Wolter i filozofia Oświecenia

Wolter i filozofia Oświecenia
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z życiem, twórczością, poglądami w dziedzinie filozofii, myśliciela
jakim był Francois-Marie Aurouet. Omówienie jego poprzedników (Fontenelle i Bayle we
Francji i Locke, Newton, Shaftesbury w Anglii). Omówienie poglądów Woltera,
przedstawienie, podzielanej przez Woltera zasadniczej tezy filozofii Oświecenia, jaką był
naturalizm (istnieje tylko świat przyrodzony, nie ma zjawisk nadprzyrodzonych, cudów czy
objawienia) i jego konsekwencji (religia jako główny wróg prawdy, zaprzeczenie
dualistycznej koncepcji świata, walka z metafizyką chrześcijańską, przyjęcie deizmu – religii
rozumu). Przedstawienie poglądów Woltera w dziedzinie filozofii przyrody (świadomość tak
samo jak cielesność, jest powszechną własnością rzeczy, nie ma rzeczy bezcielesnych, ale nie
ma też rzeczy bezdusznych) i w dziedzinie etyki (etyka sprawiedliwości i ulgi w cierpieniu).
Omówienie następców Woltera oraz jego opozycji.
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
1.
2.
3.
4.
Przedstawić ramy czasowe omawianych zagadnień.
Krótko omówić życie i twórczość Woltera.
Krótko omówić jego poprzedników.
Przedstawić poglądy Woltera związane z zasadniczą tezą filozofii Oświecenia, jaką
był naturalizm i wynikające z niego konsekwencje.
5. Przedstawić poglądy Woltera w dziedzinie filozofii przyrody.
6. Przedstawić poglądy Woltera w dziedzinie etyki.
7. Omówić następców Woltera oraz jego opozycji.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu.
3. Środki dydaktyczne
1. W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa
2003.
2. A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut
Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
3. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Metodą pogadanki przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem
poprzedniej lekcji.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Metodą opisu omówienie przez nauczyciela życia i twórczości filozofa jakim był
Francois-Marie Aurouet (1694–1778, zmienił swe nazwisko na Woltaire, które
spolszczone brzmi Wolter. Z Anglii do Francji przywiózł idee angielskiego
Oświecenia i z rzadko spotykaną szybkością dokonał przewrotu, odgrywając rolę
pośrednika, odtąd Newton stał się synonimem uczonego a Locke – synonimem
filozofa. Sam sformułował najpełniej idee Oświecenia).
2. Metodą opisu przedstawienie uczniom poprzedników Woltera (Fontenelle i Bayle we
Francji i Locke, Newton, Shaftesbury w Anglii).
3. Metodą opisu omówienie poglądów Woltera (był typowym przedstawicielem
Oświecenia, który zakładał, że rozum jest miarą prawdy, istotną cechą jego filozofii
stanowił empirystyczny pogląd na pochodzenie rozumu wraz z racjonalistycznym doń
zaufaniem).
4. Metodą opisu przedstawienie uczniom konsekwencji, jakie dla Woltera wynikły z
naturalistycznego patrzenia na świat (religia jako główny wróg prawdy, zaprzeczenie
dualistycznej koncepcji świata, walka z metafizyką chrześcijańską, przyjęcie deizmu –
religii rozumu).
5. Metodą opisu przedstawienie poglądów filozofa w dziedzinie filozofii przyrody
(świadomość tak samo jak cielesność, jest powszechną własnością rzeczy, nie ma
rzeczy bezcielesnych, ale nie ma też rzeczy bezdusznych) a także w dziedzinie etyki
(etyka sprawiedliwości i ulgi w cierpieniu – zadania etyki są niezależne od prawd
metafizyki i religii, każdy wie co należy czynić. Zadaniem naszym jest zmniejszać
cierpienie i współdziałać ze sprawiedliwością).
6. Metodą opisu mówienie następców Woltera oraz jego opozycji (zwolennicy to
encyklopedyści, opozycja – Hume, Kant)
(25 min.)
c. Faza podsumowująca
Metodą pogadanki usystematyzowanie wiadomości zdobytych na lekcji.
(10 min.)
5. Bibliografia
1. W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa
2003.
2. A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut
Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Wolter i filozofia
Oświecenia.