Sobór w Konstancji - postanowienia, decyzje

Sobór w Konstancji - postanowienia, decyzje
Sobór w Konstancji rozpoczął swoje obrady w dniu 16 listopada roku
1414. Głównym jego celem było zażegnanie destabilizującego Kościół
zachodni od ponad wieku zamieszania związanego z kryzysem
majestatu władzy papieskiej, czyli najpierw tzw. niewoli awiniońskiej a
następnie wielkiej schizmy zachodniej.
Pierwszym celem, jaki postawili przed sobą zgromadzeni w Konstancji,
było nakłonienie wszelkimi dostępnymi środkami pizańskiego papieża
Jana XXIII, następcy Aleksandra V do dobrowolnej abdykacji.
Ostatecznie w marcu roku 1415 Jan XXIII podporządkował się
decyzjom soboru, co było jednoznaczne z formalnym pozbawieniem go
stolca.
Następnie, w kwietniu roku 1415, chwile największej chwały przeżywali
zwolennicy idei koncyliaryzmu - głównie teologowie paryscy, którym to
udało się przeforsować wniosek o bezwzględnym (nawet pod groźbą
kary) poddaniu się papieża soborowi powszechnemu, jako reprezentacji
całego świata chrześcijańskiego, pochodzącej prosto od Boga i
działającej z inspiracji Ducha Świętego. Dodatkowo pozbawiono głowę
Kościoła możliwości rozwiązania lub zawieszenia soboru na własne
życzenie oraz zobowiązano się powoływać sobór periodycznie, aby w
ten sposób móc skuteczniej zaprowadzać niezbędne reformy - w
założeniu twórców tej zasady, miał on być swoistym odpowiednikiem
świeckiej reprezentacji stanowej.
Po zaakceptowaniu powyższego dokumentu niezwłocznie przystąpiono
do głosowania w sprawie Grzegorza XII - papieża obediencji rzymskiej,
w sprawie jego ewentualnego zniesienia z urzędu. Decyzja o abdykacji
Grzegorza XII została przyjęta bez żądnych problemów i delegatom
papieża rzymskiego nie pozostało nic innego, jak tylko podpisać
stosowne dokumenty soborowe. Chcąc jednak jakoś wyróżnić i
uhonorować Grzegorza XII, sobór nadał mu status kardynała,
ustępującego statusem jedynie legalnemu papieżowi oraz obdarował
autonomiczną diecezją Porto-Santa Rufina.
Bardziej problematyczna okazała się być kwestia nakłonienia do
abdykacji ostatniego ze równolegle rządzących papieży - awiniońskiego
Benedykta XIII. Wobec jego nieugiętej i bezkompromisowej postawy,
sobór ostatecznie w lipcu roku 1417 zdecydował się go
ekskomunikować oraz ogłosić zatwardziałym schizmatykiem. Benedykt
XIII, opuszczony przez większość swoich współpracowników, do końca
jednak nie oddał tiary i aż do momentu swojej śmierci w roku 1422
przebywał na terenie Królestwa Aragonii, posługując się tytułem
prawowitego papieża.
W ten sposób sobór w Konstancji osiągnął swój podstawowy, założony
na początku, cel - detronizację trójki równolegle panujących papieży.
Wobec tego faktu niezwłocznie postanowiono przeprowadzić kolejne
konklawe (jedyne w dziejach Kościoła odbywające się poza Italią!),
które w dniu 11 listopada roku 1417 wybrało nowego papieża uznanego tym razem solidarnie przez cały świat chrześcijański, którym
został kardynał Otton Colona, czyli Marcin V. Z ten sposób okres
wielkiej schizmy zachodniej został definitywnie zakończony w roku
1417.
Z powody niepewnej sytuacji politycznej w zachodniej Francji, obrady
soboru w Konstancji zostały przedwcześnie przerwane i formalnie
zakończone w dniu 22 kwietnia roku 1418, bez planowanego
uchwalenia programu gruntownych reform Kościoła. Uporządkowane
zostały jedynie w sposób prowizoryczny kwestie administracyjne i
finansowe nowo zorganizowanej kurii papieskiej.
Poza sprawami związanymi ze schizmą, sobór w Konstancji obradował
także w innej palącej kwestii, jaką były szerzące się w Europie herezje.
Ogromnej krytyce zostały poddane wówczas poglądy czeskiego
profesora - Jana Husa oraz angielskiego teologa Johna Wycliffe’a,
którzy to obaj zostali przez kardynałów ekskomunikowani z Kościoła
katolickiego. Jan Hus, który stawił się osobiście w Konstancji, aby
bronić swoich przekonań prze samym papieżem, otrzymał nawet od
organizatora soboru - Zygmunta Luksemburskiego, tzw. żelazny list,
czyli gwarancję nienaruszalności osobistej. Pomimo tego jednak został
on uwięziony, pospiesznie skazany za herezję i ostatecznie spalony na
stosie w dniu 6 lipca roku 1415.