacją należności). Powszechnie przyjmuje się, że wskaźnik ten zmieści się w przedziale 7 do 16 razy, wówczas okres ściągania należności będzie wynosił od 21 do 52 dni. Okres powyżej 50 dni może być sygnałem o pewnych nieprawidłowościach egzekwowania należności. 6. Wskaźnik okresu spłaty zobowiązania = (zobowiązania bieżące / koszty ogółem ) * 365 dni określa, co ile dni spłacane są zobowiązania. 24. WSKAŹNIK ZADŁUŻENIA I OBSŁUGI DŁUGU. do najważniejszych wskaźników zadłużenia zaliczyć można: - wskaźnik ogólnego zadłużenia - wskaźnik zadłużenia kapitału własnego - wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem - wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową - wskaźnik pokrycia obsługi kredytu nadwyżką finansową Wskaźnik ogólnego zadłużenia można obliczyć w następujący sposób: Wsk OZ Z bO Z b D Z b B AO AO Gdzie: WskOZ- wsk. Ogólnego zadłużenia AO –aktywa ogółem ZbO – zobowiązania ogółem ZbB – zobowiązania bieżące (krótkoterminowe) ZbD – zobowiązania długoterminowe Wskaźnik ten przedstawia strukturę finansowania aktywów przed. I pozwala odpowiedzieć na pytanie jaki jest podział kapitałów obcych w finansowaniu majątku podmiotu gospodarczego, a jaki kapitałów własnych. Z drugiej straony wskaźnik ten ukazuje ryzyko, które ponoszą kredytodawcy w związku z finansowaniem danego przed. Gdy wskaźnik rośnie wzrasta ryzyko finansowe związane z utratą zdolności do spłaty zadłużenia i można dojść do zachwiania równowagi pomiędzy kapitałem własnym i obcym. Natomiast gdy maleje zmniejsza się ryzyko w wzrasta wypłacalność przed. Zbyt niski poziom wskaźnika może świadczyć o niewykorzystywaniu wewnętrznych źródeł finansowania dla zwiększania korzyści finansowych. Przyjmuje się że wskaźnik ten może przybierać wartości z przedziału 0,57-0,67 Wskaźnik obciążenia kapitału własnego zobowiązaniami można obliczyć: Wsk ZKW Z bO KW Gdzie: WskZKW – wskaźnik zadłużenia kapitału własnego ZbO zobowiązania ogółem K - kapitał własny Wskaźnik ten ukazuje stopień zabezpieczenia zobowiązań majątkiem przed. Sfinansowanym kapitałami własnymi, pozwala odpowiedzieć na pytanie jaka jest relacja pomiędzy kapitałem obcym a kapitałem własnym w przed. A także jaka jest możliwość pokrycia całkowitego długu kapitałem własnym podmiotu gospodarczego. Jednym z podstawowych elementów oceny kredytobiorcy jest wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem, który można obliczyć Wsk POZ ZB O O Gdzie: WskPOZ – wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem ZB - zysk brutto O - odsetki Wskaźnik ten informuje ile razy osiągnięty zysk (przed spłatą odsetek i przed opodatkowaniem) przewyższa wartość opłaconych odsetek. W liczniku tej relacji znajdują się dochody przed płatnością odsetek i opodatkowaniem a nie dochód netto, ponieważ oprocentowanie jest pokrywane z dochodów przed opodatkowaniem podatki nie mają wpływu na zdolność do zapłacenia bieżących odsetek. Zysk brutti wraz z odsetkami oznacza maksymalną kwotę, jaką kredytobiorca mógłby zapłacić z tytułu odsetek, nie ponosząc strat. W tym przypadku wskaźnik wynosiłby 1. im wyższy www.wkuwanko.pl wskaźnik tym mniej uciążliwe są koszty obsługi tego zadłużenia dla przed. Zmniejsza się także ryzyko finansowe dla kredytodawców przy uważające że stan zadowalający jest wtedy gdy wielkość tego wskaźnika kształtuje się na poziomie 4-5 Kolejny wskaźnik służący analizie ocenie zdolności spłaty zadłużenia przez przed. Jest wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżka finansową który obliczamy: Wsk PZ b NF ZN A ŚSZ b O Gdzie: WskPZbNF wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową ZN - zysk netto A - amortyzacja ŚSZbO - średni stan zobowiązań ogółem suma zobowiązań krótkoterminowych bieżących i długoterminowych stan początkowy i stan końcowy podzielony … Wskaźnik ten informuje o możliwości sfinansowania zadłużenia z nadwyżki finansowej. Jednocześnie pozwala odpowiedzieć na pytanie ile lat potrzeba, aby mażna było spłacić w całości dług osiągniętym przez przed. Zyskiem netto i amortyzacją. Z punktu widzenia oceny wiarygodności kredytowej przed. Za najbardziej przydatny uznaje się wskaźnik pokrycia obsług kredytu nadwyżką finansową oparty na przepływie środków pieniężnych które można obliczyć: Wsk POKNF ZN A RK O Gdzie: WskPOKNF wskaźnik pokrycia obsługi kredytu nadwyżką finansową ZN - zysk netto A - amortyzacja RK - rata kredytu O - odsetki Wskaźnik ten wyraża zdolność przed. Do pokrycia obciążeń finansowych związanych z zaciągniętym kredytem. Źródłem pokrycia tych obciążeń jest nadwyżka finansowa, czyli zysk netto i amortyzacja. Za wartość bezpieczną uznaje się około półtora krotne pokrycie sopłat kredytu przez nadwyżkę finansową. Dalszym pogłębieniem oceny możliwości płatniczej przed. Jest wskaźnik płynności gotówkowej, który można obliczyć: Wsk PG ŚP KPW Zb B Gdzie: WskPG wskaźnik płynności gotówkowej Śp - środki pieniężne KPW - krótkoterminowe papiery wartościowe ZbB - zobowiązania bieżące Wskaźnik informuje o możliwości spłaty zobowiązań bieżących przez najbardziej płynne środki obrotowe tj. środki pieniężne i krótkoterminowe papiery wartościowe. Wskaźnik ten przedstawia natychmiastowa zdolność pątniczą przed. Trudno jest ocenić optymalny poziom tego wskaźnika gdyż nie przesądza on o stopniu wypłacalności przed. A jedynie sygnalizuje jego sprawność płatniczą. Z doświadczeń gospodarki rynkowej wynika że środki pieniężne powinny stanowić około 20% zobowiązań bieżących że podmiot gospodarczy był zdolny do ich sprawnego regulowania. 25. WSKAŹNIK RYNKU KAPITAŁOWEGO. Wskaźnik rynku kapitałowego główna ich użytecznością jest ocena celowości inwestowania w akcje danego przedsiębiorstwa. Ilustracja postrzegana przez rynek efektywności działania analizowanego podmiotu jest ich kolejnym zadaniem. Dzięki odzwierciedlaniu efektów oceny rynkowej, analiza wskaźników rynku kapitałowego pozwala ująć wszystkie atuty przedsiębiorstw uwzględnione w sprawozdaniach finansowych w tym aktywa materialne i niematerialne, które nie są wykazywane w bilansie. Stosować je można tylko dla przedsiębiorstw których akcje notowane są na giełdzie papierów wartościowych. Do analizy tych wskaźników wykorzystuje się metodę porównawczą polegającą na odniesieniu 6 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga wielkości danego wskaźnika badanej spółki do poziomu tego wskaźnika innych przedsiębiorstw notowanych na giełdzie. Analiza wyłącznie wskaźników rynku kapitałowego nie jest wskazana ponieważ wartość wskaźników rynku kapitałowego jest zmienna i zależy często od szeregu często nieobiektywnych czynników. Na ich wyniki ma wpływ ocena rzeczywistych procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Ale także kaprysy giełdy cykl koniunkturalny giełdowy, moda, czy zakres spekulacji poszczególnymi akcjami. Dojrzałość rynku i dużą rola inwestorów instytucjonalnych wpływa na wzrost jakości oceny przedsiębiorstw przez pryzmat wskaźników rynku kapitałowego. DO ZADAŃ WSKAŹNIKÓW RYNKU KAPITAŁOWEGO ZALICZAMY: - ocenę celowości inwestowania w akcje danego przedsiębiorstwa - zobrazowanie jak rynek postrzega efektywność działania analizowanego podmiotu - ujęcie wszystkich atutów przedsiębiorstwa nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym. WSKAŹNIKI - wskaźnik cena/zysk P/E Wskaźnik cena/zysk= aktualna cena rynkowa akcji / zysk po opodatkowaniu przypadający na akcje. Aktualna cena rynkowa jest to zazwyczaj cena notowań z ostatniego dnia notowań badanego okresu. Głównym celem analizy jest z wykorzystaniem tego wskaźnika jest przybliżona ocena celowości inwestowania w akcje danej spółki. Jego treść ekonomiczna określa liczbę lat obrachunkowych, w ciągu których zysk przypadający na jedna akcje pokryje cenę jej zakupu przy założeniu ze spółka będzie w przyszłości przynosić zyski. Innym słowy określa za ile lat zwróci się inwestycja w akcje. Im wyższa wartość tego wskaźnika tym relatywnie droższe akcje, a więc wyższa wycena spółki przez rynek. Wysoki ten wskaźnik nie musi wcale oznaczać ze dane akcje są drogie, spółka może mieć wysoki wskaźnik ponieważ inwestorzy oczekują szybkiego wzrostu zysków w przyszłości. Ważne jest żeby pamiętać że inwestorów interesują przede wszystkim przyszłe zyski i spółki a w mniejszym stopniu dane historyczne. Wskaźnik ten powinien być porównywany ze wskaźnikiem branżowym i wskaźnikiem wyznaczonym dla innych spółek. WSKAŹNIK ZYSKU NA JEDNA AKCJE EPS określa wielkość zysku przypadająca na jedna akcje Wskaźnik zysku na jedna akcje = zysk netto (zysk po opodatkowaniu) / liczba akcji zwykłych Zasady obliczania Pierwszy sposób – dla aktualnej wielkości emisji zakłada dzielenie zysku netto za ostatnie cztery kwartały przez liczbę akcji zarejestrowanych na koniec ostatniego kwartału Drugi sposób – uwzględniający zmienna liczbę wyemitowanych w ciągu ostatnich czterech kwartałów akcji zakłada dzielenie zysku kwartalnego spółki przez liczbę zarejestrowanych na koniec każdego kwartału. Dla uproszczenia w praktyce należy w obliczeniach opierać się nie na liczbie akcji wyemitowanych na koniec roku lecz stosować średnią ważona z roku obrachunkowego. Wartość wskaźnika jest istotna dla inwestorów liczących na korzystną dywidendę jak i dla inwestorów oczekujących wzrostu wartości akcji ze względu na rosnący zysk spółki. Oczekuje się coraz wyższej wartości tego wskaźnika, im wyższa jest jego wartość tym lepiej. Istotne jest aby zmiany jego poziomu były stabilne w szeregu czasowym. Znaczenie EPS jest marginalizowane przez część uczestników wyniku ze względu na konieczność bazowania na wynikach z przeszłości i braku realnej możliwości prognozowania na ich podstawie wyników w przyszłości. Ponadto porównanie zyskowności lokat w akcje rożnych spółek z użyciem tego wskaźnika jest trudne. Wynika to z faktu ze cena akcji emitowanych przez różne przedsiębiorstwa nie jest jednakowa i miedzy innymi z tego powodu zysk netto na jedna akcje może być różny. WSKAŹNIK CENA/WARTOŚĆ KSIĘGOWA (P/BV) Wskaźnik cena/wartość księgowa = aktualna cena rynkowa akcji / wartość księgowa przedsiębiorstwa na jedna akcje Określa jaka wielokrotność wartości księgowej netto trzeba zapłacić aby wejść w posiadanie jego akcji. Wartość wskaźnika przekraczająca 1,0 oznacza ze na wartość przedsiębiorstwa w znacznym stopniu składają się elementy niematerialne nieujęte przez rachunkowość oraz ze rynek oczekuje dużego tempa wzrostu zysków firmy. W praktyce niska wartość oznacza ze spółka osiąga małe zyski bieżące i jej majątek nie jest w pełni wykorzystywany. Z drugiej strony przedsiębiorstwa o wysokiej relacji P/BV są skłonne do inwestowania. Gdy majątek takiej spółki jest relatywnie wysoki branża stwarza nadzieje na dobre wyniki poziom wskaźnika jest ważna informacja dla inwestorów chcących kupić akcje na dłuższy okres. Wysoka wartość wskaźnika może świadczyć o przewartościowaniu akcji spółki. W Polsce wskaźnik ten na rynku waha się w przedziale 0,5-3,5. może być pomocniczy przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. P/BV >1 oznacza ze rynek oczekuje dużego tempa wzrostu firmy a na wartość firmy nakłada się wiele elementów niematerialnych, nieujętych przez rachunkowość. Przedsiębiorstwo skłonne do inwestowania lub możliwe także przewartościowanie akcji spółki. P/BV < 1 oznacza małe zyski bieżące niepełne wykorzystanie majątku. WSKAŹNIK WARTOŚCI RYNKOWEJ KAPITAŁU DO PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY (MCS) Wskaźnik wartości rynkowej kapitału do przychodów ze sprzedaży = wartość rynkowa kapitału (liczona jako iloczyn ceny rynkowej i ilości akcji) / przychód netto ze sprzedaży Wskaźnik ten w porównaniu z P/E ma kilka zalet które decydują o zasadności jego stosowania. Na wartość przychodów netto ze sprzedaży wpływa znacznie mniej czynników niż na wielkość zysku w związku w związku z tym wskaźnik ten znacznie lepiej sprawdza się w prognozowaniu wyników finansowych. Stanowi doskonale uzupełnienie wskaźnika P/E przy porównaniu spółek, lub przy wycenie nowych emisji papierów wartościowych. Określa wartość rynkowa spółki przypadająca na jednostkę sprzedaży. Interpretacje poszczególnych wskaźników maja bezpośredni związek ze znaczeniem poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat wchodzących w skład poszczególnych relacji. 26. WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI. Można wyróżnić 3 aspekty rentowności: - rentowność sprzedaży określaną w literaturze rentownością handlową - rentowność majątku zwaną rentownością ekonomiczną - rentowność zaangażowanych kapitałów własnych nazywaną też rentownością finansową Wskaźnik rentowności sprzedaży netto można obliczyć w następujący sposób: WskRSN = ZN*100% / SN WskRSN – rentowność sprzedaży netto ZN – zysk netto SN – sprzedaż netto Wskaźnik ten informuje jaki % zysku przynosi jednostka przychodu ze sprzedaży czyli odpowiada na pytanie jaki jest udział zysku netto w wartości sprzedaży. Większa wartość wskaźnika oznacza korzystniejszą kondygnację finansową podmiotu gospodarczego. Wielkość wskaźnika rentowności sprzedaży netto jest uzależniona od rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Wskaźnik rentowności majątku można obliczyć: WskRM = ZN*100% / AO WskRM – wskaźnik rentowności majątku (ROA, ROI) ZN – zysk netto AO – majątek ogółem (aktywa ogółem) Wskaźnik ten określa wielkość zysku netto, jaką przynosi jednostka zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. Odpowiada wiec na pytanie jakiej wysokości zysk netto przypada na jednostkę majątku przedsiębiorstwa. Inaczej mówiąc pozwala określić efektywność wykorzystania majątku przedsiębiorstwa. Trzeci aspekt badania rentowności przedsiębiorstwa dotyczy zaangażowania kapitału własnego, czyli tzw. rentowności finansowej. Rentowność finansową można obliczyć: WskRKW = ZN*100% / KW WskRKW – rentowność kapitału własnego (ROE) ZN – zysk netto KW – kapitał własny www.wkuwanko.pl Wskaźnik ten informuje o udziale zysku netto w wartości kapitału własnego, określa on zdolność kapitałów własnych do generowania zysku. Im wskaźnik zwrotu kapitału wyższy tym korzystniejsza sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Wyższa efektywność kapitału własnego stwarza możliwości dalszego rozwoju przedsiębiorstwa oraz uzyskania wyższych rewident przez akcjonariuszy. Wskaźnik bardzo istotny dla właścicieli, którzy najbardziej są zainteresowani efektywnością własnego kapitału. Interpretacje poszczególnych wskaźników mają bezpośredni związek ze znaczeniem poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat wchodzących w skład w poszczególnych relacji. Bardzo istotne jest zrozumienie znaczenia kategorii finansowych określanych w sprawozdaniach. Analiza pojedynczych wskaźników nie upoważnia jeszcze do wyciągania jednoznacznych wniosków. Przedsiębiorstwo stanowi jeden, złożony organizm i dokonywana analiza musi być kompleksowa, oparta na wszystkich dostępnych informacjach, nie tylko tych zawartych w sprawozdaniach finansowych, a w interpretacji należy połączyć wszystkie odnotowane, podczas analizy wycinkowej zjawiska. 27. MODEL WIELOWSKAŹNIKOWY - MODEL Du Ponta Formuła ta rozkłada wskaźnik ROA czyli stopę zysku na wskaźnik ROS (rentowności sprzedaży) oraz ogólny wskaźnik rotacji aktywów Pokazuje to duże znaczenie rotacji aktywów w procesie osiągania łącznego zysku z zainwestowanego kapitału. Model Du Ponta Zmodyfikowana formuła Du Ponta ma postać: zysk netto kapitał włłasn zysk netto aktywa ogółgó x aktywa kapitał Po dalszym przekształceniu zysk netto kapitał włłasn zysk ntto sprzedaż x BYŁA JESZCZE JAKAŚ PIRAMIDA ALE NIE BĘDĘ JEJ PRZERYSOWYWAŁA Mode Du Ponta Formuła ta dezagreguje wskaźnik ROE (rentowność kapitału własnego) na rentowność aktywów i mnożnik kapitałowy (relacje aktywów i kapitału własnego)z analizy formuły płynie wniosek że wskaźnik ROA i ROE są ze sobą powiązane, a różnice stanowią sposób finansowania majątku widoczny w mnożniku kapitałowym. Im mnożnik jest wyższy tym większy jest udział kapitałów obcych w finansowaniu aktywów . 28. METODY ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE. Analiza jakościowa utożsamia się ja z miejsca przedsiębiorstwa na rynku oraz ocena jakości portfela. METODY JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWO JAKOŚCIOWE: 1. Metoda portfelowa i ocena miejsca na rynku 2. Analiza swot 3. Analiza efektywności-wzorcowe układy nierówności Ad.1 ocena pozycji przedsiębiorstwa na rynku Względny udział badanego przedsiębiorstwa na rynku: obrót przedsiębiorstwa / łączny obrót w danym sektorze * 100% CYKL ŻYCIA PRODUKTU w przypadku gdy przedsiębiorstwo zajmuje się sprzedażą tylko jednego produktu analiza jakościowa polega na określeniu w której fazie ten produkt się znajduje METODA PORTFELOWA - dotyczy analizy jakościowej przedsiębiorstwa zajmującego się sprzedażą kilku towarów - opracowana przez boston consulting group - polega na podzieleniu asortymentu na 4 grupy Podstawa zakwalifikowania do grupy SA: - wzrost sprzedaży - wzrost względnego udziału w rynku - rentowność i wypracowany strumień środków pieniężnych Jeżeli grupy SA równe przedsiębiorstwo jest w równowadze rynkowej 7 sprzedaż aktywa ogółgó 30 opracowanych pytań z Analizy Ekonomicznej - mgr. Danuta Redel - ściąga Metodę portfelową można wykorzystać do określenia względnej pozycji jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Umieszczając je w matrycy wzrostu i udziału można określić jakość portfela biznesowego przedsiębiorstwa. Polega na podzieleniu asortymentu na 4 grupy. Mocny Grupa 3 produkty to niepewne przyszłości „trudne dzieci” Grupa 1 produkty rozwojowe „gwiazdy” Słaby Grupa 4 produkty schyłków „kule u nogi” Grupa 2 produkty o ustabilizowanej pozycji rynkowej „dojne krowy” ANALIZA SWOT polega na identyfikacji mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa, jego szans i zagrożeń. Mocne strony to cechy odróżniające przedsiębiorstwo od innych podmiotów w tym sektorze/regionie. Słabe strony to ograniczenia zasobów i niedostateczne umiejętności kierownictwa. Szanse to tendencje i zjawiska, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się bodźcem do rozwoju Zagrożenia to czynniki zewnętrzne postrzegane przez kierownictwo jako bariery utrudnienia i niebezpieczeństwa. W analizie SWOT wyróżnia się czynniki: - wewnętrzne np. zarządzanie marketing finanse kwalifikacje personelu badania i rozwój - zewnętrzne np. czynniki społeczne, dostępne technologie, ustawodawstwo, regulacje prawne. ANALIZA EFEKTYWNOŚCI Efektywność opiera się na zasadach racjonalnego gospodarowania co w uproszczeniu oznacza minimalizowanie nakładów przy danym efekcie lub maksymalizowanie efektów przy danym nakładzie. Analizując efektywność ważna jest ocena różnych sfer działalności oraz ich wpływ na wielkości rynkowe. Jedna z metod przeprowadzenia analizy efektywności SA wzorcowe układy nierówności, zwane tez modelami następstwa szeregowego. Są to relacje ekonomiczne pomiędzy ustalonymi odpowiednio wielkościami odnoszącymi się do ilości (kwantytatywnymi) oraz miernikami określającymi jakość badanego zjawiska (kwalitatywnymi). Ilościowe - wyrażone w jednostkach naturalnych wartościowych np. liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Jakościowe - odzwierciedlają cechy jakościowe; są relacją przeważnie dwóch zmiennych wielkości np. wydajność pracy = przychody ze sprzedaży przez liczbę pracowników. - słaby poziom marketingu? wysokie koszty? przeinwestowanie? nienadążanie za postępem technologicznym? wrażliwość na spadek obrotu/cen? Oceniając szanse należy odpowiedzieć na pytania czy istnieje możliwość: - pojawienia się nowych grup klientów? - operowanie w różnych sektorach i na różnych rynkach? - poszerzenia asortymentu? - szybszego wzrostu rynku? - obniżenia podatków? - integracji poziomej i/lub pionowej? - lepszych warunków handlowych u dostawców? Oceniając zagrożenia należy odpowiedzieć na pytania czy istnieje możliwość: - pojawienia się nowych konkurentów? - zmian przepisów prawa? - niekorzystnych zmian demograficznych? - podatności na recesję? - pojawienie się substytutów? - zmian potrzeb i gustów nabywców? - zubożenia społeczeństwa? 29. ANALIZA SWOT. Polega na identyfikacji mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa, jego szans i zagroŻeń. Mocne strony to cechy odróżniające przedsiębiorstwo od innych podmiotów w tym samym sektorze/regionie. Słabe strony to ograniczenia zasobów i niedostateczne umiejętności kierownictwa. Szanse to tendencje i zjawiska, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się bodźcem do rozwoju. Zagrożenia to czynniki zewnętrzne postrzegane przez kierownictwo jako bariery, utrudnienia i niebezpieczeństwa. W analizie SWOT wyróżnia się: - czynniki wewnętrzne, to np. zarządzanie, marketing, finanse, kwalifikacje personelu, badania i rozwój - czynniki zewnętrzne, to np. czynniki społeczne, dostępne technologie, ustawodawstwo i regulacje prawne. Ustalając mocne strony należy odpowiedzieć na pytania czy przedsiębiorstwo ma: - znaczącą pozycję? - wystarczające zasoby? - dobrą opinię u klientów? - brak silnej presji konkurencyjnej? - przewagę kosztową? - doświadczoną kadrę? - zdolność do innowacji? - uznaną markę? - pozycję monopolistyczną? Ustalając słabe strony należy odpowiedzieć na pytania czy przedsiębiorstwo ma: - słabą pozycję konkurencyjną? - brak środków? - niską rentowność? - słaby image? www.wkuwanko.pl 8
