Dysplazja stawów biodrowych (DSB) psów

Dysplazja stawów biodrowych
(DSB) psów
Lek.wet. Izabella Jońska
Definicja DSB psów
Uwarunkowana genetycznie, dziedziczna wada
rozwojowa stawów biodrowych, doprowadzająca
najczęściej do powstawania w nich wtórnych zmian
zwyrodnieniowych. Punktem wyjścia w rozwoju DSB jest
pourodzeniowa luźność stawów biodrowych.
DSB dotyczy psów ras dużych i olbrzymich, których
masa ciała przekracza 12kg.
Etiologia i patogeneza DSB
psów
Istnieją trzy podstawowe czynniki mające wpływ na
postnatalny obraz rosnącego stawu biodrowego psa:
 genetyczne, określające wielkość, kształt, wzajemne
stosunki anatomiczne, umięśnienie i unerwienie stawu


środowiskowe - czynniki mechaniczne i ruch
wymuszony codzienną aktywnością zwierzęcia
wpływający na rozwój i modelowanie stawu
osobnicze - proces kostnienia na podłożu chrzęstnym
u danego osobnika.
Rozpoznawanie DSB psów

Badanie kliniczne


w spoczynku oceniamy postawę, pozycję oraz
układu mięśniowo-szkieletowy
w ruchu: najczęstrze objawy DSB to:
ogólna niechęć psa do podejmowania wysiłku fizycznego
• trudności przy siadaniu, wstawaniu i kładzeniu się
• różnego stopnia i o różnym nasileniu kulawizna kończyn
miednicznych
• pociąganie kończynami miednicznymi i „bujanie zadu”
• chwiejny lub sztywny chód
• silniejsza kulawizna po okresie spoczynku
• wykonywanie przez psa tak zwanych „króliczych skoków”
• szybkie męczenie się psa
•
Badanie kliniczne c.d.
Testy kliniczne:
→ test Ortolaniego
→ test Bardena
→ test Barlowa
→ badanie napięcia mięśni
grzebieniastych
Badania obrazowe
(RTG)

Metoda standardowa (brzuszno- grzbietowa)
Najpowszechniej stosowana metoda prześwietlania stawów biodrowych
psów w wielu krajach świata. Do dnia dzisiejszego jest obowiązującą metodą
rozpoznawania DSB psów, zgodną z zaleceniami Międzynarodowego Związku
Kynologicznego (FCI).
Przygotowanie psów do badania rtg:




psy poddane uspokojeniu farmakologicznemu
kończyny miedniczne są mocno wyciągnięte do tyłu i leżą równolegle do siebie oraz
do powierzchni stołu rtg
kończyny są jednocześnie zrotowane do wewnątrz, aby rzepki pokrywały się z
bloczkami kości udowych
pies musi być ułożony symetrycznie tak, aby miednica nie była zrotowana





symetryczne skrzydła
kości biodrowych
otwory zasłonowe
równej wielkości i
kształtu,
grzbietową krawędź
panewki widoczną
przez głowę kości
udowej,
równolegle leżące
kości udowe,
rzepki leżące nad
bloczkami kości
udowych.
Badania obrazowe
(RTG)

Metoda PennHIP
Radiograficzna metoda stworzona przez dr Smith na Uniwersytecie w Pennsylwanii
w 1982 roku, nazwana PennHIP, dała nowe spojrzenie na rolę biernego rozluźnienia
stawu biodrowego i stała się uznaną i coraz częściej stosowaną techniką w radiologii
weterynaryjnej.
Metoda PennHIP oparta jest na ilościowej ocenie przemieszczenia głowy kości
udowej z panewki. Psy do badania układane są w pozycji grzbietowej. Kończyny
miedniczne ułożone są w pozycji naturalnej, naśladującej pozycję stojącą zwierzęcia
Zwierzęta w tej metodzie prześwietlane są dwukrotnie.
 Pierwsze zdjęcie wykonuje się w pozycji uciskowej. Uzyskuje się w ten sposób
maksymalne dopasowanie głów kości udowych do panewek. Z zewnątrz, po bokach
obu stawów biodrowych przykładany jest dodatkowy ucisk.
 Drugie zdjęcie wykonywane jest w pozycji z rozwarciem w stawach
biodrowych.
Stopień rozwarcia w stawach biodrowych
jest oceniany ilościowo, na podstawie
wskaźnika rozwarcia DI, obliczanego według
wzoru:
DI = d \ r, gdzie
d - oznacza odległość (cm) mierzoną od
środka głowy kości udowej do środka
panewki
r - oznacza długość (cm) promienia głowy
kości udowej.
Wartością graniczną jest 0,3.
Przyjmuje się, że u psów z wartością
wskaźnika rozwarcia poniżej 0,3 nie rozwija
się DSB.
 Metoda DAR
Pozwala ona na ocenę
ilościową i jakościową
grzbietowego brzegu
panewki stawu
biodrowego psa.
Oceniany jest:
wygląd grzbietowego
brzegu panewki,
obecność/brak osteofitów
wzdłuż opisywanej
krawędzi panewki oraz
dostępnej części szyjki
kości udowej,
obecność/brak wypełnienia
dołu panewki, a także
dopasowanie głowy kości
udowej i panewki.
Dodatkowe metody oceny radiologicznej
stawów biodrowych




Metoda DLS (dorsolateral subluxation)
Metoda brzuszno-grzbietowa „na żabę”
(„frog leg” view)
Metoda brzuszno-grzbietowa z użyciem klina
(wedge view)
Metoda Flückigera
Badania obrazowe
(usg)
Zalety badania ultrasonograficznego stawów biodrowych psów:





badanie nieinwazyjne
ukazujące elementy chrzęstne stawu
wczesny wiek badania zwierząt – optymalny
wiek szczeniąt 2-4 tygodnie życia
brak konieczności zabezpieczenia
anestezjologicznego do badania
możliwość wielokrotnego powtarzania
badania
Sposób wykreślania kąta 
Wartość graniczna kąt  = 60°
Dysplazja stawu łokciowego
(ED)
Wstęp
ED – uwarunkowana genetycznie,
odziedziczalna choroba stawów
łokciowych, występująca u
młodych psów ras dużych, szybko
rosnących
Rasy psów zagrożone ED












Chow Chow
Rottweiler
Berneński pies pasterski
Golden Retriver
Labrador Retriver
Nowofunland
Shar-pei
ON
American Staffordshire Terier
Buldog amerykański
Bloodhound
Seter angielski
 Mastiff
 Bullmastiff
 Springer spaniel angielski
ED jest wspólną nazwą 3 jednostek
o
o
o
chorobowych:
Izolowany wyrostek łokciowy (UAP)
Izolowany wyrostek wieńcowy przyśrodkowy
(FCP)
Osteochondroza kłykcia kości ramiennej (OCD)
Rozpoznawanie ED



Wywiad – predyspozycje rasowe i
wiekowe
Badanie kliniczne – w ruchu i po
zastosowaniu znieczulenia
Badanie radiologiczne – powinno być w
znieczuleniu, w 3 pozycjach badanej
kończyny
Objawy kliniczne ED






Kulawizna przedniej kończyny
Obrzęk stawu łokciowego lub jego zgrubienie
Odstawianie łokcia na zewnątrz ze zrotowaniem palców
na bok
Ostrożne wstawanie i kładzenie się
Sztywny chód, krótki wykrok
Niechęć do ruchu, problemy z poruszaniem się po
dłuższym odpoczynku
Staw łokciowy – obraz prawidłowy
Izolowany wyrostek łokciowy
(UAP)
Przyczyny:
- osteochondroza
- uraz
Izolowany wyrostek łokciowy
Objawy rtg:



Linia przejaśnienia
odpowiadająca miejscu
oddzielenia wyrostka od guza
łokciowego
Pojawianie się osteofitów
będących wyrazem zmian
zwyrodnieniowych
Odczyn sklerotyczny w rzucie
jamy szpikowej kości łokciowej
Izolowany wyrostek wieńcowy
kości łokciowej (FCP)
Izolowany wyrostek wieńcowy





Najczęstrze schorzenie zaliczane do ED
Występuje jedno lub obustronnie
Wiek psów 8-10 m-cy
Często razem z OCD
Przyczyną jest najczęściej
osteochondroza
Izolowany wyrostek wieńcowy
Objawy rtg:




Zatarcie zarysu wyrostka
wieńcowego przyśr.
Deformacja, powiększenie
zarysu wyrostka
Widoczny izolowany
fragment kostny
Zmiany zwyrodnieniowe w
stanie przewlekłym
Osteochondroza kłykcia kości
ramiennej (OCD)
 Objawy rtg:
 Ubytek cienia kości na
kłykciu przyśrodkowym kości
ramiennej
 Czasem oddzielony fragment
kostny
 Poszerzenie szpary stawu
łokciowego
 Zmiany wytwórcze w
stanach przewlekłych
Tomografia komputerowa (TK)
Stosowana w celu rozstrzygnięcia
przypadków wątpliwych izolacji
poszczególnych wyrostków, zwłaszcza
FCP, wraz z możliwością uwidocznienia
zmian o charakterze osteochondrozy