Rynek pracy tymczasowej rośnie, szkoda tylko że coraz trudniej
advertisement
Rynek pracy tymczasowej rośnie, szkoda tylko że coraz trudniej będzie go mierzyć „Informacja o działalności agencji zatrudnienia" opublikowana przez MPiPS potwierdza około 10procentowy wzrost liczby pracowników tymczasowych, sygnalizowany we wcześniejszych publikacjach Polskiego Forum HR. Liczba agencji zatrudnienia wciąż rośnie Dzięki Krajowemu Rejestrowi Agencji Zatrudnienia, możemy na bieżąco monitorować liczbę agencji zatrudnienia w Polsce. Na stronie www.kraz.praca.gov.pl znajdziemy informacje ile agencji funkcjonuje w Polsce w podziale na województwa, oferowane usługi, ile podmiotów zakończyło działalność, a ile powstało. W 2013 r. funkcjonowało w Polsce 4 540 podmiotów posiadających status agencji zatrudnienia, w porównaniu do roku 2012 liczba ta wzrosła o 569 agencji, czyli 14 proc. W całym 2013 roku powstało 1278 nowych agencji, a 714 podmiotów zostało wykreślonych z rejestru. Wśród wszystkich agencji zatrudnienia w 2013 roku najpopularniejszą formą prawną były osoby fizyczne, które stanowiły ponad 41 procent podmiotów. Dane te wskazują na duże wahania na rynku, co rodzi wątpliwości co do jakości świadczonych usług. Od wielu lat Polskie Forum HR postuluje o zwiększenie wymagań wobec podmiotów funkcjonujących na rynku agencji. Obecnie jesteśmy w trakcie przygotowań do okrągłego stołu w sprawie pracy tymczasowej, mamy nadzieję, że uda nam się wypracować wspólne postulaty, które zaowocują zmianą istniejącego prawa i upowszechnieniem dobrych praktyk od lat stosowanych przez Polskie Forum HR, takich jak przestrzeganie odpowiednich standardów oraz samokontrola agencji, co niewątpliwie podniesie jakość świadczonych usług na rynku. Praca tymczasowa Wśród całkowitej liczby agencji zatrudnienia w 2013 roku – 1610 podmiotów prowadziło działalność z zakresu pracy tymczasowej i w porównaniu do roku 2012 ich liczba zwiększyła się o 101 agencji. Największa liczba agencji pracy tymczasowej występowała w województwie mazowieckim - 325 i wielkopolskim - 220, najmniej agencji świadczyło tę usługę w województwie podlaskim 11. Liczba pracowników tymczasowych wzrosła o 10 proc. a firm korzystających z pracy tymczasowej o 14 proc. W 2013 roku wszystkie agencje zatrudnienia w Polsce skierowały do pracy tymczasowej w sumie 559 465 osób i w porównaniu do roku 2012 liczba ta wzrosła o 50 118 osób (10 proc.). Agencje zrzeszone w Polskim Forum HR skierowały do pracy tymczasowej łącznie 203 186 osoby, co stanowi 36% wszystkich pracowników, którzy w ubiegłym roku wykonywali pracę tymczasową. Najwięcej osób zatrudnionych było w województwie mazowieckim 34 proc. i dolnośląskim prawie 18 proc. wszystkich pracowników. Najmniejsza liczba pracowników tymczasowych została zatrudniona w województwie świętokrzyskim 0,1 proc. Rośnie również liczba firm, które korzystają z pracy tymczasowej, w 2013 roku liczba pracodawców użytkowników wyniosła 13 993 firmy, czyli nastąpił wzrost na poziomie 14 proc. Agencje należące do Polskiego Forum HR współpracowały z około 42 procentami wszystkich pracodawców użytkowników. Najwięcej pracodawców użytkowników funkcjonowało w województwie mazowieckim (4914) i śląskim (2008), a najmniej w podlaskim (64) i podkarpackim (70). Źródło: Polskie Forum HR na podstawie danych MPiPS To, że rynek pracy tymczasowej rośnie jest bardzo pozytywną informacją, martwi jednak forma prawna zawieranych umów. Praca tymczasowa powinna być świadczona na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas wykonywania określonej pracy. Polskie prawo dopuszcza stosowanie umów cywilnoprawnych tylko w sytuacji, gdy świadczona praca nie nosi znamion stosunku pracy, a więc nie odbywa się pod kierownictwem pracodawcy, w określonym miejscu i czasie oraz nie jest określony sposób jej wykonywania. W Polsce wciąż praca tymczasowa głównie wykorzystywana jest przy produkcji – pracownicy produkcyjni stanowią około 80 proc. wszystkich pracowników tymczasowych. Praca przy produkcji, niewątpliwie nosi znamiona stosunku pracy, dziwi więc fakt, że na rynku tak duży odsetek stanowią umowy cywilnoprawne. Z danych Ministerstwa Pracy wynika, że w 2013 roku liczba osób zatrudnionych na postawie umów cywilnoprawnych wyniosła 319 327 osób, co daje 57 proc. (w 2012 roku ten odsetek wynosił 58 proc.) wszystkich pracowników tymczasowych. Niestety nie mamy dostępu do informacji o ilości godzin przepracowanych w oparciu o umowy o pracę i umowy cywilnoprawne. W 2012 roku odsetek godzin przepracowanych w oparciu o umowy cywilnoprawne wynosił 36 proc., tak więc dane te były bardziej miarodajne. Nadużywanie umów cywilnoprawnych sprawia, że część osób wykonujących pracę tymczasową pozbawiona jest praw, które gwarantuje stosunek pracy. Takie tendencje wpływają także niekorzystnie na rynek, jeśli agencja, mimo oczywistych przesłanek wynikających z Kodeksu pracy w sytuacji kiedy powinna z pracownikiem zawrzeć umowę o pracę, zawiera umowę cywilnoprawną, obniża koszty zatrudnienia tym samym staje się bardziej konkurencyjna niż agencja zawierająca odpowiednie typy umów. Na całym procesie traci pracownik, któremu nie gwarantuje się praw wynikających z ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych m.in. prawa do urlopu, minimalnego wynagrodzenia czy też nadgodzin. Polskie Forum HR kładzie szczególny nacisk na wewnętrzną kontrolę agencji pod względem prawidłowej formy prawnej zawieranych umów, dlatego wśród naszych członków obserwowane są zgoła odmienne trendy – odsetek czasu pracy przepracowanego na postawie umów o pracę w 2013 roku wśród agencji PFHR wynosił 89 proc.1 Źródło: Polskie Forum HR na podstawie danych MPiPS W najnowszym raporcie Ministerstwa zabrakło również danych dotyczących podziału na płeć i grupy wiekowe, za to pojawiły się nowe dane dotyczące długości zatrudnienia jednego pracownika przez agencję. Formularz dzieli pracowników pod względem łącznej długości trwania umów na zatrudnionych do 3 miesięcy, powyżej 3 do 12 miesięcy oraz powyżej 12 miesięcy. Odsetek pracowników zatrudnionych na okres do 3 miesięcy w 2013 roku był najwyższy i wyniósł 51 proc., odsetek osób zatrudnionych na okres od 3 do 12 miesięcy to 40 proc., natomiast osoby zatrudnione powyżej 12 miesięcy stanowiły 9 proc. wszystkich pracowników. Negatywne skutki zmiany formularza W związku ze zmianą wzoru formularza, który każda agencja zatrudnienia ma obowiązek przesłać Marszałkowi Województwa, utraciliśmy bardzo ważne dane, którą pomagają mierzyć rynek agencji zatrudnienia oraz ich wpływ na rynek pracy w Polsce, dodatkowo nie mamy możliwości odnoszenia naszych wyników do danych europejskich. Z formularza usunięte zostały informacje: o liczbie godzin przepracowanych przez pracowników tymczasowych, o liczbie kobiet oraz liczbie osób w przedziałach wiekowych. Liczba przepracowanych godzin pozwala wyliczyć wskaźnik FTE – (full time equivalent), czyli liczbę pełnych etatów przepracowanych przez pracowników tymczasowych. Bez informacji o liczbie przepracowanych godzin nie jesteśmy w stanie dokładnie wyliczyć stopy penetracji rynku, czyli udziału pracowników tymczasowych w ogólnej liczbie zatrudnionych. Tym 1 Polskie Forum HR, "Rynek agencji zatrudnienia w 2013 roku", 2014 r. samym do danych światowych możemy odnosić jedynie szacunki bazujące na informacjach zbieranych przez Polskie Forum HR. Informacja o liczbie osób skierowanych przez agencje do wykonywania pracy tymczasowej jest niedokładna, ponieważ osoba pracująca jeden dzień jest traktowana tak samo jak osoba pracująca cały rok. Równie dotkliwe dla naszej sprawozdawczości jest usunięcie informacji o liczbie kobiet oraz liczbie osób w poszczególnych przedziałach wiekowych zatrudnionych jako pracownicy tymczasowi. Bez tych danych nie wiemy, jak praca tymczasowa wpływa na wzrost zatrudnienia osób w grupach zagrożonych najwyższym bezrobociem czyli kobiet, osób młodych oraz po 50 roku życia. W razie dodatkowych pytań bardzo proszę o kontakt: Alicja Szepietowska Pełnomocnik Zarządu [email protected]
